7
7:1-23 Melema Kake Telemomonga Pulumu Kinie Melema Kalaro Molemomonga Puluselonga Ungu Mare*Mateyu 15:1-20.
7:1-13 Pulu Yemonga Ungu Manema Olandopa, Anda-Kolepalimenga Ungu Manema Maniendopa, Ungu Te†akumunge 7:1-5 Mateyu 15:1-3 ekendo; 7:6-8 Mateyu 15:7-9; 7:9-13 Mateyu 15:3 ekendo-6.
1 ⸤Walse⸥ Parisi ye mare kinie Pulu Yemonga ungu manemanga pulume pilku mane siringi ye mare kinie‡bokumunge alsena anjokondo “11. Farisi”, “41. saveman”. eno Jerusalleme munduku siye kolko Yesusi molorumune ongo maku toko moloringimene 2 yu lombili andolimene§bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”. ki kalaro molopili ou kulumiye naa toko langi we ambolko noringi kinie kanokolie kanoko keri kanoringi. 3 (⸤Sike kalaro naa molorumu nalo⸥ Parisi yema kinie we Juda yemboma kinie enonga anda-kolepalimene “Teaa.” niringi mele pilku liku tengendo ou ki pali nona munduku kulumiye toko kondokolie langi pe noringi. Wenaa noringi. 4 Makete koleana puku ulkendo ongolie kiou kulumiye naa tokolie ⸤maketena topo toko lsingi⸥ langime naa noringi. Anda kolepalimenga teringi ulu pulu lupe lupe awisili pilku liku teko moloringila. Kápoma kinie, mingime kinie, langi noringi poloma kinie, aku sipe melema taki-teki we kulumiye toringi.)
5 ⸤Juda yembomane aku siku teringi⸥ kulu Parisi yema kinie, Pulu Yemonga ungu manemanga pulume pilku mane siringi yema kinie, enone ⸤Yesusi lombili andolimene aku siku ki kulumiye naa toko langi we noringi kanokolie⸥ Yesusindu walsiku pilkulie ningendo: “Anda kolepalimene “Teaa.” niringi mele nunge lombili andolimene nambemune naa pilku liku telemeleye? Enonga kime kalaro molopili langi nolemele kanumu.” niringi.
6 Yesusini enondo topondopa nimbendo: “Eno ⸤ungu manema pilku mane silimele yema kinie Parisi yema kinie⸥ eno topele mapele toli yema molemele!*bokumunge alsena anjokondo “47. tupela maus”. Pulu Yemone ungu umbu tondorumume pilipe yemboma nimbe sirimu ye Aisayane enondo nirimu mele papu nirimu. ⸤Enone kinié telemele mele yuni ou nimbe Pulu Yemonga⸥ bokune torumu molemo mele isipe:
⸤Pulu Yemone nimbendo:⸥
“Kanu yemboma enonga keremane na kapi ningu
‘Ye awili olandopamo.
Nu lipu awi silimolo.’ ningu
na imbi liku ola mundundulimele nalo
enonga konopume kinie nanga konopumu kinie
telune naa pulimo. Lupe lupe pelemo.
7 Enone ‘Nanga imbi
lipu ola mundundemili.’ ningu
na we popo toko kapi nilimele.
Mana yembomane mane silimele ungume mindi
mane sikulie
‘Iungu manema Pulu Yemone
“Teaa.” nilimo ungu manema.’
ningu pilku liku telemele,
akumunge na popo tonge kinie
uluri naa temba.ӠAisaya 29:13.
nirimu kanumu. 8 Pulu Yemone “Teaa.” nirimu ungu manema munduku siye kolkolie anda-kolepalimene “Teaa.” niringi mele mindi ambolko molemele.” ⸤nimbe Yesusini⸥ nirimu.
9 ⸤Yesusini⸥ ungu mare pea enondo nimbendo: “Enonga anda-kolepalimene “Teaa.” niringi mele pilku liku tengendo Pulu Yemone “Teaa.” nirimu ungu manema bulu silimele mele papu telemeleye? 10 Akumunge Mosisini nimbendo:
“Aminieli lanielinge ungume pilku liku,
liku awi siku teaa.”‡Wendo Oringi 20:12, Ungu Manema 5:16.
nimbe
“Yembo tene yunge anumundu molo lapando
ungu te nimbe kenjipe iri tomu liemo
kanu yembomo toko kondangi.ӤWendo Oringi 21:17, LLipai 20:9.
nirimu kanumu. 11 Nalo eno yemane ningendo: “Ye tene yunge anumu lapaselondo nimbendo: “Nane elo mele mare lipu tapondopo silkema koronga ‘Pulu Yemo simbo.’ nimbu panjerindu kanumunge elo manda naa lipu tapondopo simbo.” nimbelie 12 yunge anumu lapaselo naa lipe tapondomba kinie papu.” ningu mane silimele. 13 Aku siku mane silimele ungumuni ‘Anda-kolepalimene mane siringi ulu pulume olandopa.’ ningu ‘Pulu Yemone nirimu ungumu uluri molo. Manie pupili.’ nilimele. Enone ulu lupe lupe awisili aku siku teko molemele.” nirimu.
7:14-23 Melemane Yemboma Tepa Kalaro Mondondolemomonga Ungu Te*Mateyu 15:10-20. (7:1-23 pali kanani.)
14 Aku nimbelie Yesusini maku toko moloringi yembomando “Na moliona waa.” nimbelie enondo nimbendo: “Nane ⸤aku nikirumunge†inie yakondo 7:6-13. ungu te⸥ nimbo tekero ungumu enone pali komu tendeko ungumunge pulumu pilku kondayo. 15 Yembomanga kangine ulsukundu lepalie kerena pupe olona suku pulimo meltene ⸤Pulu Yemo manda popo tonge aulkemo pipi silimo⸥ kalaro te manda naa mondolemo. Yembomanga konopune sukundu pepalie wendo olemo ulumene mindi yemboma kalaro mondolemo. 16 (Yembo komu-peo lemba yemboma iungumu mimi siku piliengi!” nirimu.)‡akumu pilipe konginjeli pelemo yembo marene ningendo: “Akumu ou Giriki ungune ou kumbi lepa naa molorumu kene naa molopili.” nilimele. Marene “Molopili.” nilimele. Inie yakondo 4:9 sike molemo.
17 Kanune maku toko moloringi yemboma Yesusini mundupe siye kolopa ulkena suku purumu kinie yu lombili andolimene yu walsiku pilkulie ningendo: “Aku ungu ikomonga pulumu nambolkanje? Ningu para sieni.” niringi kinie
18-19 Yesusini enondo nimbendo: “Kinié kepe naa pilkimiliye? Yembo tenga kangine ulsu lepalie sukundu pulimo melte yunge konopune naa pupe, olona suku pupe ulsu omba le-murune kamu pulimomonga yu kalaro manda naa mondolemo mele naa pilkimiliye?” nirimu. (Yesusini aku sipe nirimumunge “Langimene pali yemboma kalaro te naa mondolemo.” nimbendo nirimu.)§ungu pulu te Lipe Mundorumu Yema 10 (akune 10:9-16 paa kanani).
20-21 ⸤“Kerena sukundu pulimo melemane aku sipe uluri naa telemo.” nimbelie⸥ yuni kelepa nimbendo: “Yembo tenga konopune sukundu pepalie wendo olemo kanu melemane yembo te ⸤Pulu Yemo popo tomba aulkemo pipi silimo⸥ kalaro te mondolemo. Ulu pulu kerime ou konopumuni pilkulie ⸤pe kamu telemelemonga⸥ “Konopune pepalie wendo olemo melemane kalaro mondolemo. ⸤We naa telemele.⸥” ⸤nikiru.⸥ Kanu melema i sipe:
Konopumuni ulu kerime pilimele;
wa ulu kerinele lupe lupema andoko telemele;
wa nolemele; yemboma toko kondolemele;
ambo ye pulime molo ye ambo lilime yembo lupema kinie ulu kerinele telemele;
22 yembomanga mele nosilimelema ‘Na liembo.’ nilimele;
ulu pulu keri lupe lupema telemele; kolo tolemele;
yembomane kanokolie pipili kolemele ulume pipili naa kolko sumbi siku telemele;
yembo lupema molemele mele kepe enonga melema yama mengo ‘Yu malo.’ konopu lemele;
‘Yemboma pipili kolko molko kenjengi!’ ningu ungu bulkundu nindilimele;
‘Na imbi ola molemo. Na pilipe konginjeli olandopa pelemo. Yembo lupema tondolo te naa pelemo.’ ningu kara pulimele;
kekelepa toli ulume telemele;
ulu pulu akume pilku telemele.*ungu pulu te Gallesia 5:19-20*. 23 Aku ulu pulu kerime pali yembomanga konopune sukundu pepa wendo olemomane yemboma ⸤Pulu Yemonga kumbikerena punge aulkemo pipi silimo⸥ kalaro mondolemo. ⸤Ulsu lepa olona pulimo melemane uluri naa telemo⸥” nirimu.
7:24-30 Kolea Pinisia Ambo Tene ‘Yesusini Ulu Tondolo Te Manda Temba.’ Nimbe Tondolo Mundupe Pilierimu Temanemo†Mateyu 15:21-28. Mateyuni “Kenane ambo te” nirimu.
24 Kanu kinie Yesusi molorumu kolea ⸤Geneserete⸥‡Inie yakondo 6:53. mundupe siye kolopa ⸤Juda yemboma moloringi kolea Gallilli disiriki ulsukundu⸥ kolea awili Taya kinie Saidonoselo lierimu koleana sukundu purumu. Akune purumu kinie yu ‘Yemboma na naa kanangi.’ nimbe ulke tenga sukundu pupe molorumu nalo yu omba molorumu mele yemboma pilieringi. 25-26 Yesusi yu omba molorumu akumu pilipelie ambo te yu molorumune sumbi sipe omba yunge kumbikerena manie molopa tamalu perimu. Kanu ambomo yu ⸤Pulu Yemonga⸥ Juda yembomanga talapena ulsukundu ambo te, kolea Siria poropinji sukundu kolea Ponisia disiriki yunge pulu koleamo. Ambomonga lemenunge konopune kuru te molopa ambolorumu kulu Yesusi molorumune omba manie molopa tamalu pepa yundu mawa tepalie nimbendo: “Nanga ambolamo kuru te konopune sukundu molemo kene yu ⸤kondo kolko⸥ kurumu toko makorou.” nirimu.
27 ⸤Ambomo yu ambo lupe, Juda ambo te molo, nimbe kanopalie⸥ Yesusini ambomondo ⸤ungu iko te topalie⸥ nimbendo: “Ambolangoma langi ou nangi olo tepili. Enonga langime lipu owama simolo kinie kapola naa temba.” nirimu.§“Ambolangoma” nirimu akumu Pulu Yemo yunge Juda yembomando nirimu; bokumunge alsena anjokondo “31. pikinini 31.2.”. “owama” nirimu akumu ulsukundu yembomando nirimu. “langime” nirimu akumu Pulu Yemone yunge yemboma tepa kondorumu ulumendo nirimu.
28 Ambomone yundu nimbendo: “Awilimu,*bokumunge alsena anjokondo “6. bikpela”. sike nikinu nalo owamane kepe ambolangomanga langi pundu manie pulimoma liku nolemele kanumu.” nirimu.
29 Kanu kinie Yesusini yundu nimbendo: “Ambomo, nu aku siku nikinumu papu nikinu. Aku siku nikinumunge kuru kanumu nunge ambolamonga konopune sukundu molopa omba wendo pumu kene nu ⸤konopu waengo siliku⸥ pu.” nirimu. 30 ⸤Yesusini aku sipe nirimu pilipelie⸥ ambomo kelepa ulkendo pupe kanorumu kinie lemenu konopune kuru te naa molopili uru peli polona ola we molorumu kanorumu.
7:31-37 Yesusini Ye Komu Sipe Ungu Naa Nirimu Te Tepa Konde Lsimu Temanemo
31 Yesusi kolea awili Taya mundupe siye kolopa kolea awili Saidono sukundu omba pupe, ‘Kolea Awili Rureponga Talo’ niringi koleana sukundu omba pupe, nomu Gallilli kélona ⸤sukundu⸥ orumu.
32 Akune moloringi yembomane yu molorumune ye komu sipe ungu sumbi sipe naa nirimu ye te mengo ongo “⸤Yu konde pupili⸥ nunge kimuni ambolou.” ningu tondolo munduku mawa teringi.
33 Kanu kinie yembo kakapu teko moloringime mundupe siye kolopa “Oltolo molambili.” nimbe kanu yemo tenga memba pupelie nirimumuni, komuselonga ki sundu suku mundupe, lkambe topa yemonga alumbelumu kimuni ambolopalie, 34 mulúne olando sipe kanopa, tondolo mundupe múlu lipe, Juda yembomanga ungu lepa yemondo nimbendo: “Epata!” nirimu. (Kanu ungumunge pulumu “Komumuni pilie!” nirimu.) 35 Aku nirimu kinie tamburumbu yemo komu-peo lepa yu ungu kapola pilipe, alumbelumu takele terimu kanumu pe nimbe umbu alumbelu angilierimu kinie yu ungu sumbi sipe nirimu.
36 Kanu kinie Yesusini enondo tondolo mundupe nimbendo: “Nane iulu tekero mele anjo yembo telurindu kepe paa naa ningu siee!” nirimu. Nalo yu “Molo.” nimbe karaye terimu mele ta ningu anjo yemboma yuni terimu mele temane toko siliku mindi andoringi. 37 ⸤Yu terimu mele kanoringi yemboma kinie, anjo temane toko siringi pilieringi yemboma kinie⸥ eno paa mini-wale munduku suruningulie ningendo: “Apa! Yu telemo ulume peangama mindi telemo. “Komu silimoma ungu pilku, ungu naa nilimelema ungu ningu, teaa.” nilimo kinie kepe ungume pilku ungume ningu telemele.” niringi.
†^ akumunge 7:1-5 Mateyu 15:1-3 ekendo; 7:6-8 Mateyu 15:7-9; 7:9-13 Mateyu 15:3 ekendo-6.
‡7:1: bokumunge alsena anjokondo “11. Farisi”, “41. saveman”.
§7:2: bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”.
*7:6: bokumunge alsena anjokondo “47. tupela maus”.
†7:7: Aisaya 29:13.
‡7:10: Wendo Oringi 20:12, Ungu Manema 5:16.
§7:10: Wendo Oringi 21:17, LLipai 20:9.
†7:14: inie yakondo 7:6-13.
‡7:16: akumu pilipe konginjeli pelemo yembo marene ningendo: “Akumu ou Giriki ungune ou kumbi lepa naa molorumu kene naa molopili.” nilimele. Marene “Molopili.” nilimele. Inie yakondo 4:9 sike molemo.
§7:18-19: ungu pulu te Lipe Mundorumu Yema 10 (akune 10:9-16 paa kanani).
*7:22: ungu pulu te Gallesia 5:19-20*.
†7:23: Mateyu 15:21-28. Mateyuni “Kenane ambo te” nirimu.
‡7:24: Inie yakondo 6:53.
§7:27: “Ambolangoma” nirimu akumu Pulu Yemo yunge Juda yembomando nirimu; bokumunge alsena anjokondo “31. pikinini 31.2.”. “owama” nirimu akumu ulsukundu yembomando nirimu. “langime” nirimu akumu Pulu Yemone yunge yemboma tepa kondorumu ulumendo nirimu.
*7:28: bokumunge alsena anjokondo “6. bikpela”.