31
Yakobo I Lou Sumi Leiban elana
Yakobo wasa i hago Leiban natunau bolau hi baaba kaiwena hi ba, “Tamala wana bugubugul gegewena Yakobo i bugulan te i gogomwaui e.” I ola al Yakobo i kite Leiban wana ginol eliyana nige i oola valila.
Inoke Yehoba i baek Yakobo elana i ba, “Nu sikal nu na tamwam ge tubum wali panuwaa tutumwau elal. He nau alou owa.”
Yaka Yakobo baaba i patuna Letiyeli ge Leya eliyalil nihi nem ge nihi kite uleya, labi toto wana bwasumu i teleliya. Hi vin elana inoke i baek elal i ba, “Ya kite tamamiu wana ginol eliyau nige i oola valila, yaa nam wana Yabowaine i miminaa eliyau. He komiu ku atena te ginebi ge no gasisi bwalibwaligena ya tuwalali tamamiu kaiwena, yaa i kakakaweyau ge pagewigewi molau i teliteli pwapwati. Yaa Yabowaine nige i tatalam tage wana ginol o eliyana ge nau ni pakalau. Sauga ebo ni ba, ‘Bwasumu tuwaliya lelemwana nu ahel wam tuwalali molana,’ yaka bwasumu toabab gegewel hi ab natuliyau tuwaliya lelemwana. Ge sauga ebo ni ba, ‘Bolo tuwaliya gayatomwa nu ahel molam,’ yaka bwasumu toabab gegewel hi ab natuliyau tuwaliya gayatomwa. Inoke ginol o eliyana Yabowaine tamamiu wana bwasumu i aheliem elana ge i pem eliyau.
10 “He bwasumu wali lolagolagon ana sauga elana, kenonou etega ya kenonouan. Matau ya lihin ge ya kite goti melutauil bolo avaliyau ge goti meluyowau hi lolopoipoi, heliya tuwaliya gayatomwa, lelemwal ge leituntun. 11 Yaka kenonou o elana Yabowaine wana anelose i baem eliyau i ba, ‘Yakobo.’ Yaka anana ya lahe ya ba, ‘O, nau iyahe.’ 12 Inoke i ba, ‘Matam nu lihin ge nu kite te goti melutauil bolo avaliyau ge goti meluyowau hi lolopoipoi, heliya tuwaliya gayatomwa, lelemwal ge leituntun. He nau te ya ba ge hi ola o, kaiwena Leiban wana ginol eliyam gegewena iyaka ya kite. 13  Aba 28:18-22 Nau Yabowaine toto ya masala eliyam panuwa Betel elana, labi toto pat u pamilila ge enonu u hol pwatanaa, ge u papasila nu tapwaloloem ya te elau. He sauga ya nu lovivina yaka labi ya nu eguluwan ge nu sikal panuwa toto u masala.’ ”
14 Yaka Letiyeli ge Leya Yakobo anana hi lahe hi ba, “Nige tamama wana gogomwau etega ni nenem eliyama ge ana waisi naha pwapwawa! 15 Wana ginol eliyama i ola ama panuwa getoga yowauiliyau. I paliagima eliyam, inoke molama gegewena iyaka i apapanak-an haba. 16 He gogomwau bolo Yabowaine i aheliem tamama elana ge i pewa eliyam, gegewena o ama ge natumeyau eliyama to. He nu ginol ni ola hauna toto Yabowaine i baunan eliyam.”
17 Inoke Yakobo natunau ge lagonau i usanil kamel pwataliyaa 18 ge wana bwasumu gegewel i panohouwa-agil awonaa. He wana bugubugul gegewena bolo i pwawal Mesopoteimiya i ahel, yaka i egon ni na tamana elana labi Kenani.
19 Mulaa abwe hi egon, Leiban i na wana sipi pupunoliya i tomwatomwa, yaka Letiyeli tamana wana limi ana yabowaineyau gogoginolil i kaomel. 20 He Yakobo nige wana egon wasana i babaunan Leiban gagama Alam elana, yaa i kakawe ge i lou sumi. 21 Inoke wana bugubugul gegewena i bugulan ge i lou, yaka wewel Yupeleitis i kalapanet-an ge labi Giliyad oyana kaiweliya i nanawa.
Leiban I Tatauliulil Yakobo Enaa ge alona Hi Pebabateli-agil
22 Lan etonina elana abwe Leiban wana wasa hi pek te Yakobo iyaka i lou. 23 Inoke tutunau i ahel alonau, ge lan seben hi tatauliulil Yakobo enaa, ana siga hi nopakelakelaubwa elana labi Giliyad oyana elal. 24 Bulina Yabowaine i masala Leiban ana kenonou elana ge i baek elana i ba, “Wam baaba gegewena Yakobo elana nu matahikan.”
25 He Yakobo wana epanapana i pamilila to Giliyad oyana elal. Inoke sauga Leiban Yakobo i kukuhikan, yaka alonau tutunau wali epanapana hi pamilila al to. 26 Inoke Leiban i na i baek Yakobo elana i ba, “Ga i ola ge u kakaweyau ge natuwau yowau u ahel egonagil i ola u oeliem haveyana? 27 Hauna kaiwena u kakaweyau ge u lou sumi? Binimala valila no wasa nu pem, inoke wami egon ana yaliyaya naha ginol ge naha wonawona ginebi tambalin ge gita ona. 28 Yaa nige no sauga etega u pepem tage tubuwau aloliyau ge hinaliyau na nalol ge na lokaiyoni elal. Sigasiga paganina hot u ginol! 29 No gasisi i gan bosowaiu na apanakimiu, yaa bulina tamwam wana Yabowaine i baem elau i ba, ‘Wam baaba gegewena Yakobo elana nu matahikan.’ 30 He ya atena te u egon kaiwena nuwam hot nu sikal wam panuwaa. Yaa hauna kaiwena no limi ana yabowaineyau gogoginolil u kaomel?”
31 Inoke anana Yakobo i lahe i ba, “Ya lou sumi kaiwena ya lovakun. Ya nuwatu te nasi natumwau yowau nu ahel pasikalil. 32 Yaa ebo wam limi ana yabowaineyau nu pwawaliya ama etega eliyana, he gamagal o ni aliga. Tutulau mataliyaa u loya. Ge ebo wam bugul etega nu pwawaa eliyau, inoke nu ahe.” He Yakobo nige i aatena te Letiyeli tamana wana limi ana yabowaineyau i kaomel.
33 Inoke Leiban i na i ulutuk Yakobo wana epanapana gamwanaa, yowau totuwalali eluwa wali epanapana gamwanaa ge Leya wana epanapana gamwanaa, yaa nige bugul etega i pwapwawa. I tagila Leya wana epanapana elana inoke i na i ulutuk Letiyeli wana epanapana gamwanaa. 34 He Letiyeli iyaka etimwawa tamana wana limi ana yabowaineyau i ahel ge i telel abamisiyo toto hi teteliya kamel pwatanaa gamwana etega elana, ge i anhikagil. Leiban epanapana gamwana gegewena i loyaan bubun, yaa nige bugul etega i pwapwawa.
35 Yaka abwe Letiyeli i baek tamana elana i ba, “Tonowak, bahi nu huhuga eliyau. Nige bosowaiu na lut ge na talmilil maninimwa, kaiwena ya weikena kasiyebwa.” Inoke Leiban i loyaloya, yaa nige wana limi ana yabowaineyau i pwapwawal.
36 Inoke Yakobo i huga ge Leiban i ba lalaan i ba, “Hauna nak ya ginol? O ebo hauna logugui ya leke ge kaiwena o lau u lau ge u tatauliulil-agau? 37 No bugubugul gegewena iyaka u loyaagil haba. Tab wam limi bugulina etega u pwawa? Ebo i ola, he nu teliya hiwe owa ge nau tutulau mataliyaa, yaka nihi hilela henala ge i sapu, owa o ebo nau.
38 “Ya miminaa eliyam baliman ana gewi tuwenti. Wam sipi ge goti ya matahikagil ge hi abab bubun. Nige wam sipi tauina etega ya aan kaome. 39 Sauga ebo bwasumu sosokana wam sipi o ebo goti etega i alapaaliga, inoke totou no sipi o ebo goti ya aahe ge ya teteli lahe. Nige tage toto i aliga na pwataniwa elam ge nu kite. Bwagana ebo i yaomala lana o ebo bulina, yaka lahena bana u aawa molamola eliyau. 40 Lana sabwelu kalakalasina i lolau, ge bulina ya wawatut. Ge nige ya kekenu bubun. 41 Baliman ana gewi tuwenti ya miminaa eliyam ya olaola ya to. Baliman potin ya tovelam eliyam natumwau yowau labui kaiweliya, ge baliman sikis ya tuwalali wam bwasumu kaiweliya. Yaa pagewigewi molau u teliteli pwapwati. 42 Binimala tubu Abalahama wana Yabowaine toto nam Aisake i awatauwan, nige ni miminaa eliyau, he nimwau enoenovana ya te nu patunau na egon. Yaa Yabowaine no lomwan ge no tuwalali gagasisi i kite, inoke toto o kaiwena te bulin i ba pahenapowa.”
43 Inoke Leiban Yakobo anana i lahe i ba, “Yowau bolo e heliya natuwau, ge natuliyau heliya tubuwau. Bwasumu bolo e nau no bwasumu, ge bugubugul gegewena bolo u kitel e nau no bugul. Yaa iyaka nige bosowaiu bugul etega na ginol ge natuwau yowau aloliyau ge natuliyau na ahel pasikalil. 44 He alou owa ta pebabateli-agila. Ge etotohina pat ta pahe ni panuwahikagila wala bateli kaiwena.”
45 Inoke Yakobo pat yayapona etega i ahe ge i pamilil i ola kokola. 46 Yaka i ba tutunau elal pat enuna hi bugulan ge epwepwet hi pahe. Inoke Yakobo ge Leiban hi pebabateli-agil, yaka avaliyau ge tutuliyau hi misiyo epwepwet gegelinaa ge hi anan.
47 He liwanina i ola hiwe. Leiban epwepwet o alana i tun Pana Alameik elana Yegal Sahaduta ge pana Hibilu elana Yakobo i tun Galid.* Alan “Yegal Sahaduta” ana sapu pana Alameik elana ge alan “Galid” ana sapu pana Hibilu elana hi maisena, heiya “Epwepwet toto i panuwahikagila.” 48 Leiban i baek Yakobo elana i ba, “Epwepwet toto e owa ge nau ni panuwahikagila wala bateli kaiwena toto nasi ta ginol.” Heiya te kaiwena alana hi tun Galid. 49 Inoke i ba al i ola, “Ya awanun Yehoba ni kite hikagila sauga ebo ta miwali.” Yaka epwepwet o alana al hi tun Mispa.* Pana Hibilu elana alan “Mispa” ana sapu te “Tokita hikan wana abamina.” 50 Inoke Leiban i ba vevehe al i ba, “Ebo natuwau yowau ali hehegan nu apapanak-an, o ebo yowau enuna al nu alolonagil, bwagana nige gamagal etega ni gagan ge ni kikite, yaa nu nuwahikan te Yabowaine iya owa ge nau ala topekiti.”
51 Yaka i baek al Yakobo elana i ba, “Epwepwet ge pat i milil i ola kokola nu kitel e, bolo ya ba ge ta ginolil owa ge nau ala luwaluwala. 52 Heliya nihi panuwahikagila wala bateli kaiwena. Inoke nau bahi epwepwet ya na lilikaan ge na nonowa wam labiya na hahaveyan eliyam, ge owa bahi epwepwet ya ge pat i milil i ola kokola ya nu lilikaan ge nu nenem no labiya nu hahaveyan eliyau. 53 Ya awanun tubum Abalahama wana Yabowaine ge tubu Naho wana yabowaine, ebo ala toto eluwa etega bateli ya ni leke, nihi lahe.”
Inoke Yakobo i bateli ola to, ge Yabowaine toto tamana Aisake i awatauwan alana i papasila-an. 54 Yaka Yakobo bwasumu etega i lol ge i powonan Yabowaine elana ge tutunau gegewel i yogaagil hi na hi anan. Hi anan haba inoke bulin o hi kenuana to Giliyad oyana elal. 55 Lan i gan mweluluga kekeisi, Leiban natunau yowau avaliyau ge natuliyau i nalol, inoke i lokaiyoni elal, ge i sikal i na wana panuwaa.

31:13: Aba 28:18-22

*31:47: Alan “Yegal Sahaduta” ana sapu pana Alameik elana ge alan “Galid” ana sapu pana Hibilu elana hi maisena, heiya “Epwepwet toto i panuwahikagila.”

*31:49: Pana Hibilu elana alan “Mispa” ana sapu te “Tokita hikan wana abamina.”