“Nɨ uabɨra nɨ Ikiavɨra Itir God. Nɨ overiam ko mɨkoveziba ko nguazim ko ongarim ko bizir bar adar itiba, nɨ bar dar ingari. Nɨ angamɨra itir ikɨrɨmɨrim bar dagh anɨngi. Nɨn Nguibamɨn itir enselba iteviba apɨra nɨn ziam fe.

7 Jenesis 11:31; 12:1; 17:5“O God, nɨ Ikiavɨra Itir God, Abram Babilonɨn kantrin itir nguibam, Urɨn itima, nɨrara a inigha kagh ize. Egha nɨ ziar kam Abraham a gatɨ. 8 Jenesis 15:18-21Nɨ an navim ko nɨghnɨzimɨn ganigha fo, a nɨ baghavɨra iti. Kamaghɨn amizɨ, nɨ a ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gamua ghaze, Nɨ nguazir kam a danɨngam, kar Kenania ko Hitia ko Amoria ko Peresia ko Jebusia ko Girgasian nguazim. Nɨ ghaze, Nguazir kam, nɨ a bagha inabazir nguazim, eghtɨ an ovavir boriba an ikiam. Nɨn araziba bar dera, eghtɨ nɨ uan akar dɨkɨrɨzir kam abɨghan kogham. Kamaghɨn nɨ uan akar dɨkɨrɨzimɨn gɨn ghu.

9 Ua Me Ini 3:7; 14:10-12“Nɨ fomɨra en inazir afeziaba Isipɨn kantrin itir dughiam, me osɨmtɨzir ekiabar aven itima, nɨ men gari. Ezɨ me Isip ategha Ongarir Aghevimɨn otozir dughiam, me uarir akurvaghasa nɨn arai, ezɨ nɨ men ararem baraki. 10 Ua Me Ini 7:8--12:32Nɨ fo, Isipia nɨn gumazamiziba abɨnigha paza me gami. Kamaghɨn, nɨ mirakelɨn gavgavibagh amua Isipian atrivim ko gavmanɨn ingangarir gumaziba ko an kantrin itir gumazamiziba, nɨ uan gavgavir ekiam men akakasi. Me dughiar kamɨn ziar ekiam nɨ ganɨga iza datɨrɨghɨn oto. 11 Ua Me Ini 14:21-29; 15:1; 15:4-5; 15:10Nɨ mɨkemezɨ, ongarim bigha akuar pumuningɨn irɨzɨ, nguazir mɨdiarir tuavim otozɨ nɨn gumazamiziba ghua vongɨn oto. Ezɨ Isipɨn mɨdorozir gumaziba nɨn gumazamizibar agɨragha zuima, nɨ ongarir bar konim gamizɨ, a me avarazɨ me dagɨabar mɨn iraghue. 12 Ua Me Ini 13:21-22Ezɨ aruebar nɨ ghuariar ruarir ekiamɨn ikia zuima, me nɨn gɨn zui. Ezɨ dɨmagaribar nɨ avimɨn aven ikia zuima, nɨn angazangarim tuavim men akakazima me zui.

13 Ua Me Ini 19:18--23:33“Me Sainain Mɨghsɨamɨn otozɨ, nɨ uan Nguibamɨn ikegha me bagha izaghira me mɨgei. Egha bizir nɨ damuasa mɨkemeziba ko, Guizɨn Araziba ko, arazir nɨ ifongeziba ko, Akar Gavgaviba me ganɨngi. 14 Nɨ men sure gamua ghaze, Sabat, kar nan dughiamra. Egha nɨ uan Akar Gavgaviba ko arazir nɨ ifongeziba ko, nɨn Araziba, nɨ da isa uan ingangarir gumazim Moses ganɨngi, ezɨ a gumazamizibagh anɨngi.

15 Ua Me Ini 16:4-15; 17:1-7; Dɨboboniba 20:7-13; Godɨn Araziba 1:8; 1:21“Ezɨ gɨn mɨtiriam men azima, nɨ uan Nguibamɨn daghem me ganɨdima, me anepi. Ezɨ kuarim men pɨrima, nɨ dagɨamɨn otivir dɨpam me ganɨdima, me anepi. Ezɨ nguazir kam, nɨ fomɨra me danɨngasa akam akɨrizim, nɨ datɨrɨghɨn me mɨgɨa ghaze, me an aven mangɨ nguazir kam inigh a gativagham.

16 Dɨboboniba 14:1-4; Godɨn Araziba 1:26-33“Ezɨ en inazir afeziaba, nɨn akaba baraghizir puvatɨgha, uari fa nɨn akam batogha, an gɨn zuir puvatɨ. 17 Ua Me Ini 34:6; Dɨboboniba 14:18Me nɨn akabar gɨn mangan aghua. Me mirakelɨn gavgavir nɨ men tongɨn amiziba, me bar da gɨn amada. Me uari fa puv akaba batogha, ua Isipɨn mangɨ ua kalabuziar ingangaribar amuasa, men faragha zuir gumazim, me uari bagha anemɨsefe. O God, nɨ nguazir kamɨn gumazamizibar arazir kuraba gɨn amadi. Nɨ en kuarkuvigha e gifuegha deragha e gami, egha bar nɨmɨra nɨmɨra en atari. Nɨn apangkuvir arazim ekevegha, nɨ en inazir afeziaba akɨrim me gasarazir puvatɨ.

18 Ua Me Ini 32:1-4“Dughiar mam me golba inigha da tuezɨ da isigha ameregha dɨpam ara. Ezɨ me da isa mozir me bulmakaun nguzimɨn nedazimɨn mɨn, nguzir kuizim, a fugha bulmakaun nguzimɨn ingari. Egha me ghaze, kar en god, a Isipɨn kantrin e inigha ize. Arazir kamɨn, me puvɨra nɨn ziam gasɨghasɨsi.

19 Godɨn Araziba 8:2-4“Me kamaghɨn ami, ezɨ nɨ bar men apangkufi, egha me ataghizɨ me gumazamizibar puvatɨzir danganir kamɨn pura itir puvatɨ. Nɨ me da ghuariar ruarir ekiar tuavim men akakazir kam inizir puvatɨ. Egha uaghan nɨ me da, tuavim akakazir avir, dɨmagarimɨn angazangarim me dama a inizir puvatɨ. 20 Nɨ, deragh ikiasa, uan Duar Aghuim isa me ganɨdima, a men sure gami. Egha uaghan men garima, mɨtiriam men azima, nɨ manan daghem me ganɨdi. Egha men garima, kuarim men pɨrima, nɨ dɨpam me ganɨdi. 21 Ezɨ 40plan azenir kabar aven me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ghuavɨra itima, nɨ bar deragha men gara bizir me oteviba, nɨ bar men akurvasi. Dughiar kamɨn, men korotiaba bɨaghirezir puvatɨ, ezɨ uaghan men sueba bava me gamir puvatɨ.

22 Dɨboboniba 21:21-35“Nɨ en inazir afeziabar amamangatɨzɨ, me kantri Hesbonɨn Atrivim Sihon ko, kantri Basanɨn Atrivim Ok, aning mɨsogha, aning dɨkabɨragha, aningɨn nguaziba ini. Ezɨ nguazir kam a men kantrin nguazir otevir mamɨn mɨn oto. 23 Jenesis 15:5; 22:17; Josua 3:14-17Ezɨ nɨ ovavir borir bar avɨriba me ganɨngi, mati overiamɨn mɨkovezibar dɨbobonim. Egha nɨ men amamangatɨgha, men inazir afeziaba danɨngasa akam akɨrizir nguazim, me uan apaniba abɨragha a ini. 24 Josua 11:23Me Kenanian adarazir mɨsozir dughiam, nɨ Kenania abɨragha inazir afeziaba ataghizɨ me nguazir kam ini. Nɨ me ataghizɨ me uan ifongiamɨn gɨn ghua Kenanian gumaziba ko atriviba abɨnigha men nguazim sara ini. 25 Godɨn Araziba 6:10-11En inazir afeziaba mɨsogha nguibar dɨvazir gavgavibar aven itiba ko, nguazir dagheba deragha aghuiba ko, dɨpenir bizir avɨriba izɨvaziba ini. Egha mozir par gumazir igharaziba kuizim isa, wainɨn azeniba ko, temer olivɨn avɨriba ko, temer avɨrir aghuir dagheba itiba sara ini. Me nguibar kamɨn aperagha an dagher aghuir avɨriba apava mɨkarziba aghua bizir aghuir nɨ me ganɨngizir kam bangɨn me bar akonge.

26 Gumazir Dapaniba 2:11-16“Ezɨ puvatɨ, nɨn gumazamiziba nɨ baraghizir puvatɨgha, nɨn akaba batogha, akɨrim ragha nɨn Arazibar Akɨnafarim gasara. Nɨn akam inigha izir gumaziba akar aghuibar gun me mɨgɨa ghaze, Ia bar uan God bagh ua izɨ. Ezɨ me oraghizir puvatɨgha, me mɨsoghezɨ me ariaghire. Dughiar avɨribar, me arazir kam gamua nɨn ziam gasɨghasɨsi. 27 Gumazir Dapaniba 2:18; 3:8-9; Onger Akaba 106:44Kamaghɨn amizɨ, nɨ apanibar amamangatɨzɨ, me iza me mɨsogha me gafiragha paza me gamua mɨzazim me ganɨngi. Ezɨ gɨn men osɨmtɨzimɨn aven, inazir afeziar kaba uarir akurvaghasa nɨn diava arai. Ezɨ nɨ uan Nguibamɨn ikia men dɨmdiam baragha, men apangkuvigha akurvazir gumazir maba amadazɨ, me apaniba batoke.

28 “Ezɨ gɨn, me avughsegha dabirabir aghuimɨn dughiamɨn aven ikia, me uam arazir kurar mabagh ami. Ezɨ nɨ ua apanibar amamangatɨzɨ, me uan gavgavimɨn me abɨragha me gatifa. Ezɨ gɨn me ua iza navibagh iragha uarir akurvaghasa nɨn azai. Ezɨ nɨ uan Nguibamɨn ikia men dɨmdiam barasi. Dughiar avɨriba, me arazir kurar kam gami. Ezɨ nɨ zurara men apangkuva apaniba da ua me isi.

29 Ofa Gami 18:5“Nɨ uan Arazibar Akɨnafarimɨn aven akabar gɨn mangasa nɨ me mɨgei. Me fo, gumazitam dar gɨn mangɨ, tuavir kamɨn a ikɨrɨmɨrir aghuim iniam. Ezɨ me uari fa nɨn Akar Gavgaviba barazi puvatɨgha, akɨrim nɨn Arazir nɨ damuasa mɨkemezibagh asaragha, arazir kurabagh ami. Men dapaniba gavgavizɨ me uan navibar kumi, kamaghɨn me nɨn akamɨn gɨn mangan aghua. 30 2 Atriviba 17:13-18; 2 Eghaghaniba 36:15-16Azenir avɨriba nɨ amɨraghatɨgha navibagh iraghasa me mɨgei. Nɨn Duam akar kam isa nɨn akam inigha izir gumazibagh anɨngizɨ, me dar gun gumazamizibav gei. Ezɨ inazir afeziar kaba akam baraghan aghua. Kamaghɨn amizɨ, nɨ me isa Kantrin Igharazibar Gumazamizibar dafaribagh atɨ. 31 Ezɨ nɨn apangkuvim bar ekefe, kamaghɨn nɨ akɨrim me gasarazir puvatɨgha, me ataghizɨ me bar ikuvizir puvatɨ. O God, nɨ bar en apangkufi, egha bar e gifonge!

32 2 Atriviba 15:19; 15:29; 17:3-6; Esra 4:2; 4:10“Nɨ en God, nɨ ziar ekiam ko gavgavir ekiam itir God. E bar nɨn atiatigha nɨn apengan iti. Dughiaba bar, nɨ uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kamɨn gɨn ghua, zurara en apangkufi. E datɨrɨghɨn osɨmtɨzir ekiam ateri, eghtɨ nɨ e gɨnɨghnɨgh en akurvagh. Fomɨra Asirian atrivibar dughiamɨn ikegha iza datɨrɨghɨn, en atriviba ko gumazir dapaniba ko ofa gamir gumaziba ko akam inigha izir gumaziba ko inazir afeziaba, me bar osɨmtɨzir kam atera iza datɨrɨghɨn tu. 33 E arazir kuram gami, ezɨ nɨ ivezir kuram e ganɨngi. E fo, nɨn arazir kam bar derazɨ, nɨ guizbangɨra zurara uan akamɨn gɨn ghua en akurvasi.

34 “Guizbangɨra, en inazir afeziaba ko, en atriviba ko, en gumazir dapaniba ko, ofa gamir gumaziba, me nɨn Arazibar Akɨnafarimɨn aven itir akabar gɨn zuir puvatɨ. Me nɨn Akar Gavgaviba ko, Moses Osirizir Arazibar gɨn mangan aghua. 35 En atrivibar dughiamɨn, nɨ deragha en inazir afeziabagh amua, bizir bar aghuir avɨriba me ganɨdi. Me nguazir ekiam gapia, ezɨ nguazir kamɨn dagher aghuiba an ikia deragha aghui. Ezɨ me bizir kam gɨnɨghnɨzir puvatɨ. Me arazir kuraba ategha navibagh iragha, ua nɨ bagha izir puvatɨ.

36 “Datɨrɨghɨn, nguazir nɨ inazir afeziabagh anɨngizim, e an iti, ezɨ dagher aghuiba an ikia deragha aghui. Ezɨ e an aven ikia pura ingangarir gumazir kɨnibar iti. 37 E arazir kuram gamigha gɨfa, kamaghɨn nɨ kantrin igharazibar atrivibar amamangatɨzɨ, me en gara e gatifa. Egha me bizir aghuir avɨriba en nguazimɨn otiviziba isi. Me gavgavir ekiam ikia, kamaghɨn me en mɨkarziba ko asɨzibagh ativazɨ, e men ifongiamɨn gɨn zui. Kamaghɨn amizɨ, e osɨmtɨzir ekiam iti!”