22
Judas kari memek nuguting te Jesus bitirukko gomang suanawuram
(Matthew 26:1-5; Mark 14:1-2,10-11; John 11:45-53)
Se Bread Yeast Mena Nana ko tom, balsan “Passover” masan, mu tai pingi aram. Se priest bibiya se law ko kausa kari alo nuna lage bo Jesus te ilumon ale momon se kuerukko wore ko loagakasan, bare nuna kariimet nunga nguangakasan, ale tetela la iki gurugu se loagawakasan. Se Satan Judas Iscariot kararam, nu olekem 12 wore nunga bo. Se Judas namaram priest bibiya se temple ko kager kari nunga supuling alo arungak munakaram, ale nu aguwaya Jesus nuguting te bitirukko mu ko nongorak balu nungam. Se nuna ninguru amilmilaman, ale manga sang tumonko balman. Nu gomang suanawuram, ale kulupik bo, kariimet biya me bagamon se nu Jesus nuguting te bitirukko wore ko sinar la bagakaso.
Olekem Passover na nungurman
(Matthew 26:17-25; Mark 14:12-21; John 13:21-30)
Asele Bread Yeast Mena Nana ko day tom aram, se tom umu te mu Passover ko sipsip tama betera ko tom. Jesus Peter se John nunga maonam, “Nina ilagala namaral anananga Passover inang nanakko mu nungalko,” mam.
Se nuna isarman, “Se nika gemang ana aparete inang mu nungurnakko?” maman.
10 Se nu nunga maonam, “Namaral wonong biya mu ningi kasu nagu se kari bo yu kuting ago giok ale tai ningarkuk, umutang kowom kaoral ilak kawam te namoso mu te namaralko. 11 Ale kawam kotam aninga den imi maonalko, ‘Kausa kari iwita nika isarnakko mam: Daup ko galung awuk wore ani aga olekem arungak Passover inang te naikko?’ 12 Se nu galung bo kualala, ko daiga kuwim terong la, mu ninga kausok se te Passover inang nungalko,” mam.
13 Se nuna namaman ale mel suen la Jesus te nunga maonam uwutata aratu saparam se eng te Passover na nunguru burangi beteman.
Jesus ko olekem arungu Passover na naman
(Matthew 26:26-30; Mark 14:22-26; 1 Corinthians 11:23-25)
14 Tom tai aratam se Jesus ko apostle nongorak na naukko daigam. 15 Ale nunga maonam, “Aninga angamang biya mu ani girek nina nengerak Passover inang naik ale asele ikup giekko aniram. 16 Mu awuk, ani ninga manorsam, ani udagi Passover na bo iwita me naik nama, mel imi ko nunguning Kaem ko kingdom ningi aratuk asele naikko.”
17 Ale nu waen bagun ago mu tam, Kaem amilmil tuam, ale mam, “Nina waen imi tal ale ninimi tual ale nalko. 18 Ani ninga manorsam, ani udagi waen muguri ko yu imi me naik nama Kaem ko kingdom tairuk asele naikko.”
19 Ale nu bread tam, Kaem amilmil tuam, ale paogam, ale nungaru se mam, “Imi aninga angimik nunguning, ninga sangukko ningarsam. Nina nal ale ani ago ko iki se lagaralko.”
20 Nuna na inang no kutuwuman, asele udagi nu waen bagun ago mu tam ale koma suanta tala beteram ale nungaru se mam, “Simi aninga angimik gue, nina nogo ko waru ningarsam, borta te Kaem ko kariimet nunga memek siwuram ale nongorak gomang suanawuram. 21 Bare kari ani kager kari nuguting te aga bitirukko mu ani agarak na nowoso. 22 Kari ko Namar mu batoga te ko balam uwutata kumik te aratukko. Bare kakirip memek te nu beteso mu am bote ko!” mam.
23 Se olekem alo den mu ikiman ale nunumi isarukasan, “Ana ningi awiri buta bitirukko wore balso ya?” makasan, ale nongota nunumi isarukasan. Awiriya biya se nup ago bagarukko wore ko den tagi gurungumukasan
24 Awiriya nunga ningi biya se nup ago wore ko tagira gurungumura barasam. 25 Se nu nunga maonam, “Ali sor saki nunga king alo se nunga supuling bibiya mu nunga kariimet nunga bitarsan ale nunumi balsan ‘kariimet nunga bitua saonga ko kari yawara’ ko nunumi balsan, bare nuna nunga kariimet nunga ira kutuwusan se nuna nobowa ningi la bagasan. 26 Bare nina mu suwuta me beteralko! Kari awiriya nenenga ningi nup biya bagarukko, mu nu kari uria gotek iwita bagaruk mu asele ko. Aking kari awiriya nenenga ningi kari biya bagarukko, mu nu nenenga ura dungan to tuata kari iwita bagaruk mu asele ko.* Ana saki alo nunga sangornakko: 1 Peter 5:1-5; John 13:12-15. 27 Ikialko, kari bo daigam bagoso se bo na inang nunguru karogo tai tuiwoso, ilagala mu nunga ningi kari awuk mu kari nup ago? Mu kari daigam bagoso mu kari nup ago. Bare ani nenenga ningi nengerak baga se mu, nenenga ura dungan kari iwita bagasam.
28 “Aninga ikup yaman suen biya ningi nina ani agarak sanami lagaman. 29 Se ani kingdom bo ningarsam, aninga Ait kingdom bo aisam uwutatala ningarsam. 30 Se nina ani agarak aga kingdom ningi na yu nana kuwim te na yu nal, ale daiga kuwim bibiya nup ago mu te dagi se Israel ko kariimet motam 12 mu nunga bitualko.
Jesus Peter buring nu tuokko mu balam
(Matthew 26:31-35; Mark 14:27-31; John 13:36-38)
31 “Simon, Simon! Satan nina suen la ninga nengemang motam ira arigokko Kaem isuam se nu aing au tuam. 32 Bare Simon, ani nika gemang ningi nunguning sokel karogo la anirukko guranek beterem. Se tom ni sokel to ale giris palage ale piler, mu ni ka launuria saki mu nongomang motam sokel tuiko.” Giris palaga ale saki alo nunga saonga: Psalm 51:10-13; John 21:15-17.
33 Bare Peter mam, “Kari Biya, ani ni kerak talipara ningi namarik ale kerak am kuerikko angamang suan awurem!” mam.
34 Se Jesus mam, “Peter, ani nika manorsam, aitakta tirom imi te tarak me niaruk la, ni nimi duap saguwur ale tom ilagala suan ko balu ni ani me aga ikisam ma balukowo.” Jesus ko olekem nunga maonam, “Manga, nigiriwim se baenat gialko,” mam
35 Nu ko olekem nunga isuam, “Tom ani ura ko ninga beterem se wonong wonong namaman, mu ani nina manga mel agi nigiriwim agi nisiwik gomang me gialko balem se nina yam namaman. Tom mu te nina mel bo ko tukunangaman agi mena ye?” Se nuna balman, “Ana mel bo ko me tukunangaman,” maman. Olekem alo wonong wonong namaman: Luke 9:3; 10:4.
36 Se nu sinar den imi nunga maonam, “Bare aitak mu, nina manga ago agi mu gial, ale nigiriwim ago gialko. Ale bo baenat mena agi mu, ko guang yamel bo ilu arigok se diamon se manga tauk ale baenat te diarukko. 37 Mu awuk, den batoga te aniso mu iwita balam: ‘Se nuna nu tere daong nana ko kari bo iwita beteman.’§ Isaiah 53:12. Ani ninga manorsam, den ani ago ko balman umu ko nunguning mu ani angimik te bita sapamonko. Nunguningta, den ani ago ko batoga te aniso mu ko nunguning kaparukko tomaram.”
38 Se olekem alo nu maman, “Kari Biya, arikko, baenat ilagala iweya,” maman. Se nu balam, “Bo la namarukko,” mam.
Jesus Duruk Olive mu te namaram guranek beteram
(Matthew 26:36-46; Mark 14:32-42)
39 Jesus pempem te bitakaso iwita wonong beteram ale Duruk Olive te namaram, se ko olekem alo ilak kowom karoman namaman. 40 Nu nama kuwim mu te aratam mu ko olekem nunga maonam, “Nina guranek bita se bagaral se ira ariga taiso mu me ninga saparuk se dagulalko,” mam. 41 Ale nu nunga beteram aolak ilu kasu namaram, ale bugura kulukam ale guranek bitakaso, 42 “O Ba,” mam, “nika gemang buta aniso agi mu, ni ikup memek yu bagun ago iwita taiwoso ewere to saparko. Bare mena, bo la namarukko, aninga angamang me karo tuiko, mena, ni nika ikia gemang la karo tuiko,” mam. 43 Asele duruk wonong ko engel bo kote aratam ale sokel tuam. 44 Gomang kumik ikuwa saparam se tawun biya guranek bitakaso. Se wolongam kumik te mu gue iwita ali te kapakaso.* Verse imitang mu den saki girakala ko mu te me aniso.
45 Nu guranek bita kutuwuram, mu barasam namaram mu ko olekem alo aniwaman se nungarkam. Nuna nongomang bataga te nungumik sail menaram se aniwaman. 46 “Nina anape ko ani lagasan a?” mam. “Barasal ale guranek bita se bagaral se ira ariga taiso mu me ninga saparuk se dagulalko.”
Jesus ilu talipa gilingiman
(Matthew 26:47-56; Mark 14:43-50; John 18:3-11)
47 Jesus den imi am baluwaram la, kari motam biya Judas giram se kowom karoman ilak taiman. Judas mu olekem 12 wore nunga ningi bo. Nu Jesus kote giram aratam, ale musuk tuokko kote namaram. 48 Bare Jesus nu maonam, “Judas, ni Kari ko Namar musuk tua ko munan te kager kari nuguting te betera ko e?” mam.
49 Jesus ko olekem alo kiwem aratukaso umu arigiman ale isarman, “Kari Biya, ana baenat te nunga monak e?” maman. 50 Se nunga ningi bo baenat woyam ale priest supuling ko ura kari bo ko dogowa sengam mu bataguru saparam.
51 Bare Jesus mam, “Munan sumu bo karogo me beteralko!” mam. Ale kuting garukam ura kari mu ko dogowa kau tam se kuwim kuwim te nungeram.
52 Se Jesus priest bibiya, se temple ko kager kari nunga supuling alo, se kari bibiya nu ilumonko taiman, mu nunga maonam, “Ani asupuling lagara tere daong kari se baenat saenang mel giman ale aga iluwalko taiman e?” mam. 53 “Ani tom suen biya nengerak temple ningi bagakasam, bare nina awuk se ani me aga ilukasan? Bare tiromorom mu nenenga tom nunguningkiri, se aninga iluwalko taiman.”
Peter numi duap saguwuram ale balam, “Ani Jesus me ko ikisam,” mam
(Matthew 26:57-58,69-75; Mark 14:53-54,66-72; John 18:12-18,25-27)
54 Nuna Jesus iluman ilak nama priest supuling ko kawam ningi kasu naguman. Se Peter kowom kaoram namaram, bare nu awar nuam aolak ilu namakaso. 55 Kari saki kawam mu ko por ningi tama uwiman ale duap te dagiwaman. Se Peter tama duap te nongorak daigam bagaram. 56 Se ura imet bo nu arigam ale ninguru tara namaram ale koma arigam ale mam, “Kari imi nu ilak dugu karokaso,” mam.
57 Bare Peter mam, “Imet, ani kari sumu me ko ikisam,” mam.
58 Tom me maiyam se kari bo aking tairam arigam ale mam, “Ni agotala Jesus ko kari bo,” mam.
Bare Peter mam, “Kari, ani noko bo mena!”
59 Udagi hour bo namaram se kari bo tala tairam ale Peter arigam, ale sail ago balam, “Nunguningta, kari imi Jesus ilak bagakaso. Mu awuk, nu Galilee kari tala,” mam. 60 Bare Peter mam, “Kari, ni anapeya balsam sumu ani karogo ngualawasam!” mam. Nu uwuta baluwaram se tarak niaram. 61 Se Kari Biya punga geragam ale Peter arigam. Se Peter den Kari Biya nu maonam umu kuamin te tairam, “Tarak me niaruk la, ni tom ilagala suan ko nimi duap saguwur ale ni ani me aga ikisam iwita ma baluko.” Den mu kuamin te tairam, 62 se nu aratam matangi ninguru niakaso.
Nuna Jesus gusirukasan ale moakasan
(Matthew 26:67-68; Mark 14:65)
63 Kari Jesus bitaruwakasan mu balu maguwukasan ale moakasan. 64 Ale ko motam mu guang biling te kaloman, ale isarukasan, “Ni prophet agi mu awiri ka moso mu nup baluko!” makasan. 65 Ale nuna den memek suen biya karogo manaru se gusirukasan.
Jesus Sanhedrin ko kari bibiya nomokete sanamaram
(Matthew 26:59-66; Mark 14:55-64; John 18:19-24)
66 Sor ukiram se Juda nunga kari bibiya, priest bibiya, se law ko kausa kari bibiya tai biguwuman. Se Jesus taman ilak nongote namaman. 67 Se nuna nu manorman, “Ni Kristus agi mena wore nanga manaruko.”
Se nu nunga maonam, “Ani ninga manik bare nina ani ago ko me nengemang ningi nunguning arukko, John 10:24-26 ago arikko. 68 se aking ani isa ningarik mu nina koma me balalko tala. 69 Bare aitak se tom suen biya mu, Kari ko Namar mu Kaem Sokel Garagar mu ko kuting sengam mu te dagiwurukkowo.”
70 Se nuna suen la nu isarman, “Se ni nunguningta Kaem ko Namar e?” maman.
Se nu nunga maonam, “Nina ta aga balsan suwutata.”
71 Se nuna balman, “Ana anape den bo karogo ko kimi bita se laganakko? Ana nu kota ko kuring te ta ikiman!” maman.

*22:26: Ana saki alo nunga sangornakko: 1 Peter 5:1-5; John 13:12-15.

22:32: Giris palaga ale saki alo nunga saonga: Psalm 51:10-13; John 21:15-17.

22:35: Olekem alo wonong wonong namaman: Luke 9:3; 10:4.

§22:37: Isaiah 53:12.

*22:44: Verse imitang mu den saki girakala ko mu te me aniso.

22:67: John 10:24-26 ago arikko.