13
Banabas, Sol Elaga, Anutlo Kono Suleyelowonggori
Antiyok endemo, Yesus keyimo oni simoo bale kewooloyemo Anutlo ingondudu eyingo oni, ko, etuyeloyingo oni nguya nguno oluwonggo. Ngu oni ngu oowooyi ngandilo: Banabas; Simiyon, ene oowooyi gula Nayisa, (ngu damoni ngundilo goweyi iliyo); Lusiyas, ngu Sayirin endemonggo oni; Maneyen ngu Herod, mela sobosobo koleteyingo oningga, ngulo dobooyi; ko, Sol oningga nguya oluwonggori. Nalu gulano, Yesuslo keyimo oni simoo bale Anut Oo Sembuli nguno yambo mande telo, oowali oo nguya loogu telo, yemboongetoyi, ngu naluno, Yuka Kundingiyi, ngundo eneya ewolo. Ye komo Banabas, Sol, elaga, nolo ko nangge telilo sunggi yelowolo. Yo, ene nondo ko teyi, elo negoyelowonoku, ngu nangge teyaliyilo ewolo. Ariya, Yuka Kundingiyimbolo mande ingolo, ene oowali oo bidodo loogu telo, ene kundingiyi ootoolo, ngunonggo ene yanggango yemboongelo oluwonggo. Ngundilo oode yokolo ngu, asa, ene Banabas, Sol, elaga, tabayalimo kandeye yelo, Anutno yemboongelo ngu, ko ngulo nangge teli, elo logoyelowonggo. Ngundilo telo, Banabas, Sol, elaga, suleyelootoyi sawoliyo.
Banabas, Sol, Elaga, Sayiparas Meladonimo, Mande Gome Ngu Yootunolo Ewoliyo
Yuka Kundingiyi ngundo suleyelootoni, Banabas, Sol elaga sawoliyo. Ngundilo ngulo, Banabas dobooyi Sol nguya ende gula oowooyi Selusiya nguno ulo, ngu wendeyino nguno wanggo sanganimo ooletoli, wanggobo yoyolo, Sayiparas meladonimo oolouwoliyo. Oololo, Sayiparas meladoni nguno ende gula oowooyi Salamis nguno tunootewoliyo. Ngu endega nguno, Yuda onilo goobooyingo ya nguno ulo, Anutlo Mande Keda Mesalango ngu yano wesiyolo ewoliyo. Yon oningga ngu nguya Banabas, Sol, elaga hoolooweyelolo, ko tewolo.
Banabas, Sol, elaga, Sayiparas meladoni, ngu bidodomo endeyolo, yade oololo, Pepos endemo uwoliyo. Ngu endemo nguno, Yuda oni gula kenowoliyo. Ngu oningga ngu, ene kosonggi oowooyingga teloluwolo. Ngu oningga ngu enengombo ngandilo ete. No Anutlo ingondudu eyingo oni eteku ngu, ene ebe ganagana ete. Ngu oningga ngu oowooyi Ba-Yisas, oowooyi gula ngu Elimas. Ba-Yisas oningga, ngundo Gabman mela koleteyingo oni ngulo dobooyi. Koleteyingo oningga ngu oowooyi Serigiyas Polas. Enengo ingondudu ngu gome oolengo. Ene Anutlo mande ingowelo, ngulo Banabas, Sol, elaga negoyelowolo. Ene Elimas kosonggidodo oningga ngu, oowooyi Girik mandeno ngu damoni ngandilo: ngu kosonggi oni. Ngu oningga, ngundo Banabas, Sol, elagado, Anutlo mande wesiyolo etoli, enendo tootoongolo gosiyoweloyimbolo. Ngundilo tetoni, ngulo ene mela oo sobosobo koleteyingongga, ngundo Anutlo mande ingolo, newende nguno ma yewelo, elo ingolo gosiyowolo. Asa, Sol, oowooyi gula ngu Pol, ngundo Yuka Kundingiyi ulungga bidodomonggo Elimas gome gome kenondadangelo, manggaluwoolo ewolo. 10 Ge Setan nangoni! Ge damoni gome mesalangombolo sanggili teteku ngu, gengo damoningge ngu biyomi, ko, gengo ebe ganagana oo biyomingge, ngundo nowoondogemo ulungga ooloote! Ngundo Oo Bidodo Sembuli oole damoni gome ngu yombuliyeloloote! Gengo damoni biyomingga, ngu ma yokowa, bine? 11 Ariya, ingo! Ataga, Oo Bidodo Sembuli enengombo gulewa! Gutolo doongengge ukingowa! Ataga, ge sa ma kenowa! Ge ngundilo oode, nalu gidalega yokowalo ewolo. Polndo ngundilo etoni, sodedonangge goboole woolo iliyo gula tunootelo, ngundo Elimas doongeyi ukingowolo. Ngundilo ukingootoni, mela ma kenowolo. Mela ma kenoweloyi telo, ngulo ene oni erewelo erewelo oololo, oni gula dowoolo, ingootoni, ngundo mete hooloowenelonilo erewewolo. 12 Mela oo sobosobo oni ulungga ngu kenolo, soliyokolo, sosolelo, ene Anut Oo Bidodo Sembuli, ngulo mandeni ingolo, newendemo Anut ingootoni, hamoo tewolo.
Banabas, Sol, Elaga, Pisidiya Melako Antiyok Ende Nguno Ko Tewoliyo
13 Polya oni endeyoyingo, ngu bidodo Pepos ende yokolo, wanggo sanganimo oolelo, Pega ende, ngu Pampiliya melako oolooteku, nguno oolouwonggori. Oololo, Yondo oniku yoyokolo, enesu nangge Yerusalemno ko oolouwolo. 14 Ooloutoni, oni sungoku Pega ende yokolo, oololo, yade Antiyok ende, Pisidiya melako oolouwolo. Ngu nalungga ngu, Kengeyingo nalu ngulo ene Yuda onilo goobooyingo yano ulo, nguno bibitewonggori. 15 Bibitetoyi, goobooyingo ya ngulo tabango, ngundo mamana mande Anutlo ingondudu eyingo onilo mande kandangewolo. Kandangelo yokootoyi, kootusina, Polndo enengo dobooguliyi nguya negoyelolo ewolo. Dobooguline, ye mande gula simoo bale nowoondoye yanggango yunoweloyi moole tetoningga ngu, mete wesiyoya, etoyiga ingoyilo ewolo.
16 Ngundilo etoyi, asa, Polndo ootookoolo, kandeyi okoolo, elo ewolo. Ye Iserel oni, ye oni sowe oowooyingga Yuda oni kini Anutlo ingolo, yambo mande tetenggoku ngu, ye ingoyi! 17 Nga Iserel oni ngalo Anutga, ngundo osisambanayimo yootunoyelolo, sunggi eneno yewolo. Ngu naluno, ene Igip melako yuto oodoyi, ene Anutndo oode, oni simoo bale oowooyingga yoyeni tunootewonggori. Kootusina, Anutlo yanggangonimbo ko yoyootoni, Igip mela yokolo sawonggori. 18 Oni kini kingo melako nguno, mooma onibi elaya (40) nguno, Anutndo Iserel oniku enengo mandeye damoniye biyomi teyingomu, ngulo Anutndo newende kowuli ulungga oolengo ingowolo. 19 Anutndo Kenan melako oni simoo bale sowe kandegula gidembolo elaya (7) yombuliyelowolo. Yombuliyelolo, melaye Iserel oni simoo bale yunowolo. Ene ngu melangga nguno oluwonggoku, ngu mooma ulungga oolengo (450) nguno oluwonggo. 20 Kootusina, Anutndo Iserel oni wilikoyeloweloyi oni ngu kandeyimo yetoni, ngundo Iserel simoo bale soboyelowolo. Ene ngundilo telo oodoyi, oololo, Anutlo ingondudu eyingo oni oowooyi Samuwel oningga ngulo naluni ngu kinitewolo. 21 Ngu naluno, Iserel simoo baledo mela oo bidodo sobosobo koleteyingo oni gula yowelo, ngulo Anutno sumoo elo ewonggori. Etoyi, ngulo Anutndo oni gula oowooyi Kis, ngu nangoni ngu yunowolo. Ngu Kis oningga ngu nangoni oowooyi ngu Sol. Ngu oningga ngu, Beniyamin oningga, ngulo sembeni. Sol ngundo sobosobo oluwoku ngu, mooma onibi elaya (40) oluwolo. 22 Ene Anut Oo Bidodo Sembuli, ngundo Sol oningga ngu andangelo, Dewit yolo, ngu musiyomo yewolo. Anutndo oni simoo baleno Dewitlo, ngandilo ewolo. No Dewit Yesi nangoni kenowono. No nowoondone ngu enengo gome ingooteno. Dewitndo ngu nondo ingootenoku, ngundilo ko tewa. Anutndo ngundilo ewolo. 23 Anutndo ngulo kuli mande gosiyoyingo ngundilo tunootewolo. Ngu ngandilo ewolo. Dewitndo ngulo sowenimo ngu, nguno nondo Yesus yewe tunootewalo ewolo. Ngu oningga, ngundo ngu Iserel oni simoo bale bidodo damoni biyomimonggo ngu andayelolo, ko yoyowa. Ene noole Ko Yoyoweloyi Oni. 24 Kulimi Yesus ma ombuyingomo, ngu naluno, Yondo Iserel oni simoo bale bidodomo mande wesiyolo yunolo ewolo. Ye komo nowoondoye hamoo yowoolengoya, sono (kundingiyi) nga sonoyilo ewolo. 25 Yon enengo koni namoko yokoweloyi naluno, ene sumoo yunolo ewolo. Ye noya ndatelo etenggo? No ngu yendo oningga sobowoolo oolootenggokungga ngu kini. Ene ye ingoyi. Oni gula no kenelolo, ombutekungga ngu, ene oni ulungga oolengo oowooyidodo. No ngu enengo ko oni nangge.
26 Ye dobooguline, Ebarahamlo osisembeni, ko, ye oni sowe gidalega Anutlo yambo mande tetenggoku oni, ye ingoyi! Anutndo mandega ngu nooleno soweyowoku ngu ngandilo. Anutndo Yesus ngu noole ko yoyoweloyimbolo soweyowolo. 27 Ene oni Yerusalemno ko enengo tabango oni ngudodo, Yesus oningga ngulo ene gome ma ingolo, kootu inowonggori. Ene Kengeyingo nalu bidodomo, Anutlo ingondudu eyingo onilo mande ngu kandangelo ingowonggoku, ene nowoondoyemo ma yewonggori. Yo, Anutlo ingondudu eyingo onindo oni simoo baledo Yesus kootu inowanggolo kuli eyingomu, ngu ataga engge tunootewolo. 28 Yudalo tabango onikundo ngu Yesus goweyimo biyomi gulalo uleyi kumooweloyi, oo gula ma kenowonggori. Kini, ene Rom Gabman oni, ngundo Iserel melako oo sobosobo koleteyingo oni oowooyi Payilat, nguno meno manggalu telo ewonggori. Udooga kumooni! Elo ewonggori. 29 Ene ngundilo telo yokolo, kootusina, de mombi sanganimonggo andangelo yolo, mele gulano melengoowanggo. Ene Anutlo ingondudu eyingo onindo mande nakangoyingo ooku bidodo temukowolo. 30 Yesus kumootoni, melengooyingomu, Anutndo ngunonggo, ene ko yokutuwootoni, ko keda ootookoowolo. 31 Ngundilo tetoni, oni Galili melakonggo Yesusndo Yerusalem mayeyingomu ngu, nalu oowooyingga Yesus kenowonggori. Ngu oni, ngundo Yuda oni simoo baleno ngulo mande wesiyolo ewonggori. 32-33 Ene mande gula ewolo. Noolendo mande gome ngu yeno wesiyolo eteto. Ngu ooga kuli Anutndo noolengo osisambanayi yunowelo mandelo gosiyowolo. Yo, ngu ooga Anutndo elo tewelo mande elo gosiyoyingomu, ngu ataga, noole enengo bugobugonimo engge tunootete. Yo, yambo Sam bukno Anutndo Yesuslo ngandilo ewolo.
Ge nolo nangone. No ataga oni doongeyemo wesiyolo no gengo awanggelo ewolo. Sam 2:7
34 Anutndo Yesus melenonggo ko yokutuwooyingomu, ene meleno ko ulo, ma buwoo yewolo. Ngulo ngu, Anutlo mandeno ene ngandilo ewolo.
No oo gomemu kundingiyi ye yunowanoku, kulimi no oo ngundilo Dewit inowelo mande gosiyolo ewonowolo ewolo. Ayisaya 55:3
35 Ngundilo ngulo, yambo Buk Sam gulado Anutya ete.
Ge gengo oni kundingiyi yokootoyi, ma buwoo yewalo ewolo. Sam 16:10
36 Noole ingooteto. Dewit ene Anutndo ingooteku, ngundilo oni simoo bale kewooloyemo enengo mandeni ngu keyolo, ko tewolo. Kootusina, ene kumootoni, enengo osisembeni tanggeyemo melengoowolo. Ene ngu goweyi ngu buwoo yewonggori. 37 Yo, Dewitlo goweyi buwoo yetoni, ene ngu oningga ngu Anutndo yokutuwootoni, keda ootookooyingongga ngu, ene ma buwoo yewolo. 38-39 Ariya, ye dobooguline, ngu mandega ngu gome ingoyi! Noolendo mande ngandilo ngulo yeno wesiyolo eteto. Ye Yesusno nowoondoyemo hamoo teyingo ngu, Yesus ngundo, yengo mbumbuwa bidodo andangelo, sonowoolo kapengo yewolo. Ene Moseslo mamana mandeno, ene mete yengo mbumbuwa andangetoyi ngu, ene ngu ooga, ngundo Anut doongeyimo goyeni, oni nenengo ma tunootewanggo. Kini, nga Yesus oningga ngando nangge ene mete oni simoo bale bidodo mbumbuwa andangetoni, Anut doongeyimo yoyeni, ye oni nenengo gome tunootewanggo. 40 Ngundilo ngulo, mande nga yeno ombuteku ngu, ye ingondale teyi! Ngu ooga yeno ma ombuwakulo, ngulo kulimi Anutlo ingondudu eyingo onindo, ngulo ewonggori. Anutlo bukno, enendo ngandilo ewolo.
41 Ye yumooyinolo, kootusina mande ewonggoku oni, ye ingoyi! Ye ngu ooga ingondudu ulungga ingolo, ngulo biyomi yewa. Ngulo no yengo naluno ko gula tewanoku, ene oni gulado ngu kongga ngulo yeno etoni, ye ngu ingolo, hamoo etelo ma ingowelolo ewonggori. Habakak 1:5
42 Ngundilo mande emukolo ngu, Pol, Banabas elaga, endesina ooletoli, oni simoo baledo eneya, elo ewonggori. Andeno nalu kundingiyingga nguno nguya, nga mandega nga nangge, nooleno ko wesiyoya elilo ewonggori. 43 Ene goobooyingo ya yokolo, endesina oolelo, Yuda oni simoo bale oowooyingga oolengo, oni sowe sungoku nguya Anutlo mande ingolo, ngulo koyi tetenggoku oni, ngundo Banabas, Pol elaga keyelowonggori. Ngundilo keyelootoyi, elagado Anutlo sumange mande ngu yanggango teya oliyi, elo ingondudu yunowoliyo.
44 Andeno, nalu kundingiyimo, ngu endemo oni simoo baleku namoko bidodo, ngundo Oo Bidodo Sembuli ngulo mandeni ingowelo, goobooyingo yano ulo gooboongoowonggori. 45 Oni simoo bale ulungga oolengo mayelo, gooboongootoyi, Yuda onindo ngu oni sowe gidalega Yuda oni oowooyingga oolengo ngu yeyolo, nowoondoyemonggo biyomi ulungga ingowonggori. Ngulo ngu, ene damoni yelo, Pol elagalo mandeyali tootoongolo, yombuliyolo yumooyunolo, kootuyalisina nguya mande mande tewonggori. 46 Ngundilo tetoyi, ngulo ngu, Pol, Banabas elagado mande yanggango oolengo manggalu telo ewoliyo. Hamoo, noole Anutlo mande komo ye Yuda onino koletelo elogo, ene ye nga mandega nga ngu yokolo, kootu inowonggori. Kootu inolo, ye yengombo ingonduduyemo ye mete Anutya suwoo suwoo keda sugi sugi oluweloyi, ngu ma yowelo ingootenggo. Ngulo ngu, ye ingoyi! Ataga noole yowoolengolo, oni simoo bale sowe gidalegano, Yuda oni kini nguno sawalo. 47 Anut Oo Bidodo Sembuli, ngundo nooleno mande yanggango yunolo, Pollo ngandilo ewolo.
No ge goyetenoku ngu, ge oni sowe gidalega Yuda oni kini ngulo solu. Gedo ende mela bidodo nguno, oni simoo bale bidodo hoolooweyelolo ewolo. Ngundilo tetoyi, Anutndo ngu oni simoo bale ngu mbumbuwa andangeyunolo, ko yoyowalo ewolo. Ayisaya 49:6
48 Oni sowe gidalega Yudalo goobooyingo yano oolootenggoku, ngu mandega ngu, mandeni ingolo ngu, ene oni oni telo ewonggori. Anut Oo Bidodo Sembuli, ngulo mandeni ngu gome oolengo! Elo ewonggori. Ngulo ngu, simoo bale bidodo Anutndo sunggi yewoku, ngundo keda suwoo suwoo oluweloyiga, ngu oolo, ene Anutlo nowoondoyemo hamoo tewonggori.
49 Ngu naluno, Oo Bidodo Sembuli mande ngu mela gidalega bidodomo oolouwolo. 50 Ene Yuda onindo ende ngulo bale yambo mande tetenggoku oowooyedodomu, ende ngulo tabango oni ululumu oowooyedodomu, ngu nguya nowoondoye yeyi, sanggili tetoyi, ngundo Pol, Banabas elaga yutolo, enengo ngu endega ngu yokoya sali, elo keyowonggori. 51 Ngundilo tetoyi, ngulo Pol, Banabas elagado ootookoolo, keyalimo gugukakawu mela ngu endemo nguno kasiyootoli, melako uwolo. Simoo bale ngu enengo damoni biyomiye, ngu ngundiya olini, elo ngulo kumana biyomi yeyunowoliyo. Ngundilo telo, elaga ootookoolo, Ayikoniyam ende oolouwoliyo. 52 Yesuslo ko oni simoo bale ngu, ene Yuka Kundingiyimbo nowoondoyemo yanggango oolengo ulo, hangetoni, ene ngunonggo oni oni ulungga oolengo tewonggori.