7
Stiven Judan kotɨn damazimɨn
akam akuri
1 Ezɨ ofa gamir gumazibar dapanim Stivenɨn azara, “Me nɨ gasir akar kaba, da guizbangɨra, o puvatɨ?”
2 Ezɨ Stiven me ikaragha ghaze, “Nan aveghbuaba ko nan afeziaba, ia na baragh! En ovavim Abraham, a tɨghar Haranɨn mangam, a Mesopotemian kantrin ikiavɨra itima angazangarim itir God, a bato.
3 Egha a mɨgɨa ghaze, ‘Nɨ uan nguazim ko uan adarazi ategh nguazir kɨ nɨn akaghamimɨn mangɨ.’
4 “Ezɨ Abraham Kaldian nguazim ategha Haranɨn nguazimɨn ikiasa zui. Ezɨ an afeziamɨn ovevemɨn gɨn God nguazir ia datɨrɨghɨn itir kamɨn anemada.
5 God tong nguazir otevitam atugha a uan adarazi ko, me ganɨngizir puvatɨ. God a ko akam akɨra ghaze, a ko an ovavir gɨn izamiba nguazir kamɨn ikiam. Ezɨ dughiar kamɨn Abraham uabɨ boriba puvatɨ.
6 Egha God kamaghɨn Abrahamɨn mɨgei, ‘Nɨn ovavir boriba mangɨ kantrin igharazimɨn ikiam. Egh pura men ingangarir gumazamizibar mɨn ikiam. Eghtɨ kantrin kamɨn gumazamiziba 400plan azenibar pazɨ me damuam.
7 Eghtɨ kɨ osɨmtɨzir ekiam isɨ paza me damuamin gumazir kabar anɨngam. Eghtɨ gɨn me kantrin kam ategh azenan izegh, danganir kamɨn nan ziam fam.’
8 God mɨkarzir mogomebar iniba aghoramin Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim Abraham koma a gami. Ezɨ Abraham, Aisakɨn afeziamɨn oto, egha amebam a batezɨ, 8plan dughiabar gɨn Abraham Aisakɨn mɨkarzir mogomemɨn inim atu. Egha gɨn Aisak Jekopɨn afeziamɨn oto. Ezɨ Jekop en inazir afeziar 12plan afeziam.
9-10 “Ezɨ en inazir afeziaba navir averiabar Josepɨn ikuvigha Isipɨn nguibamɨn ingarir gumazir kɨnimɨn ikiasa anemada. Ezɨ God a ko ikia an osɨmtɨziba agɨvagha an akura. God fofozir bar aghuiba Josep ganɨngizɨ, an arazir aghuarim akakasi, ezɨ Isipian atrivim bar a gifongegha, a gamizɨ a Isipɨn gumazir dapanimɨn oto. Egha an dɨpenimɨn biziba sara gari.
11 “Ezɨ gɨn dagheba otevezir dughiam Isipɨn nguibaba ko Kenanɨn nguaziba bar me batifi. Ezɨ gumazamiziba osɨmtɨzir ekiam isi. En inazir afeziaba uaghan dagheba puvatɨ.
12 Ezɨ Jekop orazima dagheba Isipɨn itima, a uan otariba, en inazir afeziaba, a me amangizɨ me darorir farazim gamua zui.
13 Ezɨ me darorir namba 2ɨn ua zuima, Josep uan aveghbuabagh eghara ghaze, ‘Kɨ Josep.’ Ezɨ gɨn atrivim uaghan Josepɨn adarazigh fo.
14 Egha bizir kamɨn gɨn, Josep uan afeziam Jekop ko an 75plan gumazamiziba bar moghɨra a bagh izasa, a me bagha akam amada.
15 Ezɨ Jekop Isipɨn nguibamɨn iraghugha, a en inazir afeziaba ko me kagh ariaghire.
16 Ezɨ me men kuaba inigha uamategha Sekemɨn nguibamɨn ua izegha me dagɨar torir mozim garɨki, kar Abraham fomɨra Sekemɨn nguibamɨn Hamorɨn otariba da ivezezir mozim.
17 “Ezɨ God Abraham ko dɨkɨrɨzir Akar Gavgavim guizbangɨra otivasa roghɨra izima, en gumazamizir Isipɨn itiba bar avɨraseme.
18 Ezɨ gɨn atrivir igiar mam Isipɨn kantrin atrivimɨn oto. Atrivir kam Josep gɨfozir puvatɨ.
19 Egha an en gumazamizibagh ifara arazir kurabar en inazir afeziabagh ami. Eghtɨ me uan borir iririviba puram azenan me akuntɨ, me ariaghɨrasa a me gakaghori.
20 “Ezɨ dughiar kamɨn Mosesɨn amebam a bate, a Godɨn damazimɨn bar derazir borim. A iakɨnir pumuning ko mɨkezimɨn uan afeziamɨn dɨpenimɨn itima, me an gari.
21 Egha gɨn me a inigha azenan anetɨzɨma, atrivimɨn guivim a inigha ghua uan borimɨn mɨrarama an gari.
22 Ezɨ Moses Isipbar fofozir ekiar aghuiba ini, egha an araziba ko an mɨgɨrɨgɨaba bar gavgafi.
23 “Moses 40plan azeniba ikia, egha ua uan adarazi Israelian ganasa nɨghnɨsi.
24 Egha a Israelian mavɨn garima, Isipian mav a mɨsogha bar pazava a gami. Ezɨ a ghua an akuragha, Isipɨn gumazimɨn arazir kuram ikarvagha, a mɨsoghezɨ an areme.
25 Moses kamaghɨn nɨghnɨsi, an adarazi kamaghɨn fogh suam, God men akurvaghasa nan aven ingari. Ezɨ me bar fozir puvatɨ.
26 Egha amɨmzaraghan Moses garima Israelɨn gumazimningra uaning mɨsosi. Ezɨ aning uaning gifueghasa a navir amɨrizimɨn aning mɨgei, ‘Maning, gua orakigh, gua avetinganing, egha gua tizim bagha kaghɨra uaning mɨsosi?’
27 “Ezɨ gumazir igharazitav mɨsozim, Moses a dugha ghua kamaghɨn mɨgei, ‘Tina nɨ amɨsevezɨ nɨ en gumazir dapanim ko jasɨn ikiava en gari?
28 Nɨ boghɨnaron Isipian gumazim mɨsoghezɨ an aremezɨ moghɨn, datɨrɨghɨn na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa?’
29 Ezɨ Moses kamaghɨn oregha Isip ategha ara ghua Midian nguazir igharazimɨn ikia egha otarir pumuning ini.
30 “Egha 40plan azenibar gɨn, Moses gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn itima, God enselɨn mam a bagha anemada. Enselɨn kam Sainain Mɨghsɨamɨn boroghɨn temer otevir mamɨn aguabar tongɨn avir mɨzariabar aven, puram a bato.
31 A bizir kamɨn ganigha dɨgavir kuram gami. Egh bar roghɨra mangɨ deragh ganasava amua, egha Ekiamɨn tiarim barasi,
32 ‘Kɨ nɨn inazir afeziabar God, kɨ Abraham ko Aisak ko Jekopɨn God.’ Ezɨ Moses nɨgha, ganan atiatingi.
33 “Ezɨ Ekiam kamaghɨn a mɨgei, ‘Nguazir nɨ isɨn tughav tir kam, kar anogoroghezir nguazim, a nan nguazimra. Kamaghɨn nɨ uan dagarir asuaba suegh.
34 Kɨ arazir bar kurar me Isipɨn nan gumazamizibagh amibar gani. Egha kɨ men arareba baregha, men osɨmtɨziba gɨvasa izaghiri. Nɨ izɨ, kɨ ua Isipɨn nɨ amangam.’
35 “Mosesɨn kamra Israelia an aghuagha ghaze, ‘Tina nɨ amɨsevezɨ nɨ en gumazir dapanim ko jasɨn ikiava en gari?’ Ezɨ kar anarɨra, gumazir God uabɨ men gumazir dapanimɨn ikɨ, ua me iniasava amadazim. E fo, God Moses bagha enselɨn mam amadazɨ ensel temer isimɨn aven otozɨ Moses an gara God amadazir akam ini.
36 Ezɨ a me inigha Isip ateghasava egha mirakelɨn avɨribagh ami. A Isipɨn ko Ongarir Aghevimɨn, dagh ami. Egha gumaziba puvatɨzir danganimɨn a 40plan azenibar dagh ami.
37 “Mosesɨn kamra, a Israelia mɨgɨa ghaze, ‘God ian tongɨn akam inigha izir gumazitam nan mɨn anemɨsevegham.’
38 Ezɨ Israelia gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn uari akuvagha itima a me ko iti, a Sainaian mɨghsɨamɨn ghuavanabozɨ ensel a mɨkeme. Ezɨ an akar angamɨra itir ikɨrɨmɨrim e danɨngasa, a ini.
39 “Ezɨ en inazir afeziaba Mosesɨn akaba baraghan aghua. Egha me an mɨgɨrɨgɨaba batosi. Egha men navir averiabar aven me uamategh Isipɨn mangasa.
40 Egha me kamaghɨn Aron mɨgei, ‘E fozir puvatɨ, gumazir e inigha Isipɨn azenan izezim Moses, bizir tizim a bato. Kamaghɨn amizɨ, nɨ e bagh marvir guabar ingarightɨ da en faragh mangam.’
41 Dughiar kamɨn me bulmakaun nguzimɨn mɨrarama marvir guamɨn ingari. Egha uan dafaribar ingarizir bizim bagha ofabagh gamua, ighiabagh amua bar akonge.
42 Ezɨ God akɨrim ragha me gasaragha, me ataghizɨ me overiamɨn mɨkovezibar ziaba fe. Akam inigha izir gumazibar akɨnafarimɨn akam an mɨrara ghu:
“ ‘Ia Israelɨn gumaziba,
mar ia 40plan azenibar gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikia
nan ofa gami?
Bar puvatɨ.
43 Ia asem Molekɨn marvir guamɨn averpenim aneteri,
egha ia uaghan asem Refanɨn mɨkovezir nedazim ateragha arui.
Kar asemning,
ia aningɨn arazibar gɨn mangasa
aningɨn ingari.
Kamaghɨn amizɨ, kɨ ian nguazimɨn ia batuegh,
ia amadaghtɨ ia mangɨ
Babilonɨn nguazimɨn vongɨn ikiam.’
*
44 “En inazir afeziaba gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn itima, Godɨn Purirpenim me ko iti. Dɨpenir kamɨn aven me fo, God me ko iti. God Moses mɨkemegha an akazɨ moghɨra, a Israelia mɨkemezɨ me an ingari.
45 Ezɨ en inazir afeziaba Purirpenim inigha, anetera Josuan gɨn zui. Me ghua nguibar igharazimɨn nguazim, God men damazibar me batoghezɨ, me a ini. Purirpenir kam me ko ikiavɨra itima Devitɨn dughiam oto.
46 Ezɨ Devit Godɨn damazimɨn derazɨ God deravɨram a gami. Egha a kamaghɨn Godɨn azara, ‘Kɨ Jekopɨn God bagh Dɨpenimɨn ingaram, o?’ Ezɨ God ghaze, ‘Puvatɨ.’
47 Ezɨ gɨn Solomon a bagha Dɨpenimɨn ingari.
48 “Ezɨ Godɨn Bar Pɨn Itim dɨpenir gumaziba ingaribar itir puvatɨ. Godɨn akam inigha izir gumazim kamaghɨn mɨkeme:
49 “ ‘God kamaghɨn mɨgei:
Overiam, a nan atrivir dabirabim,
ezɨ nguazim kɨ uan dagarimning arɨzir danganim.
Eghtɨ ia managh nan Dɨpenimɨn ingaram?
Eghtɨ danganir manamra nan avughsɨzir danganim ikiam?
Bar puvatɨgham.
50 Kɨ uabɨ, uan dafarimningɨn
overiam ko nguazim ko biziba bar dar ingari.’ ”
51 Egha Stiven ua kamaghɨn Judan kotɨn gumazibav gei, “Ia bar orazir puvatɨzir darasi! Ian naviba ko nɨghnɨziba mati, God gɨfozir puvatɨzir gumazamiziba! Ia uan inazir afeziabar mɨrarama ami! Ia uaghan Godɨn Duam zurara a batosi!
52 Ian inazir afeziaba Godɨn akam inigha izir gumaziba, osɨmtɨziba bar me garɨki. Ezɨ me fomɨra Godɨn damazimɨn derazir gumazimɨn izirimɨn gun mɨgeima, ian inazir afeziaba me mɨsozi me ariaghire. Ezɨ datɨrɨghɨn ia a inigha gumazir kurabar dafaribagh atɨgha, a mɨsoghezɨ an areme.
53 Ia enselbar dafaribar Moses Osirizir Araziba inigha, dar gɨn zuir puvatɨ.”
Me dagɨabar Stiven ginivizɨma an areme
54 Ezɨ me kamaghɨn oregha, men navir averiaba a bagha bar ikuvigha uan ataribagh ivi.
55 Ezɨ Godɨn Duam Stiven gizɨvazɨma, a kogha Godɨn Nguibamɨn Godɨn angazangarir gavgavimɨn gari, ezɨ Iesus Godɨn agharir guvimɨn tughav iti.
56 Ezɨ a kamaghɨn mɨgei, “Ia Gan! Kɨ Godɨn Nguibamɨn gari, a kuiaghirɨzɨma Gumazamizibar Otarim Godɨn agharir guvimɨn tughav iti.”
57 Ezɨ me kamaghɨn oregha pamtem diava ara, egha dafaribar uan kuaribav konegha, ivemara a bagha zui.
58 Egha me a kurugha nguibar ekiamɨn azenan ghugha, maghɨrama dagɨabar a ginifi. Egha akam a gasir darazi uan azenan azuir korotiaba suegha gumazir igiam, an ziam Solɨn dagarimningɨn a da arɨsi.
† 59 Egha me dagɨabar a ginivavɨra itima, Stiven kamaghɨn God ko mɨgei, “Ekiam Iesus, nan duam inigh.”
60 Egha a uan tevimning apɨrigha irɨgha pamtem dei, “Ekiam, nɨ men arazir kurar kam gɨnɨghnɨghan markɨ, a gɨn amadagh.” A kamaghɨn mɨkemegha areme.