Lukas
Sisingꞌ Bini Gan Kakaran
1
Nan Isa Fagan Gin
(Aposel 1:1)
O garam tsiraꞌ bini Tiofilas, garam ampi bingan yintsaꞌ i akara nan igi ntuanga nam waꞌa wasaꞌ i agai. Da yakar yatsungꞌ sisingꞌ garam ruta Yisu mpada miamun da tsangandan da fisagin da agai. Ibinigi da dzi runggangꞌ itip sauda nam santan idzuwai waꞌan igi rururungan imingꞌ rib tsangandan suda miamun, da dzi marangꞌ ifur i akara rururungan i ntuanga nam santan biaꞌan da agu, garam tsiraꞌ bini Tiofilas, i mingꞌa nan fain u ringantagin sib ugu da aruani da u bungꞌ asruꞌ i nan idzuwai igi nan nidzun bingan.
Angira Irim Sisingꞌ i Yowanis Ruruba Garam Nanggan Rinan Apingꞌan
Gubuꞌ Herot mpada suda king mpada tayangꞌ Yudia ugu, da garam pumuꞌa Anutu bits nida Tsakarias in impa wasaꞌ i garam pumuꞌan utupan mangan faringꞌa Abidza gin mingꞌa Aron utupan tsiraꞌ. Da fininggan Elisabet iwaꞌ imingꞌ Aron utupan ibinigi. Rib iruꞌ igi sanaban irururung imingꞌ Anutu maranggan, i nanggan atsungꞌa Nifutsarif nan gan faidagin santan da impa tayangꞌ runggan faganggan da banginggan ngarubini. Da bitsintaꞌ rib iruꞌ igi narunggan imaꞌ, i Elisabet isu sagat yami. Da iruꞌ igi ifufi sib.
8-9 Da iwaꞌ gubuꞌ Abidza utupan nanga gum pumuꞌa Anutu, da yantungꞌ rarub in isangꞌ garam pumuꞌan sanaban da intuang Tsakarias i taida nam gaunt mingꞌa Nifutsarif Ungaran Mararam. Yon 1:7; Mt 27:35; Mk 15:24; Lk 23:34; Ywn 19:24; Ap 1:26 10 Da waꞌa gubuꞌ taida nam gaunt da ampan santan muntida manaꞌ igi impruꞌ ruan iyu Anutu gin.
11 Da Anutu angira gan iwaꞌ da arangan imunti imingꞌ bangin bini imingꞌ mumai mararam taida nam gauntin. 12 Da Tsakarias tsanganda arangan da nugun isantan ruan gin da iratin. 13 Da bitsintaꞌ angira ini rutin, “Tsakarias, anungꞌ ratan u. Anutu iringant i u nan gam udagin sib wa. U fininggam Elisabet bungꞌ arim mamaꞌ narun marub mangan da agu. Da wafaringꞌ i binganggan Yowanis. 14 Arangan bungꞌ asu nam nugun tsiaꞌan da agu, da rib ampi bingan nugun bungꞌ anuf i arangan gubuꞌ gan rinan apingꞌan, 15 i Nifutsarif bungꞌ arim bingan tsiraꞌ da arangan. Da arangan anungꞌ numa wain gurun ma mpui rini urun maran didiruntan fain u, da Marapayam Mararam bungꞌ asisungꞌ arangan mungꞌ namingꞌ rinan wangun wasaꞌ. 16 Da arangan bungꞌ arim garam Israil ampi bingan sib i parima i ruan badan da gan Nifutsarifan Anutu. 17 Da arangan bungꞌ amungꞌ i Nifutsarif, da guman nangan da nan gan nidan bungꞌ arut Anutu nampanggan nasangꞌ profet Eliya sanaban, i nanga raman ruas da narun ruas maran arida i ruan, Mal 4:5-6 da nanga garam ringa dadantang itama i ruan atsungꞌa garam rururungan uwayantan, da rima ampan sib i tipa runggan i Nifutsarif gubuꞌ gan badan.”
18 Da Tsakarias igut i angira, “Dzi sruꞌa i nan u nidan igi waꞌa bida anungꞌ? I dzi da fininggangꞌ aga fufi sib.”
19 Da angira ini i nan gan mungaꞌ, “Dzi Gabriel. Dzi munti Anutu maranggan da itangin dzi iba i nida sisingꞌ bini ani da agu. 20 U mami muarutsa dzi nan gangꞌ nidan. Da waringantin, Anutu bungꞌ anang nan dzi nidan igi nawaꞌ nasu nidzun da gan gubuꞌ gan rururungan. Ibinigi da aruani u bungꞌ asu nifu mutut nasangꞌ i gan gubuꞌ gan bawaꞌan.”
21 Tsakarias rumpada Ungar Mararam igi gubuꞌ maran guntiꞌ bingan, da ampan santan ifangꞌ gin da maran ifur, “Wain idzuwai da imami waꞌa ba sung?” Da iyu uwayant ampi bingan. 22 Da arangan waꞌa ba da anungꞌ ini nan da ampan santan u, da iram bangin angu da ribarangan. Ibinigi da ribarangan isruꞌgin i arangan matsanga nam maran mangan namingꞌ Ungar Mararam wasaꞌ.
23 Da arangan gubuꞌ gan nanga gum mingꞌa Ungar Mararam ntsupa sib da itip ifa gan gampan. 24 Gubuꞌ fain ifa sib da Tsakarias fininggan, Elisabet, iwangun, da impa ungar angu isangꞌ ukam 5. 25 Da Elisabet ini, “Aruani da Nifutsarif igaib dzi, da irim dzi sib i mamaꞌ narun i tiasa dzi rini miaꞌ gangꞌ* dzi rini miaꞌ gangꞌ - Nigi yatsungꞌ garam Yuda sanaban sagat yami mamida rima narun da rinin imiaꞌ. rai mingꞌa ampan maran.”
Angira Irim Sisingꞌ i Yisu Nanggan Rinan Apingꞌan
26 Elisabet iwangun isangꞌ ukam 6 sib da Anutu iwat angira Gabriel ifa intap Galili gampan mangan nida Nasaret in, 27 i nidan da aruf mangan utupan ragada sib i bintsudan da Yosef, mingꞌa Tafit utupan ugu. Aruf igi binganggan Maria. 28 Da angira ifawaꞌ da arangan da ini, “Nan nufan narut agu, sagat Anutu maran arida gin da piriangꞌan. Nifutsarif irut agu.”
29 Maria iringant i nan angira nidan igi da iyu uwayant ampi bingan gin da ini i gan unggan, “Nan ani wainggan ibi anungꞌ?” 30 Da angira ini, “Maria, anungꞌ ratan u. Anutu maran yari i agu da irim maraampi gan da agu. 31 U bungꞌ awangun da wapingꞌ narum marub. Da wafaringꞌ i binganggan Yisu. Yisu - Bingan igi wain ibiani: Yawe iyu sinungꞌ nam maisan. 32 Arangan bungꞌ ayu bingan tsiraꞌ ruta nampang. Da Nifutsarif Anutu Wagungꞌ bungꞌ afaringꞌ Arangan nabi Narunggan, da bungꞌ arim tafanggan Tafit bintipan king rutin, 33 da bungꞌ asu king i garam Israil namingꞌ ratar nanting, da nanggan mpada tayangꞌ gin wasangꞌ i ntsupan u.”
34 Da Maria igut i angira, “Nigi waꞌa bida anungꞌ, i dzi wawaꞌ da garam mangan u?”
35 Da angira ini, “Marapayam Mararam bungꞌ aba da agu da Anutu Wagungꞌ nampanggan bungꞌ arim marayaung i agu da nanang nam igi nawaꞌ. Ibinigi da mamaꞌ narun u apingꞌan igi bungꞌ asu mararam da bungꞌ afaringꞌ Arangan nabi Anutu Narunggan. 36 Watsangan, u yaranggam Elisabet, sagat yami ugu, iwaꞌ da nam fufidan sib da iwangun i mamaꞌ marub da ukaman 6 aruani. 37 Nam mangan wabarabin da Anutu i nangan u, imaꞌ.”
38 Da Maria ini, “Dzi su Nifutsarif sagat guman. Nan igi nasu nidzun da dzi nabi u nidan.” Da angira itangin arangan rai.
Maria Iyung Ampi da Elisabet
39 Maria itip runggan sib da yuriꞌ da ifa sung angu garam Yuda gampan mangan mingꞌa intap mamai. 40 Da ifa atangꞌ Tsakarias ungaran da ifa nuꞌ ini, “Gubuꞌ bini, Elisabet.” 41 Elisabet ringanta i Maria nifunggan da mamaꞌ narun gingꞌa i wangun igi intus, da Marapayam Mararam isisungꞌ Elisabet. 42 Da arangan inuꞌ nifun tsiraꞌ da ini ibiani, “Anutu ifinti agu iyus sagat santan aga da ifinti mamaꞌ narun mingꞌa u wangum wasaꞌ igi. 43 Dzi sagat utaꞌ bingan! Da ibi anungꞌ da dzi Nifutsarifangꞌ rinanggan maran yari i dzi da iyung ampi da dzi? 44 Gubuꞌ dzi ringanta i u nifunggam da mamaꞌ narun mingꞌa dzi wangungꞌ wasaꞌ nugun itsiaꞌ da intus. 45 U nugum anuf i u muaruts nan santan ibi Nifutsarif nidan da agu sib ugu bungꞌ asu nidzun.”
Maria Nifun Itsaf Nifutsarif
46 Da Maria ini,
“Dzi tsarif Nifutsarif ruta wangunggangꞌ santan,
47 da dzi ganunggangꞌ nugun itsiaꞌ i Anutu aru uda dzi sinungꞌ nam maisan.
48 I Arangan maran ifur dzi, sagat gum utaꞌ bingan ani,
da inang bini da dzi.
Da aruani da waꞌa bampan aga da yangin taptap bungꞌ afaringꞌ dzi nabi sagat nugun tsiaꞌan tsiraꞌ,
49 i Anutu Garam Nampang Wain inang nam bini tsiraꞌ bingan angu i dzi,
da Arangan Garam Mararam Nidzun.
50 Da Arangan bungꞌ agaib rib tsarifa Arangan mingꞌa miamun ugu
da bungꞌ autus i ruan nafan nasangꞌ yangin taptap aga nabinigi angu.
51 Da Arangan inang nam nampang mara maran ampi bingan i banginggan.
Da idaru garam wangunggan tsarifa runggan da idzarang ruga rugan.
52 Arangan igruꞌ king ruas i gan bintipan,
da iraꞌ i rib rasuda runggan.
53 Arangan ifut rib mpada mangits i nam gadan bini,
da iwat rib ruta nam bunump ifa bangi sasaꞌ.
54-55 Arangan irim gan garam guman utup Israil sib,
da maran wasamu i maran ntuꞌa Abraham da yangin rusan taptap ntingan,
ibi ragadan da agi tafangꞌ rusangꞌ ugu.”
56 Maria irut Elisabet impa ukam 3 sib, da itip ifa gan gampan.
Elisabet Yapingꞌ Yowanis Ruruba Garam
57 Waꞌa Elisabet gubuꞌ gan apingꞌan da yapingꞌ narun marub. 58 Arangan utupan da rib mpada uts rutin ringanta i Nifutsarif nanga nam ngarubini bingan i arangan da nugun itsiaꞌ impruꞌ da arangan.
59 Mamaꞌ narun gubuꞌ gan bawaꞌa suda 8, da gan utupan santan iwaꞌ impruꞌ i gubuꞌ safa mamaꞌ igi rini ubitan, da ini faringꞌa raman Tsakarias bingan yabagin, 60 da bitsintaꞌ rinanggan Elisabet ini ibiani, “Imaꞌ! Wafaringꞌ i binganggan Yowanis.”
61 Da rib igi ini da arangan, “Da bitsintaꞌ u utupam fain mangan wamingꞌ i bingan aru nigi u.”
62 Da rib igi iram bangin da mamaꞌ igi ramanggan i faringꞌa bingan idzuwai yabagin. 63 Tsakarias iram bangin i nam akara nan gin da arangan yakar ibiani, “Arangan binganggan Yowanis.” Da rib santan irunt fafun gin. 64 Da sung angu Tsakarias nifun ipuapap da ini nan ratar da itsarif Anutu. 65 Da rib santan igara bangin angu gin, da nan igi idzarang isangꞌ Yudia gampan mamai santan. 66 Garam sib angu ringanta i nan igi da maran ifur nan ampi bingan da igut i ruan, “Mamaꞌ narun ani yingꞌan, da nanga gum tsiraꞌ idzuwai?” Ini ibinigi i Nifutsarif nampanggan irut arangan.
Tsakarias Nifun Itsaf Nifutsarif
67 Da Marapayam Mararam isisungꞌ raman Tsakarias da arangan ini Anutu nan gan Marapayam nida rutin wasi ibiani:
68 “Agi nifungꞌ natsarif Nifutsarif, Israil Anutu gan,
i Arangan iba rim gan garaman sib da iyu sinungꞌ nam maisan.
69 Arangan itangin Garam nampang mangan i rima agi sib
iba imingꞌ gan garam guman Tafit utupan,
70 ibi Anutu nida wasi i profet mararam ruas nifunggan mungꞌ ugu.
71 Itangin Garam igi i rima agi sib i gangꞌ garam ipiapangꞌ
da garam nugun tsakiada i agi,
72 da santingꞌa nam gaiban bida ragada sib da agi tafangꞌ rusangꞌ ugu,
da nanga Arangan nan gan mararam utusa i ruan gin suda nidzun.
73 Da Arangan iraga nan utusa i ruan gin igi mungꞌ da agi tafanggangꞌ Abraham
74 i uda agi sinungꞌ garam ipiap banginggan,
da agi anungꞌ rungꞌ ratan, da agi pumuꞌan Arangan
75 ruta wangunggangꞌ sapan da sanab rururungan mingꞌa Anutu maranggan da gubuꞌ sib angu sangꞌa agi nanggangꞌ mpadan.
76 Dzi narungꞌ, bungꞌ afaringꞌ agu nabi Anutu Wagungꞌ profetan.
I u bungꞌ amungꞌ sanab i Nifutsarif, da watip sanab i Arangan,
77 i rima ampan gan sib i sruꞌa i Anutu sanaban siata nanggan maisan rai
da uda rib igi sinungꞌ nam mampan,
78 wain ibiani Anutu nanggan maran gaiban.
I nanggan gaiban igi angu da Puatsadan bungꞌ amingꞌ wagungꞌ
naba da agi nabi gubuꞌ yaban
79 i arida wasi i garam gar mpada nam mimin da rata i nam mampan.
Da napuatsa nari agi faganggangꞌ i yunga sanab mpada bini.”
80 Da Yowanis iyingꞌ isu tsiraꞌ da ifai i runggan iyab i uwayant bini da nam muarutsan. Da impa imingꞌ nam manaꞌ dadauntan isangꞌ i fisa i nan wasi da garam Israil.

1:8-9: Yon 1:7; Mt 27:35; Mk 15:24; Lk 23:34; Ywn 19:24; Ap 1:26

1:17: Mal 4:5-6

*1:25: dzi rini miaꞌ gangꞌ - Nigi yatsungꞌ garam Yuda sanaban sagat yami mamida rima narun da rinin imiaꞌ.

1:31: Yisu - Bingan igi wain ibiani: Yawe iyu sinungꞌ nam maisan.