13
Barnabas ma Saul bi auba resi nifeideyadi
Antioch duburi bi Sei di ago niyadi vene ma oteimana vene be amegamadi. Ina vene di roka bi mini: Barnabas, Simeon (ini roka nigika bi amiye gabu), Lucius (kaere bi Cyrene gagani amiye), Manaen (kaere bi gavana Herod* Herod: Herod Antipas, Galilee di ourefeidena amiye (Lk 3.1 baku re). sa moi tora reyadi) ma Saul. Varika amiye nivakesi iruku oyo regamadiri, bi Vima kikifa yaku ina vene rofu niyo, “Barnabas ma Saul bi nai moi etagae rifa raka niyaka di moimai rena reyaganedi.”
Oyo resi usa usa nisi ini vana ina vene fafau aesi nifeideyadi.
Cyprus motumoturi
Vima kikifa yaku nifeideyo dada, Barnabas ma Saul bi Seleucia ri boyadi, ye mironari gutuna bi bouti dudu Cyprus motumoturi boi neyadi. Salamis taoni okiyadiri, bi Jew vene di usa usa yavari Sei di ago niodoro reyadi. John Mark bi ina venesa amegasa naivo regamo.
Motumotu di doba mina nana rei boyadi, resi ugasi Paphos ri boi neyadi; minari bi yaumana amiye yokoi baku reyadi, ini roka bi Bar-Iesu. Ina bi Jew amiye yokoi ma ofa dudu Sei di ago niyo ofa amiye vo nigamo. Ina bi mina motumotu di gavana Sergius Paulus di asini, kaere bi mokena moka amiye yokoi. Mina gavana yaku Barnabas ma Saul rofu ago nifeideyo, adina bi Sei di ago neidego di mokena moiyo dada. Idu mina yaumana amiye (Greek agori ini roka bi Elymas) yaku moi vaiyo adina bi gavana di mokena vari gira aena biri rigika regamo. Kamini Saul—kaere bi ini roka yokoi bi Paul—bi Vima kikifa yaku ini roaita nivai reyo; mina yaumana amiye vei kara resi 10 niyo, “Ya bi Bodaka di mida! Ya bi vegu rorobo tau biri risa amiye. Ofa ofa tau ma vegu no rena yaku ya vata baeyo, ma ya bi ari neinei Varika amiye di sina rama bi ofa ofa rofu moi kero reisa! 11 Varika amiye di vana bi ya fafau gua dego ma yi ne taufa nigo, ma ari be bi meda di vabara de vegiya.”
Minari maka Elymas amuteyo bi seuya mukuna kana ini nemoko fafa riyo, ma diga boga regasa bi amiye maina regamo vanau riyaganedi. 12 Gavana yaku beika vegu vata niyo mina vegasa Sei rofu mokena vari gira aeyo, Varika amiye di sina oteimaradi rofu di tururu iniye reyo dada.
Antioch taoni Pisidia gaganiri
13 Paul bi ini ota riyadi venesa bouti dudu Paphos gutuna Perga ri boi neyadi. Perga bi taoni yokoi Pamphylia gaganiri amedo. Idu minari John Mark bi Paul ma Barnabas feresi Jerusalem ri dairiyo. 14 Perga gutuna bosi Antioch ri okisi, Pisidia gaganiri, Sabati medari bi bosi usa usa yavari ameinu reyadi. 15 Moses di ago gira ma Sei di ago nidedi vene di bukari bura reyadi ago niokuyadi fufutari bi usa usa yava di ourefeidena vene yaku ina vene rofu di ago nifeidesi niyadi: “Dubuiyaka vene, uni mokenari bi yasa egira sina be amedo vonisi bi ina vene rofu nifa.” 16 Ye Paul dadi are resi ini vana dudu amiye ago ga niyaganedi vonisi ma niyo:
“Nai Israel vene ma tutubena idana vene tau kaere bi Sei nivakededi: na neidefo! 17 Israel vene di Sei yaku uni tutubena vene nisi moiyo. Egypt ri yava ika vene kana amegamadiri, bi ina vene rofu gagani tora yokoi moi risi ini vava tora dudu Egypt gutuna moi yakuyo. Ex 1.7; 12.51 18 Ye lagani 40 ri gagani autu sanari Sei yaku ini vegu no regamadi moi tai rigamo. ini vegu no regamadi moi tai rigamo; bura bedakai nari regamo nufa. Num 14.34; Deut 1.31 19 Canaan kono torari, gagani 7 etei riyo fufutari mina kono ina vene di maro. Deut 7.1; Josh 14.1 20 Mina vegu tau bi lagani 450 kana moiyo. Judg 2.16; 1 Sam 3.20
“Mina fufutari bi kota nari rena vene maro ma boyo Sei di ago niyo amiye Samuel di ari moiyo. 21 Kamini kini rofu usa niyadiri, bi Sei yaku Saul maro, kaere bi Kish di mida. Ini rubu bi Benjamin. Ina yaku lagani 40 ri ini kini niyo. 1 Sam 8.5; 10.21 22 Ina moi etagae riyo fufutari bi Sei yaku David moi ini kini riyo. Yomina bi Sei yaku ina nigika niyo kana: ‘Gua David veitao reyaka, kaere bi Jesse di mida, bi nai mokeida amiye kana. Mina kaere bi nai beika mokeida bi rego.’ 1 Sam 13.14; 16.12; Ps 89.20 23 Sei ini nitore reyo kana bi Iesu, kaere bi David di tutubena, bi Israel vene moi vegu rina amiye moi vata riyo. 24 Iesu ini dena koderi, bi John yaku Israel vene tau rofu di ago niodoro reyo, bi ini vegu no feresi moi etagae risi babatiso moiyaganedi. Mk 1.4; Lk 3.3 25 John ini moimai moi koina rigi ne tumusa ri, bi amiye rofu niyo, ‘Ya yaku mokededi na bi kaere? Ma ya vene bi na toro regasa amena de rededi. Idu neidefa! Ina bi na usi baedo, ye na bi rorobo de ini yuka ro younegida.’ Mt 3.11; Mk 1.7; Lk 3.16; Jn 1.20, 27
26 “Nai usika ourena Israel vene, Abraham di tutubena vene, ma ya tutubena idana vene tau minari kaere bi Sei nivakededi: mina moi vegu rina sina bi una rofu nifeideyo! 27 Adina Jerusalem ri amededi vene ini ourefeidena venesa ina toto mina bi moi vegu rina amiye mini, Sei di ago niyadi vene di ago Sabati meda neineiri bura vededi ka ini adari fatena de redo. Idu Iesu umuyegika dada Sei di ago niyadi vene di ago moi rama aeyadi. 28 Ye umuyegika di ida maina reyadi ka vegu no baku rena de reyadi, dada Pilate usa niyadi ina umuyeyainedi. Mt 27.22–23; Mk 15.13–14; Lk 23.21–23; Jn 19.15 29 Beika baika ina rofu Sei di ago bura reyadi kana minari rei vau reyadi fufutari, bi satauro gutuna moi soka resi muyena guriri aeyadi. Mt 27.57–61; Mk 15.42–47; Lk 23.50–56; Jn 19.38–42 30 Idu Sei yaku muyenari gutuna moi dadiyo, 31 ye meda tau gaderi iniye moi ogau riyo, ini vakoi Galilee gutuna Jerusalem ri digamadi vene rofu. Ina vene bi ini ne yaku veyadi vene, mina Israel vene rofu. Acts 1.3 32 Ye una bi mina ago buni ya vene rofu moi baeyafa: Sei yaku uni tutubena vene rofu beika nitore resi rego 33 bi una rofu moi rama reyo, kaere bi ina vene di tutubena vene. Iesu moi dadiyo resi moi vegu riyo. Psalms remanuri bura reyo kana: Ps 2.7
‘Ya bi nai Mida;
na bi gua yi Baba niyaka.’
34 Resi mina bi Sei yaku muyenari gutuna moi dadigo sina niyo, guri ideri toga iko de niyo: Is 55.3
‘David rofu nitore reyaka kana
buni tora gade kikifa ma rama ya magida.’
35 Psalms yokoi ka bura reyo kana: Ps 16.10
‘Yi naivo naivo amiye kikifa de feregiya ma guri ideri iko de nigo.’
36 “Adina ini ariri David bi Sei yaku ini mokeyo kana moimai tau vakoi resi muyeyo ma ini tutubena venesa guri aeyadi ma ini roaita guri ideri iko niyo. 37 Idu Sei yaku muyenari gutuna moi dadiyo amiye di roaita bi guri ideri iko de niyo. 38 Usika ourena vene, vei mama reyaganedi Iesu rofu di vegu no koite makuna di sina bi ya nisifa mini. Ma kaere amiye tau mokena vari gira ina rofu aegedi, bi vegu no tau rofu erufugo, 39 idu Moses di ago gira yaku bi vegu no rofu de erufugo. 40 Dada ya kaya nari refa kumo Sei di ago nidedi vene yaku bura reyadi bi ya rofu vata nigo baebu:
41 ‘Sei yaku ini sina niyo rofu ni no rededi vene, vefa kumo! Tururu resi muyefa! Hab 1.5
Adina na yaku gua beika reida
rofu di bi mokena vari gira de aegedi,
amiye yokoi yaku ya nirorotari rego ka mokena vari gira de aegedi!’ ”
42 Ye Paul ma Barnabas usa usa yavari yakuyadiri, bi amiye yaku usa niyadi mirona Sabati medari dairisi mina vegu di sina besa niyaganedi. 43 Amiye tau usa usa yavari egogo reyadi ma ufeya resi diyadiri, bi Jew vene tau ma tutubena idana vene kaere bi Jew vene di Sei nivakena vegu usi dina vene tau yaku Paul ma Barnabas sa digamadi. Ina vene rofu ago nisi nigira reyadi ari neinei Sei di buni tora gaderi amebiyaganedi.
44 Mirona Sabati medari bi taoniri amededi kana amiye tau Varika amiye di ago neidegika okiyadi. 45 Idu Jew vene yaku amiye tau gade veyadiri, bi ini uka gonema yaku vata baeyo. Paul yaku ini beika sina niyo rofu nikayamo resi nifafana reyadi. 46 Ye Paul ma Barnabas ori de dudu ago ni yeiva iniye reyadi: “Rama iniye, ya vene rofu siko Sei di ago nigifa bi buni. Idu gedu madedi mini ma ya mokededi bi ya kaya bi toga toga ameibobina vegu rofu bi buni de, dada ya vene ya feresi tutubena idana vene rofu bogifa. 47 Adina Varika amiye yaku ago gira una niyo bi yomini: Is 42.6; 49.6
‘Tutubena idana vene di vabara bi ya riyaka,
ye mina dada gagani kono tora noibanu di vene tau vegu niyaganedi.’ ”
48 Tutubena idana vene yaku mina sina neidegasa ada resi Varika amiye di roka moi odoro riyadi; resi kaere bi Sei yaku toga toga ameibobina vegu rofu niyo bi mokena vari gira aeyadi.
49 Varika amiye di ago mina gagani tauri urafo reyo. 50 Idu Jew vene bi taoni di ourefeidena vene ma Sei nivakena gugura nufa rema vene di uka moiyadi. Paul ma Barnabas rofu esika esika moi vata resi ini gagani rofu umeki reyadi. 51 Ye rebe kana mina taoni rofu ini yuka di budoka uyaresi Iconium taoniri boyadi. Mt 10.14; Mk 6.11; Lk 9.5; 10.11 52 Usi dina vene Antioch ri bi ada iniye reyadi ma Vima kikifa yaku ka ini ukari vata baeyo.

*13:1: Herod: Herod Antipas, Galilee di ourefeidena amiye (Lk 3.1 baku re).

13:17: Ex 1.7; 12.51

13:18: ini vegu no regamadi moi tai rigamo; bura bedakai nari regamo nufa.

13:18: Num 14.34; Deut 1.31

13:19: Deut 7.1; Josh 14.1

13:20: Judg 2.16; 1 Sam 3.20

13:21: 1 Sam 8.5; 10.21

13:22: 1 Sam 13.14; 16.12; Ps 89.20

13:24: Mk 1.4; Lk 3.3

13:25: Mt 3.11; Mk 1.7; Lk 3.16; Jn 1.20, 27

13:28: Mt 27.22–23; Mk 15.13–14; Lk 23.21–23; Jn 19.15

13:29: Mt 27.57–61; Mk 15.42–47; Lk 23.50–56; Jn 19.38–42

13:31: Acts 1.3

13:33: Ps 2.7

13:34: Is 55.3

13:35: Ps 16.10

13:41: Hab 1.5

13:47: Is 42.6; 49.6

13:51: Mt 10.14; Mk 6.11; Lk 9.5; 10.11