6
Noru Ndramat, ara yiy Yapane lang Sapat
1 Lang sih Sapat aro, Yesu iro tokai mwalinga hu ndraipinge wit. Pe ndramiran hu, ara huro rih hu mbuwa wit, pe huro sisiyani pwisihu iya nimahu, pe huro yan pekehu. 2 Pwen yihu Parisiy hayah, hupa, “Paratapeh pe wawu tora mbusi tesah mepo nonombun para kambusiy kiho nondriya lang Sapat?”
3 Pe Yesu isomwi hu, ipa, “Wawu matisan kannime titiye para sehe melit mepo Tepit kinmbusiy, ndre pwi? Yiy iyapolo susuyan hu humundrui, 4 pe yiy isong iya nondriya yumwa Ngindrai. Pwen iya wiri ndrinanohun nonombun, mepo hu pris opu hulahiy para hu kayan, pe iyniy. Pe iya hang hayah iya kili susuyan hu yi.” 5 Pwen Yesu ipwai iya kili hu, ipa, “Noru Ndramat, ara yiy Yapane lang Sapat.”
6 Lang Sapat sih i, Yesu iya nondriya yumwa mbultere tahu Yuta hawum, pe iro hinuwani hu ndramat. Pe ndramat hamou iro aliy, ara niman mot imat. 7 Pwen yihu Parisiy pe hu ndramat para hinuwani nongan para pwahanou, ara huro ten sai para hu kaiki Yesu kiya nongan. Pe huro memerani yiy tehe lang Sapat ara, ara andre kisopwoyani hu ndramat kaya hiyan, ndre pwi? 8 Hapeko Yesu ara tanan lohongahu pwen, pe ipwai iya kili ndramat mepo niman imat ara, ipa, “Atine, pe asa oro tine iye mbulmara hu ndramat masih.” Pwen iya mu pe iro tine.
9 Pwen Yesu ipwai iya kili hu, ipa, “Nakusok wawu na, tesah nonombun iya lang Sapat: kambusi kultuw hiyan, ndre kambusi kultuw mwomwan; kasopwat mwoiwa ndramat, ndre kapwalnganiy?”
10 Pe Yesu maran isalti topwe hu ihipwen, pe ipwai iya kili ndramat ara, ipa, “Amwaniyani nimam.” Ndramat aro imbusiy tehen aliy, pe niman ara irayah hiyan masih. 11 Hapeko yihu ndramira Parisiy pe hu ndramat para hinuwani nongan para pwahanou, ara ndriyahu isin, pe huro panguluwaniy mwalingahu sehe melit yihu nakambusiy kiya kili Yesu.
Hu aposel songui pe lumou
12 Lang sih iro mwalinga hu lang ara, Yesu iyau iya ngondron sih para kiya tohun. Pe ping sih sesek mwanye ara, ara iro tohun iya kili Ngindrai. 13 Pe isamasan ndroulang para aliy, iyoh ndramiran hu husa kili yiy, pe ipirani hu songui pe lumou tahu, pe irakinimahu pe iyoh hu ara, hu aposel. 14 Pe hamou tahu ngalan Simon, mepo Yesu ipohowe ngala handra yi, ara Pita; pe iyapolo nalin Antruw, pe Yamis,*Eng: James; TP: Jems pe Yohanes, pe Pilip, pe Partolomeu, 15 pe Mattiu, pe Tomas, pe Yamis NdraAlpeyus, pe Simon ndramat hamou para ndrokoyirayi hu Selot,†Eng: Simon the Zealot;Selot (Zealot)—iya lang ara, hu Selot ara ndrokoyirayi sih mepo huiki hu masih iya nongan para pwahanou 16 pe Yutas NdraYamis, pe Yutas Yiskariyot, ndramat mepo iyamulan irasaya Yesu para kiya nima hu ndram.
Nongna lomwes pe nongna nopwaran
17 Pwen Yesu iyapolo ndramiran hu, hulai huya pwan, pe iro tine pwenten hape. Pe ndramiran hu soyon iya huro ara, iyapolo hu ndramat soyo-soyon iya para kol namandran hape Yutiya masih, pe para kol namandran Yerusalem, pe para poholeng para kol ngawan malkol Tayar pe Siton. 18 Pe hu ndramat masih ara husa para kahalong yiy, pe para kisopwoyani hu mwamwa tahu handra-handra para hu kangoh. Pe hu mepo hu payit huro ndritahu, ara huya hiyan i. 19 Pe hu ndramat pakanohonou para nimahu kahatek kiyatan, paratesah, pwoke ara iro yau kili yiy pe iro sopwoyani hu ndramat masih huya hiyan.
20 Pe Yesu maran iya kili ndramiran hu, pe ipa,
“Wawu ndramat mepo menmena wawu pwi, ara lomwes ita kili wawu,
paratesah, kolo King Ngindrai ara ata wawu.
21 Pe wawu mepo wawu tora mundrui mahapo, ara lomwes ita kili wawu,
paratesah, wawu andre kahamosu wawu.
Pe wawu hiyeh mahapo wawu tora rang, ara lomwes ita kili wawu,
paratesah, wawu andre kahai.
22 Pe wawu mepo wawu topo kili Noru Ndramat, ara kiho nondriya hu lang para hu ndramat kamwisnani wawu,
pe karasses wawu, pe kapwasimiri wawu,
pe welehu kaya mai ta wawu tehe ngala wawu kiya pwalngengei, ara lomwes ita kili wawu.
23 Pe wawu kapwes kiho nondriya lang ara, pe akakohis kiyapolo pwesai. Paratesah, kenne wawu namandran iya, ara ita kol paingan yang. Paratesah, tehen tora ko tumbuhu hu, koluw kinna, ara hurandroyani hu poropet tehen aliy i.
24 Hapeko wawu mepo menmena wawu soyon iya, ara toimwa wawu; nopwaran ita ndrita wawu,
paratesah, wawu kanwiri pwesai pwen.
25 Pe wawu hiyeh mahapo wawu tora wiri anandrinai hiyan, ara toimwa wawu; nopwaran ita ndrita wawu,
paratesah, kamulan andre wawu kamundrui.
Pe wawu hiyeh tora hai mahapo, ara toimwa wawu; nopwaran ita ndrita wawu,
paratesah, andre wawu karang pe ndruimara wawu kilon.
26 Pe wawu mepo hu ndramat ngara kasikiye wawu, ara toimwa wawu; nopwaran ita ndrita wawu,
paratesah, tehen tora ko tumbuhu hu, koluw kinna, ara husikiye hu poropet pwasoyou tehen aliy i.
Ndriya wawu kimbuluhi hu mepo humwisnani wawu
27 Hapeko, nakupwai kisa kili wawu mepo wawu tora hilingi yo: ndriya wawu kimbuluhi hu ndramat para mwisnani wawu; pe akambusi hiyan kiya kili hu mepo huhungasi wawu; 28 pe akatoholi hu mepo huten ana wawu; pe akatohun kiya kili Ngindrai para kiyki koisirai kiya kili hu mepo hurandroyani wawu. 29 Pe kapa hamou kihisuli kaipam haroh, arapaiwani haroh i kiya kili yiy; pe kapa hamou kisa pe kilohi ndroham, ara mbuna ahambusani koiwem i. 30 Pe hiyeh kisok wou kiya melit handra, ara aikiy. Pe kapa hamou kiwiri meltam handra, ara mbuna arakekei para kimui. 31 Pe sehe kultuw wawu namiliy para hu ndramat kambusiy kisa kili wawu, ara wawu kambusi kultuw ara ko kiya kili hu.
32 Kapa ndriya wawu kimbuluhi hu mepo ndriyahu imbuluhi wawu kopu, tesah hiyan andre wawu kawiriy kiyau aliy, yeh? Yihu ndramat pakut tahu mwomwan, ara ndriyahu ngara kimbuluhi hu mepo ndriyahu imbuluhi hu yi. 33 Pe kapa wawu koro mbusi hiyan kiya kili hu mepo hu ngara kambusi hiyan kisa kili wawu, tesah hiyan andre akawiriy kiyau aliy, yeh? Yihu ndramat pakut tahu mwomwan, ara ngara hu kambusiy tehen aliy i. 34 Pe kapa hu ndramat kasa nahanah kasa kili wawu, pe wawu namiliy para hu kapo soiwin kimui, ara andre akapo tesah hiyan kiyau aliy, yeh? Hu ndramat pakut tahu mwomwan, ara ngara hu kanahanah kaya kili hu ndramat pakut tahu mwomwan i, paratesah, hupahasaniy tehe andre hu kapo soiwin kimui. 35 Hapeko ndriya wawu kimbuluhi hu mepo hu mwisnani wawu, pe akambusi hiyan o kiya kili hu. Pe wawu kapa hiyan kiya kili hu hiyeh pakanahanah kili wawu, pe wawu mbuna akalohonganiy para wawu kapo soiwin kimui. Pwen kenne wawu, ara andre kihin kiya namandran iya, pe andre wawu karayah hu noru Ngindrai Iyera Paingan, paratesah, koyun ngara kisikirani hu hiyeh hu konho rawuloh kinna kili yiy pwi, pe hu mepo kultuwayihu pwassin. 36 Pe koyu wawu kisikirani hu ndramat tehe Tama wawu ngara koyun kisikirani hu.
Mbuna akarasusut nongan kiya kili hu ndramat
37 Wawu mbuna akarasusut nongan kiya kili hu ndramat, pe Ngindrai andre kintasusut nongan kimui tehen aliy opu kisa kili wawu pwi. Pe wawu mbuna akaiki konoha hu ndramat kiya kili hu, pe Ngindrai andre kiniyki konoha wawu kimui tehen aliy opu kisa kili wawu pwi. Akatali pakut mwomwan tahu ndramat, pwen andre Ngindrai kitali pakut mwomwan ta wawu. 38 Wawu kayuk kiya kili hu ndramat, pwen andre Ngindrai kiyuk kisa kili wawu. Pe yiy andre kiyki ndrohongan hiyan o, pe andre kindrokomatnaniy, kilohoyaniy kiya-kisa, pe andre kisapep pe kisalon, pe andre kirahun kisa kili wawu. Pwen sehe ndrohongan wawu kaikiy kiya, ara andre Ngindrai kiyki ndrohongan kihisoule ko yi, kimui kisa kili wawu.”
39 Pe Yesu iwong nongan pwandritiye yi, iya kili hu tehe toro: “Ilahi ndramat hamou maran iyoh kiluwani ndramat hamou maran iyoh i? Pwi yoh! Andre hilu malmou kene hilkaya yos kaya nondriya ngat, ndre? 40 Pe ndramat mepo iro wiri hinonou, ara kinhohin kili ndramat mepo ita hinuwani yiy pwi. Hapeko yiy mepo kinwiri hinonou hiyan pwen, ara andre kirayah tehe ndramat mepo iro hinuwani yiy.
41 Paratesah, pe ngara aro nime konu kei hape ita mara nalim hamou, pe akowu tehe kei hamwat ita maram mbukenam? 42 Kapa anlahiy para anime kei hamwat hira maram mbukenam pwi, pwen tehen tapeh pe alahiy para apwai kiya kili nalim, apa, ‘Nakute konu kei ita maram.’ Wou ndramat para pwandrandraman! Wou ate kei hamwat ita maram kiyau kimu na, kihipwen, pwen andre alahiy para atuluwani nokulaniy ata nalim pe atei.
Ngara kayirowe kei hakou-hakou kiyau sangihu
43 Kei hiyan ara kinohoppwai pe sangin mwomwan pwi; pe kei mwomwan ara kinohoppwai pe sangin hiyan pwi. 44 Hu ndramat ngara kayirowe kei hakou-hakou pe kapahasani hu, ara kiyau sangihu. Yihu ndramat konoho rih mbuwa pik kiho porokulun, ndre konoho rih sakei kiho poropalan, ara pwi.‡Eng (NIV): People do not pick figs from thornbushes, or grapes from briers. TP (Buk Baibel): Ol man i no save go long rop i gat nil bilong kisim pikinini bilong diwai fik. Na ol i no save kisim pikinini bilong wain long liklik rabis diwai i gat nil. 45 Pe ndramat hiyan, ngara kipwaingani hu melit hiyan mepo ita ndriyan, hu kasa ngawan. Pe ndramat mwomwan, ngara kipwaingani hu melit mwomwan mepo ita ndriyan, hu kasa ngawan. Tesah ipep ita ndriyan, ara andre pohon kipwai.
Kultuw malndra para puliya seu
46 Paratapeh pe wawu ngara kayoh yo, ‘Yapan, Yapan,’ hapeko wawu konho ndruwa nongno pwi? 47 Mahapo, yo nakupwaingani kaipisa hiyeh mepo isa kili yo pe ihilingi nongno pe itokuyaniy. 48 Yiy ara tehe ndramat hamou ipun seu, pe isoye ngara ndruw tan iya mbulun iya, pe iye ndrita pat. Pe iro mwonen non irah isa, pe iyahawan iya seu, ara imariu o iro, paratesah, puliyan ara hiyan pe pwokeyan masih. 49 Hapeko ndramat ihilingi nongno pe kintokuyaniy pwi, ara tehe ndramat ipun seu iro ndrita kolkolai o mwaihei. Pe iro mwonen non irah isa, pe iyahawan iya seu, seu ara iyos pe imaloiwe iya mwomwan masih.”
*6:14: Eng: James; TP: Jems
†6:15: Eng: Simon the Zealot;Selot (Zealot)—iya lang ara, hu Selot ara ndrokoyirayi sih mepo huiki hu masih iya nongan para pwahanou
‡6:44: Eng (NIV): People do not pick figs from thornbushes, or grapes from briers. TP (Buk Baibel): Ol man i no save go long rop i gat nil bilong kisim pikinini bilong diwai fik. Na ol i no save kisim pikinini bilong wain long liklik rabis diwai i gat nil.