16
16:1-5 Pollo Saillasiselo LLisira Puringili Kinie Timoti Elo Lombili Purumu Temanemo
Pollo Saillasiselo kolea Depi taono pukulu LLisira taono puringili kinie kanune Yesusinge lombili andoli ye te molorumu, yemonga imbimu Timoti. Yu Juda ambo tenga malo. Anumu Kirasi pilieli ambomo molorumula, nalo lapa Juda ye te molo, yu ye te lupe.* 3 bokumunge alsena anjokondo “14. Grik”. LLisira kinie Akoniamo taonoselonga ⸤Kirasi pilku moloringi⸥ angenupilimene ningendo: “Timoti yu ulu peangama tepa, yu paa molopa kondolemo yemo.” niringi. Pollone ‘Timoti pea pamili.’ konopu lepalie yunge kalu te kopisipe wendo linderimu. Juda yembo aku koleana peringimene “Timoti lapa yu Juda ye te molo,’ ningu ‘Timoti kepe ye lupemo.’ ningu yunge ungu nimbéma liku su singe.’ nimbelie Pollone Timotinge kangi te kopisinderimu. bokumunge alsena anjokondo “18. katim skin”. Kanu kinie eno koleamanga puku, Yesusini “Nanga kongonomo tende-paa.” nimbe lipe mundorumu yema kinie Kirasinge yembomanga tapu yema kinie bokumunge alsena anjokondo “1. aposel”, “16. hetman”. enone ou Jerusalleme maku toko Kirasi pilieli yembo lupemane tenge mele, ungu mane siku ningu panjeringi ungu akumu,§ inie yakondo 15:23-30. koleamanga pali ningu siliku andoringi. Aku teringimunge Kirasi yembo talapemanga yembomane* bokumunge alsena anjokondo “43. sios”. ‘Sike.’ ningu pilieringi mele tondolo pupe, enonga yembo talapemanga yembo awisili taki-teki sukundu sukundu oringi, yembo kambumu olandopa purumu.
16:6-10 Pollo Ipulueli Kumbu Mele Tepa Kolea Masedonia Poropinji Ye Te Kanopalie Pollo Kinie Saillasiselo Kolea Awili Pillipai Puringili Temanemo
Pollo yu kinie pea tapu toko puringili yeselo kinie eno Mini Kake Telimuni ‘Kolea Esia poropinji ungu naa ningu si-pe.’ nirimu kulu eno kolea Pirisia poropinji kinie kolea Gallesia poropinji kinie suku singi owena koleamanga puku ⸤yemboma ungu ningu siringi⸥. Ningu siliku puku kolea Misia poropinji kinie kolea Bitinia poropinji kinie owena pukulie ‘Kolea Bitinia poropinji pamolo.’ niringi nalo Yesusinge Minimuni ‘Molo.’ nimbe aulkemo pipi sirimu. Yuni “Molo.” nirimu pilkulie kolea Misia munduku siye kolko ongo puku nomu kusa kelona Toroasi taono puringi.
Kanu kinie akune moloringi kinie ipulueli Pollo kumbu mele tepa kanorumu kinie kolea Masedonia poropinji ye te omba ola angilipe Pollondo mawa tepalie nimbendo: “Nu nomu kusa lumbilku yakondo ongo olio kolea Masedonia yemboma liku tapondani ou.” nirimu. 10 Pollone aku sipe kanorumu kinie olione LLukuni ibokune itemanemo topalie, “yu” nirimu Pollondo nirimu; “elo” nirimu Pollo Saillasiselondo nirimu; “eno” nirimu Pollo Saillasi Timoti enondo nirimu; kinie ya “olio” nirimu yu yuyu eno pea puringimunge “olio” nirimu (“olio” nirimu ungu pulu te inie yakondo gomo 568). nimolondo: “Kapola, kolea Masedonia poropinji pamolo.” nirimulu. ‘Pulu Yemone olio walsipe ‘Akune nanga temane peangamo yemboma toko siee.’ nikimu lepamo kene’ nimbu pilipulie “Sumbi sipu pamolo.” nimbu pumolo terimulu.
16:11-15 Ambo LLidia Konopu Alowa Tepa Kirasi Lsimu Temanemo
11 Olio sipine pupu Toroasi taono mundupu siye kolopo sumbi sipu kolea Samoteresi purumulu. Kanune pepolie opalikundu Niapollisi taono pupu Niapollisi taono yu Masedonia poropinji lierimu taono te. sipine wendo purumulu. 12 Niapollisi taono mundupu siye kolopo kolea awili Pillipai purumulu. Pillipai Romo yembo awisili moloringi taono awili te; yu kolea Masedonia poropinji sukundu taono awili te. Akune wale mare molorumulu. 13 Kanu kinie ⸤Juda yembomanga§ Pillipai akumu Romo yembomanga kolea awilimu. Romo yemboma Pulu Yemonga ungumu naa pilku sambate walemo naa pilieringi. koro moloringi⸥ wale Sambatemonga* bokumunge alsena anjokondo “37. Sabat”. kolea awili Pillipai pala kerepulune ulsu pupu no kélona purumulu. Olio konopuni pilipulie ‘Akune ⸤Juda yemboma puku maku toko⸥ Pulu Yemo popo toko yu-kinie ungu ninge kolea te lemonje.’ konopu lepo purumulu. Kolea Pillipai akumu Romo yembomanga kolea te lierimu akumunge Juda yembo paa koltalo moloringimunge Juda yembomane Pulu Yemonga ungumu pilinge ulke te naa takoko, we tenga puku maku toringi. Akune pupu kanorumulu kinie ambo mare maku toko moloringi kanopolie manie molopo kanu amboma ungu nimbu sirimulu. 14 Ungu pilku moloringi ambomanga te, ambomonga imbimu ‘LLidia’ niringi, kanu ambomonga kolea Tayataira taono; yu mulumbale kondolimene bisinete terimu; yu Juda ambo te molo, nalo yu Pulu Yemonga ungu pilipe popo topa molorumu ambomo. Kanu ambomo Awilimuni bokumunge alsena anjokondo “6. Bikpela”. ‘Pollo ungu nimbéma pilipe lipili.’ nimbe yunge konopune ungu pilimbe aulkemo sumbi sinderimu kulu ungumu pilipe lsimu. 15 Kanu kinie ambo LLidia kinie yunge ulkena moloringi yemboma kinie eno no lsingi. No lipe pora sipelie yuni oliondo nimbendo: “ ‘Yu ‘Awilimu sike.’ nimbe tondolo mundupe pilimo.’ konopu liengi liemo nanga ulkena molamili wangi.” nirimu. “Yuni olio karaye tepa walsikimu kene olio yunge ungu tenge panjipu pamolo.” nimbu purumulu.
16:16-40 Pollo Kinie Saillasiselo Kolea Awili Pillipai Moloringili Kinie Ka Siringi Temanemo
16 Walse olio ⸤Juda yemboma puku maku toko⸥ Pulu Yemo popo toko yu-kinie ungu niringi koleana pumolo purumulu kinie ye marenga kongono kendemande tenderimu ambo wenepo te aulkena kanorumulu. Yunge konopune kuru te molorumumuni yu yemboma kinie pe ulu mare wendo ombá mele nimbe sirimu mele pilipe yemboma nimbe sirimu kinie yu nokoringi yemane kou mone awisili lsingi. 17 Pollo kinie olio purumulu kinie kanu ambo wenepomo olio lombili omba tondolo ru nimbelie nimbendo: “I yema Paa Olandopa Pulu Ye Awilimunge kendemandema. Pulu Yemone yemboma lipe tapondopa mindili naa nongo molko kondonge aulkemo§ bokumunge alsena anjokondo “21. kisim bek - 21.2.”. liku ora singe okomele.” nirimu. 18 Alieli kanu ambo wenepomo aku sipe mindi nirimu kinie Pollone pilipe keri pilipelie, topele topa, ambo wenepomonga konopune kuru molorumu kanu kurumundu nimbendo: “Nane Yesusi Kirasi walsipu yunge tondolomone nundu nikiru: ‘Nu i ambo wenepomo munduku siye kolko ongo wendo pu.’ nikiru.” nirimu. Kanu kinie kurumu ambo wenepo kanumu walsikele mundupe siye kolopa omba wendo purumu.
19 Ambo wenepomo nokoringi yemane kanokolie, enonga kou mone lsingi aulke kanumu omba wendo purumu kanokolie niringimuni, Pollo kinie Saillasiselo ongo ambolko liku, ‘Ye awilimene kote tendangi.’ ningulie, ki kunduku yemboma taki-teki maku toko moloringi koleana meli puringi. 20 Elo kote pilieli yema moloringine mengo pukulie ningendo: “I yeselo Juda yeselo. Elone olionga yemboma teko mini-wale mundundongili-ne meli okomolo. 21 ‘Olio Romo yemboma manda naa pilipu, manda naa temolo.’ nilimolo ulu mare “Teangi.” ningili.” niringi.
22 Yembo moloringimene ‘Paa mongo liengili.’ ningu “Elo paa sike aku siku tengili.” niringi. Kanu kinie kote pilieringi yemane ningendo: “Elonga wale pakolime wendo lindiku, ka pulsene elo taa.” niringi. 23 Kanu kinie enone ka pulsene elo toko toko ka sikulie, ka ulke nokorumu yemondo ningendo: “I yeselo mimi siku nokou.” niringi. 24 Ka ulke nokorumu yemo enone aku siku ungu tondolo munduku niringi pilipelie, elo lipe meli paa suluminiana sukundu pupe elonga kimbuselo unjo pellangene talapu lipe lloko torumu.
25 Kanu kinie awi-burumi Pollo kinie Saillasiselo Pulu Yemo kinie ungu ningulu ‘Pulu Yemonga imbi lipu ola mundundembili.’ ningulu konana niringili kinie ka ulkena pea peringi yembomane pilku moloringi. 26 Kanu kinie walsikele ma jimi jimi awili te tepalie, ka ulke kanumu kolkalu sipe nambune kanume topa bulsupe bulu balu terimu. Ka ulkena peringi yemboma ka senene ka toringime pali wendo orumu, ka yemboma we moloringi. 27 Kanu kinie ka ulke nokorumu yemo makilipe ola molopa kanorumu kinie nambune kanume pali bulsupe lierimu kanopalie ‘Ka yemboma ongo pungi lepamo.’ konopu lepalie, yunge opa teli lou pulse kanumu kulu topa wendo lipe yu yuyu ‘Kolambo.’ nimbe nomi kari lemba terimu. 28 Nalo Pollone yundu ru nimbelie nimbendo: “Nu nunu uluri naa tei! Olio pali ya we molemolo.” nirimu.
29 Kanu kinie eno nokorumu yemone ru nimbe “Kiye kandoko meli waa!” nimbe, yu omba Pollo kinie Saillasiselo moloringiline lkisipe sukundu omba, yu pungu pungu nimbe mini-wale mundupelie, elonga kumbikerena tamalu perimu. 30 Kanu kinie elo lipe meli pena pupelie, walsipelie nimbendo: “Yeselo, na nambe-embo kinie manda we molopo mongo naa limboye?” nirimu.
31 Elone yundu ningelendo: “Nu Awili Yesusi ‘Yu sike Pulu Yemonga Malo molopa na manda lipe tapondomba.’ ningu tondolo munduku piliení kinie yuni nu lipe tapondopa mindili nolena aulkena wendo lipe yu-kinie molko kondoni aulkena lipe mondomba. * bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”, “21.2. kisim bek”. Nu kinie nunge yemboma kinie eno aku sipe lipe tapondomba molko kondonge.” niringili. 32 Kanu kinie elone yu kinie yunge yemboma kinie enondo Awilimunge ungumu ningu siringili. 33 Sike awi-burumi aku siku teko moloringi nalo yuni elo lipe memba pupe elo toringi ereli kanume kulumiye tondorumu. Kanu enamonga yu kinie yunge yemboma kinie no lsingi. 34 Kanu kinie pe yuni elo lipe meli yunge ulke pupe elo langi sirimu. Yunge yemboma kinie eno ⸤konopu alowa teko⸥ Pulu Yemo ‘Yu telumu mindi sike molemo.’ ningu tondolo munduku pilku konopu siringi.
35 Kolea tangorumu kinie kote pilieringi yemane enonga ele yema ka ulkena liku mundukulie ningendo: “Yeselo wendo liku munduku ‘Pangili.’ niee.” niringi. 36 Iungu niringime ka ulke nokorumu yemone Pollo nimbe sipelie nimbendo: “Kote pilimele yemane ‘Elo pangili.’ ningu mundongi kene pangili. Elo konopu pe nipili pangili.” nirimu.
37 Nalo Pollone ele yemando nimbendo: “Olto Romo yeselo 38 Pollone “Romo yeselo” nirimumunge pulumu 22:25-28*. nalo kote naa pilkulie yembo awisilini kanoko molangi olto we ka pulsene toko ka singi kanumu. Pe kinié ‘Yemboma naa kanangi kiyengo nimbu lipu mundumolo.’ ningu nikimiliye? Paa manda molo. Olto ka singi yema enono ongo olto ‘Pale.’ niengi.” nirimu.
38 Kanu kinie ele yema Pollone aku nirimu pilkulie kelko anjo puku kote pilieringi yema ningu siringi. Kanu kinie kote pilieringi yemane ungu niringilimu pilkulie ‘Elo Romo yeselo lepamo.’ ningu mini-wale mundukulie niringimuni, 39 elo moloringiline ongo “Tepo kenjemulu lepamo.” ningu ka ulkena wendo liku meli ulsu ongolie ningendo: “I kolea awilimu munduku siye kolkolo pangili.” niringi. 40 Kanu kinie Pollo kinie Saillasiselo ka ulkemo munduku siye kolko pukululie niringilimuni, ambo LLidianga ulkena pukulu Yesusinge yembo talape akune maku toringimendo ningelendo: “Ungu nimbulume munduku siye naa kolko tondolo munduku pilku molangi.” ningulu, ungu mare ningu sikululie elo puringili.

*16:1: 3 bokumunge alsena anjokondo “14. Grik”.

16:3: bokumunge alsena anjokondo “18. katim skin”.

16:4: bokumunge alsena anjokondo “1. aposel”, “16. hetman”.

§16:4: inie yakondo 15:23-30.

*16:5: bokumunge alsena anjokondo “43. sios”.

16:10: LLukuni ibokune itemanemo topalie, “yu” nirimu Pollondo nirimu; “elo” nirimu Pollo Saillasiselondo nirimu; “eno” nirimu Pollo Saillasi Timoti enondo nirimu; kinie ya “olio” nirimu yu yuyu eno pea puringimunge “olio” nirimu (“olio” nirimu ungu pulu te inie yakondo gomo 568).

16:11: Niapollisi taono yu Masedonia poropinji lierimu taono te.

§16:13: Pillipai akumu Romo yembomanga kolea awilimu. Romo yemboma Pulu Yemonga ungumu naa pilku sambate walemo naa pilieringi.

*16:13: bokumunge alsena anjokondo “37. Sabat”.

16:13: Kolea Pillipai akumu Romo yembomanga kolea te lierimu akumunge Juda yembo paa koltalo moloringimunge Juda yembomane Pulu Yemonga ungumu pilinge ulke te naa takoko, we tenga puku maku toringi.

16:14: bokumunge alsena anjokondo “6. Bikpela”.

§16:17: bokumunge alsena anjokondo “21. kisim bek - 21.2.”.

*16:31: bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”, “21.2. kisim bek”.

16:37: 38 Pollone “Romo yeselo” nirimumunge pulumu 22:25-28*.