8
Iesu A Tau Ivaita Vaivinei
1 Ka tuta munia, Iesu tutu‑vivini meagai anani wayahia kadu meagai kikitui wayahia, ka tauna Yaubada ya pai veimea ana ipupu ahiahina naunau‑waheyei. Ka a tau vi‑muni‑waiwai ai yau 12 nui ineine, 2 ka vaivine tupwai kadu nui ineine. Nonova Iesu nua gawagawamina epa‑yavunei vaivine‑naia wayahia, kadu taui ai kwanaha vo‑vi‑aiaia ividoha. Vaivine‑naia wayahia tupwai ai wava taina. Aitam ana wava Mari (ivi‑wahani “me Magidala”), ka nonova tauna nihenina Iesu nua gawagawamina ai yau 7 epa‑yavunei,✡Mat 27:55-56; Mar 15:40-41; Luk 23:49. 3 kadu aitam ai wava Ioana, taui Kusa awana, ka Kusa taina vivane KiniV Erodi ya tau paisewa ananina aitam, ka kadu aitam ai wava Susana. Ka mani vaivine habuhabui nui ineine ini‑keyekeyei, ka taui yai gugua wayahina Iesu tauna yaiana nui iaivaitei.
Vona Tana‑minikuna Aitam Tau Baguna Wayahina
(Mateu 13:1-9; Marika 4:1-9)
4 Ka aitam tuta tomotau yoko meagai habuhabuna wayahia iomomo, inau‑hohona Iesu wayahina, ka Iesu vona tana‑minikuna taina vonei, ivona,
5 “Tau baguna aitam omo ya baguna wayahina, ka witiV utuna si‑yavuyavunena, ka tupwai utu etawana ipeu, ka tomotau iva‑taunei ivi‑goyoi, kadu manua iyaveyaveha idueyei iopu iania. 6 Ka tupwai utu ipeu hanuhanuna wayahina, ka munia itabo, e iwenono, iuna tanopi‑nana nihenina eha daudau. 7 Ka tupwai utu mata‑duduna nihenina ipeu, ka mata‑duduna itabo si‑guani, wayahina utu‑naia eha ita‑ua. 8 Ka tupwai utu tanopi ahiahina wayahina ipeu, itabotabo, inatanata, e iuaua. Ka aihana ana tuta wayahina tau aihana utu ai yau 100 ivaniahei utu‑naia aitamoata aitamoata wayahia.”
Ka Iesu yokoia vonei, ivona, “Aituhu aviyaivia yai nuanua vonana inononi, akanai yau nuanua ina‑nua‑haui.”
Vona Tana‑minikuna Wayahi
(Mateu 13:10-17; Marika 4:10-12)
9 Ka munia, a tau vi‑muni‑waiwai ivi‑tanaiei, ivona, “Yam vona tana‑minikuna anꞌ anamana medeina?”
10 Ka tauna ivona,
“Yaubada avaha awaehemi ya pai veimea a nua‑uya hivahivana unononi unꞌ‑anamanei, kate tomotau yoko vona tana‑minikuna ana heta avonevonei inononi. Iuna apa‑taputapu Iginuma nihenina ivona,
‘taui idunedune,
kate eha ai pata inꞌ‑anamane,
ka taui ivanevaneneha,
kate eha ai pata ina‑nua‑hau.’✡Isa 6:9-10.
Iesu Vona Tana‑minikuna Tau Baguna Wayahina Vo‑vi‑mahetei
(Mateu 13:18-23; Marika 4:13-20)
11 Ka vona tana‑minikunana anꞌ anamana taina. Utu‑naia vivane Yaubada yana vona deina. 12 Ka utu‑naia etawana ipeu vivane tomotaui vonana inononi, ka munia, Satana omo, vonana vainaui nuai wayahina deina. Ka taui eha ai pata vonana ivitumahane, kadu eha ai pata ito‑yavuha ivaniahe Yaubada wayahina.
13 Ka utu‑naia ipeu tanopi hanuhanuna wayahina vivane tomotaui naona Yaubada yana vona inononi, idewa‑haiawa, kate taui nihenia eha wanohina. Wayahina, yai vitumahana mamaei a itoava vito‑nubu ana tuta wayahina, e ipeu iopu.
14 Ka utu‑naia ipeu mata‑duduna nihenina vivane tomotaui vonana inononi, e ivi‑putu ineine, kate munia eha ai pata ina‑ua. Iuna tuta tuta nua‑vita yawai tanopia epepei, ka kadu yai nuanua ananina kaikaiwabo yai gugua tanopia ivaniahei, ka kadu yai nuanua ananina idewa‑haiawa tanopia. Wayahina, eha ina‑ua.
15 Ka utu‑naia ipeu tanopi ahiahina wayahina vivane tomotaui nuai ahiahina nihenina vonana inononi, inua‑vi‑avini, igwagwaheyei, e munia iuaua ahiahina.
Maheta Wayahina
(Marika 4:21-25)
16 Eha aitam koiaka wayahikaia lampaV na‑tunu, e munia na‑hive kunia nihenina, o na‑bwae sita wayahina. Eha. Yaka dewa lampaV vuvunaha kabouboui, e ana pata manua a tau maꞌ na‑mahetei deina.✡Mat 5:15; Luk 11:33. 17 Vona ahiahina, avi nua‑uya ataina vitana wayahimi, apaina Yaubada nua‑uya‑naia na‑si‑vinꞌ‑omanei kadueyei. Ka kadu avi nua‑uya ataina hivahivana, apaina habuhabuka nua‑uya‑naia kanꞌ‑anamanei.✡Mat 10:26; Luk 12:2.
18 Wayahina, avi tuta Yaubada yana vona wayahina uvanevaneneha, nau‑wawanimi udune‑vivinimi kadu unononi ahiahina. Iuna aituhu aviyaivia ataina ivanevaneneha ahiahina, inononi, vona ahiahina, taui nua‑uya ivaniahei, ka apaina yai nua‑uya na‑nata deina. Kate aituhu aviyaivia ataina inuanua vivane yai nua‑uya mamaei, ka aituhu eha ivanevaneneha ahiahina, apaina aviani inuanua ataina wayahia mamaei, nua‑uyana ivo‑haini na‑iakwa akanai.”✡Mat 25:29; Luk 19:26.
Iesu Ayona Kadu Vavaneina
(Mateu 12:46-50; Marika 3:31-35)
19 Ka munia, Iesu ayona kadu vavaneina iomo papani‑nana wayahina, ka yai nuanua idueyei. Ka yoko ananina manua‑nana imaꞌ‑potei, wayahina taui eha ai pata ina‑nu Iesu wayahina. 20 Ka aitam koiaka tauna mataedei, ivona, “Kauvea, ayom kadu vavaneim tanevava vuvunaha imimini, ka taui nuanuai wamke.”
21 Ka Iesu vona‑nau‑patei, ivona, “Vona ahiahina, aituhu aviyaivia Yaubada yana vona inononi, ka aituhu idewa‑nubunubui, taui vivane ayoyou kadu vavaneiu Yaubada matana.”
Wedinia Omo
(Mateu 8:23-27; Marika 4:35-41)
22 Aitam tuta Iesu tauna a tau vi‑muni‑waiwai vonei, ivona, “Nau‑wawanika kaone‑tamaneka navu taina papanina.” Ka igenu, e ivi‑naya. 23 Ka ivenavenau, ka Iesu daudauva, ka ino‑ainei. Ka wedinia vi‑putu hunahuna navu‑nana, ka nupuna ananina yai waꞌ nau‑goigoia, ka eha ani‑hoina igavivina.
24 Wayahina, a tau vi‑muni‑waiwai yai matauta nui Iesu inau‑vi‑dagui, ka ivona, “Aioi! Kauvea, Kauvea emini! Kagavivina!”
Ka Iesu mini, e yahina ka nupuna awa‑tani, ivona, “Akanai!” Akaka wedinia genuana, e gomana. 25 Ka Iesu tauna a tau vi‑muni‑waiwai vi‑tanaiei, ivona, “Itomi medeina? Itomi yami vitumahana aveta?”
Nua Gawagawamina Habuhabui Aitam Onoto Nihenina
(Mateu 8:28-34; Marika 5:1-20)
Ka taui yai matauta nui, kadu nuai vi‑tupatupa ananina, ka matataui ivonavona, “Avi onoto taina? Iuna yahina kadu nupuna veimeyei, kadue movina ivi‑ateteyei.”
26 Ka Galili a papani ione‑tamanei, ka ivi‑naya, iomo inui me Gerasene yai tania. 27 Ka Iesu iopu taniana, ka aitam tau vi‑meagai omo. Nonova a itoava auyewana wayahina, nua gawagawamina habuhabui onotona nihenina imamaei. Wayahina, tuta mamanaina wayahina onotona eha ana kwama kadu eha ya manua, kate tauna ya pai maꞌ vivane unuvovo gubai nihenia. 28-29 Ka tuta tuta tomotau ipoyꞌ‑avini, ka nimana ka aena iyohoyohoni manawa kainumu wayahina, kadue tupwai tomotau idune‑vi‑anai. Kate nua gawagawamina bagibagi‑vainena, e onotona ininina epepei, e onotona vi‑kwavakwava, akaka kainumui tutu‑paipaia, ka nua‑nana veimeyei ine anata wayahina. Ka tutana Iesu onotona dueyei, akanai tauna nua gawagawamina veimeyei onotona wayahina na‑ni‑ubau na‑opu, na‑ni‑tawanei.
Wayahina, onotona ipeu Iesu aena, ka dune‑opu ka konua, vi‑hone ananina, ivona, “Aioi! Iesu! Wamke Yaubada Tau Bagibagi Natuna! Aviani yam nuanua taua wayahiu? Aviani edewau? Aviama‑bagibagi wayahima eha edewa‑yaiyaieu!”
30 Ka Iesu vi‑tanaiei, ivona, “Medeina am wava?”
Ka tauna ivona, “Ama wava LegioniV.” Iuna nua gawagawamina yoko ani‑vainena avaha onotona inui, e nihenina imamaei. 31 Ka nua‑naia ihidahida‑havihavine Iesu wayahina, ka iviama‑bagibagi, ivona, “Eha eoneai ana‑opu Guba Pai Inahe wayahina!”
32 Ka maupwanina pono yoko ananina iduaduana oyaoyana wayahina. Ka nua gawagawamina yoko iviama‑bagibagi Iesu wayahina, ivona, “Eawaeheai ponoia anu nihenia.” Ka Iesu awaehei deina. 33 Ka tutana nua‑naia onotona ini‑tawanei, ponoia inui, ka ponoia ivi‑kwavakwava, ka yoko inau‑bwanunua bawai ai ivina. Ka kemana wayahina ipeu, ka igavivina navua, ianiga.
34 Ka avaha ponoia ai tau dune‑vi‑avina ponoia habuhabui yai aniga idudueyei, taui inovo ine meagai ananina ka meagai kikitui wayahia, ka tau vi‑meagai vaneana imataedai. 35 Akaka tomotaui habuhabui iomo, yai nuanua aviani vinꞌ‑omoi idueyei. Ka iomo Iesu wayahina, ka onotona idudueyei. Nonova nua gawagawamina tauna nihenina mamaei, ka avaha vidoha, ka nuanua tunuhina, ka ana kwama weteni, ka Iesu aena manuena. Wayahina, tomotaui imatamatauta. 36 Ka tomotaui mataia dewana idueyei, medeina onotona ya vidoha vaniahei mani tomotau imataedai. 37 Iakwa, e me Gerasene habuhabui yai matauta nata ananina. Wayahina, taui Iesu ivihahaiei, ka yai nuanua tauna yai papani na‑ni‑tawanei. Wayahina, Iesu tauna a tau vi‑muni‑waiwai nui yai waꞌ igenu.
38 Ka onotona avaha nua‑naia gawagawami ini‑tawanei mini, iopu Iesu wayahina, e viama‑bagibagi, ivona, “Ana pata yauke nui kana‑ne?” Kate Iesu vonei, ivona, 39 “Eha. Wamke nau‑wawanim emavina yam megeia, ka dewa‑bagibagina Yaubada dewei wayahim emataedai.” Wayahina, onotona ine ya megeia, ka tauna Iesu ya paisewa bagibagina tau vi‑meagai yoko habuhabui mataedai.
Ahabana Aitam Ka Vavine Aitam Ainua Ai Kwanaha
(Mateu 9:18-26; Marika 5:21-43)
40 Ka Iesu tauna a tau vi‑muni‑waiwai nui ione‑tamane‑havinei, ka yoko ananina yai dewa‑haiawa nui ivenau‑potepotei, iuna yai nuanua ananina tauna. 41 Ka aitam onoto omo, ana wava Iairusa. Tauna yai manua tapanono a tau dune‑vi‑avina. Ka omo, e Iesu aena iwaodu, e viama‑bagibagi, ivona, “Kauvea, kanꞌ‑omo yau manua wayahina. 42 Iuna natu tupu‑keana vavinena vi‑kwanaha ananina. Tauna a ponimana ai yau 12 ana heta vaniahei, ka tuta eha ani‑hoina na‑iakwa nꞌ‑aniga.”
Ka Iesu ya viama awaehei, e Iairusi nui etawana ineine, ka yoko ananina ivi‑muniei, ka eha ani‑hoina ivi‑tunu‑havihavinei. 43 Ka yokoia nihenina aitam vavine ai kwanaha nui. Ka kwanahana vivane dayahi taitaina a itoava ponimana ai yau 12 nihenia, ka apaina neine. Tuta habuhabuna dokitaV idewa‑dadani isi‑vi‑yawai, kate eha ai pata, idewa‑wayohei. 44 Ka vavinena ai heta inuanua deina, “Aituhu ana kwama ana heta avo‑dadani, akanai, avidoha.” Wayahina iomo, ivo‑dadani, akaka ividoha.
45 Wayahina, Iesu yauna inovo, ka ivona, “Ia! Koiaka vo‑dadaniu?”
Ka tomotau habuhabui yoko nihenina itana‑tavuni. Ka Pita vonei, ivona, “Kauvea, yoko taina imini‑vivinem, kadu itunu‑dadanim, a?”
46 Kate Iesu ivona, “Eha deina. Aitam koiaka au kwama vo‑dadani, ka avaha anamanei bagibagi tupwana ni‑tawaneu, ka one‑tamanei tau vo‑dadana wayahina.”
47 Ka vavinena anamanei Iesu avaha yai dewa anamanei. Wayahina iomo, ka yai tatava nui iaiwaodu Iesu aena, ka yoko mataia yai dewa iuna isi‑vinꞌ‑omanei, ivona, “Kauvea, nuanuai avidoha, wayahina am kwama avo‑dadani, ka avidoha‑kwayavoni.” 48 Ka Iesu vavinena vonei, ivona, “Natu, yami vitumahana nui, wayahina uvidoha‑dadana, ka avaha uvidoha. Wayahina, nua gomagomanina nui una‑ne‑kai.”✡Luk 7:50.
49 Ka tutana Iesu vonavona vavinena wayahia, Iairusi ya tau paisewa aitam omo, e vane omanei ya manua wayahina, ivona, “Bada, natum yawaina avaha iakwa. Wayahina, eha tau viwavenena yana tuta eone‑kavovo.”
50 Ka avaha tuyehana Iesu nononi, tauna Iairusi vonei, ivona, “Eha ematamatauta, kate nau‑wawanim evitumahaneu apaina natum vidoha.”
51 Ka ineine, ka iomo megeia. Ka Iesu yoko ananina vito‑potai, eha manuana nihenina ina‑nu. Ka ya nuanua Pita, ka Ioni, ka Iamesa, kadu tevanina amana ka ayona nui inuinu. 52 Ka tuta aitamoata wayahina yoko itoutou, ka ivi‑mohai ananina tevanina wayahina. Ka Iesu yai vi‑mohai vito‑potei, ivona, “Akanai tou! Ugenuana. Iuna tevanina eha tꞌ‑aniga, kate ino‑ainei.”
53 Ka tomotaui Iesu ivi‑nepei, iuna ianamanei tevana avaha aniga akanai. 54 Kate Iesu tevana nimana ivoa, ka vonei, ivona, “Natu, emini.” 55 Ka vo‑kwayavonina tevana nuana mavina, ka yawaina epei, e mini. Ka Iesu tevana ayona ka amana wayahia ivona, “Aniani uvenei, nꞌ‑am.” 56 Ka dewana wayahina amana kadu ayona nuai vi‑tupatupa ananina, wayahina Iesu kadu vonei, ivona, “Eha aitam koiaka yau paisewana uhaeye.”