7
Stiben Baxanga Na Kaunsilidi
1 Baing lipu hananiangam mugamugangama xusunga ba, “Haruanga li disu maung, maxuna kimbo tegu?”
2 Baing haxuya ba, “Lipuxigu haringina mana xaung riagu Yuda mana, alungu to! Waleu sibuna, Urana ralanam owa masok mana mugangaroa Ebraham, bungina wauyu titia Mesopotemia, muga mana wa longga Haran. 3 Urana harua na ba, ‘Usauya titima xaung bakbagimdi, saing ula mana titia ngahatanga naung yu.’✡Unggutinga (Stat) 12:1
4 “Binabu yunga Kaldia titidinga saing ila rung mana longga Haran. Kimuya mana tibuna mati, Urana soxi mala ba ma mana titia li, hatata awa mana ba. 5 Sina titi tela na Ebraham la li ba moxona mana te. Tegu. Ebraham xap titi gamo tela te. Mana bungina baguba Ebraham garang teguyu, ne Urana hau haruangua ba bagula ina gabu garandi disok titia li moxondi. 6 Urana harua na bila li: ‘Garamdi bagula duwa lobulobudi mana titiding teguam tela to. Baing bagula duwa lipu oxata olanggamdi mana lipu titi telamdi saing bagula daxap doa manadi mala laing niani 400 disup to. 7 Ning bagula ngahaxuya numanuma duwaxata manadi ba kuboluding diandi, saing kimuya bagula diyunga titia ba saing dima diti yagua mana titia li.’✡Unggutinga (Stat) 15:13-14 8 Baing Urana hau haruangua rangua Ebraham saing sina kubolu sangga xuxunganam na, bu sok haruanga ba mogunganoa. Kimuya, Ebraham sok Aisak tibuna saing xuxu sangganoa mana xaidabing 8. Aisak sok Yekop tibuna, saing Yekop sok mugangaroa 12 tibuding, ding toxona mana bakbagira 12.
9 “Mugangara toxodingdi ba daxawa mana Yosep, binabu disina bila lipu oxata olanggama na lipudi mana sianga, saing lipuadi ba daxai mala Isip. Ne Urana wa rangua 10 saing hauli bungina mauxangandi daxap. Sina hatuminga maringina na Yosep, saing libu xaitamoxi Isip dingia Pero ba hatum xai mana. Baing ina naga, ta ba wasa mana xalinging longgalo xaung Isip longgalo.
11 “Kimuya gesak sabanga xap numanuma Isip xaung titia Kenan longgalo saing lipudi daxap mauxangang sabanga, saing mugangaradi diraxap mana anginga baing. 12 Bungina Yekop lungu haruanga ba anginga wa Isip, baing soxi mugangaradi mala mana haxangading mugamugangama. 13 Kimuya, soxidi mala muli, baing Yosep baxanga sabasabia na sabangandi ba ina gaxarea, saking Pero xabia ba Yosep bakbaginoa. 14 Baing Yosep sina haruanga mala rangua tibuna Yekop ba bakbaging longgalo dima rangua Isip. Lipuadi ba bila 75. 15 Baing ina naga, Yekop xaung mugangaradi dila ha Isip, saing duwa laing dimati mana titia baguba. 16 Sanggadingdi, bakbagidingdi dima kimu manadi daxapdi ma Sekem muli, saing dikimangdi guha gobagobia ba Ebraham gim rangua Hamo garandi.
17 “Kimuya, xaidaba ma haxek bu haruangua Urana hau rangua Ebraham ba aningonoa sok, baing bakbagiradi duwa Isip ditubu sabanga. 18 Ne xaitamoxi haun tela, ina xabia Yosep te, sok Isipdi yanamidinga. 19 Libu doa sibuna mana mugangaradi, saing sina mauxangang sabanga nadi. Tabinadi ba disauya garading kambagindi sabasabia bu dimati.
20 “Mana bungina baguba Moses bauna hayau, saing gumanging sibuna Urana maxania. Duwasa mana maluxu tibuna numania sobak tuwa. 21 Bungina dita sabasabia, Pero nanuhanginoa xapkuti saing wasa mana bila ing sibung garanoa. 22 Moses tubatuba mana Isip xabiangading maringing longgalo. Baing sok lipu haringingam mana harua xaung mana libu axamandi.
23 “Bungina Moses nianing disok bila 40, hatum ba ila bagu bakbagindi Isrel. 24 Bagu Isip tela libu doa mana Isrel tela, binabu hauli saing haxuya Isipkamga ba kubolunoa saing ung mati. 25 Moses hagaxa ba bakbagindi bagula daxabia ba Urana mogu ba haulidi, baing tegu. Daxabia te. 26 Buragina baing Moses sok mana Isrel luwa dahaung. Tuba ba libu tang atiding daxaringa, binabu harua ba, ‘Angtang ba! Angtang bakbak taininau. Baruta tang gabo ba ahanggalangiangtang?’
27 “Ne lipua bo ba hanggalangia rianoa, ina yu Moses mala saing harua ba, ‘Gaxarea mogung ba usok yanam xaung lipu suxuyangam mam? 28 Baruta? Ubo ba ung nga mati bila nulau ung lipu Isipkamga ba?’✡Xapdi Muli (Kisim Bek) 2:14 29 Moses lungu haruanga baguba, baing luki mala titia Midian, wa la ba bila lipu titi telam tela. Baing yau saing xap gara lup luwadi masok.
30 “Niani 40 muli disup, baing Urana uleginam tela owa masok rangua Moses mana xai kaxukana yaba wa mana. Longga baguba wa long xoliania, haxek mana Bimbia Sainai. 31 Bungina Moses bagu alaba, hixi mana bagunganoa. Ila haxek bu bagu, baing lungu Toxoratamona waxungtuanoa harua ba, 32 ‘Nga ba Urana mana mugangamdi, Urana mana Ebraham, Aisak xaung Yekop.’✡Xapdi Muli (Kisim Bek) 3:6 Moses lulu saing maxuwa, saing maxuwa ba bagu muli.
33 “Baing Toxoratamona bala ba, ‘Uhasia xaim sanggandi. Longga uli mana ba bing titia ngamogu nanga ba. 34 Ngabagu masup lipuxigudi daxap doa baru mana Isip. Ngalungu xabangadinga saing ngari ma bu ngaxaidi sangua mauxangadinga. Binabu uma to, bagula ngasoxiung ugoxoya mala Isip muli.’✡Xapdi Muli (Kisim Bek) 3:5,7,8,10
35 “Moses ba lipua naga Isreldi dihitixiya mana haruanga ba, ‘Gaxarea mogung ba usok yanam xaung lipu suxuyangam?’ Ina naga Urana ing sibuna soxi mala bu wa yanamidinga xaung xaidi ma sangua mauxangadinga. Ina naga Urana uleginama wa maluxuʼm xai kaxukana ba tabina. 36 Moses xaidi mala sangua Isip saing libu axamang haringing xumana mana Isip, mana Tek Sabuxana, xaung mana niani 40 long xoliania.
37 “Moses bala lipu Isreliamdi bila li, harua ba, ‘Urana bagula soxiang lipuxing suxunguxunguam tela bila nga. Bagula ma liwe mana bakbagimdi.’✡Hanaunaunga (Lo) 18:15 38 Moses wa rangua lipu Isreliamdi digugunia mua long xoliania, wa rangua Urana uleginama sina haruangua na Bimbia Sainai, saing wa rangua mugangaradi. Ina xap Urana haruangang walingam, saing sina mari ma ma laing hatata ma rangua kira.
39 “Ning mugangaradi dilungu haruanganoa te. Tegu. Dihitixiya saing gamodingia dahatumhatum buk ba dibo ba digoxoya mala Isip. 40 Dibala Aron ba, ‘Utongtongia urana babundi bu dimuga mam. Namua na lipua Moses ba, ina xap kira ma sangua Isip—am gaxabia baraxinta sok mana te!’✡Xapdi Muli (Kisim Bek) 32:1 41 Bungina naga ditongtongia babu bila bulmakau tutubina. Dahanania mana bu diti yanoa saing ditongtongia taunga sabanga mana axa ba ding sibuding ditongtongia rimadingia. 42 Ne Urana yamudi saing yungadi ba diti hatungdi xaung axamang sabalunamdi yadingdi. Kuboludinga dibung mana Urana lipuxing suxunguxunguamdi xailongidinga ba:
“ ‘O ang Isrel mana, bungina awa long xoliania niani 40
axap hananiangadi dima rangua nga? Tegu.
43 Ang gaxoxi urana languangam Molek sabungang numang mokiam
saing ang gaxoxi urana angia Repan hatunging babunoa,
mana dingtang ang gatongtongia babudingdi bu asabu manadi.
Binabu bagula ngasukang mala bu awa long hataina wa hata Babilon bila lipu salak yabanamdi.’✡Amos 5:25-27
44 “Mugangaradi dituxu xahi Urana mogu naina long xoliania. Maluxu mana dita Bokis Hanaunaungama. Ditongtongia bila babu Urana hatanga na Moses saing bagu ba. 45 Bila balau Urana sina xahi mogu naina na mugangaradi. Kimuya bungina duwa hawa mana Yosua, daxap ma xauna ranguadi, bungina Urana suka numanumadi mala muga manadi saing daxap titidinga. Wa mala mala laing bungina Debit. 46 Urana hatum xai mana Debit, saing Debit bo ba tongtongia numa sibung tela ba Urana mana Yekop bagula wa mana. 47 Ne Debit tongtongia numa ba te, garanoa Solomon tongtongia.
48 “Ning Urana Eta Loam Sibuna wa mana numadi lipudi ditongtongiadi te. Bila Aisaya, Urana lipuxing suxunguxunguama, ina bung ba:
49 “Toxoratamona harua ba,
‘Long xaiya bing nga kabukabugua xaitamoxiam,
saing titia longga ngata kigudi mana.
Numa baruamta bagula atongtongia nanga?
Kimbo bagula ngayagua mana long baruamta?
50 Namua na nga sibugu rimagua tongtongia axadi bagudi li.’✡Aisaya (Aisaia) 66:1-2
51 “Ang lipu dudunamdi, gamoimdi diriba ding, tangaimliandi dahaxatu! Ang kuboluimdi bila mugangaimdi baing: Bungingbunginalo hauxaim mana asu mana Urana Aningong haruanganoa! 52 Mugangaimdi disina salaga na Urana lipuxing suxunguxunguam longgalo. Baing lipuxing suxunguxunguamdi dibaxanga muga mana Lipu Kubolu Maringinam malinganoa, ding xauna lipuadi mugangaimdi dungdi mati. Baing ina naga, mana bungina baguli ata lipua ba bixuandi rimadingia saing aung mati. 53 O ang bina! Ang sibuim ang gaxap Urana hanaunaunganoa uleginamdi disina na mugangaradi, ne ala hawa mana te!”
Daxatu Stiben Mati
54 Baing ina naga, bungina lipu Sanhidron Kaunsiliamdi dilungu haruanga baguba, atidingdi disala haringina saing digaxu waidingdi mana. 55 Ne Stiben, baxagi mana Urana Aningonoa, bagu mahaing long xaiya, saing bagu Urana ralanoa, xaung Yesu li mua Urana rimang rimamo rubinia. 56 Harua ba, “Abagu! Ngabagu long xaiya xaxaina xaung Lipua Ma Rangua Urana li mua Urana rimang rimamo rubinia.”
57 Dilungu haruanga baguba saing ditauti mana tangadingliandi, saing duwagi haringina diluki mala rangua, 58 duxu mala sangua longga saing dungguti daxatu siangia. Lipudi disu haruanga na Stiben ba, dunia imangiding maxaxayamdi saing ditadi mari gananung tela kinia bu wasa manadi. Gananuna ba yanoa Sol.
59 Daxatu Stiben siangia mua, baing sabu ba, “Toxoratamona Yesu, oxop aningogua.” 60 Saking xung mari gung king tuxundi saing wagi ba, “Toxoratamona, usina salaga nadi mana kuboluding diana liu tai.” Harua bila ba, saing mati.