A Wakak na Wasiso un o Iesu Karisito
o Luk
i tumusi
A wasiso talapor mugu
O Luk i tumus a buk ri. Awu sur i ara tagun a noino ma aru nat na ususer anun o Iesu. Ma awu sur i a te Juda, i a te Grik. A ramano kum tene mananos tagun a Buk Tabu, det nuki lena, anun a tamon o Antiok una papor Siria. O Luk ke tama tar a kum utna ra o Iesu i pami. Ikut i los a mananos tandet ra det wasiso un o Iesu. Una ramano kum inawan anun o Pol, o Luk i wan tomo nami. (Ap 16:10-17; 20:5-21; 27:1-28:16).
Numugu anun a pinapam a dokta, ma i tasman wakak a wasiso Grik.
A buk ri a mugano buk ra o Luk i tumusi, ma i tumusi kai a buk Aposel. I tumus a buk ri sur a taro Grik det in tasman wakak a wasiso un o Iesu ma det in nurnur uni. Det in tasmani lena o Iesu i wan pirso urin sur in ulaun a taro rop. O Luk i tumtumus kai un o Iesu lena, i wanpat a musano mulus, ma i wasiso una nun a marmaris torom a sibo na taro, ma torom dat rop taktakai.
I tumusi kai a kum utna ri: A watung ulabo torom o God, a dekdekin a Tokodos na Nion, a niaring, ma a nilaun anun a kum sibo na taro ma a kum tene gongon.
A inawan ina buk Luk:
A turturkibin ina buk ri (1:1-4)
A usus anun o Iesu ma o Jon a Tene Baptaiso (1:5-2:52)
A pinapam anun o Jon a Tene Baptaiso (3:1-20)
Di baptaiso o Iesu ra numur o Satan i lari (3:21-4:13)
O Iesu i papam tong o Galili (4:14-9:50)
O Iesu i wan usapat o Jerusalem (9:51-19:27)
A ururop na wik ma a minatin o Iesu (19:28-23:56)
A katkatutur melet anun o Iesu gusun a minat (24:1-49)
A inawan toto anun o Iesu (24:50-53)
1
O Luk i tumus a buk ri torom o Tiopilus
Ap 1:1Torom o Tiopilus,
A susut det lari ra det sa pam sot pas a tumtumus una kum utna ra i wanpat epotor tamet. A taro ra det sa tama tar a kum utna ri numugu, ma det ser ususer a taro una Wakak na Wasiso, det ut det inanos met una kum utna ri. I mo ra iau kai, a sa tikin pas a kum utna ri tagun a turturkibino, ra a nuki lena, i wakak ra an tumus tari torom ui, o Tiopilus a labino. Ra a tumus a kum utna ri, a tumus murmuri ut a inawan pat indet, sur un tasmani lena, a kum utna ra di sa ususer tar ui nami, i lingmulus ut.
A wasiso talapor mugu ra din usus o Jon a Tene Baptaiso
Una kilalo ra o Erod i king una papor Judia, ara tene etabor torom o God a risano o Sekaraia. I ara tagun a kabotaro anun o Abia, ra det rop a kum tene etabor. O Sekaraia, anun a ino a risano o Elisabet, der rop tagun a kabotaro anun o Aron. Der aru tene tokodos umatan o God, der mur wakak a kum Warkurai rop anun a Labino. Ikut katu nutunder, uni o Elisabet ke ser usus, ma der sa takano laulau kai.
Ara bung una kum bung na etabor anun a kabotaro anun o Sekaraia, o Sekaraia ut i pam a pinapam na etabor umatan o God. Kis 30:7A kum tene etabor torom o God det pilok pas o Sekaraia sur i ut in ruk una rumu na etabor anun a Labino, ma in tun a paura ra a misino i sangnain wakak ra di watungi nama insens. Anundet a pipilok ra, i elar nama ngasino ra det ser muri* Det pam ara pinapam sur in ese det lena, osi ra in pam a pinapam na etabor. Ara taro det nuki lena, i elar nami ra di tumus a risan a taro taktakai una kum watat, ra osi ra a risano i wanpat in los a pinapam ra.. 10 Una du bung ra i tun a insens, a taro na lotu rop ra det tur tomo nago upiso det wararing.
11 A ensel anun a Labino i wanpat torom o Sekaraia, ra i tur taru una papor sot na kabulu na tuntun etabor, ra di ser tun a utna ra i sangsangnain wakak uni. 12 Ra o Sekaraia i tama pasi, a pinino i surin, ma i ngara doko uni. 13 Ikut a ensel i watungi tano lena, “Sekaraia, gong u ngara, o God i sa longoro anum a niaring, ma anum a ino o Elisabet in usus pas tu nutumlik a musano, ra un pasor a risano nam o Jon. 14 Un gas doko nami, ma a susut kai det in gas una nun a usus, 15  Nam 6:3uni in labo umatan a Labino. Ken inum a wain, o a dekdek na ininum. Ra ka din ususi utmakai i sa bukus nama Tokodos na Nion. 16 Ma in ben pukus tar a susut na taro Israel torom a Labino anundet a God. 17  Mal 3:1; 4:5-6; Mt 17:11-13In dekdek elar nama poropet Elaija ma a magirano kai in elar ut nami. In mugu tan a Labino, sur in ben tomo melet a kum tamtaman a kum nat torom a kum nutnutun det sur det in emarom melet, ma in ben pas a taro na pitarngat melet sur a wakak na ninunuk anun a kum tokodos na taro, sur in waninar a taro anun a Labino sur anun a inawan pat.”
18 O Sekaraia i ting a ensel lena, “An tasman petlani lena a utna ri in nanpat? Uni mir, mir sa takano rop.” 19  Dan 8:16; 9:21Ra a ensel i balu i lena, “Iau o Gebriel, a ser tur umatan o God. I ut i tulu ru iau sur an inanos ui, ma an los a wakak na wasiso ri torom ui. 20 Tama i! Ko nurnur una nung a wasiso. In nanpat mulus ut una kalangino. Tama i, turpasi uniri kon wasiso, uni ko nurnur. Un ngat tuk una du bung ra a utna ri in nanpat uni.”
21 Una du bung ra a taro det kis langlang sur o Sekaraia, det nuknuk doko, uni i sa suano i tiro una rumu na etabor. 22 Ra i wan pirso, ke wasiso lar pas mo torom det. Det tasmani lena o Sekaraia i sa tama tar tu tamtama tiro una rumu na etabor, uni i tustusu mukut torom det nama ru lamano.
23 Ra i sa rop anun a du bung na pinapam, i milet melet sur anun a tamon. 24 Ma numur, o Elisabet anun a ino i tianan, ma a limo na kalang ke wan gisen pas gusun a rumu. 25 Ra i watungi lena, “A Labino i sa warut tar iau, ma uniri maragom i los ru asau ra a maimai nami umatan a taro.”
Di inanos o Maria lena in usus o Iesu
26 Ra i sa wonomnin kalang anun o Elisabet, o God i tulu ru a ensel Gebriel utong o Galili un ara tamon a risano o Nasaret. 27  Mt 1:16, 18I wan torom ara toraro ra ke inep tomo nam tu musano. A risano o Maria, ra di sa ubek bat tari sur anun o Josep, i tagun a kabotaro anun o Dewid. 28 A ensel i ruk torom o Maria ma i watungi tano lena, “Un gas, u dan doko! A Labino i kis tomo nam ui.” 29 A nuknukin o Maria i purpuruon ma i nuknuk doko una wasiso ri lena asau a kukuraino. 30 Ikut a ensel i watungi tano lena, “Maria, gong u ngara, uni o God i gas doko nam ui. 31  Ais 7:14; Mt 1:21-23Tama i! Un tianan, un usus pas a nat musano, ra un pasor tar a risano nam o Iesu. 32  2 Sml 7:12, 13, 16; Ais 9:7Ma a risano in rereng, ma din watungi a Nutun o God a Labino Sakit. Ma a Labino o God, in ukis tari una kiskis na king anun o tubunu o Dewid, 33 ma in warkurai tukum sur a kabotaro anun o Jekop, ma anun a matanitu ken rop.” 34 O Maria i ting a ensel lena, “In pepetlai ri? Uni ka nolin utmakai nam tu musano.” 35 A ensel i balu i lena, “A Tokodos na Nion in kis un ui, ma a dekdekin o God a Labino Sakit in pulus bat ui. Ra a Tasur na Musano ra un usus pasi, din watungi a Nutun o God. 36 Tama i, a kukum o Elisabet i sa takano laulau, ra di watungi lena ken usus mo, ikut uniri i sa tianan, ma i sa wonomnin kalang anunu. 37  Stat 18:14Uni katu utna i ngangitin torom o God.” 38 Ra o Maria i watungi lena, “Iau a tultul anun a Labino. I wakak ut sur din pami un iau elar ut nama num a wasiso.” Ra a ensel i wan gusuni.
O Maria i wan torom o Elisabet
39 Numur o Maria i waninar pas, ra i wan lakit usapat una kum tangai sur ara tamon ra i kis una papor Judia. 40 I ruk una rumu anun o Sekaraia, ra i kabo na gasgas pas o Elisabet. 41 Ra o Elisabet i longoro pas a kakabo na gasgas anun o Maria toromi, a nat i milu unin balano, ma o Elisabet i bukus nama Tokodos na Nion. 42 Ra i watungi namin labino walngano lena, “Ui u dan tan a kum wardain rop, ma a nat kai ra un ususi i dan. 43 Iau osi na ngas na ino ri, ra a nan anung a Labino i wan torom iau? 44 Ra a longoro anum a kakabo na gasgas torom iau, a nat i gas, ma i milu unin balang. 45 U dan, uni u nurnur lena, a wasiso anun a Labino torom ui in nanpat mulus.”
O Maria i watung ulabo pas o God
46  1 Sml 2:1-10O Maria i watungi lena,
“A niong i watung ulabo pas a Labino,
47 ma in balang i gas un o God, anung a Tene Ulaun,
48 uni i maris iau anun a tultul na ino, a ino oros kut iau.
Turpasi uniri a kum taun taro rop det in watungi un iau lena a dan,
49 uni i ra i Dekdek, i sa pam tar a kum labino utna un iau,
a risano i tasur.
50  Sng 103:13, 17Anun a marmaris i kis torom det ra det ngara suri,
a kum taun taro rop.
51  2 Sml 22:28I pam a kum dekdek na pinapam nama lamano,
i lu susuaro ru det ra det uman labino una nuknukin det.
52  Jop 12:19; 5:11; Sng 147:6I woro pirso ru a kum king gusun anundet a kum kiskis na labino,
ma i ulabo pas det ra det unatino pas det.
53  Sng 34:10I tabor masur a taro ra det murak nama kum wakak na utna,
ikut i tulu ru a kum tene gongon nama gowono lamandet.
54  Sng 98:3I warut anun a kum tultul, a taro Israel,
ra i nuk pas anun a marmaris
55  Mai 7:20; Stat 17:7torom o Abaram ma anun a kabotaro tukum,
elar nami ra i sa watung tari torom anundat a kabotaro tagun numugu.”
56 Ra o Maria i kis nisan o Elisabet elar nama tulin kalang, ra numur i milet melet sur anun a tamon.
O Elisabet i usus o Jon a Tene Baptaiso
57 Ra a bung anun o Elisabet i sot sur in usus uni, i usus pas a nat musano. 58 A kum paspasano ma a kum kukunu det longoro i lena a Labino i maris doko o Elisabet, ma det gas tomo nami.
59  Stat 17:12; Wkp 12:3; Lk 2:21Ra i sa tiwal na bung anun a nat, det waninar sur din tok talilis a pinino, ma det nemi sur det in pasor tar a risan o tamano o Sekaraia uni. 60 Ikut o nano i watungi lena, “Gong! Din pasori ut nam o Jon.” 61 Det watungi tano lena, “Katu kukum i los a rising ra.” 62 Numur det pam a kum ukinalong nama lamandet torom o tamano, ra det tingi lena, “Osi na rising u nemi sur din pasor a nat ri nami?” 63 Ra i ukinalong nama lamano sur tu utna ra in tumtumus uni, ma i tumusi lena, “A risano o Jon.” Det rop det kisin. 64 Uniutra a wan o Sekaraia i papos, ma in karmene i milu, ra i wasiso mut, i watung ulabo pas o God. 65 Ma a kum paspasan der rop, det ngara. A wasiso una utna ri, i wan sarara una kum tamon sapat una kum tangai una papor Judia. 66 Det rop ra det longoro i, det nuknuk doko uni, ma det watungi lena, “A nat ri in nanpat asi na ngas na musano?” Uni det tama i lena a dekdekin a Labino i kis uni.
O Sekaraia i wasiso na poropet
67 O Sekaraia o taman o Jon, i bukus nama Tokodos na Nion, ma i wasiso na poropet lenri,
68  Sng 72:18“Dat in watung ulabo pas a Labino, a God anun a taro Israel,
uni i sa wanpat taru torom anun a taro,
ma i sa ulangolango tar det.
69  Sng 18:2I sa pitar tar a dekdek na Tene Ulaun torom dat,
tagun a kabotaro anun o Dewid, a tultul anun a Labino,
70 elar nami ra i sa watung tari numugu utmakai una wan anun a kum tasur na poropet.
71  Sng 106:10I sa pitar tari sur in ulaun pas dat gusun anundat a kum ebar,
ma gusun a lamandet rop ra det nget dat,
72  Stat 17:7; Sng 105:8-9ma sur in maris anundat a kabotaro tagun numugu
ma in pam sot pas anun a tokodos na kunubus.
73  Stat 22:16-17I liliman taru torom a tubundat o Abaram lena,
74 in ulaun pas dat gusun a laman anundat a kum ebar,
sur dat in papam toromi ma ka dat in ngara.
75  Tai 2:12-14Dat in papam toromi nama petutna ra i talapor ma i tokodos umatano,
una nundat a kum bung na nilaun rop.
76  Ais 40:3Ma ui, nutunglik, din watung ui, a poropet anun o God a Labino Sakit,
uni un mugu nanan tan a Labino,
sur un pam saro mugu anun a kisapi,
77  Jer 31:34sur din utalapor anun a taro lena o God in ulaun pas det,
una nun a pinapam ra in unus ru anundet a kum sakino petutna,
78  Ais 60:1-2kibino una labino marmaris anun anundat a God.
Ma una nun a marmaris, a talapor tagisapat netes in sisio pat torom dat.
79 In sisio un det ra det kis una dumirum,
ma una dumirum na minat,
sur in mugu dat una kisapi na malmal.”
80 Ra a nat i labo pat nanan ma o God i udekdek a niono. Ma i kis una nubual kalako taro uni tuk ra i tur pat torom a taro Israel.

1:1: Ap 1:1

1:9: Kis 30:7

*1:9: Det pam ara pinapam sur in ese det lena, osi ra in pam a pinapam na etabor. Ara taro det nuki lena, i elar nami ra di tumus a risan a taro taktakai una kum watat, ra osi ra a risano i wanpat in los a pinapam ra.

1:15: Nam 6:3

1:17: Mal 3:1; 4:5-6; Mt 17:11-13

1:19: Dan 8:16; 9:21

1:27: Mt 1:16, 18

1:31: Ais 7:14; Mt 1:21-23

1:32: 2 Sml 7:12, 13, 16; Ais 9:7

1:37: Stat 18:14

1:46: 1 Sml 2:1-10

1:50: Sng 103:13, 17

1:51: 2 Sml 22:28

1:52: Jop 12:19; 5:11; Sng 147:6

1:53: Sng 34:10

1:54: Sng 98:3

1:55: Mai 7:20; Stat 17:7

1:59: Stat 17:12; Wkp 12:3; Lk 2:21

1:68: Sng 72:18

1:69: Sng 18:2

1:71: Sng 106:10

1:72: Stat 17:7; Sng 105:8-9

1:73: Stat 22:16-17

1:75: Tai 2:12-14

1:76: Ais 40:3

1:77: Jer 31:34

1:78: Ais 60:1-2