LIIPA ORA SIRIM
Penga Wendu Ombá Mele Krais-ni Jon Ui LIIPA ORA SIRIM Bukele
Buk Ilinga Ung-Pulu Mare
Buk ili yi Jon-ni turum (1:1,4,9, 22:8). Akiliinga-pe Jon télenje? Yambu pulele-ni piliiku kene ‘Yi Jon ili yu Yesos-ni “Nanga kongunale tenji-pai.” nimba liipa mundurum yimanga yi Jon.’ niku piliilimili (Matyu 10:2). Aku lem Temani-Kaiéle kene pepá yupuku kene buk ili kene yi tiluele-ni turum.
Jon-ni buk ili turumeliinga ung-pulu te i-sipa mele: Rom-yi aima auli kumbina Sisale-ni nimba mele: “Pulu yi te moliu akiliinga nokuliu yambuma-ni pali na kape niku popu tai.” nimba ung-mani te sipa panjurum. Akiliinga-pe Juda-yambuma kene Krais-nga yambuma kene eninga Pulu Yi tiluele mindi ‘Pulu Yili’ niku popu toku kape niku bi paka tunjuringeliinga “Sisale aima naa popu tomulú! Mólu!” niring. Krais-nga yambuma-ni “Mólu!” niringeliinga Rom-gapmanale-ni eninga yambu pulele mindili liipa sipa ka sipa enini tepa kis-sirim. Jon kepe no-numúna kolea-kelú te lirim akuna ka sipa panjurum. Patmos akuna pepa kene buk ili turum (1:9, ma-kolealiinga piksale buk-gomú 1219).
Jon-ni pepá turum ungma yu-yunu numanale-ni piliipa kene naa turum. Yesos-ni yu liipa ora sirim uluma kanupa kene kanupa piliirim mele pepá turum (1:10-11). Ulu kanurum kanumanga ulu mare oliu naa molamili ui sika kamu wendu urumunje, naa piliilimulu. Ulu mare sika penga wendu ombánje (1:1,19). Akiliinga-pe ulu mare kene méle mare kene kanurum akuma sika mélema mólunje. Ung-ekuma pirim. Ung aima pulele ung-eku turum, akumanga ung-pulele yambu mare-ni ung pulele tombulku nilimele.
Penga wendu ombá mele ung ausili sika nimba molemú akiliinga-pe “Ombá.”, “Temba.”, “Tingí.”, “Molomba.”, aku-sipa ung mare ausili naa molemú. Penga wendu ombá mele Jon-ni ui kanurum. Kanupa kene nimba mele: “Kanurundu kene i-sipa tirim. I-siku tiring. I-sipa mulurum. I-siku puring.” nimba buk turumeliinga aku-sipa nimba molemú. Ung mare 1:19, 22:6,7,8, 5:1,6, 6:2,4,5, 7:9-10 kene ung ausili aku-sipama molemú kanui. Ulu mare ui sika wendu urumunje. Nambulka uluma ui wendu urumye? Nambulka uluma koelanje? Sumbi-sipu naa piliilimulu.
Kurumanga nuim Seten yu sika tondulu pulimú akiliinga-pe yunga tondulale mania purum pumba; Pulu Yili-nga Kung-Sipsip Walále-nga tondulu olandupale sika aima pelemú pembale. Pulu Yili-nga ele-túma wendu ungí, buni mare sika wendu ombá akiliinga-pe Yesos sika walse omba Seten kam-kamu topa mania mundupa yunga yambuma liipa memba pumbako, yu-kene wasie kamu molupu konjumulú. ‘Akili piliiku kene Krais-nga yambuma Yesos tondulu munduku ambolku molku, ung tale wasie naa piliiku, ung-sikale munduku naa kelku, táka-niku molangi.’ nimba pepá turum. Ung mare i-sikunu kanuku pilíí: 2:10, 3:10; 2:13, 6:9; 2:14-15.
Pulu Yili kene Yesos-sele kape niku elsengla bili paka tunjuring ung pulele molemúko. Bo-Ungna topele tomulúndu piliipu sundurumulu akiliinga-pe ung aima kaíma. Aima kanuku kene aku-sikuko elsele kape niku bi paka tonjai! Ung ima kanai: 4:8,11, 5:9-10,12,13ekendu, 7:10,12, 11:15,17-18, 12:10-12, 15:3-4, 16:5,7, 19:1,5-7.
Ung-pulu mare buk ambolkunaliinga alsena “24. laip”, “44. 3. Pikinini Sipsip” molemú.
Ya ung-pulele pora nikem.
Kolomong-Auli 1-3 Krais-nga Yambu-Talape Angere Yupuku-Guli Muluringna Jon-ni Pepá Topa Mundurum Ungma
1
1:1-3 Buk Tombandu Pulu Monjupa Turum Ungele
1 Penga nondupa wendu ombá mele Pulu Yili-ni ‘Yunga kendemande-yambuma piliangi.’ nimba Yesos Krais liipa ora sirim mele ilinga molemú. ‘Oliu piliamili.’ nimba Yesos Krais yu-ni yunga angkellale na yunga kendemande-yi Jon mulurunduna liipa mundurum. 2 Na-ni kanurundu mele pali nimbu para siker. Pulu Yili-nga ungma kene, Yesos Krais-ni “Pulu Yili-ni nilimú ungma ung-sikama.” nilimú mele kene, liipu ora siker.
3 Penga wendu ombá mele buk ilinga nimba silimú ungma yambuma piliiku molangi kanuku niku singí yambuma kene, bukna molemú ungma piliiku kene numanuna monjuku piliingí yambuma kene enini ⸤Pulu Yili-ni⸥ membu panjipa “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na mulungí. Ulu wendu ombá nilimúma nondupa wendu ombáliinga aku-siku tingí yambuma enini ⸤Pulu Yili-ni⸥ membu panjipa “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na mulungí.
1:4-8 Jon-ni “Molku Konjai.” Nirim Ungele
4 Eni kolea Esia propinj Krais-nga yambu-talape angere yupuku-guli molemelena na Jon-ni pepá ili topu siker.
We kondu kululi ulu-pulele kene numanu waengu nili ulu-pulele kene eni-kene pípili. Ui mulurum, ekupu molemú, penga ombá Pulu Yili-ni ulu-pulu akusele sipili. Yi kanili molupa koleama nokulemú koleana wendu olemele mini angere yupuku-guli-ni ulu-pulu akusele sangiko. 5 Yesos Krais, Pulu Yili-nga ungma gólu naa topa sumbi-sipa nimba silimú yili, yambu kulúlima lomburuku ola mulungí yambumanga yu kumbi-lepa lomburupa ola mulurum yili, ma-koleana pali molemele yi-nuim aulimanga yi-nuimele molupa nokulemú yi-nuim aima auliele, yu-ni ulu-pulu akusele eni sipiliko.
Oliu numanu monjulemú yili, yu-ni yunga memi ‘oliunga’ nimba onde linjirim memale-ni oliunga ulu-pulu-kísima ‘Mania pupili.’ nimba kulu tonjupa, 6 ‘Yunga Lapa Pulu Yili-nga kongunale tenjangi.’ nimba ‘Oliu yu-kene mélema nokupu molupu, Pulu Yili popu tunjuli yambuma molangi.’ nirim yili,
yunga bili taki-taki aima ola molupa,
yambuma nokumba tondulale
yu-kene kam-kamu pepa mindi pupili.
Aku-sipa tipili.
7 Kanai. Yu kupana molupa ombá tepa molemú.
Ombá kene
yambuma-ni pali eninga mongale-ni kanungí.
Yu toku kunjuring yambuma-ni kanungíko.
Yu ombá kene
ma-koleana yambuma pali kola auli-teku tingí.
Sika aku-sipa wendu ombá.
Aku-sipa tipili.
8 Tonduluma pali yu-kene pelemú Pulu Yi Auliele-ni nimba mele: “Na ui kumbi-lepu mulurundu penga aelepu molumbu yili.” nikem. Yi kanili yu ekupu molemú mele ui mulurum, penga ombá yili.
1:9-20 Jon-ni Krais Kanurum Temanele
9 Na eninga angin Jon, eni-kene oliu Yesos-nga yambuma molemuláliinga mindili nombu buni melemulu. Mindili mola buni te wendu olemú kene ‘Oliu mindilima we námili.’ nimbu tondulu mundupu molupu, oliu Pulu Yili yi nuim kingele molupa nokulemú talapena molemulu yambuma. Na Pulu Yili-nga ungma yambuma nimbu sipu, Yesos-nga temanele topu siliáliinga na ka siku numú-kusana sukundu ma-wallú lelemú akili ‘Kolea Patmos’ nilimele akuna ka siku meku uring moliu. 10 Auliele-nga ena te wendu urum kene Mini Kake Tiliele-ni na mulurunduna omba na ambulurum kene nanga bulkundu ung tondulu te, bikull mele, piliirindu. 11 Ung nirim akili-ni nimba mele: “Nu mongale-ni kanuní mele pepána tokunu kene Krais-nga yambu-talape angere yupuku-guli, kolea Epesas kene Simena kene Pekamam kene Tayataira kene Sadis kene Pilladepia kene LLadosia kene, taon akumanga Krais-nga yambu-talape molemelemanga pepá tokunu si.” nirim.
12 ‘Nae-ni nikem-nje?’ nimbu bulkundu topele topu kanurundu kene ku-gollu-ni tili tepi-llam angere yupuku-guli lirim kanurundu. 13 Tepi-llam kanuma lirim suku-singina yi te angiliirim, yu mana-yi mele tili te, yu yi-nuimima-ni telemele mele wale-pakuli sulu te pakupa kimbusele panda topa, ku-gollu-ni tili kamirika mele te pepeli-ombelena lirim. 14 Yunga pengale kene pengi-di pali aima kake tiliele, yu kung-sipsipimanga di kene kalapera kene akusele kake telemú mele tirim. Yunga mongsele tepi mele tondulu talang purum. 15 Yunga kimbusele ku-kopa tepina kalemele kene tondulu talang pulimú mele pa tirim. Yunga ungele no topa ung nilimú mele ung nirim. 16 Yunga ki-bokundu kombukantupu angere yupuku-guli ambulurum. Ele tili lu-koya ekendu-ekendu wasie nánga mululiele yunga kerina pirim. Ena-ni tondulu mong takele telemú mele yunga kumbi-kerale aku-sipa mele tirim.
17 Na-ni yu kanurundu kene na yambu kululi mele tiliele yunga kumbi-kerina enaliinga tamalu pirindu. Kanu-kene yu-ni yunga ki-bokundu na ambulupa kene nimba mele: “Nu mini-wale naa mundui. Na Kumbi-Lepale kene Penga Aelepale kene. 18 Na Kona Mululiele. Ui sika kulurundu akiliinga-pe ekupu na kamu kona molupu mindi puliele moliu kanili. Na kululi ulu-pulele kene kululi yambumanga koleale kene akuselenga kili ambololiu.
19 “Akiliinga, nu kanokunu mele temanima pepána tui. Ulu ekupu wendu okomuma kene penga wendu ombá uluma kene pepána tui. 20 Kombukantupu angere yupuku-guli kene ku-gollu-ni tili tepi-llam angere yupuku-guli kene kanúnu akuma ung-eku mele akumanga ung-pulele i-sipa mele: Kombukantupu angere yupuku-guli nanga ki-bokundu ambulundu akuma na Krais-nga yambu-talape angere yupuku-gulinga angkellama; tepi-llam angere yupuku-guli akuma Krais-nga yambu-talape angere yupuku-guli.” ⸤nirim.⸥