10
Saꞌila manuna
(Madiu 19:1-12)
Ga Yesu sena nina ꞌipilisinena ga Yudia ꞌina senaya ꞌitauya ga ꞌiabala bwasi Yolidani mali esenaya, ga boda sinabwana siegogonama ꞌenaya, ta ꞌenega ꞌina bubuna nadigega ꞌieꞌita ꞌediya.
Ta Palisiyao simai ga nuwanuwadi be Yesu sitoo, ꞌenega ꞌena sienaida, sigwae, “ꞌInapwana, mwaꞌadega ꞌida loina saꞌila manuna? Kapekapeyana be tai mwanena ꞌisaꞌilei?”
Ta Yesu ꞌigwae, “Mwaꞌadega Mosese loina ꞌiꞌebwayaꞌesemi?”
* 2 Loi 24:1Ga Palisiyao sigwae, “Mosese ꞌitagwala be ꞌabo tai nuwanuwana be ꞌisasaꞌila, nugana pwepwai ꞌena ꞌina guitoyasa ꞌisimane be mwanena ꞌiꞌebwaꞌe ta ꞌenega ꞌisaꞌile.”
Ga Yesu ꞌieonedi, ꞌigwae, “Mosese loina nate ꞌiꞌetoladina ꞌomi ꞌimi debapaꞌala manuna. * Nug 1:27Ta esi wada nuwaꞌiꞌisi Yaubada ꞌina mweluluwa ꞌunu ꞌenega tomota ꞌeluwa ꞌimweluluidi, meꞌolotona ta mewainena. * Nug 2:22-24; Ep 5:31Gete ꞌalena ꞌenega tai tamana be sinana ꞌida pilisinedi be mwanena maꞌiyana simiyaluwa, be siteluwa nidi oodi ꞌebweuna tuga. Lowa siteluwa nidi simiya dumaduma ta gete tuga niꞌatu sieꞌebweu. Yaubada niꞌatu ꞌisaꞌu luwedi ꞌenega geyaꞌabo ꞌebweu yaita ꞌiemiya dumedumedi.”
10 ꞌEnega muliyega Yesu ma ina tononoyao siilama anuwaya ga tonono nidi sienaida limana saꞌila manuna. 11  * 1 Ko 7:10-11ꞌEnega Yesu ꞌieonedi, “ꞌEguma yaita tai mwanena ꞌisaꞌile be ꞌiaibala mali waine ꞌena, tai gete gimimwanena ꞌena ꞌiguinuwa toꞌumalina, manuna ꞌiloelata. 12 Ta wate ꞌeguma waine mwanena ꞌisaꞌile be ꞌiaibala mali tai ꞌena, waine nina ꞌiloelata.”
Yesu gogama ꞌiona obobomedi
(Madiu 19:13-15; Luke 18:15-17)
13 Ta ꞌenega tomota gogama simeꞌedi Yesu ꞌenaya be ꞌaene ꞌida gitoodi. Ta ꞌina tononoyao esi gogama nidi siꞌetobodedi. 14  * Md 18:2-3Ta Yesu ꞌina tononoyao ꞌiꞌitedi ga ꞌienapaꞌaledi, ꞌigwae, “Geyaꞌabo gogama waꞌetoꞌetobodedi, ta esi wada tagwaledi be ꞌeguya sida mai, manuna gogama getedi nadigega Yaubada ꞌina ꞌebeloina ꞌilobwene ꞌaiꞌailidi. 15 Manuna ꞌabo yaisigedi taudi geyaꞌabo gogama getedi nadigega ꞌidi emisa, geyaꞌabo saꞌi Yaubada ꞌina ꞌebeloina ꞌena silugulugu.”
16 ꞌEnega Yesu gogama nidi ꞌiꞌaalidi ta ꞌigitoodi ga ꞌiona obobomedi.
Esaesa manuna
(Madiu 19:16-30; Luke 18:18-30)
17 Ga Yesu ꞌitoolo be ꞌaene ꞌitatauya, ta ꞌebweu tai ꞌipilima ga ꞌiꞌaetulasa Yesu matanaya ta ꞌigwae, “ꞌInapwana, yamwalamwalatoni ꞌaene ꞌoyo toeꞌita boboꞌana, ꞌenega toꞌase yada guinuwe be ꞌenega yawasigu ataya yaloba?”
18 Ga Yesu tai nina ꞌieonena, ꞌigwae, “Mwaꞌadega ga ꞌenega ꞌuꞌawa boboꞌanegu? Manuna nigeya ꞌebweu yaita boboꞌana; nate namo Yaubada. 19  * Sia 20:12-17Ta Yaubada ꞌina loinao niꞌatu ꞌumwalamwalatonidi, nate ꞌaene:
Geyaꞌabo loemwawasa.
Geyaꞌabo loelata.
Geyaꞌabo ꞌipwala.
Geyaꞌabo simana kabokabo.
Geyaꞌabo kaboega tomota ꞌidi gwegwe ꞌuꞌewaꞌewadi.
Ta wate tamayo be sinayo ꞌuda ꞌamayabedi.”
20 Ga tai nina ꞌigwae, “ꞌInapwana, ꞌigu tuta gwamega ga batuwa loina nidi getedi yamuliya ꞌaiꞌailedi.”
21  * Mk 8:34* Mk 4:18-19ꞌEnega Yesu ma ina gwausowala tai nina ꞌiduneyena ta ꞌigwae, “Nate namo ꞌebweuna yage ꞌilogegesemu. ꞌEnega ꞌuila ꞌimu ꞌasaya be ꞌimu gwegwe maiboꞌadi ꞌuegimwaneyedi be ꞌadi maisa ꞌueguyaiyedi togomabeso ꞌediya, ta ꞌenega ꞌumamai be ꞌumuliyegu, be ꞌenega maꞌetamo ꞌimu esaesa galewaya ꞌuda loba.”
22 Ona gete tai nina ꞌinonona ta ꞌina esaesa sinabwana ꞌiegagalena, ꞌenega nuwana ꞌimwau ꞌaiꞌaila, ta ꞌiila.
23 ꞌEnega Yesu ꞌiloꞌita dadana ga ꞌina tononoyao ꞌieonedi, ꞌigwae, “ꞌAbo yaisigedi ma idi esaesa sinabwana ꞌidi lugu Yaubada ꞌina ꞌebeloina solanaya mwauna.”
24 Ta ꞌina tononoyao nuwadi ꞌiowana ꞌina ona gete manuna. ꞌEnega Yesu ꞌieonedi, ꞌigwae, “Natugwao, Yaubada ꞌina ꞌebeloina ꞌana lugu mwau wawasae. 25 Onaꞌaiꞌaila kameli tauna yobai sinabwana, ꞌenega tupwana mwauna be siyaluma ꞌana lobwalena ꞌenega ꞌilulugu, ta esi toesaesao ꞌidi lugu Yaubada ꞌina ꞌebeloina ꞌenaya mwau wawasae.”
26 Yesu ꞌina ona gete manuna ꞌina tononoyao sinuwa owana wawasae ga sieonena, “ꞌEguma gete nadigega, yaita sana sawesawenaya be ꞌebe gwausowala ꞌiloba?”
27  * Lu 1:37ꞌEnega Yesu ꞌiduneyedi ga ꞌigwae, “Yage gete mwau wawasae tomota ꞌediya, ta esi nigeya mwauna Yaubada ꞌenaya, manuna Yaubada ꞌenaya yage maiboꞌana kapekapeyana.”
28  * Mk 1:16-20; Lu 5:28ꞌEnega Pita ꞌilolagata ga ꞌigwae, “ꞌInapwana, ꞌaboꞌama mwaꞌadega? Manuna ꞌima gwegweyao maiboꞌadi niꞌatu ꞌapilisinedi ta ꞌamuliyemu.”
29 Ta Yesu ꞌigwae, “Onaꞌaiꞌaila, ꞌeguma yaisigedi ꞌomi ꞌimi anuwao, tasimiyao, nuumiyao, sinamiyao, tamamiyao, natumiyao be ꞌimi bwaꞌao wate wapilisinedi, ta wate ꞌelouya wada loba manugu be tetela boboꞌana ꞌana simana manuna, 30 ꞌami eꞌisa gete tuga wada loba nadigega analedi anuwao, tasimiyao, nuumiyao, sinamiyao, natumiyao be ꞌimi bwaꞌao, ta wate maꞌetamo galewaya yawasimi ataya waloba. 31 Ta gete tuga toanuganao yaudi maꞌetamo sida muliya be taudi simulimuliya maꞌetamo sida nugana.”
Yesu ꞌina mwawasa ꞌana simana ꞌetonina
(Madiu 20:17-19; Luke 18:31-34)
32  * Mk 8:31, 9:31ꞌEnega maꞌetamo ꞌedaya situꞌetuꞌe Yelusalema manuna, ga Yesu ꞌinuganugana ta ꞌina tononoyao simulimuliya, be ma idi nuwaowana, ta ꞌaina tomota wate ma idi matauta ꞌedaya simulimuliyedi. ꞌEnega ꞌina tononoyao site tuwelo nidi ꞌibwau egogona limedi ga ꞌiemataluwedi toꞌase ꞌiabe ꞌiapwesa ꞌenaya, 33 ꞌigwae, “Gete tuga tatuꞌetuꞌe Yelusalema. ꞌAboꞌagu Tomota Natuna ta ꞌagu tosipupu nina ꞌida telesipupuyegu totaliyao sinabwadi be loina ꞌana toeꞌitao ꞌediya, be ꞌigu mwawasa manuna sida loina, be muliyega sida ꞌebwayaegu taudi nigeya me Yudia ꞌediya, 34 be sida tuyeyegu be sigiwaligu be balaeyega sisapigu be ꞌenega siloemwawasigu, be ꞌasiyata ꞌetoi yatoolo limana.”
Yemesa be Yoni ꞌidi sida Yesu ꞌena
(Madiu 20:20-28)
35 ꞌEnega Yemesa be Yoni, taudi Sebedi natunao, Yesu ꞌena simai ga sieonena, sigwae, “ꞌInapwana, ꞌamai sabi sida ꞌemuya.”
36 Ga Yesu ꞌigwae, “Toꞌase nuwanuwami be yada guinuwa manumi?”
37 Ta sigwae, “Maꞌetamo ꞌimu ꞌebeloina ꞌena nuwanuwama be selabemuya ꞌada miyatowa, ꞌebweu ꞌataimuya ta ꞌebweu gegeumimuya.”
38  * Mk 14:36Ta Yesu ꞌieonedi, ꞌigwae, “ꞌOmi ꞌimi sida gete ꞌana mwalatoi nigeya wamwalamwalatoni. Mwaꞌadega ꞌelouya keigana ꞌenega yanunuma, kapekapeyana be ꞌomi wate ꞌenega wanunuma? Ta wate bapitaiso mwauna nina maꞌetamo yaloba, mwaꞌadega ꞌomi wate nadigega sawesawemiya be wada bapitaisoꞌesa?”
39  * Gu 12:2; Et 1:9ꞌEnega sigwae, “Sawesawemaya.” Ta Yesu ꞌigwae, “Onaꞌaiꞌaila, keiga nina ꞌenega yanunuma ꞌomi wate ꞌenega wanunuma, be wate bapitaiso nina ꞌenega ꞌiabe yada bapitaiso ꞌomi wate ꞌenega wada bapitaiso, 40 ta esi nigeya sawesaweguya be yaesinuwa yaisigedi maꞌetamo ꞌigu etoloina ꞌenaya ꞌataiguya be gegeumiguya sida miyatowa, manuna Yaubada tauna ꞌina ꞌebeloina be ꞌiesinuwa.”
41 Ta tononoyao site sanau Yemesa be Yoni ꞌidi sida sinonona ga sigamwasowaledi. 42 ꞌEnega Yesu maiboꞌadi ꞌibwau egogonedima ga ꞌieonedi, “ꞌOmi wamwalatonina taudi baleꞌuya sieesedi ꞌaene ꞌinapwanao ꞌidi tomotaiyao siloiloina paꞌaledi. 43  * Mk 9:35Ta ꞌomi geyaꞌabo wate nadigega taudi waguiguinuwaꞌesa. Ta ꞌeguma yaita ꞌoyo nuwanuwayo be ꞌemiyega ꞌuetoloina ꞌilobwenemu be gosemwao manudi ꞌuda etoguinuwa. 44 Ta wate ꞌeguma yaita ꞌoyo nuwanuwayo be ꞌemiyega ꞌuetoanugana, ꞌilobwenemu be gosemwao maiboꞌadi manudi ꞌuetopaisewa.
45  * 1 Ti 2:5-6“Ta ꞌaboꞌagu Tomota Natuna* Tomota Natuna: Yesu tauna ꞌieesena The Son of Man, ꞌana mwalatoi tomota tuga. Yesu taunamo ꞌieesena Tomota Natuna, ta ꞌinaꞌitao eꞌediyega tomota simwalatonina ꞌaene tauna Toꞌetoseyana lKeiso. yamai baleꞌuya nigeya ꞌaene tomota manugu siguinuwa, ta esi sabi guinuwa tomota manudi, ta wate yatagwalegu be yamwamwawasa tomota maiboꞌami ꞌami etoliꞌama manuna.”
Batimio matana ꞌiꞌesasedi
(Madiu 20:29-34; Luke 18:35-43)
46 ꞌEnega simai Yeliko ꞌena, ga tuta nina Yesu ma ina tononoyao Yeliko sipilisinena, boda sinabwana siꞌoayabudi, ga tomata kebokebo ꞌana esana Batimio silobena, tauna Timio natuna, ta tuta yauna ꞌeda tupitupinaya ꞌimiyami ta ꞌiesidasida mani be gwegwe manudi.
47  * Md 9:27Ga Batimio nina ale ꞌinonona ꞌaene Yesu goma Nasaleta ꞌitautauya, ꞌenega Yesu ꞌena ꞌibwau, ꞌigwae, “Yesu ye, ꞌoyo Debida ꞌina susu, ꞌuda ꞌatenuwa ꞌoleꞌoleyegu!”
48 ꞌEnega tomota maiboꞌadi Batimio nina siꞌetobodena, sigwae, “Ulosaꞌu! Tuwa bwau!” Ta tuga ꞌibwau toitoila, ꞌigwae, “Debida tubuna ye, ꞌuda ꞌatenuwa ꞌoleꞌoleyegu.”
49 ꞌEnega Yesu ꞌitoolo, ta ꞌiona, “Wada bwauyenama.” Ga tomota sigwae, “Boboꞌana, ꞌutoolo. Yesu ꞌibwauyemu.”
50 ꞌEnega ꞌana talaꞌapwala ꞌiꞌewa yaulena ga ꞌitoolo manini, ga Yesu ꞌena ꞌimai.
51 Ta Yesu ꞌieonena ꞌigwae, “Toꞌase nuwanuwayo be manuyo yada guinuwe?” Ga tomata kebokebo nina ꞌigwae, “ꞌInapwana, kapekapeyana be matagu ꞌuda gieꞌesasedi?”
52  * Mk 5:34ꞌEnega Yesu ꞌieonena, ꞌigwae, “Boboꞌana! Gete tuga ꞌimu emisa ꞌenega matayo ꞌiꞌesasedi niꞌatu.” Gote ꞌena matana ꞌiꞌesasedi, ga ꞌedaya Yesu ꞌimuliyena.

*10:4: 2 Loi 24:1

*10:6: Nug 1:27

*10:7: Nug 2:22-24; Ep 5:31

*10:11: 1 Ko 7:10-11

*10:14: Md 18:2-3

*10:19: Sia 20:12-17

*10:21: Mk 8:34

*10:21: Mk 4:18-19

*10:27: Lu 1:37

*10:28: Mk 1:16-20; Lu 5:28

*10:32: Mk 8:31, 9:31

*10:38: Mk 14:36

*10:39: Gu 12:2; Et 1:9

*10:43: Mk 9:35

*10:45: 1 Ti 2:5-6

*10:45: Tomota Natuna: Yesu tauna ꞌieesena The Son of Man, ꞌana mwalatoi tomota tuga. Yesu taunamo ꞌieesena Tomota Natuna, ta ꞌinaꞌitao eꞌediyega tomota simwalatonina ꞌaene tauna Toꞌetoseyana lKeiso.

*10:47: Md 9:27

*10:52: Mk 5:34