8
Habo Nalolenenaga Mbogoyi biago tigua Anduane Homogonaga andaha mo yalu ibinigo ogo
(2 Bi Te 5.2–6.2)
Kini Solomonohanda Isaraele hameigini bibahende hearunaga agali haguane hearuhondobi hameigini emene emenenaga agali haguane hearuhondobi uruni ti bibahendeore ibuni koria Yarusaleme ibai halimu lama pudaba lene. Uruni tigua Debidinaga tano Saiononi Anduane Homogonaga Habo Nalolene Bi lo winigonaga Mbogoyi biago Anduane Homogonaga anda Yarusalemeni ngelo mo yalu ibule pudaba lolenaga ani lamule bi yalu purogo ladaba lene. 2 Sml 6.12-16, 1 Bit 15.25-29 Ani laya handala lamima purogo layagola bi ogoni hale halu agali uruni tigua mali ogoninaga ege kane layagola Isaraele wali agali ti Anda Nemandaruha Palu Holene Horo winigo ogoningi ti bibahende íbu ngoai hene. LBM 23.34 Agali haguane biaru íbu ngoai heagola loma binigo mo miaga hearu tigua Mbogoyi biago mo yalu Anduane Homogonaga anda heagoria yalu pene. Ani buwa loma binigo mo miaga biarubi Libai agali hearubi tigua Anduane Homogonaga Balai Anda heago gialo yalu Balai Anda ogoniha wiaga wiaru bibahende mo yai halu Anduane Homogonaga anda heagoria kaware pene. Ani mo yalu ibiyagola Solomonobi Isaraele wali agali bibahendebi Mbogoyi biago mo yalu ibiyagoria kaware mo ngoai ho hene. Ani mo ngoai howa tigua nogo sibirubi bulumaga wangaberubi dewaore daga labenahe Anduane Homogohondo loma biniru bo delalu hene. Ani bo delai halu loma binigo mo miaga biaru tigua Mbogoyi biago Anduane Homogonaga anda biagoha tamu Hobane Loma Bia Heneore biagoha mo yalu anda puwa dahuliyali handalehe wabini biago labonaga babagane andaneha ngelene. Babagane yabulalu haradaguabi wabu helayagome Mbogoyi biagobi iraho yaga ira luni kira biagolabobi bibahende babagane kira biagolabome dambi hai helene. Ira kira Mbogoyi iraho yaga ogoni labo lunioreyagola anda tamu Hobane Loma Bia Hene laga mende tagirahayagi heagoria howa ira ogoni labonaga nguni panigi handabehe wini. Anigo tagirahayagi howa handabe nahe wini. Ira ogoni labo anidagua wiaho wiaabo haga wini. Mbogoyi ogoniha ege to̱le̱ kira Anduane Homogonaga bi mana gilibu wini biagolabo dege wini. Bamba Isaraele wali agali Iyibi dindi wahalu Hari Sainai heagoria íbu heangi Anduane Homogohanda ti heba Habo Nalolene Bi mbira lowinigo ogoni ege to̱le̱ kirani gili buwa Mosesehanda Mbogoyi ogoniha yu ngelene. Man 10.5
10 Ani bialu loma binigo mo miaga agali biaru tigua Mbogoyi biago tamuha mo ngelalu tini tagira ibiyagola beraliba aleme Anduane Homogonaga anda biagoha íbu to̱lai hene.* Anduane Homogo ibuni Isaraele wali agali ti baba kogoni lowa walia halu ibuni beralibaha howa ibaga. Beraliba ogonime ti Iyibi wahalu tagira ibiyangi dindi ko wali agali nahaga wiagoria ibuni haru bamba hene. Haru Tagira Penego Be 13–21 handabe. 11 Anduane Homogo ibunaga wá taraore holeneme beraliba biagoha howa wá timbuni demborerebi hatagi hene. Ani hayagome loma binigo mo miaga biarume tinaga biabe bulene wiaru bule dai bibe nahe hene. 12 Ani biyagola Solomono ibugua Anduane Homogohondo bi ogodagua lalu, Anduane Homogo-o í̠nime lalu, I̱ beraliba hari mindini ngaruha holebero, larigoni. Iba 18.11, 97.2 13 Anigo ai áyu i̱na í̠naga anda baya taraore bia kogonigo í̠ni ogoniha haaboboore habelo kagoni, lene.
Solomonohanda wali agalihondo bi lenego ogo
(2 Bi Te 6.3-11)
14 Kini Solomono ibugua Anduane Homogohondo bi lai howa wali agali bu hearuha handa amu howa Ngode Datagaliwabehanda ti mo bayale helo lowa bi lahene. 15-18 Ibugua lalu, Anduane Homogo ina Isaraele wali agali kamarunaga Ngode Datagaliwabe kago ibunaga mini mo yaraga hama. Ibugua bamba i̱ aba Debidihondo mbira buleberogo lo winigo áyu biyada. Debidi ibugua Isaraele wali agaliru ti Anduane Homogo inanaga Ngode Datagaliwabe mitangi bialu ibuhondo lotu lalu ibuni kagoha kaware hole ibilonaga anda mbira bule manda bialu hene. Ani bule biyagola Anduane Homogohanda ibuhondo lalu, I̱na i̱naga wali agaliru Iyibi dindi howa haru tagira ibirungi hama ibinigo ibalu áyu ogoni howa tigua íbu ngoai howa i̱nihondo mitangi bialu lotu lalu holene anda mbira Isaraele dindiha tano wiyaru mbirani bilimu lalu nalami haru. Debidi í̠na i̱naga wali agaliru haru habelo dabo helaro. Í̠na i̱naga anda timbuni mbira bia hole manda birigoni bayale dege. 2 Sml 7.1-11, 1 Bit 17.1-10 19 Anigo mani howa í̠ igini mbirame wali agali i̱ni koria ibalu i̱ mitangi bialu lotu lelonaga anda ogoni bilo áyu í̠nime i̱naga anda nabulebere, lalu Anduane Homogo ibugua Debidihondo lamiyago, lalu Solomonohanda lene. 2 Sml 7.12-13, 1 Bit 17.11-12
20 Ibugua laho wialu lalu, Anduane Homogohanda bi ogonidagua lowinigo áyu heneneore lola hai helayada. Ai ina bibahende ibuni kagoria kaware pialu lotu lami̱yanaga i̱na Anduane Homogo Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabenaga anda mbira bidogoni. 21 Anda ogoniha Anduane Homogonaga Habo Nalolene Bi lo winigonaga Mbogoyi biago tamuha mo yu íbu ngeledogoni. Mbogoyi ogoniha bamba inanaga mamali Iyibi dindiha howa haru tagira ibiyangi ege to̱le̱ kirani Anduane Homogohanda ina baba Habo Nalolene Bi gilibu wini biagolabo ogoniha nga, lalu Solomonohanda ani lene.
Solomono ibugua Ngode Datagaliwabehondo bi lenego ogo
(2 Bi Te 6.12-42)
22 Ani lai howa Solomono ibugua Isaraele wali agali bibahendenaga deni lomabu delaga dabu wiagoria pu howa ibunaga gi yaraga halu lalu, 23 Anduane Homogo ina Isaraele wali agali bibahendenaga Ngode Datagaliwabe-o dahuliya andagahabi dindihabi mbira í̠ kegobi mende naheore. Ani kegobi howa iname mana beremaru í̠ninaga deni bayale hangu bialu howa mana ko ngaru mitangi nabi kamagola í̠na í̠ninaga Isaraele wali agali baba habo nalolene bi lo wirigo mitangi bialu ina gubalini haabo haga ke. 24 Í̠na bamba í̠naga biabe bia haga i̱ aba Debidihondo bulebero lalu bi mbira lo wirigo mitangi bialu áyu bi ogoni heneneore lola helarida. 25 Ai Anduane Homogo ina Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe-o áyu i̱na í̠hondo bi mbira hale harogo. Bamba i̱ aba Debidihondo mbira bulebero lalu bi mende lo wiriyago manda bibe. Í̠na ibuhondo lalu, Debidi-o í̠ igini aguaneru tigua i̱ni baya hangu talima ibaabo halubi i̱naga deni ibagabu halu í̠na bialu haga wiridagua biyagua nde í̠naga aguane uruni ariame hangu Isaraele wali agalinaga kini haabo holebira, lariyago. 1 Kin 2.4 26 Ai ina Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe-o í̠na i̱ aba Debidi í̠naga biabe biahaga biagohondo ani buleore lalu bi ogonidagua lo wiriyagobi heneneore lola helonaga ani bibe lalu langero.
27 Anigo Anduane Homogo-o heneneore dindi o ngagoha í̠ holene karulapedabe. Dahuliya andaga timbuniore howa ogoniha í̠ holene nakarulape ngegodago ai i̱na anda emeneore áyu o bu hela kogo í̠ holene karulape agua holedabe. 2 Bit 2.6, Ais 66.1, Ab 7.49, 17.24 28 Ai Anduane Homogo i̱naga Ngode Datagaliwabe-o í̠naga biabe biahaga kogonigo áyu i̱naga bi ogoale bibe larogo hale habe. I̱na í̠hondo hale halu bibe lalu langerogo bibe. 29 Í̠nime í̠naga anda ogonigo wali agaliru ti anda ogoniha anda ibalu í̠ni kegoria kaware ibilo dabarigoni. Aniyagua horo bibahendengi anda ogoniha de handape haga bibe. I̱na horo bibahendengi anda ogoniha handa amuho howa í̠hondo biamogo bibe larogola í̠na i̱naga bi hale halu bibe. Man 12.11 30 Anduane Homogo-o i̱nibi í̠naga Isaraele wali agali bu kamarubi iname í̠naga anda ogoniha handa amu howa í̠nihondo bi mbira laramagola í̠na dahuliya andagaha kegoriani howa inanaga bi laramago hale halu iname ko birimadaru domo wahaga bibe, lene.
31 Solomonohanda laabo halu lalu, Mbirali ibu damene mendeali kagome ibuhondo í̠ kagua mbira biri laragola ogoni ibugua anda ogoha anda ibuwa í̠naga lomabu delaga dabu ngagoria kaware ibalu ibu bi heneneore laro lalu i̱ kagua nabi layagua nde 32 Anduane Homogo-o í̠ dahuliya andaga howa mbirali ibunaga bi ogoni larago hale halu í̠na mana tigabi ngadagua bialu mo tiga bibe. Agali mana kagua biaga hayadago ibugua biyadagonaga pani mibe. Wali agali bu karunaga deni agali biagome ko mbira nawi kago ibuha ko para nahe kagoni lowa walia halu ibuhondo bayale bibe. Man 25.1
33 Í̠naga Isaraele wali agali kamarume inanaga waitigi baba wai bialu kamaria iname í̠hondo mana ko birimagome inanaga waitigime ina balu wayali helaregola iname ko birimadarunaga mini beregedalu í̠ni keria anda ogoha ibuwa í̠hondo bi lalu, Inanaga ko birimaru domo wahabe larimayagua 2 Bit 7.12-20 34 Anduane Homogo-o í̠ dahuliya andaga howa í̠naga wali agali bu kamarunaga bi hale halu ko birimago domo wahabe. Ani bialu inanaga waitigi karume ina dindi tara mendeha haru piyago í̠nime dindi bamba ina mamaliruhondo minigo ina dindiore ogoria lone haru dai bibe.
35 Ina wali agali í̠naga bu kamarume í̠hondo mana ko mbira bialu kamaria ina pani ngialu inanaga dindi ogoria iba dalu naibilo gaea hangu biaho ngelaregola mani ina mini beregedalu anda o kagoha í̠ni keria handa amu howa bi larimayagua 36 Anduane Homogo-o í̠ dahuliya andaga howa í̠naga Isaraele wali agali bu kamaru dara halu inamebi kini kagomebi ko birimadaru domo wahabe. Ani bialu iname mana tigabi bayale ngaru hangu talialu bialu holoma̱ya lawai habe. Ani bialu dindi ogo inanaga dindi ogoniore ngelo í̠na bamba inanaga mamaliruhondo mini wirigoria iba dalu ibilabe.
37 Solomonohanda laabo halu lalu, Inanaga dindi ogoria hina gariangi timbuni piyaguabi warago hongohe tara tagira ibiyaguabi puyabu poboyogobi hongohe tara mbira ibalu inanaga mabuha tomo hengene andaho karu mo ko hayaguabi pagaya ale dewaore ibalu mabuha tomo andaho karu nai hayaguabi inanaga waitigirume ibalu inanaga tanoruha kamaria ina bole ho hagirabu yanda hayaguabi warago tara tara ngaru inaha anda ibalu ina mo ko hayaguabi 38 í̠hondo bi laramagola hale habe. Í̠naga Isaraele wali agali ina kamaru aria mbirame í̠hondo ko biyagonaga mitangi bialu bu miniha genda howa dara halu anda ogo kagoha í̠ keria handa amu howa gi dogolalu í̠hondo bi layagua 39 Anduane Homogo-o í̠ í̠ni dahuliya andaga howa tinaga ko biyago domo wahalu tigua bi larago hale habe. Í̠nime hangu wali agali bibahendenaga bu miniha mitangi bu kagobi manda biai ho ke. Ani manda biai ho kegome wali agali tigua mana koyaguabi bayaleyaguabi biyadagua dabalu pani miadai bibe. 1 Sml 16.7, Iba 11.4, Ab 1.24 40 Ai í̠naga wali agali kamaru í̠na dindi ogoni inanaga mamaliruhondo mirigo ogoriani howa ina bayale tigabi bialu í̠ni andaneha haabo holoma̱ya ogonidagua bibe.
41-42 Dindi tara tara ngaruha howa wali agali bu karume í̠naga mini timbuni daliga mini lene ngago hale halubi biabe timbuni í̠naga wali agali bu kamaru biamogo biridago hale halubi mbiralime ibunaga dindi yu wahalu í̠ mitangi bialu lotu lole lowa anda ogoha ibuwa í̠nihondo lotu lalu bi layagua 43 Anduane Homogo-o í̠ dahuliya andaga howa o biagome í̠hondo bia lalu hale harago ale bibe. Í̠naga Isaraele wali agalirume í̠ andaneha kamadagua wali agali dindi tara taraha karume í̠ manda biai halu í̠ andaneha ibalu hai helo ani bibe. Ani bialu howa i̱na anda o bidogo í̠naga andaore kagonidalo manda bialu wali agali bibahende anda o kagoha ibalu í̠ni mitangi bialu lotu lolene ngago manda biai holebira. 1 Sml 17.46, 2 Kin 19.19, Iba 67.2
44 Í̠na inahondo, Dindi mendeha tínaga waitigi karu baba wai bule pudaba, laregola bialu howa ina dindi tara ta nabi kamagoha howa i̱na anda ogo Anduane Homogo í̠naga helo binigobi tano ogoni í̠na dabo ngelarigobi ogoniha handa dai bu howa ina ẖ́ondo bi larimayagua nde 45 Anduane Homogo-o í̠na dahuliya andaga howa inanaga bi laramaru hale howa ina dara halu inanaga waitigiru balu wayali holoma̱ya ina pele ngibe.
46 Wali agali bibahendeme ko biai haga kamago ai í̠naga wali agali iname í̠hondo ko bialu kamaria í̠na inahondo keba howa inanaga waitigi karume ibalu ina baba wai buwa ina bo garabaya bu yalu dindi tara kaundia kawarehayagibi minu yalu piyagua í̠naga wali agali bu kamarume í̠hondo bi laramago hale habe. 47-48 Mani inanaga waitigi dalu dindi tara uruniha howa inanaga ko birimaruni mitangi bu dai bialu inane mini beregedarimayagua nde Anduane Homogo-o í̠na inanaga bi laramago hale habe. Heneneore inanaga waitigi dindi ngaruha pu howa í̠nihondo hongo howa mini mbiraore wuwa í̠ hangu mitangi biaabo halu inane mini beregedai howabi ainde bamba í̠na dindi ina mamaliruhondo mini biagohabi í̠ninaga tano dabo helarigohabi i̱na í̠naga anda wali agaliru ti ogoniha ibalu í̠ni keria ibilo bia harugohabi handa daibu howa í̠hondo bi lalu, Iname mana ko bulene wiaruha pu pebe bialu howa ko dewaore bialu harimago, lapani halu langirimayagua 49 í̠ dahuliya andaga howa iname bi laramagola hale halu ina dara halu biamogo bibe. 50 Ani bialu nde í̠naga wali agali bu kamarume mine halu mana ko bialu harimaru bibahende í̠na domo wahai halu inanaga waitigi karume ina dara halu biamogo bilo í̠nime mo manda bia habe. 51 Anidagua bulenego irane ina í̠naga Isaraele wali agaliore kamagoni ndobe. Ina Iyibi dindiha ira hongohe daraligobiha kuni duguabe naheore wiagoha hemaria í̠nime ina dugu ede halu haru tagira ibirigoni.
52 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga Kego-o í̠naga wali agali bu kamarume í̠hondo bi lalu kamarubi inanaga kini kagome í̠hondo bi lalu kagobi iname í̠hondo ina biamogo bia lowa bi lalu kamago bibahende handalu dara howa hale habe. 53 Irane wali agali maru hearuni helowa ina Isaraele wali agali dege dabowa í̠ninaga wali agaliore daba bagiho helowa í̠nime ani bule lalu lo wirigonidagua bibelo. Í̠ninaga biabe biahaga Mosesehondo inanaga mamaliru bamba Iyibi dindi howa haru tagira ibiringi buleore lalu lo wirigodago anidaguaore bibelo laro, lalu Solomonohanda Anduane Homogohondo bi ogoni lene.
Solomono ibugua Ngode Datagaliwabehondo bi lamaro binigo ogo
54 Solomono ibu ge duli hangaho biruwa ibunaga gi kirabali dogoladaga howa lomabu delaga dabu wiagoria Anduane Homogohondo bi lalu berenego lai halu heyuwa 55 ibugua Ngode Datagaliwabehanda Isaraele wali agali bibahende mo bayale helonaga bi wali agali bibahendeme hale hai helo hongo howa ladaga halu hene. 56 Ibugua lalu, Anduane Homogonaga mini yaraga hama. Ibugua buleore lalu bamba lo winidagua mo palia holenebi gi nahe hada payabu holenebi ibunaga Isaraele wali agali ina kamaruhondo ngiyada. Buleore lalu bamba ibunaga biabe biahaga Moseseha howa lo winiru mbira wanahe biaiore hayada. Man 12.10, Yos 21.44-45, 23.14, 1 Kin 2.4 57 Anduane Homogo inanaga Ngode Datagaliwabe ibu bamba inanaga mamaliru baba mandagi hama ibinidagua áyubi nde ibugua ina yu wanahe ina baba mandagi haabobo helo. 58 Iname ibu mitangi biaabo halu ibu gubalini holoma̱ya mo manda biaabo haragola iname ibunaga hariga bayale mo wia kagoria pialu howa ibunaga bi mana bamba inanaga mamaliruhondo lamini ngaru baya hangu taluwa bialu holoma̱yanaga hameledo. 59 Ai horo bibahendengi Anduane Homogo inanaga Ngode Datagaliwabe ibunime i̱na ibuhondo bi áyu laruruni mitangi biaabo helo laro. Ani buwa ina ibunaga Isaraele wali agali kamarubi inanaga kinibi horo mbiru buru padamadagua ibugua ina dara howa biamogo biaabo helo. 60 Ani bialu kago hondowa dindi tara tarani wali agali hameigini bu karume hondowa Ngode Datagaliwabe tara mende nahe Anduane Homogo ibuni hangu heneneore henedane hondolebira. 61 Ai ibunaga wali agali kamiru tígua horo bibahendengi Anduane Homogo inanaga Ngode Datagaliwabe ibuni kago mitangi biaabo halu ibu andaneha hangu hai halimulo hameledo. Áyu howa ibunaga mana lowini ngaru baya hangu taluwa bialu kamidagua mani ani biaabo halu halimulo hameledo laro, lalu Solomonohanda lai lene.
Anduane Homogonaga andaore helo lomabu helenego ogo
(2 Bi Te 7.4-10)
62 Kini Solomono halu ibunaga wali agalirume Anduane Homogohondo nogo tara tara lomabu miniru bo delene. 63 Ibugua bulumaga daosini pira kirani kira (22,000) bo delalu nogo sibi daosini dege handari mbirani pira kira (120,000) Anduane Homogola ho gimbu bulenaga lomabu miniru bo delene. Kini biagobi wali agali bibahende hearubi tigua ogonidagua bialu anda biago Anduane Homogonagaore helo loma bia ho helene. 64 Horo ogoningi dege dindi henge timbuni mbira Anduane Homogonaga anda ogoni heagoria winigo ogonibi ibunaga ngelo lowa ibuni loma bia howa ngelene. Ani binigo ai dindi odagoria Solomono ibugua nogo maru irani delai holene loma wiarubi widi lomabu mulene wiarubi nogo o biarunaga habane Anduane Homogola ho gimbu bulenaga lomabu delolene wiarubi ogoriani delai hene. Dindi odagoria lomabu miniru bo delenedagoni irane lomabu mialu bo delaga dabu boronosime wabini henedago emene halu lomabu miniru delai habe naheyagola anidagua bini.
65 Horo ogoningi Isaraele wali agalinaga Anda Nemandaruha Palu Holene Horo hayagola Solomonobi Isaraele wali agali bibahendebi mo ngoai howa Yarusalemeni hene. Ti horo karu ala mo ngoai ho howa horo karu halu mende ngoai halu biyagola horo deru (14) bibahende íbu ngoaiho hene. Wali agali Isaraele dindi bibahendeha howa íbu ngoai hene. Uyurayagi dindi gibuni Hamada tano polene hariga tagira pedagoria howa pialu unurayagi Iyibi dindiha tubaria ngagoria howa hilalu ibaiore howa íbu hene. 66 Horo timbuni uruni hai halu Solomono ibugua wali agali uruni tini dalu dai bidaba lene. Ani biyagola nde wali agali tigua Solomono ibugua biyarunaga ka̱i̱ lalu Anduane Homogohanda Solomono mo bayale helonaga bi lahalu pene. Ti andaga pugu pugu bialu howa Anduane Homogohanda ibunaga biabe biahaga Debidi lamialu buleore lalu lo winiyago ibunaga Isaraele wali agali biamogo bialu biaore biyadagonaga turu haga bima tini dalu dai bigi bini.

8:1: 2 Sml 6.12-16, 1 Bit 15.25-29

8:2: LBM 23.34

8:9: Man 10.5

*8:10: Anduane Homogo ibuni Isaraele wali agali ti baba kogoni lowa walia halu ibuni beralibaha howa ibaga. Beraliba ogonime ti Iyibi wahalu tagira ibiyangi dindi ko wali agali nahaga wiagoria ibuni haru bamba hene. Haru Tagira Penego Be 13–21 handabe.

8:12: Iba 18.11, 97.2

8:15-18: 2 Sml 7.1-11, 1 Bit 17.1-10

8:19: 2 Sml 7.12-13, 1 Bit 17.11-12

8:25: 1 Kin 2.4

8:27: 2 Bit 2.6, Ais 66.1, Ab 7.49, 17.24

8:29: Man 12.11

8:32: Man 25.1

8:33: 2 Bit 7.12-20

8:39: 1 Sml 16.7, Iba 11.4, Ab 1.24

8:43: 1 Sml 17.46, 2 Kin 19.19, Iba 67.2

8:56: Man 12.10, Yos 21.44-45, 23.14, 1 Kin 2.4