Lau Ae Pol Paꞌe Ta Re Ngae
Pilipai
Kana Turunglomatana
Ka inae Pol loa nga loangana e kapunu ta pulingmalagange pangamologa e pe e te Karais ta ragau, na i ke ulutote pelau ka mono na ke loalu ta maga kunna e bollau ae Pilipai. Ka i a maga kunna te e bollau ore momo ngallo nga porovins ae Masaronia. (Ngo kele Aposelme 16:8-15). Na ngarume, ka ine kaꞌe Pilipai tapu ba ke momo nga maga kunna tetoto, na ragau keke pulakale nga pulangkala kurumea pulingmalagangana ka pangamologa e te Karais. Ba ka ina ra lopatokonakana te Karais re ngae Pilipai ke longe inae Pol momo nga pulangkala, na ri keke pulikinunge lollokanna palu. Na keke tunge lollokanna nginngina ta agau te a giana nge Epaproritus ta i loanga ki te Pol ta bainae Pol nge koli kana oru. Na ka inae Pol rave lollokanna nginngina ra re ngae Pilipai ke ba ki, na i ka lonasereng raumana. Ba ke ba ka lau laekia ta ra lopatokonakana reke momo ngae Pilipai ta turunglomatana ka lonapengana rea (1:5; 4:10-19).
Bae Pol ke paꞌe lau laekia ta turunglomatana ka oru pattoto bole minakai roma:
1 Ke paꞌe ta turunglomatana ta ra lopatokonakana re ngae Pilipai ka oru rae Nutu kuma ki ka i ae Pol momongana nga pulangkala (1:12-26).
2 Ba bole, i ke bai ta pangagingginge lopatokona ae ri ta baina ri ngeke maisgingging nga maenang reke lele nge ri kurumea loangakurume ngareangana kae Karais (1:27-30; 4:1).
3 I ke bai ta rolengpage loreame ta ri ngeke ulopisigsigia ri muni ba ngeke palimatmateraumana rea (2:1-11).
4 Ba bole, i ke bai ta roleng kerea ta ri ngeke ella rea masi ta ragau nginngina reke la avanga ta bongatalala rea ta ri ravunge totongtaliu (3:1-4:1).
1
Iau ae Pol bae Timoti ra mangng ra kumangngatulu rae Karais Iesus kanna, omea ka papaꞌe lau laekia te miau kinung re ngae Pilipai ra lomiaupatokona te Karais Iesus. Ka papaꞌe te miau ra miau ra ragau rae Nutu reke tupu kala nga kelangpatalime ba ra kalaungapagakana rae miau.
Mangng ka kavkave Nutu a i ae Tamara ta i kala nge Iesus Karais A Avolaukita ngeke tunge lopengana ba momongpengana ae ri te miau.
Pol Kavangana Te Nutu Ta Ra Lopatokonakana Re Ngae Pilipai
Iau ka kalapagpage Nutu ae iau ka kaeme kinung ina iau laugaliliu te miau. Ba ka kavkava te Nutu te miau kinung ka kaeme kinung ka lauserengngana. Iau ka kavkava te Nutu minmina kurumea pagiungamiaungana kala nge iau nga kumangng laekia e nga pulingmalagange pangamologa e pe e te Karais ta ragau. Kaka pagiu kala nge iau ka kae e kapunu a miau lomiaupatokona te Karais ba kaka kumkuma kala nge iau ta ke lele nga kae laekia e sonrau. Ba iau ka laupatokona roma, Nutu ore pature kumangng e pe ngallo nge miau ke sane la pannang ta nge lele nga ina i nge rongo ka kumangng laeala nga kae ae Karais Iesus ngarume.
Lovaingana laekia e pe e umma ta leleng ngallo nge iau ina laugaliliu te miau kinung ke tupu kurumea, miau kaka momo ngallo nga logu. Iau ka role minmina kurumea, miau kaka pagiu kala nge iau ta kalaunga iau nga orume kinung reke lele nge iau. Ngaroma ragau ngeke samapita iau ka oalo e gingging, o ngaroma iau nga umma ta sanangkalange ragau reke bai ta ulongpisiginge pangamologa e pe e te Karais, o ngaroma iau nga turupotpota roma pangamologa laeala e pe ka kaomannmannangana kia, nga oru nginngina kinung miau kaka pagiu kala nge iau nga ravungara ka lopengana ae Nutu tungumane. Bae Nutu ke la turungpotange baingau ina iau lauvavai te miau kinung ka matengraumana ae Karais Iesus tunge.
Ba iau ka kavkava te Nutu roma, baingamiau nga matengraumanange ragau pattoto bae Nutu nge umma ta leleng bollau raumana. Na miau ka la lomiaumatana kae Nutu mannangana ba ka la lomiaumatana masi ta kelangapatokone bainga reke pepe ba bainga reke sosoali. 10 Iau ka kavkava minmina ta baina miau nga kamiau gingginga ta kelangapatokone oru reke pepe raumana ba ta ngatangngkala rea. Na ka la miau ra ragau reke lelle mannangana ba ragau onra agau te sane la totorong ta patongo rea ka bainga te e soali. Ba miau kaka la momong minmina ta nge lele nga kae ae Karais ngarume. 11 Ba miau kaka la ponung ka bainga reke tupu kumangng ngareangana ore pa nge Iesus Karais. Minmina na keke la kiningpataea Nutu giana raumana ba keke la kalangapage.
Oru Reke Pepe Rae Nutu Kuma Ki Ka Pol Momongana Nga Pulangkala
12 Na iau ka matea ta miau ra kolingau memena ngallo nge Karais nga lomiaumatana roma, maenang kokorai reke lele nge iau keke kalaue pangamologa e pe e te Karais ta i sasang ta ina papatu. 13 Minmina na ra kurtalingling kinung reke kelapatantali ta bale ae kelangpatali ba ragau pattoto bole ka loreamatana roma, momongau nga pulangkala ka puna nga loangakurume ngaungana kae Karais. 14 Ba momongau nga pulangkala ke paginggingia kolingara memena loreapatokonangana te Avolau bole. Minmina na papatu nge ri keke gingging raumana muni ta ri rolenge pangamologa ae Nutu kanna ba ke sane ke matautau.
15 Ka kaomanna roma, ragau palu keke umma ta kelangalele iau ba palu keke bai ta kavesing iau, minmina na keke pulimalaglage pangamologa e te Karais. Ava palu muni keke pulimalaglage ta ri kalaungapaga iau. 16 Ra nginngina reke bai ta kalaungapaga iau ka loreamatana roma, Nutu ke puli iau nga kumangng e nga sanangkalange ragau reke bai ta ulongpisiginge pangamologa e pe e te Karais. Minmina na ri keke bai ta kalaungapaga iau kurumea matengraumana ngareangana kau. 17 Ava ragau nginngina reke umma ta kelangalele iau ba ragau reke bai ta kavesing iau ka loreangana roma, ri keke la pulinge maenang nge iau ka ina iau mommo nga pulangkala. Minmina na ri ke sane ke pulimalaglage pangamologa e te Karais kurumea lomatengana reke tupu. Ke sa. Keke pulimalaglage ta kiningpataea ri muni giareame. 18 Minmina na iau ka la roleng mina laetai? Ka la roleng roma, ngaroma ragau ngeke pulimalaglage pangamologa laekia kurumea loreamatengana ra goanga o ngaroma ngeke pulimalaglage kurumea loreamatengana onra kaomannmannangana ki, ka sana otte nga ollaeala nge iau. Ava oru e bollau raumana nge iau minakai roma, ita ngaka kalipa ka pamaume kinung ta pulingmalagange pangamologa e te Karais ta ragau. Ba iau ka la serenga raumana ka ollaeala.
Ka kaomanna, ba iau ka la serenga ngarume bole 19 kurumea, iau ka laumatana roma, Nutu ke la kamongpiliunge maenang kokorai reke lele nge iau. Na i ke la ravunglele iau nga pulangkala kurumea kavangamiaume ba kalaungapaga a Iesus Karais Kannuna tunge. 20 Ba bole, iau ka laupatokona gingging roma, iau sana nga balengleng iau ka otte. Ke sa. Iau ka laupatokona roma, iau sana la mataunga nga oru reke la leleng nge iau. Ava sonrau ba nga kaeme kinung, nae Karais ke la ravunge gia bolinglaungana nga mirau. Ke la ravunge gia bolinglaungana ngaroma iau nga momomauli o ngaroma iau nga mate. 21 Iau ka role minmina kurumea, ngaroma iau nga momomauli, na ka la momongmauli ta pangavolaunge Karais giana. Ba ngaroma iau nga mate, na ka la loanga ta momong kala nge i. Ba ollaeala ke pe raumana. 22 Ava ngaroma nga i a Nutu lonangana ta iau momongmauli nga mirau laekia tale, na ka laumatana roma, iau ka la kumangng ka Karais kanna kumangng palu muni. Ba iau ka sana laumatana na taru nga oru lua nginngina ke pe nga tetoto. 23 Iau ka matea ri lua kinung. Ka matea ta kange mogalo laekia e ngape ta baina iau nga momo kala nge Karais kurumea, ollaeala ke pe raumana nga agau momongana nga mogalo laekia e ngape. 24 Ava ngaroma iau nga bai ta kalaunga miau, na iau nga momo nga mirau. 25 Ba iau ka laupatokona roma, ngaroma iau nga momo nga mirau tale, na ollaeala ke la kalaunga miau. Minmina na iau ka laumatana roma, iau ka la momongmauli, ba ka la momong kala nge miau nga mogalo laekia e ngape ta baina taongamiau ba lomarapaga ae miau ngeke umma ta leleng bollau tale kurumea lopatokona ae miau te Karais. 26 Ka la momong kala nge miau nga mogalo laekia e ngape ta baina nga ina iau nga atu te miau muni, na kalangapaga ngamiaungana kae Karais Iesus nge ponu raumana kurumea kelang ngamiaungana kau.
27 Ava oru e bollau raumana minakai roma, taongamiaume ngeke loakurumea bainga reke pepe onra pangamologa e pe e te Karais rorole tao. Minmina na ngaroma iau nga atu ta kelanga miau o ngaroma sana nga atu, na iau ka bai ta longnge pangamologa e te miau ore role roma, miau kaka umma ta meisinggingging ka lovaingana kena mana. Ba kaka kumkuma kinung kaligi ta pangagingginge lopatokona ora puna nga pangamologa e pe e te Karais. 28 Ba iau ka bai ta longnge pangamologa ore role roma, miau ka sana ka matautaue ragau reke amva ta sanangkala miau bavakena. Ba kumangng laeala ae miau ina miau ka sana matautau rea ka i killa e pakosining te ri roma, oru soalingana ke la leleng nge ri ava Nutu ke la ravunglele miau. 29 Iau ka role minmina kurumea, Nutu ke tungumane lopengana ae i te miau kurumea pagiungamiaungana kala nge Karais. Ke tungumane lopengana ae i te miau ta baina miau nga lomiaupatokona te Karais. Ba ke sane minmina mana. Ke sa. I ke tungumane lopengana ae i te miau ta baina miau ngaka kanimaia miralali kurumea loangakurume ngamiaungana kae Karais bole. 30 Miau kaka kanimaimaia miralali minmina kurumea, miau kaka momo nga baling laeala mana a miau ka kele ine lele nge iau pala, ba baling a miau ka longe ine umma ta leleng nge iau sonrau.