1 Otmu lohimbi kiŋgitŋe orowâkŋe Yesuhât den nâŋgâne sâm taka pâŋ sâwi. Taka pâŋ sâm Yesu hoŋ bawalipŋe mem awawi guwawi tuhuyekbi. Yawu otmâ kinŋetâ Yesuŋe hoŋ bawalipŋe yuwu sâm ekyongop. “Parisaio yâk yeŋgât matuk keluŋaŋe mem bâleyekmapgât galem oraŋgim mannomai. Parisaio yamâ nimbilamyeŋe yâhâp otmâ topyeŋe kurihiakmâ manmai. 2 Yakât otmâ ya yeŋgât den âlâ yuwu sâmune nâŋgâŋet. Tihângen wahap yu me ya otmâ gai. Ya ki tik tatbuap. Hâmbâi tetekŋan tetemu eknom. Yâhâ yu me ya otmâ kurihiakmai. Ya gurâ tetekŋan tetemu eknom. 3 Yakât otmâ yuwu sâmune nâŋgâŋet. Yenâmâ nâ orowâk manmain. Yawu gârâmâ den nombotŋe nenŋiâk tatmâ ekyongoman ya hâmbâi yeŋe lohimbi ekyongoŋetâ nâŋgânomai.

4 Yesuŋe torokatmâ yuwu sâm ekyongop. “Lok senyeŋan kinmâ den ekyongoŋetâ nâŋgâŋetâ nahat otmu yen nombotŋe yongoŋetâ munomai. Yongonomai yamâ umut biwiyeŋe ki hilipgunomai. Lok topnenŋe yawu tap. Yakât otmâ ya yeŋgât ki kiŋgityeŋahât otnomai. 5 Yâhâ Anitâhât topŋeâmâ âlâ tap. Hâmbâi mâne yâkŋe konok umut biwiyeŋe hilipguwuapgât dop tap. Yakât otmâ yeŋe yâkât den konok lâum mannomai.

6 Otmu yakât âlâ sâwe. Anitâhât den lâum manmain nen haoŋmâ ârândâŋ yâkŋe tihitnenŋe otmap yakât topŋe nâŋgâŋetâ keterahâkgât den âlâen hâum yuwu sâmune nâŋgâŋet. Giroŋ giroŋ ekmain yamâ nâi tâŋât. Yamâ ki galemgumain. Yawu gârâmâ giroŋ giroŋ âlâ mumbuap yakât topŋe himbim amboŋaŋe emet inânŋan nâŋgâmu tap. 7 Yawu gârâmâ nenâmâ giroŋ giroŋ yakât dop bia. Nenâmâ Anitâ ikŋe kundenŋe towat manmain. Yawu otmâ Anitâŋe topnenŋe kerehâk naŋgap. Somotnenŋe tipi tapi yakât topŋe gurâ nâŋgâmu tawâk. Yâkŋe tihitnenŋe otmap. Yakât nâŋgâm biwi yâhâp ki otmâ manmâ yâhânom.

8 Lohimbi âlâ me âlâŋe “Yesuhâlen biwinaŋe kepeim tem lâuwaŋgim mansan,” yawu sâm lohimbi ekyongonomai yâhâmâ hâmbâi nâ lok bulâŋaŋe himbim awoŋnahât aŋelolipŋe yeŋgât senyeŋan kinmâ topyeŋe sâm tetemune Anitâŋe manman kârikŋan katyekbuap. 9 Yâhâ lohimbi âlâ me âlâŋe “Nâ Yesu ki nâŋgâwaŋgian,” yawu sânomai otmuâmâ nâku lok bulâŋe himbim awoŋnahât aŋelolipŋe yeŋgât senyeŋan kinmâ “Nâ ki nâŋgâyiŋgian,” yawu sâwom. Lohimbi yawu otmai yaŋe matŋe umatŋe menomai. Yawu.

10 Yakât otmâ den âlâ torokatmâ yuwu sâwe. Anitâŋe âi sâm nihim hâŋgânnohomu gewan. Yawu gârâmâ lok âlâ me âlâŋe nâhât nâŋgâŋetâ tâŋât otbuap. Me nâhât nâŋgâŋetâ giâkgât lohimbi kendâyiŋginomai. Orotmeme yawuya ki witgum mannomai otmuâmâ ya yeŋgât tosa yamâ Anitâŋe pilâyiŋgiwuapgât dop tap. Otmu torokatmâ sâwe. Lok âlâ me âlâŋe Anitâhât Wâtgât mâmâŋahât Heakŋe yu me ya otbuap ya ekmâmâ yuwu mon sâwuap. “Bâe, âi yukât amboŋe yamâ Satan.” Yawu sâm yan âi ya ekmâ Satangâlen gâitbuap. Yawu otmâ yâhânomai ya yeŋgât Anitâŋe pilâyiŋgiwuapgât dop âlâ ki tap. Lok yawuyaŋe tosa pato menomai.

11 Otmu den âlâ sâmune nâŋgâŋet. Yeŋe galem tiŋâk oraŋgim mannomai. Kasalipyeŋaŋe nâhât den pat âlepŋe nâŋgâŋetâ nahat otmu yen meyekmâ miti emetŋan me kiap yeŋgâlen ari den âiân katyekmâ âi pâi tuhuyeknomai. Yawu otyiŋgiŋetâ “Den mâtâpŋe girawu watmâ sâm ekyongomunŋe nâŋgâŋetâ keterakyiŋgiwuap,” yawu nâŋgâm ki gorâyiŋgiwuap. 12 Sâp yanâmâ Awoŋnenŋaŋe ikŋe Wâtgât mâmâŋahât Heak hâŋgângumu ge den âlâlâ nâŋgân nâŋgânyeŋan katmu nâhât den pat âlepŋe sâm kusânmâ ekyongonomai.

13 Lohimbi kinbi ya yeŋgât hohetyeŋambâ lok âlâŋe Yesu yuwu sâm ekuop. “Lok pato, sâmune nâŋgâ. Awoŋnetŋahât bâtŋe bâiŋe ya atanaŋe ikŋiâk mem alitmâ mansap. Yawu gârâmâ gâŋe ekurâ nombotŋe hioŋmâ nihiâkgât naŋgan.”

14 Sâmu sâop. “Nâŋe yet galemyotgom manbehât lok kunnenŋaŋe ki sâm nihiop. Yakât otmâ imbiâk nâhâlen ga den ya eknohoat. 15 Yakât otmâ yuwu sâmune nâŋgâŋet. Senŋe âlâlâ me iri sikum ya Anitâŋe biwinenŋahât ki sâm katningiop. Yamâ hâknenŋahât sâm kalop. Yawuhât bukulipnenŋe iri sikumyeŋe orop manmai ya yekmâ tep bâle ki nâŋgâyiŋginom.”

16 Yawu sâm den âlâen hâum yuwu sâop. “Lok kutdâ âlâhât kalamân siwit kehetŋe pato teteop. 17 Yawu otmu biwiŋaŋe yuwu nâŋgâop. “Siwit kehetŋe pato tap yu mem emet girawuân katmune tatbuap? 18 Yuwu otbom mon? Emet tipiŋe siwit kehetŋe katman ya kândoŋmâ pato tuhum yan siwit kehetŋe katmune tatbuap. 19 Katmune tatmu yanâmâ hop sambe kakŋan manmâ heroŋe maroŋe nâŋgâm manmâ yâhâwom.” 20 Yawu sâmu Anitâŋe yuwu sâm ekuop. “Gâ kopa. Omoŋdâŋe mumbuat. Yakât otmâ iri sikumge wawaerâ tatgihimap ya lok âlâŋe membuap.” Yawu sâop.

21 Yâhâ den ekyongoan yukât topŋe yuwu tap. Lohimbiŋe iri sikumyeŋahât tepyeŋe umatŋe otmâ mansai ya yeŋgât Anitâŋe nâŋgâmu bâlemap. Yakât otmâ muŋetâ pesuk sâmap.” Yawu sâop.

22-23 Yawu sâm lohimbi ekyongom benŋe hoŋ bawalipŋe yuwu sâm ekyongop. Senŋe âlâlâ me iri sikumyeŋe yakât ki nâŋgâŋetâ yahatbuap. Manmanyeŋahât bulâŋe yamâ umut biwiyeŋe. Yâhâ yeŋgât manman yamâ Anitâŋe emelâk senŋe âlâlâ lâtâkuyiŋgimu manmai. Yakât otmâ yuwu ki nâŋgânomai. “Nenŋe sot wosapâ ba mem tetenom? Me iri sikum me âlâlâ ya girawu mem tetem manmâ yâhânom.” Yawu ki sâm biwi yâhâp otmâ gorâ kakŋan mannomai. 24 Yawu gârâmâ den âlâen hâum yuwu sâmune nâŋgâŋet. Kembâ ekmain. Yâhâmâ âi kalam ki tuhum hâhiwin nâŋgâmai. Yamâ himbim amboŋaŋe haoŋmâ ârândâŋ sot yiŋgimap. Yenâmâ nâihât dop ki mansai. Yenâmâ lok. Otmu yen gurâ yawuâk Anitâŋe haoŋmâ ârândâŋ tânyongom gamap. 25-26 Yawu gârâmâ yeŋahât girawu mannom sâm yakât ki nâŋgâm kiwiliŋ otnomai. Yeŋe wâtyeŋan torokatmâ manmâ yâhânomaihât dop âlâ ki tap. Yawu otnomai yan hâum pâpgunomai.

Yakât topŋe yuwu sâmune nâŋgâŋet. 27 Hahop ekmain. Hahop yamâ titi pan pan pilâmu ekmunŋe âiloŋgo loŋgo otmap. Yâhâ emelâk lok kutdâ âlâ, kutŋe Solomon sâm, yâkŋe hâk katipŋe kulem melem mânuŋakmâ manop. Yaŋe hahop suriŋe sekŋe âlepŋe tetemap yakât dopŋe ki miop. 28 Yâhâ hahop suriŋe ekmunŋe âiloŋgo otmap. Yawu gârâmâ ikŋahâk ki yahatmâ titi pan pan otmâ kuririŋ sâm kinmap. Anitâŋe nâŋgâopgât yawu kinmap. Yiwereŋeâmâ tetem âiloŋgo kinbuap. Yâhâ pek sâwuap yanâmâ hânân ge tâtuk sâwuap. Yenâmâ hahopgât dop ki mansai. Yenâmâ lok. Yakât otmâ biwiyeŋaŋe yuwu ki nâŋgânomai. “Anitâŋe pâlâmŋe otmâ ki tihitnenŋe otmap.” Yawu ki nâŋgâm mannomai.

29 Yakât yuwu sâmune nâŋgâŋet. Bulâŋanâk Anitâŋe haoŋmâ ârândâŋ tihitnenŋe otmâ yâhâwuap. Yakât biwi yâhâp ki otnomai. 30 Yawu gârâmâ lok nombotŋe Anitâhât topŋe ki nâŋgâmaiŋe sâŋgum me iri sikum me senŋe âlâlâ yakât nâŋgâŋetâ yahatmap. Yawu otŋetâ ki ârândâŋ otmap. Yakât otmâ otmaiân yeŋe ki torokatnomai. 31 Yeŋeâmâ lohimbi nombotŋaŋe Anitâhâlen biwiyeŋaŋe kepeiŋet sâm yâkât den ekyongoŋetâ nâŋgânomai. Yawu otmâ manŋetâ himbim awoŋnenŋe topyeŋe nâŋgâmapŋe dopyeŋan yiŋgimu ki umburuk mannomai.

32 Yakât otmâ yâkâlen biwiyeŋaŋe kepeim ki gorâyiŋgimu mannomai. Awoŋnenŋe Anitâŋe heroŋe nâŋgâyiŋgim tihityeŋe otmâ yâhâmbisâp. Yawu otmâ hâmbâi mâne manman kârikŋan mem katyekmu manmâ yâhâmbisâi. 33 Yakât otmâ senŋe âlâlâ tatyiŋgiap yamâ mem buku nombotŋe ki tatyiŋgiap ya kâsikum tânyongonomai. Yawu otŋetâmâ Anitâŋe yekmu ârândâŋ otbuap. Otmu himbimân mannomaihât pat kuyiŋgiop yakât bulâŋe yiŋgimu menomai. Otmu himbimân manman sânduhân mannomai yan talaŋe ki kumbuap, me seloŋe ki hârewuap, me ki bumbumguwuap, me kombo ki otnomai. 34 Yawuhât Anitâhâlen biwi nâŋgân nâŋgânyeŋaŋe kepeim manŋetâ ârândâŋ otbuap.” Yawu sâm ekyongop.

35-36 Yesuŋe den âlâ yuwu sâm ekyongop. “Yen biwi golâ otmâ mannomaihât den âlâen hâum sâmune nâŋgâŋet. Hoŋ bawalipŋe yeŋgât lok kutdâyeŋaŋe kapi kâlepŋehembâ âwurem taka emet hawiŋan kinmâ kotok kunmu nâŋgâm in yawu gahatŋe mewaŋginomai. Yakât otmâ lambeyeŋe saum katŋetâ sem tatmu mambotbaŋginomai. 37 Yawu otmâ mambotbaŋgim tatnomai yanâmâ âwurem taka mem teteyekmâ heroŋe nâŋgâyiŋgiwuap. Heroŋe nâŋgâyiŋgim itâŋe kâpekmâ katmu tatmu sot um yiŋgiwuap. 38 Yâhâ omoŋ derepŋan kapi ambolipŋe kerekŋe aman pâlâmŋe inomai yanâmâ âwurem takawuap. Taka hoŋ bawalipŋe sen golâ otmâ mambotbaŋgim tatŋetâ mem teteyekbuap otmuâmâ buku otyiŋgiwuap. Buku otyiŋgimu yâkŋe heroŋe nâŋgâwaŋginomai. 39 Yen biwi golâ otmâ mannomaihât den âlâen hâum sâmune nâŋgâŋet. Kapi âlâ me âlâhât kasalipyeŋaŋe sâp girawuân taka yongom itit kiom tuhuyiŋginomai yakât ki ekyongomai. Inâk pârâk sân sânâk takamaihât kapi ambolipŋaŋe sen galem manmâ emet kapiyeŋe galemgunomai. 40 Yakât dopŋeâk Anitâŋe hâŋgânnohomu âwurem gewom yakât sâp yeŋe ki naŋgai. Yakât otmâ biwi golâ manmâ mambotnihim yâhânomai. Yawu otnomai otmuâmâ âwurem gemune nekmâ heroŋe nâŋgânomai.” Yawu sâm ekyongop.

41 Yesuŋe yawu sâm ekyongomu Petoroŋe yuwu sâm âikuop. “Kutdâ den âlâen hâum eknongoat yu nengâlâk yat me lok kerek nengât yat?”

42 Yawu sâm âikumu Yesuŋe purik pilâwaŋgim den âlâen hâum yuwu sâm ekuop. “Lok kutdâ âlâŋe kapiŋe pilâm kapi kâlepŋehen ari kandi manmâ âwurem takawuap. Yaken ariwe sâm yan hoŋ bawaŋe âlâ galem sâm katmâ yuwu sâm ekuwuap. “Arimuneâmâ gâŋe nep lok nombotŋe galemyongowuat.” Yawu sâm ekum pilâyekmâ arimu galem yaŋe âi ya biwiŋaŋe mem galemyongomu âiloŋgo mannomai. 43 Yawu otmâ galemyongowuap otmuâmâ patoŋaŋe âwurem taka heroŋe otbaŋgiwuap. 44 Yawu otbaŋgim galem pato katmu ikŋe senŋe âlâlâŋe yakât galem otbuap. 45 Yâhâ purik pilâm sâmune nâŋgâŋet. Hoŋ bawa yaŋe biwiŋaŋe yuwu nâŋgâm âi ya hilipguwuap. “O, lok kutdâne arap yuâmâ in yawu ki takawuap. Yamâ sâp kâlep manbuap yakâ. Yakât otmâ wongât nâŋe âi yu membom?” Yawu sâm biwiŋaŋe pâlâmŋe otmu ki galemyongom heŋgeŋguwuap. Yawu manmâ to kârikŋe nem biwi hâlim otmu umatŋe topŋe topŋe teteyiŋgiwuap. Yawu otmâ lok bâleŋe yeŋgâlen torokatmâ ki orotŋe otmâ manbuap. 46 Yawu otmâ biwiŋaŋe pâlâmŋe otmu manbuap yan patoŋaŋe pârâk sân sânâk taka kuk otmâ kum yaehen pilâmu ge hâhiwin nâŋgâm yâhâmbisâp.

47 Yakât topŋe yuwu sâmune nâŋgâŋet. Lohimbi nombotŋaŋe nâhât den nâŋgâm heŋgeŋgunomai yanâmâ yakât nâŋgâŋetâ gemu betbaŋginomai. Yawu otnomai yakât matŋe Anitâŋe matŋe amokŋan yiŋgimu menomai. 48 Yâhâ lohimbi nombotŋe âlâŋeâmâ nâhât den nâŋgâm pâpgumai yaŋe otŋetâ bâlemap yâhâmâ Anitâŋe matŋe kakŋeâk yiŋgimu menomai. Yakât otmu yuwu sâmune nâŋgâ. Lok âlâ me âlâ âi sâm yiŋgimune ya tuhum heŋgeŋgunomai ya yeŋgât nâŋgâmune ârândâŋ otbuap. Yâhâ lok âlâ me âlâ âi pato sâm yiŋgimune ya biwiyeŋaŋe tiŋâk lâum tuhunomai ya yeŋgât gurâ yawuâk nâŋgâmune ârândâŋ otbuap.” Yawu sâm ekuop.

49 Yesuŋe den âlâ yuwu sâm ekyongop. “Anitâŋe lohimbi yeŋgât biwiyeŋahât topŋe nâŋgâm kâsipyongom matŋe âlâku ikŋiâk ikŋiâk yiŋgimu menomai yakât hâŋgânnohomu gewan. Yâhâ matŋe yiŋgimu meŋetâ pesuk sâmbâp. 50 Otmu umatŋe âlâ tetenihimu hâhiwin nâŋgâwom ya tetenihim pesuk sâekgât naŋgan. 51 Otmu den âlâ yuwu sâmune nâŋgâŋet. Nâhât yuwu ki sânomai. “Nâhâit yamâ buku konok otnehât himbimâmbâ giop.” Yawu ki sânomai. Nâŋe hânân gewan yakât yen hioŋaknomai. Hioŋakmâ yuwu oraŋginomai. 52 Lohimbi nanŋe baratŋe mome manmaiŋe hioŋakmâ komot yâhâp otnomai. Komot âlâhât yâhâp, âlâhârâmâ kalimbu yawu otnomai. 53 Âwâ nan me mâmâ barat kuk oraŋgim hioŋaknomai. Otmu iranŋe iranŋe ya gurâ yawuâk kuk oraŋgim hioŋaknomai.” Yawu sâm ekyongop.

54 Yesuŋe hoŋ bawalipŋe yawu sâm ekyongomâmâ benŋe lohimbi kinbi ya yuwu sâm ekyongop. “Op surumbup memuâmâ yuwu sâmai. “Gelâk gewe sâm oap”. Sâŋetâ yawu otmap. 55 Otmu elem tok sâwe sâm otmuâmâ yuwu sâmai “Sikop kumbe sâm oap.” Sâŋetâ yawu otmap. 56 Yen lok perâkŋe. Yeŋe elem kulewoŋboŋ yakât topŋe ekmâ nâŋgâm heŋgeŋguai. Yâhâ nâŋe kulem âlâlâ memune eksai yakât topŋeâmâ girawuhât ki ekmâ nâŋgâm heŋgeŋguai?

57 Wongât eŋgatyeŋeâk otmâ orotmeme âlepŋe me bâleŋe ya ki ekmâ kiwilim mansai? Yen lok perâkŋe yakâ.”

58 Bukulipyeŋe âlâ me âlâŋe kuk otyiŋgim den âiân katyekne sâm dâiyekmâ kiapgâlen arinomai. Yamâ mâtâwânâk ari sâm tetem kaok naŋgaŋginomai. Yâhâ yawu ki otnomai yamâ kiapgâlen ari den sâm teteŋetâ yâkŋe mem pâi emetŋan katyekbuap. Pâi emetŋan katyekmu tatmâ yeŋe ombeyeŋeâk yaihen ki genomai. 59 Kiapŋe pâi emetŋan tatnomai sâm sâp katyiŋgiwuap ya pesuk sâmu yanâmâ genomai.” Yawu sâm ekyongop.