7
Setepan neil qayeeng wou xel kanzol
1 Woyom lumuki lukanzek teling wou e, “Qayeeng tiwei xel neil lek wang ne inye zonghek?”
2 Om moxo neil elox, “Xam lingyeiw me xam mangyeiw, xam ngo wou a le! Xeiyaing wei Anutu xe eno lam tyip wou xe mend Apraham gyeik nanghei toundei eivek Mesopotamia, myaxeeng atax en ingwei mindei eivek Haran o. 3 Anutu neil wou e, ‘Wang na veil bam me nimpapu, dom ghe na tembuing tiwei tyek a talex wou wang o.’
4 “Om Apraham moxo ghanaw tembuing wei Kaldia me la dei eivek Haran. Ka bouk wei Apraham ma mey yo, Anutu wong e la tembuing tiwei xam ghe toundei lek gweimbeeng ne. 5 Anutu se wong tembuing ti wou Apraham nanghei inye, me se wong tembuing ti bombek wou e. Qe Anutu neil qayeeng atax wou moxo bei e me e neumambu wei loxyus en e yo tyek na qou nind tembuing kayon, gyeik Apraham neu nanghei ma yo. 6 Anutu luk wou Apraham eivek sakwaing tine: Wa neumambum tyek bong ambei xel ba eivek beyeeng wei se xel venaxow xe yo, me tyek xel bo pok ngandoung me xel on tyek bo nilul wou xel teyei lek vakovek qes 400. 7 Anutu neil, tyek a bong myaveweeng wou tembuing tiwei mi wo pok ngandoung wou xel o, dekalekom tyek xel nam myayaing veil beyeeng tiyon me bong lalo wou ay eivek beyeeng tine. 8 Woyom Anutu wong qokatu wei ghuweing ninavi yo. Me Apraham on Isaka ma gyeik xel ghuw e ninavi lek bouk lim yal o. Me Isaka yon Yakop ma, de Yakop on neuyeiw xoumeeng yuw mend wei xel wo lukanzek en velei xoumeeng yuw o.
9 “Yakop neuyeiw wei wo lukanzek en velei xoumeeng yuw on laleind wo vanei wou Yosep, om xel wo vateivek lek e wou xel amba, en xuk bandaing eivek Izip. Ekom Anutu vena mindei is e 10 me mi zeim e veil e xe nimaying dalus. De wong lupeyei nimza wou e om king Parao wei Izip o lalei vind Yosep. Om wong Yosep yeiteyei Izip me e xe lulul dalus wei e beeng o.
11 “Woyom maxep ngandoung ti yeip lek beyeeng Izip dalus me Kenan, om nimaying ngandoung lam wou xomaxoneing, me xe bundyeiw se teyeimbei gyeiwou yaeing ti. 12 Om gyeik Yakop ngo bei yaeing toundei eivek beyeeng Izip, moxo wong xe bundyeiw la Izip ti myaxeeng. 13 Xel lox me la luyuw, eno Yosep neil xow teyei wou liyeiw, me Parao woulek Yosep liyeiw is ambei nyon. 14 Om Yosep wong qayeeng la wou ma Yakop me e neumambu dalus bei xel nam wou e, xel xouing teyei lek 75. 15 Woyom Yakop la xo wei Izip nei, dekakom e me xe mend a bund eno xel xouing mey anghei nyon. 16 Xel qou neing wei xel xe meyeing me lox Sekem me toung xel eivek leiveeng meyeing wei Apraham xouv wou Hamor neuyeiw anghei Sekem en malew valu yo.
17 “Nambei bouk di lam paviy ingwei Anutu embei bong e xe qayeeng zonghek wei mi neil wou Apraham eno embo neing lek, de xel xomaxoneing Israel vamva wei mi dei eivek Izip eno di nyouk. 18 Woyom king nge, wei se woulek Yosep, eno yeiteyei Izip. 19 King tiyon mi yei xe xe xomaxoneing wo nilul me mi tyoxe xe bundyeiw me wong nilul wou xel, me mi tendu xel bei xel banex neuyeiw wei yakyeis eno na myayaing en kandek xel amey.
20 “Lek bouk kayon eno Mose umbek, me Mose yon yakyeis nimza ka wou Anutu manghalus. Moxo mindei eivek ma beeng teyei lek dentouk qes yal. 21 Om gyeik xel toung e la myayaing, Parao neu vex zeim e me qou me yeiteyei nambei emaxow neu moux. 22 Mose wevek xomek qapiya me qou kwa nimza dalus wei Izip o, me e tambiy wei mi luk nikanzek me mi wo xuk leimalei yon wo nikanzek.
23 “Gyeik Mose xe vakovek qes xoumeeng vey (40), moxo wou kwa bei embei na gyei liyeiw wei Israel o. 24 Moxo yei Izip ti di leis Israel ti, om Mose la vind li Israel on me qou e lu me leis Izip tiyon mey. 25 Mose wou kwa bei inyon emaxow xe xel Israel tyek boulek inyon bei Anutu wong e lam bei e devind xel, ekom xel se woulek. 26 De yanyeing eno Mose lam me yei Israel yayuw di leis ama. Moxo wong en embei bale zeyi luw me neil, ‘Inyon muw limim ama yo, nambei nya muw ghe leis ama?’
27 “Ekom xomaxoneing nge wei wo vevek atax eno tendu Mose la nenya de neil, ‘Eti beyal wang me wong wang wo gyovaxa me tambiy wei ngoeing qayeeng wei xa yo. 28 Wa being nyeis a mey nambei ingwei wang leis Izip ti mey vezeiveeng o?’ 29 Gyeik Mose ngo qayeeng tine, moxo pek me la Midian, me la dei inyon ambei tambiy ba me wo neu moux yuw.
30 “Ka vakovek qes xoumeeng vey (40) la veil, woyom angela ti tyip wou Mose eivek nenyex magyand wei tum lek xax mema eivek tembuing bandaing paviy lukendu Sinai yo. 31 Gyeik Mose yei tine, moxo etek me dula paviy en embei gyei embo nimza, moxo ngo Tambiy Ngandoung vya neil ambei nye, 32 ‘A Anutu wei wa bumyeiw o, Anutu wei Apraham, Isaka me Yakop o.’ Mose etek is yalenyeing me embei se gyei.
33 “Woyom Tambiy Ngandoung neil wo e, kwax wa xe vaxalambes on veil, en beyeeng kawei wang toungale lek on inye tembuing vambuing. 34 A xei kwa nilul wei xel wong wou a xe xel xomaxoneing eivek Izip o woy. A ngo xel xe engeing, om a lam bei na qou xel noum veil nimaying. Om lam kane, en tyek a bong wang nox me na Izip.
35 “Mose tine kawei xel pesek e me neil, eti beyal wang en gyovaxa me tambiy wei ngoeing qayeeng wei xa yo? Mose moxo Anutu wong ela bei e gyeiteyei xel me na qou xel angya angela mema wei tyip wou e lek xax nayak o. 36 Mose tine qou xel me lam veil Izip me wong dee me lulvako eivek Izip, me nanghei Mamileeng Gyand me ela eivek tembuing bandaing on teyei lek vakovek qes xoumeeng vey (40).
37 “Mose kayon tiwei neil wou Israelyeiw bei, ‘Anutu tyek bong poropet ti nambei ay eivek xam venaxow xe xomaxoneing.’ 38 Mose tine dei eivek qekueing ama yon eivek tembuing bandaing is xe bundyeiw, me is angela tiwei luk is Mose lek lukendu Sinai yo is xe bundyeiw, me moxo qou qayeeng mapieing me lam bei e nam bong wou xey.
39 “Ekom xe bundyeiw pyalek en xel embei se betiwou e. Qe xel pesek e me eivek xel xe woueing nalei bei xel embei nox me na Izip. 40 Om xel neil wou Aron, ‘Wa menyex anutuyeiw en xel natax en xa. En nambei Mose tine eno la tax en xa me lam myayaing veil Izip eno xa loungen bei vati wong e!’ 41 Bouk tiyon eno xel betiy manghaxo neu ti tenu. De xel qou lul leimalei me wong ela wou nambei xound me wong xeindlala ngandoung me sanghoxe lul wei xel wong angya memend o. 42 Ekom Anutu toung demi wou xel me pelipek xel laleind eivek bei xel bong lalo wou sayeiv, dentouk me betum teyei lek qayeeng wei poropet byex eivek qapiya yo:
“Xam xomek wei Israel o, beip xam ghe toung xound me da wou ay teyei lek vakovek qes xoumeeng vey (40) wei xam ghe mindei eivek tembuing bandaing o, ei?
43 Xam ghe qalei xomek wei Molek me betum wei xam xe anutu Lepan tenu bandaing wei xam ghe betiy bei na mi bo lalo wou yo. Nambei nyon tyek a bong xam ghe na eivek beyeeng tiwei yeip Babilon valu lox nei. Amos 5:25-27
44 “Lek bouk wei xe bundyeiw dei eivek tembuing bandaing eno xel qalei xomek sel wei Anutu xe qoupek wei petieing mi yeip eivek eno is xel. Xomek tiwei xel lax ne eno Anutu neil wou Mose bei xel balax teyei lek tenu wei talex wou Mose yo. 45 Kalekom xe bundyeiw is Yosua qou xomek sel me qoupek wei petieing o me lam bei na qou tembuing wei xel amba xe yo. Anutu tiy xel la veil, dom lax xomek sel ne lek tembuing on me elam tyip wou bouk wei Dawit o. 46 Dawit tiwei Anutu lalei wo nimza wou e eno teling wou Anutu bei dev xomek nimza ti wou Anutu wei Yakop o. 47 Dekakom Salomo ev Anutu xe xomek tiyon.
48 “Ekom Anutu wei tyoung gheyapu nei se mindei eivek xomek wei xomaxoneing ev o. Nambei poropet neil,
49 “ ‘Tambiy Ngandoung neil, “Tyoung gheyapu yon a xe siaking,
me tembuing on a xe zek wei a mi lax vaxang lek o.
Om tyek xam ghe dev xomek vati wou ay?
O beyeeng wei ambei qou laweeng eno yeip inya?
50 Beip a memang se toung lulul dalus ti beimambei ne?” ’ Yesaya 66:1-2
51 “Xam xomaxoneing on lumimpeyei nikanzek me xam laleimim on wo mapetok me xam nenyamim on wo qatu. Me xam ghe teyei lek bumyeiw, me ghe mi pyalek Laweeng Vambuing. 52 Poropet eti eno xam bumyeiw se mi wo nilul wou e? Xel leis xel xomaxoneing wei mi neil Tambiy Ti Bombek o teyei, wei e bei nam o. Me gweimbeeng xam ghe neil e teyei de ghe leis e mey. 53 Xam on ghe qou petieing wou angela, ekom xam seng betiwou.”
Xel nex Setepan mey angya qakous
54 Gyeik xel ngo qayeeng tine, xel laleind wo vanei ngandoung wou e, me nga vind wou e. 55 Ekom Laweeng Vambuing pup Setepan, om yeila tyoung gheyapu nei me yei xeiyaing wei Anutu yo, me yei Yesu toungale wou Anutu mema payeiv. 56 De moxo neil, “Wei, a xei tyoung gheyapu tax me Xomaxoneing Neu Moux toungale wou Anutu mema payeiv.”
57 Ka xel ngo tine xel sevun nenyend de ghak niseikeing, en xel embei se ngo e vya, xel xouing qapyex me la wou e, 58 de tetei e la myayaing veil beyeeng ngandoung on dom nex e gya qakous. De xel wei wong qayeeng en Setepan eno kwax xel xe teimb me toung wou moux ghavis ti lei Sol eno vaxa.
59 Ka xel nex Setepan nangya qakous, Setepan zeimema bei, “Tambiy Ngandoung Yesu, wa zeim a nung laweeng veil.” 60 Woyom moxo ev vaxa qatu eivek de eng niseikeing bei, “Tambiy Ngandoung, wa seng bo myaveweeng wou xel en sewokeing wei xel o.” Ka neil tine woy, moxo yeip.