Kolose
Yeisu ana totugugunayao
Kolose goi adi leta
Livala Aba Vaita
Leta ame Paulo ma siyana Timoti sigini sietune ina Yeisu ana totugugunayao Kolose goi yaidi. Paulo deri goi ikaaiyaka go, Timoti ikaaiyaka Pauloyana ivaite. Deriyana nakona Roma goi ikaaiyaka. Moe tetelina Guinuwa 28:11-31 goi ikaaiyaka.
Ame letayana tupwana nakae da Epeso adi leta. Paulo nakona aiyuwokova sivatayamo goi iginidi. Kolose be Epeso tupwana yomana, nakae 193 kilomita. Paulo geya tayaamo tuta ina Kolose geya. Tauyana boi ina Epeso go, nakona Kolose goi geya.
Ame letayana nakona Paulo tala 60 sinaena nakae igini.
Leta ame ana masi gagaina moe Yeisu ida Tomoya. Tovatulukwana polapola maniyedi Kolose goi sipooikíkina bego tonumisa sisobaledi. Tosobalayadi vatulúkwana liliudi sipopolidi, nakae Diyuu idi vatulúkwana, yaubada polapola adi tosakululu adi vatulúkwana be nakae Yeisu ina vatulúkwana sipopolidi. Ago idi vatulukwanayadi moe tomota idi vatulúkwana goi. Paulo tonumisa ivatulukoidi Yeisu anetava ida Tomoya be nakae Guyau, tauna itoboine Tauyana anetava takabiikaone.
Leta Luluna
1. Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao 1:1-2
2. Paulo ina kauyagu be ina kawanoi 1:3-23
3. Paulo Vala Dedevina mooitamoina ana totalavaita aba numisa 1:24—2:5
4. Vala Dedevina mooitamoina konumīse 2:6-23
5. Yawoida vau ina sinapu manuna 3:1—4:1
6. Paulo ina liwola vaamliyaidi 4:2-6
7. Paulo ina yabobona be ina nuwonúwana vaamliyaina 4:7-18
Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao
1
(Kolose 1:1-2)
1-2 Komi Yaubada ina kimasabayao Kolose goi,
Yau Paulo Guyau Yeisu ina vamoléyana tayamo Yaubada ina nuwonúwana goi be nakae siyada Timoti taiyao leta ame kaetune iwo komi aba numisa be spwagoogonimi Guyau taiyao yaimi.
Yaubada Tamada ina kanuwóiya be ina tuboina bei ivinimi.
Paulo ina kauyagu be ina kawanoi
(Kolose 1:3-23)
Paulo ina kauyagu
Tuta liliuna Yaubada, Tauyana ida Tomoya Guyau Yeisu Tamana, yaina kakaauyagu tutayana komi manumi kakaawanoi. Kakaauyagu nakae boi tutayana vala kagiminove imi numisa imi spwagógana ida Tomoya Guyau Yeisu taiyao goi manuna be nakae imi matakoi kidi Yaubada ina kimasabayao liliudi yaidi manuna go, ima ame tuta. Imi numisayana be imi matakoiyana unadi moe imi lotuta go, imi lotutayana bego ami vaiwówana yábana goi Yaubada imataakavate nava bei ivinimi. Moe boi livala mooitamoina goi bogina konove; livalayana moe Vala Dedevina. Valayana bogina iwo yaimi, nakae boi ina tomota liliuudi nakae poyapoya ana madabokiina goi yaidi. Amoko goi ikéuwo be nakae inúnuwo, nakae komi yaimi nakae boi tutayana kogiminove be Yaubada ina kanuwóiya kolotowodoko moe moitamo. Moe nakae Epapira Kol 4:12; Plm 1:23. boi bogina ivatulukoimi. Tauyana ama tosavaiyuwo be nakae ida kalo, nakae Guyau ina tovaita aba numisa komi manumi. Boi tauyana ilatuwokoima imi matakoi manuna. Imi matakoiyana unana moe Baloma Kimaasabaina.
Paulo ina kawanoi
Moe pasina kai nakae tutayana valemi kagiminove go, ima ame tuta ima kawanoi manumi geya kasayateta. Ima kawanoiyana bego Yaubada ina nuwonúwana ana yagoina goi ivakayaodeimi ame nakae: Baloma Kimaasabaina nanamsa liliuna ivinimi, e bei koyagoidoko. 10 Latuwoma ivakayaodeimi bego koketoiya dókana nakae kita ida Tomoya ina bodao itoboineda, e bei yawoimi madabokina goi Yaubada kovauuyaone. Koketoiya dōkana ame nakae: Imi guinuwa dedevidi madabokina goi kookēuwo, imi nanamsa Tauyana manuna ibíbina, 11 ina togaga madabokina goi ikitogagemi nakae ana káeyana tomoeeyalina ana togaga ana kakainaki. Moe nakae bego itoboinemi tuta liliuna imi egamogamogu manukaina, kotaoyaakavata nakae ina togaga ana kakainaki be mami uyáwana 12 kokaauyagu Tamada yaina. Tauyana itagoneda bei itoboineda ina kaiguyau boi ikaatotule ina kimasabayao liliudi bei ivinidi, e mavada ana dadava goi tababane. 13 Kita mamaníwana ina kaba lovina goi iyaveda namliyeta ikaidamaneda Natuna, moe ina kakaya, ina kalibúbuna sinaena goi. 14 Kita ida spwagógana Natunayana taiyao pasina ada tateta bogina tababane, moe ida goyo adi nuwotao. Epe 1:7.
 
15 Natunayana moe Yaubada geya tagiteyeta
ana tapata be nakae totubukumgo. Sam 89:27; Rom 8:29; Kol 1:18; Ibe 1:6; Nuw 1:5.
Yaubada ina madaginayao madabokidi itobusavedi.
 
16 Tauyana goi Yaubada kaga liliuna imadagidi;
kaga neta yábana goi
be nakae kaga neta poyapoya yatana goi,
kaga neta taagitedi
be nakae kaga neta geya tagitedita:
Yábana osasaina goi tolovina liliudi,
aba lovina liliudi, sinitu liliudi
be dimoni adi tovakumgoyao liliudi.
Kaga liliuna Yaubada imaadagidi
moe Natunayana nimana goi imadagidi
be nakae Tauyana manuna imadagidi.
 
17 Tauyana namliyeta kaga liliuna sisowóduwo,
bogina ikaaiyaka,
e yaidi goi Tauyana toosakina
be nakae Tauyana goi ikikavateedokoidi.
 
18 Tauyana wowona
moe kita ana totugugunayao go,
dabada moe Tauyana.
 
Tauyana yawana vau ana kaba vatowo;
tokámasa yaidi goi Tauyana totubukumgo†a Sam 89:27; Rom 8:29; Kol 1:15; Ibe 1:6; Nuw 1:5.
bego kaga liliuna goi Tauyana toosakina.†b Epe 1:22-23.
 
19 Moe unana Yaubada mana uyáwana iilovina
bego toinina aderina madabokiina
Natunayana goi ikaaiyaka
20 be nakae Natunayana ina guinuwa goi
kaga liliuna poyapoya yatana be yábana sinaena
ikabivekovekomneidi ame nakae:
Tauyana ikaikaina kerose goi Yaubada inuwolida.
Tauna Natunayana toosakina. Epe 2:16.
 
21 Komi boi mainao imi guinuwa goyogoyoidi pasidi Yaubada yaina kotavilei be nuwomi goi Tauyana kovakaleye. 22 Go ame tuta Guyau wowona ina kámasa goi Yaubada ikabivekovekomneimi, e bei ivagitakoimi toinina matana goi kimaasabaimi Tauyana umana, maavadaimi be nakae geya ami pikwanamo. 23 Moe nakae moitamo neta numisa goi kokaiyaka dókana. Numisayana ida dako nakae, yatana bogina tataoya ikasa. Ago numisayana goi geya tamoyamoya geya, go sem ada yava Vala Dedevina pasina talootutae. Vala Dedevinayana boi bogina konove, bogina inúnuwo Yaubada ina madaginayao liliudi yaidi goi. Valayana manuna yau Paulo bogina amalatovaita.
Paulo Vala Dedevina mooitamoina
ana totalavaita aba numisa
(Kolose 1:24—2:5)
Paulo ina gedageda Vala Dedevina manuna
24 Ame tuta guna gedageda komi ami dedevina manuna abaabanedi auyaaonedi unana gedagedayadi goi bei itoboinegu kaga Guyau boi bogina igimilovina tonumisayao ida gedageda ana kakainaki manuna yau wowogu goi alukavavedi Tauyana wowona manuna. Wowonayana moe kita Yeisu ana totugugunayao. 25 Totugugunayami manumi yau bogina amalatovaita, nakae Yaubada bogina ikawoigu komi ami dedevina manuna bego ina Vala madabokina tomota liliudi yaidi goi atalavaite. 26 Valayana moe Yaubada ina nuwogau boi nimatu vamoounina tubumao yaidi goi go, ame tuta bogina ikaiwoduwe kita ina kimasabayao yaida. 27 Yaubada latuwona bego ina nuwogau ivatulukoida bei tayagoi ame nuwogauyana dedevina toina esaesa nakae go, Totuyoyowo nuumisaimi yaimi tagite. Nuwogauyana moe Guyau yaimi nakae ikaaiyaka. Tauna koolotuta bego Yaubada ana káeyana tomoeeyalina goi bei kokaaiyaka. 28 Tauyana kai kataalavaite tutayana tomota liliumi kakatusinapumi be nakae mama nanamsa gagaina kavatulukoimi. Ima talavaitayana bego itoboinema tomota liliumi kavagitakoimi komi maatuwoimi Guyau matana goi. 29 Moe manuna nakae apoisógana ame nakae: Tauyana ina togaga sinaegu goi ipaisewa makimaki, e moe togagayana goi aakokoila.

1:7 Kol 4:12; Plm 1:23.

1:14 Epe 1:7.

1:15 Sam 89:27; Rom 8:29; Kol 1:18; Ibe 1:6; Nuw 1:5.

†a1:18 Sam 89:27; Rom 8:29; Kol 1:15; Ibe 1:6; Nuw 1:5.

†b1:18 Epe 1:22-23.

1:20 Epe 2:16.