1 Yesuŋe hoŋ bawalipŋe kâiân yâhâp menduhuyekmâ âi sâm yiŋgim yuwu sâm ekyongop. “Yen nâhât sâtgât otmâ ari weke bâleŋaŋe lohimbi mâŋgâeyekŋetâ mansai ya watyiŋgiŋetâ gaiakmâ arinomai. Otmu lohimbi kundat otmâ mansai ya heŋgemyongonomai.” Yawu sâm ekyongop. 2 Otmu lohimbiŋe Anitâhâlen biwiyeŋaŋe kepeiŋetâ tihityeŋe otbuap yakât den pat ekyongom kapi âlâen âlâen ari kundat otbi ya heŋgemyongonomaihât mâmâŋe otyiŋgiop. 3 Mâmâŋe otyiŋgim yuwu sâm ekyongom hâŋgânyongop. “Âi topŋe katne sâm sot me senŋe âlâlâ umatdâek ki miakmâ arinomai. Natik ki miaknomai. Me itâkat ki goleaknomai. Me tewetsenŋe hâkyeŋan ki tatbuap. Me pet me hâk katipŋe ya hourâ hourâ ki miaknomai. Me howan ki tinaŋgum arinomai. 4 Otmu kapi âlâen arinomai yanâmâ emelan dâim yâhâ katyekŋetâ yanâk tatnomai. Kapi ya ambolipŋaŋe orotmemeyeŋe bâleŋe betbaŋgim biwiyeŋe Anitâhâlen katŋet sâm nâhât den pat âlepŋe ekyongonomai. 5 Yâhâ kapi âlâen ari den ekyongoŋetâ nâŋgâŋetâ nahat otmu bet pilânomai yamâ hâmbâi Anitâŋe matŋe umatŋe yiŋgiwuap. Yakât otmâ kâiyeŋan wahap me bokosok me yu ya horatbuap yamâ tâlim gik beretek meŋetâ gewuap. Ya gemu betyiŋgim pilâyekmâ ba âlâengen arinomai. Ariŋetâ towat ya ekmâ kâi katsap yawu nâŋgânomai.” Yawu sâm ekyongop.

6 Yawu sâm ekyongom hâŋgânyongomu kapi âlâen âlâen ari yâkât den pat âlepŋe ekyongowi. Den pat âlepŋe ekyongom yan lohimbi mesek otbi ya mem heŋgemyongowi.

7 Otmu sâp yanâmâ Galilaia yeŋgât lok kutdâ âlâ manop, kutŋe Herot Antipa sâm, yâkŋeâmâ Yesuŋe olop miop yakât den pat nâŋgâop. Lohimbi nombotŋaŋe yuwu sâŋetâ nâŋgâop. “Herotŋe tembe lâulipŋe ekyongomu Yoane kuŋetâ muop yamâ mumuŋambâ yahatmâ mansap,” yawu sâwi. 8 Yâhâ nombotŋaŋeâmâ yuwu sâŋetâ nâŋgâop. “Poropete lok âlâ, kutŋe Elea sâm, emelâk himbimân yâhâop yaŋe mon purik sâm ge mansap,” yawu sâwi. Yâhâ nombotŋaŋeâmâ yuwu sâŋetâ nâŋgâop. “Anitâhât poropetelipŋe emelâk muwi yâk yeŋgâlen gâtŋe âlâ yaŋe mumuŋambâ yahatmâ mansap,” yawu sâwi. 9 Yawu sâŋetâ Herotŋe nâŋgâm eŋgat yâhâp otmâ yuwu sâop. “Emelâk tembe lâulipne ekyongomune Yoane eŋgatŋe hârewi. Yakât otmâ lok girawu yaŋe yu ya otmâ mansap yakât den pat sâŋetâ naŋgan?” Yawu sâm Yesu ekbehât nâŋgâm manop.

10 Emelâk Yesuŋe hoŋ bawalipŋe hâŋgânyongomu kapi âlâen âlâen ari yâkât den pat âlepŋe ekyongowi. Ekyongom pesuk pilâm yâkâlen âwurem ari otbi mewi yakât ekuwi. Ekuŋetâ meyekmu yeŋiâk tatmâ nâŋgâne sâm Besaita kapiân ariwi. 11 Kapi yan ariwi yakât den pat lohimbi kiŋgitŋe orowâkŋe nâŋgâm betyeŋehen watyekmâ ariwi. Ariŋetâ yan Yesuŋe tepŋe nâŋgâyiŋgim Anitâhâlen biwiyeŋaŋe kepeiŋetâ tihityeŋe otbuap yakât den pat âlepŋe ekyongop. Otmu bukulipyeŋe mesek topŋe topŋe otbi ya meyekmâ takaŋetâ mem heŋgemyongop.

12 Yawu otmâ Anitâhât den topŋambâek kâsikum yiŋgimu emetsâpŋe otmu yan hoŋ bawalipŋaŋe yuwu sâm ekuwi. “Yu tain yu hâlâŋmâ kapi tipi tapi âlâ ki tap. Yakât po yiŋgimu wâtyeŋe houŋ sâmapgât gâŋe hâŋgânyongorâ ariŋet. Hâŋgânyongorâ ari yeŋahâk sot puluhum um nenomai.” Yawu sâwi.

13 Sâŋetâ sâop. “Âlepŋe yeŋe sot kâsikum yiŋgiŋet.”

Sâmu sâwi. “Nengâlen baŋga kândâkdâ mome otmu iŋan yâhâp yawuâk tap. Lohimbi dondâ taka tai. Yawu gârâmâ nenŋe katgekmâ ari sot puluhuyiŋgim lâum takanomgât naŋgat me?” Yawu sâwi. 14 Yâhâ lohimbi taka tatbi ya yeŋgât dowâmâ 5000 yawuya. Yesuŋe yuwu sâm ekyongop. “Yeŋe lohimbi yu ekyongoŋetâ kâsiwahom komot tipi tapi, komot 50 dop yawuya tatmâ ariŋet.” Yawu sâop. 15 Yâhâ lohimbi ekyongoŋetâ den sâop yawuâk otbi. 16 Otmu Yesuŋe sot ya mem himbimân pak sâm ekmâ Anitâ mepaeop. Anitâ mepaem baŋga ya motokmâ tipi tapi tuhum hoŋ bawalipŋe yiŋgimu lohimbi ya kerehâk yiŋgiŋetâ newi. Yâhâ iŋan gurâ yawuâk yiŋgiŋetâ neŋetâ dopyeŋan olop. 17 Neŋetâ dopyeŋan otmu sot nombotŋe talop ya hoŋ bawalipŋaŋe hâwurum mânuŋetâ saka saka kâiân yâhâp pik sâop.

18 Otmu hilâm âlâen Yesuŋe hoŋ bawalipŋe katyekmu tatŋetâ ikŋiâk ba kinmâ Anitâ ulitguop. Ulitgum pesuk pilâmu hoŋ bawalipŋe yâkâlen ariŋetâ yuwu sâm âiyongop. “Lohimbiŋe nâhât girawu nâŋgâmai?”

19 Sâmu sâwi. “Nombotŋaŋe gâhât yuwu sâmai. “Yoaneŋe lohimbi toen katyekminiop ya emelâk kuŋetâ muop ya mumuŋambâ yahatmâ mansap,” yawu sâmai. Yâhâ nombotŋaŋeâmâ, “Poropete âlâ, kutŋe Elea sâm, emelâk himbimân yâhâop yaŋe purik sâm ge mansap,” sâmai. Yâhâ nombotŋaŋeâmâ, “Anitâhât poropetelipŋe emelâk muwi ya yeŋgâlen gâtŋe âlâŋe mumuŋambâ yahatmâ mansap,” gâhât yawu sâmai.” Yawu sâwi.

20 Sâŋetâ sâop. “Yawu gârâmâ yeŋeâmâ nâhât girawu nâŋgâmai?” Sâmu Petoroŋe yuwu sâop. “Anitâŋe hâŋgângohomu ge mansat ya nâŋgâmunŋe bulâŋe oap.” Yawu sâop.

21 Yâhâ yakât topŋe sâm tetem lohimbi ekyongomaihât sâm kuyiŋgiop.

22 Den âlâ torokatmâ yuwu sâm ekyongop. “Nâ lok bulâŋe mansan. Yawu gârâmâ hotom umai yeŋgât kunlipyeŋe otmu Isirae nengât papatolipnenŋe otmu Mosehât girem den kâsikum ningimai ya kerekŋe biwi konohâk otmâ yan nâhât sâm bâlenihim mem âlâlâ tuhunekmâ nohoŋetâ mumbom. Mum yan hân kâlehen hilâm kalimbu tatmâ benŋe yapâ mumuŋambâ yahatbom.” Yawu sâm ekyongop.

23 Otmu Yesuŋe lohimbi kerehâk yuwu sâm ekyongop. “Lohimbi âlâ me âlâŋe biwiyeŋe nâhâlen katmaiŋe nâhâlen torokatne sâm yan yeŋahât ki nâŋgâŋetâ yahatbuap. Me senŋe âlâlâ tatyiŋgiap ya biatningimap sâm yakât ki nâŋgâm ketet otmâ eŋgat yâhâp otnomai. Nâhât den haoŋmâ ârândâŋ nâŋgâm tem lâunihim mannomai. 24 Yawu gârâmâ benŋe lok âlâ me âlâŋe manmanyeŋe alilaknomai yamâ hiliwahonomai. Yâhâ lok âlâ me âlâŋe nâhâlen biwiyeŋaŋe kepeim manmâ nâhât den pat âlepŋe yu lohimbi ekyongonomai. Ekyongonomai yakât otmâ yongoŋetâ munomai yamâ Anitâŋe mumuŋambâ mem yahatyekbuap. 25 Yâhâ lok âlâ me âlâŋe iri sikum me manman topŋe topŋe yan biwi nâŋgân nâŋgânyeŋe hikum manmâ munomai yaŋe girawu otnomai. Yeŋahâk mumuŋambâ yahatnomaihât dop âlâ ki tap. Nâ lok bulâŋe den kâsikum yiŋgim mansan. Yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâŋe nâhât den nâŋgâŋetâ nahat otmu betnihinomai yamâ matŋe yuwu kâpekyiŋgiwom. Hâmbâi sâp patoen Himbim Awoŋnaŋe yâhâpŋe hâŋgânnohomu aŋelolipne meyekmune hânân genom. Sâp yan yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâŋe nâhât den nâŋgâŋetâ nahat otmu betnihimai yamâ nâku yawuâk betyongomune matŋe umatŋe menomai. 26 Hâmbâi sâp patoen Himbim Awoŋnaŋe yâhâpŋe hâŋgânnohomu aŋelolipne meyekmune hânân genom. Gem yan manmanyeŋahât matŋe âlâku ikŋiâk ikŋiâk kâpekmâ yiŋgiwom. 27 Yuwu sâm ekyongomune nâŋgâm biwiyeŋan katmâ mannomai. Yen ki mum meteŋetâek Anitâŋe tihityeŋe otbe sâm lok bulâŋe nâ hâŋgânnohomu âwurem ge tihityeŋe otbisâm.” Yawu sâop.

28 Den yawu ekyongop yakât kakŋan hilâm nombolân yâhâp mon pesuk sâmu Yesuŋe Anitâ ulitguwe sâm olop. Yakât otmâ Petoro, Yakowo, otmu imiŋe Yoane, meyekmu hoŋ bawalipŋe nombotŋe âlâmâ katyekŋetâ tatŋetâ yeŋiâk pumŋe âlâen yâhâwi. 29 Yâhâ kinŋetâ Yesuŋe Anitâ ulitgum kun kundenŋe âlâ otmu sâŋgumŋaŋe laŋinŋe pilâm kaok bolaŋ bolaŋ olop. 30 Yawu otmu Mose Elea emelâk Anitâŋe meyelehop yaŋe in yawu tetem kinmutâ 31 himbimâmbâ laŋinŋaŋe siliŋ siliŋ sâm hâuyelekmu yâk orop den alahuwi. Yawu otmâ Yesuŋe Yerusalem kapiân ari Anitâŋe yâkât mâtâp sâm kalop ya lâumu Yura papatolipyeŋaŋe kuŋetâ mumbuap yakât ekyotgop.

32 Mose yet Elea tetemutâ den otbi yan hoŋ bawalipŋaŋe aman pâlâmŋe iwi. Yâhâ Mose yet Eleaŋe Yesu pilâm arire sâm otmutâ kâlâwahom yahatmâ yekbi. Yekŋetâ Petorohât hanŋe tâlâhumu yuwu sâm Yesu ekuop. “Lok pato, kulem teteap yuwuya âlâ ki ekmain. Yu ekmunŋe âlâ kândâkdâ oap. Yawu gârâmâ gâŋe sârâ selep kalimbu tuhunehât naŋgan. Gâhât âlâ, Mosehât âlâ, Eleahât âlâ.” Yawu sâop. 33 Otmu Mose yet Elia Yesu pilâm arire sâm otmutâ Petoroŋe kulem yakât topŋe ki nâŋgâmâk Yesu yawu sâm ekuop.

34 Yawu sâmu yanâk elem patoŋe ge pumŋe ya mem kâtâpgumu kiŋgityeŋahât otbi. 35 Kiŋgityeŋahât otŋetâ elem yakât biwiŋambâ Anitâŋe den âlâ yuwu sâop. “Bulâŋanâk yuâmâ nine nanne ombe bisine. Nâŋe âi sâm waŋmâ hâŋgângumune giop. Yakât otmâ den sâwuap ya yeŋe mem biwiyeŋan katmâ tem lâuwaŋgim mannomai.” Yawu sâop.

36 Den ya sâm tiŋ pilâmu Yesu ikŋeâk kinmu ekbi. Yâhâ hoŋ bawalipŋaŋe kulem ya ekbi yakât ki sâm tetem bukulipyeŋe ekyongowi.

37 Emet haŋ sâmu pumŋehembâ geŋetâ lohimbi kiŋgitŋe orowâkŋe ari mem teteyekbi. 38 Mem teteyekŋetâ hohetyeŋambâ lok âlâŋe halahum yuwu sâm Yesu ekuop. “Lok pato, gawot. Nine nanne ombe bisine yu gam ek. 39 Yakât topŋe yuwu. Weke bâleŋaŋe pârâk sânsânâk mâŋgâemu senŋe gâwâŋ gâwâŋ sâm hânân ge imu nekamŋe kâtiŋ sâm lauŋe barak barak otmu halahumap. Weke bâleŋe yaŋe haoŋmâ ârândâŋ yawu mâŋgâemap. 40 Yawuhât hoŋ bawalipgaŋe watŋet sâm dâim taka ekyongomune pâpgum pilai.” Yawu sâop.

41 Yawu sâmu Yesuŋe olelem hoŋ bawalipŋe yekmâ yuwu sâm ekyongop. “Yen orop sâp kâlep manmâ gain. Yamâ wongât nâhâitŋe ki tânnongowuap yawu naŋgai? Yawu nâŋgâm biwiyeŋaŋe nâhâlen tiŋâk ki kepeiai yakât nâŋgâmune ki ârândâŋ oap. Yawu gârâmâ hâmbâi nâŋe pilâyekmâ yâhâwom yan yeŋe girawu mannomai?” Yawu sâm ekyongom âwâŋe ekumu nanŋe ya dâim Yesuhâlen baop.

42 Dâim bamu weke bâleŋaŋe mâŋgâemu senŋe gâwâŋ gâwâŋ sâm hânân ge kârâŋ kârâŋ sâm lauŋe barak barak otmâ iop. Yawu otmuâmâ Yesuŋe weke bâleŋe ya watmu gaiakmâ arimu âlepŋe otmâ âwâŋahâlen ba kinop. 43 Yâhâ Yesuŋe kulem miop yan Anitâhât wâtŋe tetemu ekŋetâ ewe membe olop.

Yesu kulem miop ya ekŋetâ ewe membe olop sâp yan hoŋ bawalipŋe yuwu sâm ekyongop.

44 “Den yuwu sâm ekyongomune nâŋgâm biwiyeŋan katmâ mannomai. Anitâŋe nâ lok bulâŋe hâŋgânnohomu ge mansan. Nâhât kasalipnaŋe sâp ki kâlep otmuâk meneknomai.” Yawu sâop. 45 Yawu sâm ekyongowâke yamâ Anitâŋe nâŋgân nâŋgânyeŋe mem kopa tuhuyekmu nâŋgâŋetâ ki keterahop. Yakât otmâ âikune sâm otŋetâ umatŋe otmu pilâwi.

46 Sâp âlâen Yesuhât hoŋ bawalipŋaŋe osetyeŋan gâtŋe âlâ me âlâŋe kunyeŋe pato otbuap yakât sâm pawarak guwarak otbi. 47 Yawu otmâ sahaŋgiŋetâ Yesuŋe biwiyeŋahât topŋe nâŋgâm yan naom tipiŋe âlâ lâum gotyeŋan katmu kinmu 48 yuwu sâm ekyongop. “Lok âlâ me âlâŋe tem lâunihim naom tipiŋe yuwuya buku otbaŋginomai. Lohimbi yaŋe naom tipiŋe otbaŋgiain sâm yan nâ buku otnihinomai. Otmu nâ otnihiain sâm Anitâŋe hâŋgânnohomu ge mansan yâk buku otbaŋginomai. Yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâŋe yeŋahât nâŋgâŋetâ gemu huruŋ huruŋ manmai ya yeŋgât Anitâŋe nâŋgâyiŋgimu yahatmap.” Yawu sâop.

49 Yawu sâm ekyongomu Yoaneŋe yuwu sâm ekuop. “Lok pato, lok ondowân gâtŋe âlâŋe kutgan gohonmâ weke bâleŋe watyekmu gaiakmâ ariwi ya nenŋe ekmâ nâŋgâm bâlewaŋgim kuwaŋgiwin.” Yawu sâop.

50 Yawu sâmu yuwu sâm ekyongop. “Lohimbi nombotŋaŋe yeŋgât ki nâŋgâŋetâ gemap yaŋe yeŋgât buku manmai. Yakât otmâ lok yawuya ki kuyiŋginomai.” Yawu sâop.

51 Yesuŋe himbimân âwurem yâhâwuap yakât sâp tâlâhuop. Yakât otmâ Samaria hân tânâmŋambâ Yerusalem kapiân ariwe sâm biwiŋaŋe nâŋgâop. 52 Yawu otmâ Samaria ya yeŋgât kapi âlâen ari inomaihât hoŋ bawalipŋe nombotŋaŋe kulet sâm ari emet âlâ mem heŋgeŋguŋet sâm hâŋgânyongomu ariwi. 53 Ari kapi ambolipŋe ya ekyongoŋetâ Yesu Yerusalem kapiân ariwuap yawu nâŋgâmâmâ emetyeŋe alitbi. 54 Emetyeŋe alitŋetâ hoŋ bawayâhâtŋe yâhâp, Yakowo yet Yoane, yakât nâŋgâmutâ bâlemu yetŋe eŋgatyetŋeâk otmâ Yesu yuwu sâm âikuowot. “Lok pato, nâŋgânitgirâ sâmutŋe himbimâmbâ kâlâp punduŋ sâm ge seyehâk.”

55-56 Yawu sâmutâ kuyitgimu kapi ya pilâm âlâengen ariwi.

57 Mâtâwân arim tatŋetâ lok âlâŋe mem teteyekmâ Yesu yuwu sâm ekuop. “Gâ yuken yaken otbuat yamâ nâ orowâk.”

58 Sâmu sâop. “Nine topne hâum pâpguatgât yuwu sâmune nâŋgârâ keterahâk. Soŋgoâmâ nak duwiŋan imai. Yâhâ nâiâmâ nak kakŋan kerem tatmai. Yâhâ nâmâ Anitâŋe hâŋgânnohomu ge mansan yamâ emet âlâ ki tatnihiap. Yakât otmâ gâ orowâk arinom otmuâmâ girawu otnom?” Yawu sâm ekuop.

59 Yesuŋe lok âlâ mem tetem yuwu sâm ekuop. “Nâhâlen torokatdâ orowâk mandehât naŋgan.”

Sâmu sâop. “Lok pato, awoŋ âun bâleap. Yakât otmâ nâŋgânihirâ ari awoŋne kurihiwe. Kurihim âwurem gamune orowâk arirom.”

60 Sâmu sâop. “Lohimbi biwi pâlâmŋe manmâ Anitâhât den ki lâum manmaiŋe hanguŋet. Gâŋeâmâ katyekmâ taka Anitâhât den pat âlepŋe lohimbi ekyongowuat.” Yawu sâop.

61 Yâhâ lok âlâŋe Yesu yuwu sâm ekuop. “Lok pato, gâ orowâk arirehât naŋgan. Yawu gârâmâ nâŋgânihirâ hep torehenlipne yeŋgâlen âwurem arimune iseaŋgim katyekmâ âwurem gamune arirom.”

62 Sâmu sâop. “Den yat yakât matŋe den âlâen hâum yuwu sâmune nâŋgâ. Lok âlâ me âlâŋe nâhâlen torokatne sâm hep torehenlipyeŋe katyekŋetâ kinŋetâ waŋgaen yâhânomai. Yawu otmâ tepyeŋe nâŋgâyiŋgim purik sâm âwurem ari yekne sâm otnomaiŋe nâhâlen torokatŋetâ âi sâm yiŋgiwomgât dop ki tap.” Yawu sâop.