1 Îtuma maami-máqtén-áímmá timá ánatatuwena mi-kánááráqá wení iyápó-annama maará téna timá yímikaiye: 2 “kaayaq-kánáámá yáwínana kótámaki-aawaqa naí-kánáámá pááq íniye. maannâ kéitaae. ánibo yemá kemmá Waayúkagoni Áráaqa waayúkati iyáápi maraíyata kaapaq-yátáq tíkaminoe.” téna tiráiye.

3 mi-kánááráqá uyátá-maqma anó-monoq-wayukagaraq Ítíráaeobake anó-kayukagaraq mú mikákáá anó-monoq-nakoni naaúpaq áíkutaamma min-nákóní áwîqa Kááyapatie. 4 ánibo yemá kaaqaari-áímmá téite umá wááyáímmá téta Îtumma aupaq yáqtoqma ikamínôn-aimma tirááe. 5 miráráá umá yemá tirááe: “ayúmá maqmá naíyan-onitaakaqa mirá-qtátáárîqa íonunataae. aarawaamá ááiq-yataaqa mamá pááq íyábae.” téta tirááe.

6 Béqtanibaqa Tááímonima kárû-naqa wení karímá ánataguraitana wení naaúpaqa Îtuma máqe-uraiye. 7 ánibo móra-inikoma Îtunopaq iráimma mórama íráqôn-oqta-motorebima anó-moneq-awiqa yaan-áté-ákúq-mátáwémmá mamé iráiye. Îtuma yaareráq máitana min-íníkómá átê-kuyumma i-mátáwémmá Îtun aqnópí atíyakaraiye. 8 yemá iyápó-annama miráimma aónatuweta ítama táíq urááe. miráitata yemá maará-tiraae: “nôraq itanawáq maamin-ákúq-mátáwémmá áyókima kéiyo? 9 maamin-áté-ákúq-mátáwémmá waayúkama kéyimetaa anó-moneqa matétaa áwáyoq-wayukama nôraq itataa íkéyimunataabiyo?” téta tirááe. 10 Îtuma yeqtáama ítarenaboana maará-tima-yimikaiye: “nôraq itaráq maan-íníkómmá ítama ummaamá kéyamakaao? wemá kemmá íráqô-qtataariq umátíkaraiye. 11 aati-aatimá áwáyoq-wayukama keráwáqtê mánomanibo kemá aati-aatimá keráwáqtê íma mánune. 12 maan-íníkómá átê-akuq-matawemma ke tineq aqtítikaimma wemá miráuma kemmá uqtamátikanokaqtaba yokaa kéumatikaiye. 13 kemá keráwáqá áraimma kétima-timune. máqten-aukapaq-marabaqa maamin-áté-wátáámá abarokáq timáeta wéyáwé kéete maamin-íníkómá maami-qtátáárîqo íqtábá yúyánámmá itánóe.” téna Îtuma tiráiye.

14 mi-kánááráqá tiyááka umá abapaké kaayaq-íyápó-ánnábíké móra-waigoni áwîqa Yúqtaati Itikáárioti wemá uyátá-maqma anó-monoq-wayukayopaq uráiye. 15 ánibo wemá maará mó tiráiye: “keráwáqá nói-qtataaraq timínóqtabawaq kemá Îtumma awíqma keráwáqtí tiyáápimma maránúnô?” téna tiráiye. ánibo yemá móneqa miráuma kaumo-yátámá (30) ámikaae. 16 mi-kánááráké áaimma átárena móra-kanaaraqa Îtumma mamá namuro-wáyúkátí iyáápimmo maránîqtaba abáá-uraiye.

17 áqnáabaq-yupaama kótámaki-kanaaraqa yammá íma itoraí-ómákáqá iyápó-annama Îtunopaq iréta tirááe: “náakaraq mamá yokaa kéumakaanataawaq kótámaki-aawaqa naínónô?” téta tirááe. 18 ánibo Îtuma tiráiye: “keráwáqá anó-marupaq uyábékeraq móra-nakokaqa maará-tero. ‘yirááti-nakoma téna ketí kanaamá waaqókárîq kéiye. miráipoaq ketí iyápó-annate kótámaki-aawaqa ení-naaupaq nánáá kéune.’ tiyé téraq mó-tima-amero.” téna tiráiye. 19 ánibo Îtuma tinîq umá iyápó-annama kótámaki-aawaqa yokaa urááe.

20 ánibo énaikaqa Îtuma wení tiyááka umá kaayaq-íyápó-ánnáté aáwaqa nai-yááréráq máqe-uraae. 21 yemá aáwaqa kéneta máawana Îtuma tiráiye: “kemá keráwáqá áraimma kétima-timune. keráwápíké móra-nakoma kemmá mamá namuro-wáyúkábí marániye.” téna Îtuma tiráiye. 22 ánibo yemá netuq-yúyánámmá ítaraae. káqowa-kaqowama wenita-wenita éta Îtumma timá ámikaae: “uyátáráana-nako, keyábiyo?” kétimma “keyábiyo?” kétimma urááe. 23 miráimanibo Îtuma yauwéqma tiraíye: “min-nákómá aáwaq-taapepi ayáámma ketê ánékuina-naqa minnâ wemá kemmá mamá namuro-wáyúkátí iyáápi marániye. 24 owé. minnâ Waayúkagoni Áráaqa ‘puíniye’ téna Áánûqtuni agamatá-kánnáágómá tiráiniq íniye. miráimanibo min-nákómá wemmá mamá namuro-wáyúkátí iyáápi marání-nakoni táí-meyamma ôriq umá wániye. wemmá anóama íráqôniq umá íma marákáraitanaboana kemmá mamá namuro-wáyúkátí iyáápi maraínata tíkaminoe.” téna Îtuma tiráiye. 25 Yúqtaatima namuro-wáyúkátí iyáápi Îtumma maránín-nakoma maará-tiraiye: “yirááti-nako, keábiyo?” titana Îtuma tiráiye: “emá enamáárîq kétene.” téna Îtuma tiráiye.

26 yemá aáwaqa kéneta máawana Îtuma yammá maténa Áánûqtukaq “tíkáiye” timátuwena mapámma iyápó-annama yímikaiye. ánibo wemá tiráiye: “keráwáqá mamá naaro. maaminnáma ketúmiye.” téna tiráiye. 27 ánibo móra-nawibike wááéni-nomma maténa Áánûqtukaq “tíkáiye” timátuwena kéyimena tiráiye: “keráwáqá máqtemma maaminnâ naaro. 28 maannáma ketí naaebóaq timá akoqnáá ínoe. taíbaq aarawaatí kúmiqa mamá paá íkáae téq maami-nááémá aqtí énana kumíniye. 29 keráwáqá kemá kétima-timune. íbêkaraqa anaaékakaraq maa-márábímmá wááéni-nomma ínanune. ketibomá Áánûqtu yabíkái-marupaqa keráwákáráq móragaraq kegárátáá nommá nanúnataae.” téna tiráiye. 30 yemá móra imá timátuweta yemá máápaq kumá yaúbareta Óríbêti-anubaq urááe.

31 Îtuma wení iyápó-annamma timá yímikaiye: “keráwáqá ibêq-nokaamma kenamáa tiyuwéq peréqé wínóe. miráuma Áánûqtuni watáama agamatán-áíkómá téna ‘kemá tipi-típi-kawaa-naqa ikámónata tipi-típi áráakawaqa pípéban umáginoe’ mirá téna ágámátán-áíkómá kétiye. 32 miráimanibo kemmá pukáanabike keqnáámmá itó-umatikainaq Kááriri-marupaq keráwáqtí áqnáabaq ónúne.” téna tiráiye. 33 Pítaama yauwéqma tiráiye: “máqte-kayukama emmá ayuwéta kóíyaqa kemá emmá íayuwanune.” téna Pítaama tiráiye. 34 Îtuma Pítaamma timá ámikaiye: “kemá áraimma kétimamune. íbêq-nokaamma kokórigoma áama íma tiráínaa emá kaumobáq ketíwîqtabama íaonaraune té wakaránóne.” téna Îtuma tiráiye. 35 Pítaama Îtumma timá ámikaiye: “kekáráq tíkaminomma enáwîqa íma aúpáq yuwánune. áraimma ímiye.” téna titata máqtemma wení iyápó-annama mimórá áín áátuqma tirááe.

36 mikáké Îtuma wení iyápó-annate Keqtêmanibaq urááe. mibáq wení iyápó-annama Îtuma timá yímikaiye: “keráwáqá maakáq yayááikaq maraq máiyaraq kemá mérápáq uréq nunamummá mó-teno.” téna tiráiye. 37 ánibo Îtuma Pítaakaraq Yéberini kaayaq-íyápórátágáráq yiwíqmeta urááe. Îtumma mibáq áyakoma anómma ummaa kéyaitana áúnobaqa anón-ummaa yágitana 38 timá yímikaiye: “ketíyakoma anómma ummaa kéyagiye. miráuma kemá puyónúnaiq kéiye. keráwáqá maakáq máera kawáá urááiyaro.” téna Îtuma tiráiye. 39 wemá pááqyamma abákáq uréna marabí aipaké aguréna nunamummá téna tiráiye: “ô ketiboó, emmá akaínaama kanaaráq káápuma tíqa ínímma paábaq matuwaao. miráimanibo kemmá tíkái-qtataaqa íma waraao. ímiye. emá enamáárîq enaúyánámmá waraao.” téna tiráiye.

40 ánibo Îtuma wení iyápó-annayopaq yauwéqma iréna aónaimma yúmá wagurááe. wemá Pítaamma awáuturena timá ámikaiye: “nôraq íyô? keráwáqá keqtábá pááqya-kanaama kanaaráq íma yabíqma máéwaniraq kéoo? 41 keráwáqá yabíqma arútárera nunamummá tero. keráwáqá makáqma aónai-yataakoma keráwápí pááq íyábámíye. áraine. keráwáqtí aágoma keráwáqtábá kákaimanibo keráwáqtí túgoma akoqnááma íma wáitanaboana íkakaiye.” téna tiráiye.

42 Îtuma yauwéqma anaaékaqa uréna móragaraq nunamummá téna tiráiye: “ketiboó, maami-káápúgómá tú-tiqa íyábá ketôpake kanaaráq íma mamá tiyúwénana kóínaama emá enamáárîq ení áuyánámmá waraao.” téna Îtuma tiráiye. 43 ánibo keqnáámmá yauwéqma yaónaimma yúmá waguréta máqe-uraae. yúrakoma íma kanaaráq karáqma aónaawaniq urááe.

44 ánibo Îtuma iyápó-annama iyuwéna keqnáámmá kaumobáq uréna nunamummá tiráiye. mi-núnámúmmá wágáabaqo tináíkáq keqnáámmá tiráiye. 45 anaaékaq wení iyápó-annayopaq iréna timá yímikaiye: “keráwáqá keqnáámmá waguréraq káágaao? aónaaro. kanaamá pááq-umaguraipoata kemmá Waayúkagoni Áráaqa mamá kúmiq-wayukati akoqnáábi maránóe. 46 keráwáqá itó íyataa kóono. aónaaro. kemmá mamá namuro-wáyúkátí iyáápimmo maránô-kayukama áqa irááe.” téna Îtuma tiráiye.

47 Îtuma aamá kétinakaraq Yúqtaatima tiyááka umá kaayaq-ánná-wáyúkábíké wemá iráiye. netuqyaa-káyúkámá tokóru-yakaa-puma mútûq-yamma maméta irááe. uyátá-maqma anó-monoq-wayukagaraq Îtíráaeo-anna-wayukati anó-kayukagaraq timáyíkáawata irááe. 48 ánibo min-nákómá Îtumma mamá namuro-wáyúkátí iyáápimmo maránín-nakoma móra awaaméq-áímmá téna tiráine: “kemá móra-naqa ámóqnaannama minnâ Îtue. keráwáqá wemmá yaqtóráaro.” téna Yúqtaatima timátuwena 49 máqtemma yagáikuyowana páátákáá Îtunopaq Yúqtaatima iréna tiráiye: “yirááti-nako, kaayoné-yátááqá etê waíno.” téna mirá-timatuwena Îtumma ámóqnaraiye. 50 Îtuma timá ámikaiye: “ketí aanábógô, nôrabi ónáae ténaiqa páátákáá mirá uwo.” téna titata yemá waaqókáq iréta iyáámma ánékuqma Îtumma yáqtoqma akoqnáá urááe. 51 móra-naqa Îtute yagaroqtamá máqei-nakoma ayáámma yúwáitana kúmitana wení tokóru-yakaa-puma matáiye. mú mikákáá anó-monoq-nakoni kaqtó-nakomma ikámma aáqa yakátúwáitana marabí kuturáiye. 52 miráimanibo Îtuma min-náqá timá ámikaiye: “ení tokóru-yakaa-puma wení amáákaq maraao. máqte-kayukama tokóru-yakaa-punapo ááiqa íyamma káqo-kayukama tokóru-yakaa-punapo yemmá yíkamma puínoe. 53 aqá kemá ketibommá ááyaanana netuqyaammá kaqtó-wayukama Áánûqtunopake tiyááka umá kaayaq-ánnámá ááiq-i-wayukama uyátá-maqmagaraq timínímma minnáyaba páátákáá íyaq ítaraano? 54 miráimanibo kemá miráonanama Áánûqtuni agamatán-áíkómá náaraq umáwaq arammá iyáníyô? Áánûqtuni watáama agamatán-áíkómá maami-qtátááqá pááq íniqtaba kétiye.” téna Îtuma tiráiye.

55 é mi táoqa Îtuma mi-káyúkámá timá yímikaiye: “keráwáqá kemmá moyá-nákáá umá ya kéyatoreq tokóru-yakaraq mútûq-yakaraq maméraq tibá umáeraq kéyeo? máqte-kanaaraqa kemá anó-monoq-naupaq máeq aarawaamá kéyiraatunaqa miráuma kemmá íma yáqtokaamiye. 56 miráimanibo Áánûqtuni amuné-wáyúkámá maami-máqté-qtátááqtábá Áánûqtuni agamatá-kánnáábí keqtábá agatáamma íbêqa pááq kéoe.” téna Îtuma tiráiye. ánibo máqtemma wení iyápó-annama Îtumma ayuwéta wéyáwé umáguraae.

57 Îtumma yaqtóráa-kayukama wemmá awíqmeta mú mikákáá anó-monoq-naqa Kááyapatikaq wení naaúpaq urááe. ánibo ámáan-aimma yirááti-wayukagaraq anó-kayukagaraq mibáq áíkumareta máqe-uraae. 58 Pítaama Îtumma anaaé waqména wimánibo wemá nékaq ko máqe-uraiye. mú mikákáá anó-monoq-nakoni naakóní kurunóbáq wemá uyábékena i-wáyúkáté máqe-urena mi-qtátááqô pááq immá aónanaae téna máqe-uraiye. 59 uyátá-maqma anó-monoq-wayukagaraq máqtemma káánítôre-wayukagaraq kaaqaari-áúbí maráiyata Îtumma ikámma puínôqtaba abáá-uraae. 60 netuqyaa-káyúkámá iréta Îtumma kaaqaari-áúbí má-makaamanibo yemá móra ikámma puínôn-aaimma íabaa-uraae. anaaékaq kaayaq-nakórátámá iréta 61 yenákámá maará-tiraaye: “maan-nákómá maará-tiraiye. ‘kemá kanaaráq Áánûqtuni anó-monoq-namma yawítítukeq kaumo-yúpáámá kóinaq keqnáámmá kanaaráq umá ánatanune.’ téna Îtuma tiráiye.” téta min-nákórátámá tirááye.

62 ánibo mú mikákáá anó-monoq-nakoma itó-urena Îtumma timá ámikaiye: “maamin-áímmá enaúbimo máráátabama nóine kéteno?” téna tiráimanibo 63 Îtuma aamá ítiraiye. ánibo mú mikákáá anó-monoq-nakoma Îtumma móragaraq timá ámikaiye: “kemá emmá Áánûqtu matúq-matuq umá mái-Aanuqtun áwîkaq ítama káonaune. emá yauwéqma yiwiraí-náqá Metáíyama Áánûqtuni áanikowaq máanaa emá keqtáá timá-timiyo.” téna tiráiye. 64 Îtuma timá ámikaiye: “emá ténnama mi*** emíye. miráimanibo kemá keráwáqá kétima-timune. íbêkaraq anaaékakaraqa Waayúkagoni Áráaqa akoqnáá-Aanuqtuni amakaq máenaq keráwáqá aónainoe. ánibo wemá Áánûqtuni márûpake konnákáq máena kumíniye.” téna Îtuma yauwéqma tiráiye. 65 mirá-timatuwaitana mú mikákáá anó-monoq-nakoma áyámma ôriq umá itanabóana wenamáárîq wení wáqtôma yakáqnáákáq umátuwena tiráiye: “Áánûqtumma áyôqa káyaiye tiráiye. óqa káqo-kayukama íma yiwíráanatataa wení áayabama má-tinoe. ímiye. wemá Áánûqtumma áyôqa ayéna timá táíq umákáitaq keráwáqá íbêq kéitaae. 66 keráwáqá nói-tuyananaq kéitaao?” téna titata yemá tirááe: “wepímmá otaa-qtátááqá wáipoana paá puíkáae.” téta tirááe. 67 ánibo mikáké Îtuni óipi wiráátima kéwiraketa ikákaae. yaímma-wayukama Îtumma aápáaraq kéyeta 68 tirááe: “Metáíyao, amuné-áímmá keqtáá timá-timiyo. emmá náawaq kéikamiyo?” téta aábê-aimma tirááe.

69 Pítaama máápaq máqe-uraimma wemá naakóní kurugóní arunóbáq máqe-uraimma mórama mayaí-ínímmá wenamakaq iréna tiráiye: “emá egáráq Îtuma Kááriribake-nakotema máqe-uraane.” téna tiráiye. 70 miráimanibo Pítaama máqte-kayukati yúrakaq wakaréna maará-tiraiye: “keráwáqá mamin-áímmô temmá kemá íma ítaraune.” téna tiráiye. 71 mirá-timatuwena oqtabí kumá yaúbama ko itó-uraiye. ánibo káqomma mayaí-íníkómá Pítaamma aónatuwena waaqókáqô máe-kayukama maará téna timá yímikaiye: “maan-nákómá Îtuma Náátárêtibake-nakote máqe-uraine.” téna tiráiye. 72 keqnáámmá Pítaama wakaréna tiráiye: “áráinurane. Áánûqtuni aúrakaqiye. kemá maan-náqá íma aónaraune.” téna tiráiye. 73 anaaékaqa pááqya-kanaama yaímma-wayukama waaqókáq itó-uma máe-kayukama Pítaamma maará téta má-tima-amikaae: “áraine. emá Kááriribake-naqone. emá aamá téna-waigoma emmá mamá abarokáq kákaiye.” téta tirááe. 74 ánibo íbêqa Pítaama aamá akoqnáá umá téna tiráiye: “árainurane. kaaqaari-áímmá kétenanama Áánûqtuma kemmá tíkaminiye. kemá maan-náqá íma aónaraune. áraimma ímiye.” téna timátúwáitana kokórigoma áama tiráiye. 75 ánibo Îtuma tiráiniq itana Pítaama yauwéqma aúyánámmá ítaraiye. Îtuma téna “kokórigoma áama íma tiráínaa keqtábá íaonaraune té kaumobáq tínóne.” téna tiráine. miráitana Pítaama máápaq yaúbarena ibiqá yakáiye.