7
Stiwendo Tabango Onilo Goobooyingomo Mande Wesiyowolo
1 Ngundilo kenootoyi, nguno ngu, Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi ngulo sobosobo oni ulungga, ngundo sumoo ewolo. Ngu mandega ngu hamoo? Elo ewolo.
2 Etoni, Stiwendo mande gumi ewolo. Dobooguline, awa awane ingoyi! Kulimi noolengo sambanayi Ebaraham ene Haran endemo nguno ma oliyingo. Ene Mesopootemiya melako oluwolomu, ngu naluno nguno, Anut Oo Bidodo Sembuli dulidalinidodoga, ngundo eneno tunootewolo. 3 Ngu naluno nguno, Anutndo Ebarahamno ewolo.
Gengo mela gengo konebage nguya yoyokoya, ge nondo mela gula etunggelowanoku, nguno toongeya ootoolo ewolo. Yenesis 12:1
4 Anutndo ngundilo etoni, asa, Ebaraham ootookoolo, Kalidiya mela yokolo, ene oololo, Haran melako oluwolo. Kootusina eweyi kumootoni, Anutndo Ebaraham yolo, ombulo, nga melangga ye oolootenggoku ngano yokootoni, ene nguno oluwolo. 5 Oodoni, Anutndo mela gumi gula Ebaraham enengo oolengo ma inowolo. Kini, hamoo oolengo, mela bodaga nguya ma inowolo. Ene Anutndo mande gosiyolo ewolo. Kootusina, nga melangga nga bidodo gunolo, gengo osisambage simoongo nguya kootusina nguya melanggano ngano ngu oluwanggolo mande gosiyowolo. Ebaraham simoongo kini naluno, Anutndo ngu mandega ngu, elo gosiyowolo. 6 Anutndo Ebarahamno, ngandilo ewolo.
Gengo osisambage ngu ene oni gidalegado melako oluwanggo. Ene yuto oni ngundilo oluwanggo. Ngu mela sembuli, ngundo gengo sowengge ngu, kingo sulena oni tetoyi, kowuli ulungga biyomi yunolo oodoyi, mooma oowooyingga (400) yokowanggo. 7 Oni gidalegado gengo sowengge ngu enengo kingo ko oni tewanggoku, ene kootusina, no ngu simoo bale ngulo mandeye wilikoyelolo, ngulo gumi kowuli yunowano. Kootusina ngu sowengge ngu, ene ngu melangga ngu yokolo, yade oololo, nga melangga ngano ko ombulo, nono yambo mande telo, bingamine okoowanggo. Anutndo ngundilolo ewolo. Yenesis 15:13,14
8 Anutndo sunggi mande gula Ebaraham, ko osiyi nguya gosiyolo inowolo. Ngu sunggiga ngu simoo moondeye doongooweloyi. Ngundilo ngulo, kootusina, Ebaraham ene nangoni Ayisak tunootetoni, nalu kandegula gidembolo kabusa nguno Aiysak moondeyi doongoowolo. Ayisak nangoni Yekobno ngundilo tewolo. Yekob nguya simoongo kande elaya kegidembolo elaya nguya yunowonggorilo ewolo.
9 Stiwendo mande gula nguya ewolo. Osi osinayi, Yekob simoongo, ngundo koneyo Yosep nguya boguwoolo, ngulo ene Yosep yolo, oni sowe gidalega yunowonggori. Yunolo, ene beye yootoyi, ene kingo sulena oni tunootewolo. Ngu oni, ngundo Yosep yolo, Igip melako oolouwonggori. Ene Anutndo Yosep ma yokoyingo, kini, eneya oluwoliyo. 10 Anutndo Yosep hooloowelo kowulini nguya andangelo, ingondudu metemi inolo, sumange teyinowolo. Ngundilo ngulo, Anutndo Yosep Pelo doongeyimo ingondudu ulungga inowolo. Pelondo Igip mela sobosobo koleteyingo onindo ngu Yosep yolo, Igip onilo sobosobo ulungga yelo, ngu enengo yano oo ngu bidodo sobosobo ulungga yetoni oluwolo.
11 Kootusina, oowalilo kumooyingo nalu ulungga Igip mela ko Kenan melako nguno tunootetoni, ngulo ene kowuli ulungga ingowonggori. Osisambanayi ngu oowali erewelo yolo, neweloyi nguya kini. 12 Ene Yekobndo ingoyingo, Igipno ngu oowali ooloote, elo ingolo, ngulo ene koletelo osi osinayi suleyelootoni, Igip melako oolouwonggori. 13 Kootusina, ene ko Igip ooloutoyi, nguno Yosepndo enengo yootunolo, bebeyimo ewolo. No Yosepndo. Ngundilo etoni, Pelo nguya ngunonggo mande ingowolo. 14 Yosep eweyi Yekob, ngundo enengo keyimo oni ngudodo ombuyi, elo mande soweyowolo. Yekob enengo keyimo oni simoo bale bidodo ngu ngandilo: onibi kabusa ko kande elaya kengga nguya (75) oluwonggo. 15 Ariya, Yekob Igipno oode, nguno kumoowolo. Noolengo osi osinayi gidalega nguya Igip melako kumoomukowonggori. 16 Kumootoyi, enengo biye nangge yoyolo, oololo, Sekem endemo meleyelowonggori. Ngu melengga ngu, kulimi Ebarahamndo Hemorlo simoongomonggo beyebo uliyowolo.
17 Kulimi, Anutndo Ebarahamno sunggi mande elo gosiyoyingomu, ngu nalungga namoko teweloyi tetoni, Igip melako Iserel oni simoo bale oowooyingga oolengo tunootewonggori. 18 Igip onilo sobosobo koleteyingo gula tunootewolo. Ngu sobosoboga, ngundo Yoseplo ma ingondudu tewolo. 19 Ngulo, ngu oningga, ngundo ngu noolengo oni ngu ko ulungga yunolo, ene damoni biyomi oolengo osisambanayimo teyunowolo. Ene yanggango yetoni, Iserel simooye owita yomoolo ngu talangootoyiga kumoomukoyi, Pelondo ngundilo ewolo. 20 Ngu naluno, Moses nemimbo yomoowoolo nalungga ngu, ene simoo gome bodaga tunootewolo. Ngundilo ngulo, eweyi nemimbo ya newendemo nangge gome sobowooloodoli oode, kombo kabusa yokowolo. 21 Ngu naluno nguno, ene yolo, sonono yetoni, ngunonggo Pelo nambonimbo enengo yowolo. Yolo, enengo nangoni ngundilo sobowooloodoni, ulungga tewolo. 22 Moses ngu Igip onilo ingondudu yano ulo, nguno Igip onilo mande mande ngu bidodo gome ingowolo. Moses ngu ene oni yanggango, mandeni nguya yanggango biyomi, ko, enengo koni nguya ngundilo.
23 Kootusina, Moses ene moomani onibi elaya yokowolo. Moseslo ingondudu ngu, ene enengo dobooguliyi Iserel oni yeyowelo ingowolo. 24 Ngu naluno nguno, ene Igip oni gula kenootoni, Iserel oninggaku gome gome ulewolo. Ngundilo kenolo, Mosesndo Iserel oninggaku hooloowelo, Igip oninggaku uleni kumoowolo. 25 Ngundilo telo, Moses ngandilo ingowolo. Dobooguline nguya, ngandilo ingowanggo. Noole Anutndo Moses kandeyimonggo hoolooweyelowa. Ene ngundilo ma ingowonggori. 26 Yangeni ngundilo Iserel oni elaya ebe udoli, nguno Moses mayelo yeyowolo. Moses ngu oni elayaga ngu yeyootoni, ebe udoli, ngulo kawarara telo ewolo. Yalingo nangge ndatelo ngulo ebe uleteli? Dobooguline, yali elabasa yalingo nangge, ngulo yali ngundilo ma tewelo. 27 Etoni, oningga dobooyi yombuliyoyingongga, ngundo Moses wenggelemoolo, sumoo inolo ewolo.
Onendo ge noolengo sobosobo mande wilikoyingo oni goyewo? 28 Ge kuyowo Igip oningga uleyi kumoowoku, ataga ge no nguya nuleyi kumoowelo ete, bine? Eksodas 2:14
29 Oningga ngundo ngundilo etoni, Moses ngu ingolo, ngulo ene sosolelo, toongewolo. Moses toongelo oololo, Midiyan onilo melako nguno yuto oluwolo. Kootusina, Moses Midiyan balega yolo, ngunonggo simoongo simoo elaya tewolo.
30 Mooma onibi elaya yokolo, nguno Mosesndo oni kini kingo melako oluwolo. Nguno pulingga oowooyi Sayinayi, nguno oodoni, ngu namoko nguno dimoo uto sanggilidodo utongga, nguno de solu tunootetoni, nguno Anutlo Sambono Engel oni gula, ngundo de solu kewooloko dikatoni, Mosesndo ngu kenowolo. 31 Moses ngu kenolo soliyokolo, ingondudu ulungga ingowolo. Ngu ooga tunooteyingo, ngulo Moses ngu kenowelo, tanggeyimo oolouwolo. Ooloutoni, Oo Bidodo Sembuli ngulo manggowo nguno tunootelolo ewolo.
32 No gengo osisambagebolo Anut, Ebaraham, Ayisak, Yekob ngulo Anut. Eksodas 3:6
Etoni, Moses ngu ingolo, sosolelo, mboolomboolo telo, dimoo uto kewooloko solunggaku kenoweloyi nguya ma tewolo. 33 Ngundilo tetoni, Oo Bidodo Sembuli, ngundo Mosesno ewolo.
Gengo kenggemo keyi goweyi (Su) ngu andangeyago. Ge dikateku, mela ngu kundingiyi. 34 No nenengo oni simoo baleno damoni biyomingga Igip melako tetenggoku ngu, kuli kenowono. No enengo sendo mogulu nguya ingowono. No ataga ene hoolooweyelowelo ombuteno. Eneno kowulingga ngu andangelo hoolooweyelowelo. Ngulo ge ootookootooga, no ge sowenggelootoowe, Igip melako ko oolouwalo ewolo. Eksodas 3:5,7,8,10
35 Ngu Mosesngga kuli Iserel onindo kootu inolo, sumoo ewonggori. Onendo ge noolengo sobosobo tabango ko mande wilikoyingo oni goyewo? Ewonggori.
Yo, ene ngu oningga ngu nangge, Anutndo suleyootoni, oololo, sobosobo telo, ko Igip oni kandeyemonggo andangelo yoyowolo. Anutndo ngu Engel oningga de sanggilidodo dimoo utono tunootelo, ngunonggo Moses yanggango inowolo. 36 Ngundilo ngulo, Mosesndo yoyolo, Igip melako ko sono wendeyi seleyingomo nguya, damoni sungo oolengo gula onindo ma teweloyi, ngu telo etuyelowolo. Mela kewooloko oni kini melako nguya mooma onibi elayagomo (40), nguya ngundilo telo etuyelowolo. 37 Ngu Mosesngga, ngundo nangge Iserel onino ewolo. Anutndo yengo dobooyega yolo yetoni, ngundo no ngandilo Anutlo ingondudu eyingo oni oluwalo ewolo. Dutoronomi 18:15
38 Kootusina, Iserel oni simoo bale bidodo Mosesya mela kewooloko, oni kini melako goobooyingo tewolo. Moses ngu noolengo osi sambanayimboya oodoyi, ko, Anutlo Engel oningga Moses mande inoyingo oningga nguya, Sayinayi pulimo nguno oluwolo. Ene Anutlo mande ngu keda yanggangonidodo ngu yolo, noole yunowolo.
39 Ene osi sambanayi ngulo mandeni ma ingowonggori. Ene mandeni utolo, oolongoolo, ma ingowonggori. Nowoondoye ngu Igip melalo ingolo oluwonggo. 40 Ngu naluno, noolengo sambanayi Eronno ewolo.
Ge noolengo anut gidalega yuno. Ngundo ngu, noole koleteyunowanggo. Ngano Mosesngga nganoku ngu, ene Igip melakononggo noole yoyolo, ngano mayelo, ene noole ma ingootooye, ene noole kuli yoyokolo toongeyingolo ewolo. Eksodas 32:1
41 Ngu naluno nguno, ene bulmakau nangoni gula gabogaboyi telo, ngu anut ebe ganagana nguno woolo yelo oluwonggo. Ene ngu ooga ngu enengo kandeyebo tewonggokungga, ngulo oni oni tewonggori. 42 Ngundilo tetoyi, Anutndo kootu yunowolo. Ngundilo ngulo, ene sa kombo dootu oo nguno yambo mande tewonggori. Anutlo ingondudu eyingo onilo bukno eteku ngandilo.
Ye Iserel oni, kulimi oni kini melako mooma onibi elaya (40) nguno ootoolo, ye ngu no, bulmakau, sipsip, oo utolo, ye woolo yeloluwonggoku ngu, ye nono ngundilo ma tewonggori. 43 Kini, ye anut ebe ganagana oowooyi Molok ngulo mboolo ya yolo, koolowoolo, dootu gabogaboyi oomboolo ebe ganagana oowooyi Repan, ngu oo gabogaboyi ngu yengombo telo, ngulo goobooyingo ya newendemo yewonggori. Ngundilo ngulo, no ye yoyolo Babilon, mela tanggeyi andu gidalesina yoyetoowe oluwanggo. Anutndo kulimi ewolo. Emos 5:25-27
44 Kulimi osisambanayi oni kini melako oluwonggoku, ngu naluno, ene towimbo goobooyingo ya yewonggori. Ngu Anut Oo Sembuli, ngulo goobooyingo ya nguno enengo mande hamoo nguno tunootewa. Ngungga ngu, Mosesndo gabogaboyi kenowolo. Ngundilo Anutndo Mosesno ngundiya yenilo ewolo. 45 Kootusina, osisambanayi Yosuwaya oni simoongolo gidalega yutolo, oweyelolo, melaye yolo mayewolo. Anut Oo Sembuli, ngundo osisambanayi hoolooweyelootoni, ngundilo tewolo. Ngu towimbo goobooyingo yangga ngu osisambanayi kandeyemo oodoni ngu, yolo mayewonggori. Ngu towimbo goobooyingo yangga ngu oodoni, oololo, Dewitlo naluno nguya oluwolo. 46 Anutndo Dewitlo damoni ngulo oni oni tewolo. Dewitndo Anutno yemboongelo, sumoo ewolo. Mete no ge Yekoblo Anutga ngulo, goobooyingo ya oolengo goyetoowe, nguno ge sugi sugi oluwa, bine? Elo ewolo. 47 Ene ngu goobooyingo yangga ngu Solomondo yewolo.
48 Ene Anut Oo Sembuli awuno oolengo ngu melako onindo ya yetoyi, nguno ma oluwa. Anutlo ingondudu eyingo oni, ngundo ngandilo ewolo.
49 Oo Bidodo Sembuli, ngundo ngandilo ewolo. Sambo ende ngu nolo bibiteweloyi yaba bingamidodo. Mela ngu nolo kene ngu sanganimo yeweloyi musiyo. Ndatelo yangga yendo nolo yewelo? No bibitelo, kengeweloyi ngu, ndatelo musiyongga? No onindo ya yetenggoku, nguno no ma oolooteno.
50 Ingoyi! Noso nangge oo bidodo yemukowonolo ewolo. Ayisaya 66:1,2
51 Ngu naluno nguno, Stiwendo mande yanggango oolengo tabango oniya yosanggawelo ewolo. Mela ngalo oo nguno nowoondoye yetoyi oodoni, ye Anutno hamoo oolengo nowoondoye nguno ma yetenggo. Ye nowoondoye sodeye doongeye nguya wenonoyingo oni oolootenggo! Ye suwoo suwoo Yuka Kundingiyi keyootenggoku, ngu yengo osisambayebo teyingo ngundilo! 52 Anutlo ingondudu eyingo oni kuli oodoyi, nguno yengo osisambayebo nguno damoni biyomi tewonggori. Kulimi oni nenengo metemi (Yesus) ombuweloyi, ngulo mande etoyi, ngu oni nguya yuleyi kumoowonggori. Nga naluno nguya, yendo Yesus ngu tolige windoga me onino yootunolo, kandeyemo yetoyi, uleyi kumoowolo. 53 Yendo Anutlo mamana mande Engel oni kandeyemonggo yowonggoku, ene ye ngu ma keyootenggoku ngu! Stiwendo ngundilo ewolo.
Stiwen Digibo Uleyi Kumoowolo
54 Oni ngu mandega ngu ingootoyi, nowoondoye biyomi ulungga yetoni, mawukimboongelo, Stiwenya sanggili tewonggori. 55 Ene Yuka Kundingiyimbo Stiwen newendemo ulo, hangetoni, ene Sambono gome gome doongetelo, Anutlo dulidalini kenowolo. Yesus kenolo, Anut kandeyi koondosina bingamidodo dikalo, oodoni kenowolo. 56 Stiwendo ngundilo kenolo ewolo. Kenoyi! No Sambo goosootoni kenooteno. No Anut Nangoni Oni Kilalongo, Yesus, ngu Anut kandeyi koondosina bingamidodo, dikatoni, kenootenoku ngu! Elo ewolo.
57 Ngundilo etoni ngu, oniku manggalu ulungga telo, sodeye ukingolo enengo bidodo ootookoolo, kendutelo oololo, Stiwen dowoowonggori. 58 Stiwen dowoolo, woosoolo, ende oolelo, keyolo ooloutoyi, endesoono oololo, nguno digi yolo, ngundo damoni yelo ulewonggori. Oni koletelo Stiwenya mande ebe ganagana eyingomu, ngundo enengo nenggulo andangelo, simoo gula oowooyi Sol, ngu tanggeyimo watayewonggori. 59 Digibo Stiwen udoyi, ene ngandilo yemboongewolo. Oo Bidodo Sembuli Sembunaye Yesus, ge nolo yukane yo! Elo ewolo. 60 Stiwen ngundilo yemboongelo, ene boodoo oondookelo, kiyelo ewolo. Oo Bidodo Sembuli, ge nga oni ngalo mbumbuwa ngu gumi ma telo yunowelo. Stiwen ngundilo elo, ene kumoowolo.