21
Jesus king iwita Jerusalem ningi kasu naguram
(Mark 11:1-10; Luke 19:28-40; John 12:12-19)
Se tom tai Jerusalem aratu se, giriman Bethphage wonong, Duruk Olive te mu te arataman. Se Jesus ko olekem ilagala nunga maonam, “Nina ilagala giral wonong nemeke ko aniso mu te namaral ale kasu nagu se mu, donkey bo, ko gotek ilak, nunga kalo beteman se bagasan, mu nungarkalko. Mayang kututuwural ale nongorak aningate tairalko,” mam. “Se awiriya bo den i ninga manuk agi mu maonalko, ‘Kari Biya ura te nunga bitirukko balam se karogo namasan,’ malko. Se nu donkey eng am nunga bitiruk se nongorak tairalko.”
Munan aratam imi mu prophet Zechariah te balam wore kaoram ale aratam. Nu iwita balam:
“Zion wonong ko kariimet iwita nunga maonal se ikimonko:
‘Arigalko, ninga King nengete taiwoso!
Nu kua kapara ko munan te donkey aragam ale taiwoso,
donkey gotek wore te aragam ale taiwoso.’ ”
Se olekem ilagala mu namaman ale Jesus te balam butata beteman. Ale nuna donkey se ko gotek nunga giman ale arungu taiman, ale nunga guang kututuwu awote awuman, se Jesus araga te daigam. Se kariimet suen biya nunga guang sang lage tuagu te muru muru karogo namakasan. Se sang mu pator gawa batutumu lage te murukasan. Se kariimet saki Jesus ko gira namakasan se saki udagi taikasan, mu suen la aikasan ale balukasan,
“Hosiana! David ko Namar amilmil tunakko!
Marak se amilmil yawara awiriya Yawe nup te taiso mu kote kaparukko!* Psalm 118:26.
Hosiana! Kaem Kalel Biya!”
10 Se tom Jesus Jerusalem ningi kasu naguram, mu wonong mu ko kariimet ninguru tengeman ale isa paonga nirung bitakasan, “Ewere awiri ya?” makasan.
11 Se kariimet biya ilak aolak iluwaman mu nunga manarukasan, “Imi Jesus, Galilee sor te wonong Nazareth ko prophet,” makasan.
Jesus temple ningi kasu naguram
(Mark 11:15-19; Luke 19:45-48; John 2:13-22)
12 Se Jesus temple ningi kasu naguram ale kari dia gurugu se animan mu suen la nunga kaoram parusuwuram se matangi arataman. Ale nunga moni te guruga ko kuwim se inangnang biton te diara guruga nunga kuwim mu gurugu waram se koma geraga saparam. 13 Se nu nunga maonam, “Batoga te aniso: ‘Aninga temple mu nuna balmon guranek ko kawam mamonko,’ bare nina guruguman ale ‘tere kari nunga kawam’ iwita ko betesan!” Isaiah 56:7; Jeremiah 7:11.
14 Se kariimet nomotam sisira se nusuwik memek mu Jesus kote temple ningi taiman se nu nunga nungam se nungeman. 15 Bare priest bibiya se law ko kausa kari nuna Jesus kilek yawara yawara mu bitakaso se arigiman, se kuriang gotektek temple ningi mu aikasan ale “David ko Namar amilmil tunakko,” makasan mu karogo arigiman, ale Jesus ko nongomang magakaso.
16 Se nuna nu manorman, “Kuriang den balsan mu ni ikisam e?”
Se Jesus mam, “Se, ani ikiwasam! Bare nina batoga imi me kau ikiman agila? Mu iwita baluwoso, ‘Kuriang gotektek nuguring te ni nup biya toko.’ ” Psalm 8:2.
17 Jesus uwuta balu nungaru se wonong biya mu beteram, ale Bethany namaram, ale umu te tirom suanta bagaram.
Jesus balam se tam fig marakam
(Mark 11:12-14,20-24)
18 Se ukiram tumong biyala Jesus peleram wonong biya nama se nu na ko kueram. 19 Ale tam fig bo lage norogen ko aniram se arigam ale nama duap ningi sanamaram, bare nunguning bo me arigam, am gawa la arigam. Ale tam fig mu maonam, “Ni udagi nunguning bo me bitarko,” mam. Se tairatela tam fig mu marakam.
20 Se tom olekem alo kilek mu arigiman mu nongomang motam pitigiram se isarman, “Awuk se tam fig ewere tairatela marakam a?” maman.
21 Se Jesus nunga maonam, “Ani nunguningta ninga manorsam, nina nengemang ningi nunguningkiri mu aora biya se me namaruk tairuk, mu nina ani tam fig te beterem uwuta la me beteralko, bare nina duruk imi maonal ‘Ni bares ale gagi ningi nama dagulko,’ mal, mu duruk mu uwutata aratukko. 22 Nina nengemang ningi nunguning te, nina anapeya mel ko guranek beteral mu uwutata talko.”§ John 14:12-14 ago arikko.
Jesus ko ura ko nup se ko sokel ko isa beteman
(Mark 11:27-33; Luke 20:1-8)
23 Jesus temple ko por ningi kaparam ale kariimet nunga kasuruwaram se priest bibiya, se kari supuling bibiya kote taiman ale isarman, “Awiri ura ko nup se ko sokel kisam se ni ura mel suen biya imi betesam a?” maman.
24 Se Jesus nunga maonam, “Ani betela isa bo ningarik se nina koma balu aisal, asele awiriya ani ura ko nup se ko sokel aisam se te ura imi betesam mu ninga manikko,” mam. 25 “Ario, John ko anuwa marak mu ura ko nup se ko sokel mu aparete tairam? Duruk wonong te agi ali kari kote e?”
Se nuna nongota nunumi karogo balu guruguman ale maman, “Ana balnak ‘Duruk wonong te,’ manak, mu nu baluk, ‘Se awuk se nina John ko me nengemang ningi nunguning aram?’ ma balukko. 26 Se aking ana balnak, ‘ali kari kote,’ manakko, bare ana kariimet nunga nguangasan, mu awuk, nuna suen la ikikasan mu John mu prophet bo ko ma balukasan.”
27 Buta se nuna Jesus ko den koma iwita balman, “Ana me ko ikisan,” maman.
Se Jesus nunga maonam, “Buta se ani betela kari awiriya ura ko nup se ko sokel aisam mu me balik se nina ikialko.”
Kuriang kari ilagala wore nunga den pangan
28 Jesus nunga maonam, “Nina awuk ikisan? Kari bo ko namarari ilagala. Se nu kuriang laun mu kote namaram ale maonam, ‘Kuriang, ni aitakta namar ale waen ningam ningi ura toko,’ mam.
29 “Se nu mam, ‘Ani me namarikko,’ mam. Bare udagi ko ikia gurugam ale namaram.
30 “Se kari mu namaram ale namar laun mu maonam iwitatala namar uria mu maonam. Se nu balam, ‘Dom,’ mam, ‘ani namarikkowo,’ mam. Bare nu me namaram.
31 “Uwutata! Se nina awuk ikisan? Kuriang ilagala mu nunga ningi awuk wore nuet ko kuring karo tuam?”
Se nuna balman, “Laun wore,” maman.
Se Jesus nunga maonam, “Ani nunguningta ninga manorsam, takis tata kari se lage luan imet mu ninga kiaman ale giriman Kaem ko kingdom ningi kasu naguwasan. 32 Mu awuk, John tairam ale ningo diram la bagara ko lage nunguning nina kaoralko mu ninga kausam, bare nina ko nengemang ningi me nunguning aram. Bare takis tata kari se lage luan imet mu ko nongomang ningi nunguning aram. Se nina mel mu arigiman tala, bare nina me giris palagaman, ale ko nengemang ningi me nunguning aram.* Takis tata kari giris palagaman: Luke 3:12; 7:29-30.
Kari memek waen ningam bitarukasan wore nunga den pangan
(Mark 12:1-12; Luke 20:9-19)
33 “Nedegewa tagiral ale den pangan bo tala imi ikialko. Ali kotam bo ko waen ningam aguwam. Nu ko kar kaolam, waen nunguning te ira kalakumura ko kuwim bo nungam, ale pitang kari te loagarukko kawam gotek bo kalel biya kaolam. Waen ningam mu Israel kariimet nunga balso: Isaiah 5:1-7; Psalm 80:8-19. Asele nu ningam mu kari sang nuguting te beteram, nuna te ura to se manga nunguru se bagamonko beteram. Ale nu kota mu sor awar bo te namaram.
34 “Se waen nunguning gia ko tom tai aratam, se nu ko ura kari nunga maonam, namamon ale ko waen bitua kari nongote waen nunguning sang gimon ale karogo taimonko mam. 35 Se nama aratuwaman mu ningam bitua kari arataman ale ura kari umu nunga iluman ale bo moa maguwuman, bo moman se kueram, se bo mu manga tam tuman.
36 “Se akingtala motam motam mu nunga ilu kia kam ta nunga beteram se namaman. Bare ningam ko bitua kari alo mu am kilek koma suanta tala nungumik te bita gilingiman. Israel alo prophet nunga moman se kueman: Matthew 23:34-37; Hebrews 11:36-37.
37 “Se nukum kitira mu nu kota ko namar beteram se namaram. Nu ikikaso mu, ‘Aninga kuriang namaruk mu asele kuring ikimonko,’ makaso.
38 “Bare tom ningam bitua kari alo ko namar taikaso mu arigiman, mu nuna nunumi manorman ale balman, ‘Ko namar imi maingte nuet ko mel suen la giokkowo!’ maman. ‘Ario, monak se kueruk, se ana ko mel suen la nabowa tugunakko!’ maman. 39 Ale iluman, ningam buring ko sapaman, ale moman se kueram.”
40 Jesus buta balam asele nunga isuam, “Se nina awuk ikisan? Tom waen ningam kotam tairuk mu, nu ningam ko bitua kari umu awuk nunga bitiruk i?”
41 Se nuna balman, “Mu nu kari memek umutang nunga moruk se kuemonkowo! Ale nu ko waen ningam mu aking kari sang nuguting te bitiruk se ko sinar tamonko. Se tom waen nunguning gia ko tom te, mu nuna ko nunguning sang diram la nu tumonko,” maman.
42 Se Jesus nunga maonam, “Nina den imi Kaem ko batoga ningi aniso mu katir kausan agi mena e?
‘Kawam te kaola ko manga bo, kawam kaola kari alo
ari meman, bare mu manga borta aitak kawam giwoso.
Kari Biya mel imi beteram, se ana
arigiman mu yawarakala, se ko amilmilasan!’§ Psalm 118:22-23. Jesus kawam giwoso: Acts 4:11-12; 1 Peter 2:7-8.
43 “Buta se ani ninga manorsam, “Kaem ko kingdom nenengate aniram mu kutuwu tamon ale kariimet saki nungarmon se kingdom ko nunguning kapa tuokko.* Kaem kariimet saki nunga giam: Acts 13:44-48. 44 Bore te se kari manga mu te dagulomon mu batuwutuk ma sapamonko. Se manga mu kari bo awote dagulok, mu kari mu parasarukko.” Juda alo manga te nosowek atumuman dagulaman: Romans 9:30-33; 1 Peter 2:6-8.
45 Se priest bibiya se Pharisee alo Jesus ko den pangan mu ikiman, mu nononga balukaso mu ikiman. 46 Nuna lage bo te ilumonko wore ko loagakasan, bare kariimet nunga nguangakasan, mu awuk, kariimet balukasan Jesus mu nu prophet makasan.

*21:9: Psalm 118:26.

21:13: Isaiah 56:7; Jeremiah 7:11.

21:16: Psalm 8:2.

§21:22: John 14:12-14 ago arikko.

*21:32: Takis tata kari giris palagaman: Luke 3:12; 7:29-30.

21:33: Waen ningam mu Israel kariimet nunga balso: Isaiah 5:1-7; Psalm 80:8-19.

21:36: Israel alo prophet nunga moman se kueman: Matthew 23:34-37; Hebrews 11:36-37.

§21:42: Psalm 118:22-23. Jesus kawam giwoso: Acts 4:11-12; 1 Peter 2:7-8.

*21:43: Kaem kariimet saki nunga giam: Acts 13:44-48.

21:44: Juda alo manga te nosowek atumuman dagulaman: Romans 9:30-33; 1 Peter 2:6-8.