MAREKO
Mareko e Judaŋic jaha wâc. Ʒâŋe‐ticne moc Johane. Neŋgoc‐ticne ʒâŋene Maria, e Jerusalem haeo ŋeŋe juju ewec (Aposolo 12:12). Mareko e Jesuzi mâreŋko juha maŋfuŋ‐ticnao mi juwecte micticnaonec miti mi manawec. Jesu e sambâŋko fehame kikefuŋfâcne jaŋerao ʒuhuckewec. Eme Paulo â Banaba jahe Antiokia haeonec miti kiŋaŋ fuŋkera rapic dameŋ ira Marekozi bâjâpec‐jofawec. Raku hata ombâŋko behec‐jofawec, jahe boc ra tâc rapire hâwickeme Jerusalem haeo risiewec (Aposolo 13). Juku Paulozi miti kiŋaŋ mocwâc raocte Banaba âzâcneme eki ʒiŋuc muwec: Johane Mareko jowapere mâmâc ranʒepeneŋ. Eme Paulozi Marekore maname mi sâckewecte qataracnewec. Qataracneme Banaba e Mareko jowame wokeo ferâ Kipiro nucko miti kiŋaŋ rapic, â Paulo e ine Silahec tiŋhata rapic (Aposolo 15). Eme jufeku ʒâhec Paulozi Mareko mocwâc manacneme mâmâc jupic. Dameŋ mocko Paulo e kâpâcwâru ficko ŋehame Marekozi ra iqickewec (Kolosai 4). Erâ dameŋ mocko kâpâcwâru fickoa ŋehuc Paulozi Timoteo ʒiŋuc qâreŋkecnewec: mareko jowatec mâmâc warezepirec, e kiŋaŋ sâcne qanareocmu (Timoteo II 4:11). Ʒâhec Marekozi Petorohec jupaŋkewec. Ehuc ere mickonec Jesure dâŋ binaŋ manawec i qâreŋke‐fârewec. Irec ʒiŋuc muzo: Papia i Marekoraonec â miti binaŋ i Petororaonec. Mareko e papia‐ticne Paulo â Petoro jahe hâmohapire qâreŋkewec. Erâ eki Jesure Biŋebiaŋ fuŋkerâ qâreŋkeme Mataio, Luka â Johane jaŋe ʒâhec qâreŋkembiŋ. Â Jerusalem hae ine ŋeha qâreŋkewec. Qâreŋkerâ Roma haeo miti ŋic ŋokac jumbiŋ jaŋerao râeme rawec.
Dameŋ ira Roma haeo qâpuckonec opâ ruac bocjahazi Jesure kikefuŋ erâ jumbiŋ. Eme jaŋe, Jesu e Anuture Ŋokâ jâmbâŋ, i mana ʒakieniŋte Mareko e Jesuzi mâsi sâko bawec â miti tâpirihec muwec, erâ bawe jâpec‐jopame dâŋticne reŋkehuc ŋicmaŋkonec waha wisembiŋ, binaŋ iŋucne bocjaha bâwosâerâ qâreŋke‐jarewec. Jesu ɋie‐ticnao wiac fuawec irec binaŋ Marekorao basaŋgopeneŋ. Binaŋ‐ticne fuŋkekac ine Johane Miti Opâ fufuŋke eki hata bâʒâweme Jesuzi gie‐ticne fuŋkewec irec dâŋzi micne bakac. Eme Jesu e gie‐ticne bahuc miti muwec â mâsi bawec irec binaŋne fofeku gaŋ 10 ira fisikac. Â Jesu e Jerusalem haeo ferâ ira juku maripoŋko hâmowec erâ hâmockonec faharewec irec binaŋ sasawa i gaŋ 11–16 ira fofârekac. Marekorao binaŋ honeŋgopeneŋ i gâcne Mataiorao honekicne jaha, gâcne Lukahec wirec‐jekic, â gâcne ine ŋic jahec â moc mâmâc‐jeŋic ekac. Erâ jahe bâʒorahuc qâreŋkepic, â Marekozi ine bâmbembeŋkehuc râewec.
Papia maŋnao gaŋne gaŋne dâŋ neŋgocne kecʒiŋuc râe rakicne:
Gaŋ 1. Johane Miti Opâ fufuŋke ere binaŋ, â Jesuzi gie‐ticne fuŋkewec.
Gaŋ 2:1—3:6. Jesu â Judaŋic jaŋe mu qaqatarac embiŋ.
Gaŋ 3:7—8:26. Jesu e Galilaia mâreŋko â mâreŋ rârec rârec mâsi fuŋne fuŋne bahuc miti muwec.
Gaŋ 8:27—10:45. Jesu e motecfâcne ʒâic â hâmoc‐ticnere biŋedâŋ jazawec.
Mar 10:46—Mar 13. Jesu e Jerusalem haeo ferâ gie‐ticne batarawec.
Gaŋ 14—15. Jesu ʒâic mamana â hâmoc‐ticnere binaŋ.
Gaŋ 16. Jesu e hâmockonec faharewec irec binaŋ.
1
Johanere dâŋ binaŋ
(Mat 3:1–12; Luk 3:1–9, 15–17; Joh 1:19–28)
Jesu Kristo, Anuture Ŋokâ, ere Biŋebiaŋ fuŋkerâ fuawec irec dâŋ. Porofete Jesajazi dâŋ kecʒiŋuc qâreŋkewec fokac:
“Manakic, no kiŋaŋŋic‐nane sorepe
eki bânie‐garehuc hata bagarezejec. Mal 3:1; Mat 11:10; Joh 3:28
Mâreŋ tuhuo wiwira moc fuakac:
Wofuŋte hata bâʒâweniŋ,
hata‐ticne hepie wâneŋkeoc.” Jes 40:3
Dâŋ irec sâcko Johane Miti Opâ fufuŋkezi mâreŋ burocnao fua tâcnerâ, maŋjeŋic bârisierâ Miti Opâ ruapie sâqocne‐jeŋic tâmireocte jazawec. Eme Judaia mâreŋko â Jerusalem haeo ŋic jumbiŋ jaŋe hegarackerâ erao rarâ sâqocne‐jeŋic mufuapie Jordaŋko opâ rua‐jarewec. Johane eki ine ŋaqi moc kamele kanʒaŋnezi bakicne i rojuwec erâ becsahac moc ombâŋnao jomawec. Nânâ‐ticne ine ɋâuc bisirec â baŋac nâhuc juwec. Ŋic II 1:8; Ʒek 13:4 Miti ine kecʒiŋuc muwec: “Râpefuŋ‐naneo warehuc jukac, e tâpiri sâc moc focnekac, e sâko no iŋucnezi mafahe decnepe mi sâckeocmu. Apo 13:25 No opâ rua‐ŋareekopac, eki ine Tiri Mâro rua‐ŋareocmu.”
Jesu Miti Opâ ruame Sataŋzi esâickewec
(Mat 3:13–17; Luk 3:21–22; Joh 1:31–34)
Eme dameŋ ira wiac kecʒiŋuc fuawec: Jesu Nazarete haeonec Galilaia mâreŋkonec ware fisime Johanezi Jordaŋko opâ ruacnewec. Luk 2:51 10 Eme opâonec wefu wefuhuc mi wiac kecʒiŋuc honezejec i: Sambâŋ aŋkeme Mâro e hapâ iŋucne Jesurao wahawec. 11 Ehame sambâŋkonec dâŋ moc ʒiŋuc fuawec: “Go joroc Ŋokâ biaŋ‐nane, go hone aŋac egareekopac.” Mar 9:7; Mi Mâ 2:7; Jes 42:1 12 Eme izia Mârozi ecneme mâreŋ burocnao rawec. 13 Rarâ ira ŋafe ʒoaŋ 40 juhame Sataŋzi esâickewec. E kâte qowi jaŋere ŋondeŋko juhame aŋelo jaŋe kime dopec ecnembiŋ. Mi Mâ 91:13; Joh 1:51
Jesuzi gie‐ticne fuŋkerâ motec rocjopawec
(Mat 4:12–22; Luk 4:14–15; 5:1–11)
14 Eme Johane kâpâcwâru ficko râepie fohame Jesu e Galilaia mâreŋko fisirâ Anuture uucmaŋ irec Biŋebiaŋ mufuahuc kecʒiŋuc jazawec: 15 “Dameŋ maickekac, Anuture uucmaŋzi iqic‐ŋopakac. Irec maŋŋeŋic bârisierâ Biŋebiaŋ i ro maŋ enʒepieŋ.” Gal 4:4
16 Juku Jesuzi Galilaia riqic qacne rahuc Simoŋ â ɋaticne Anderea honec‐jofawec. Jahe riqicko wasaŋ‐jekic behehuc domapic. Jahe qowi gie bapa ŋic hâcne. 17 Eme Jesuzi ʒiŋuc jasawec: “Ware no bâjâpecnunic, eme ŋicko gie bapa bacŋofapemu.” Mat 13:47 18 Mume izia wasaŋ‐jekic beherâ e bâjâpepic. 19 Eme Jesuzi piticne rarâ Jakobo, Ʒebedaiore ŋokâ, â ɋaticne Johane bâfuac‐jofawec. Jahe wokeo ŋehuc wasaŋ‐jekic ʒâficke bâpiaŋ ehapire honec‐jofarâ izia 20 wira‐jacteme manarâ mamac‐jekic Ʒebedaio â gieŋic wokeo ŋehapie behec‐joparâ bâjâpepic.
Jesuzi Kafanaum haeo gie bawec
(Luk 4:31–37)
21 Eme jaŋe Kafanaum haeo rambiŋ. Eme sabata hombaŋ maickeme Jesuzi mitificko ferâ miti jazawec. Mat 4:13 22 Jazame ŋic jaŋe miti mumu‐ticnere manapie fefene jâmbâŋ ewec. E runezi miti bâutuckehuc jazawec, miti qaqazu jaŋere mumu i mi muwec. Mat 7:28, 29 23 Eme dameŋ ijaha mitific‐jeŋicko ŋic demoŋnehec moc ŋewec, eki owackerâ ʒiŋuc muwec: 24 “Jesu Nazarete haeonec, go nâŋere jujuo wemocte warekic? Go sipiric‐nâpocmurâ warekomec me? No ʒâŋitacgukopac, go Anuture Tiriŋic.” Mar 5:7; Mi Mâ 16:10 25 Eme Jesuzi dâŋ mucnerâ muwec, “Go niniŋkerâ ŋickonec wefu rac.” 26 Mume demoŋzi ŋic ba bâsuec ecnehuc owa kâcɋene owackerâ wefu rawec. Mar 9:26 27 Eme ŋic jaŋe bipic‐jeŋic tarame nazaŋ gazaŋ erâ mumbiŋ, “Hâc, i wemo wiac, i miti fuŋmoc, tâpiri sâkohec. Demoŋ dâŋ jazame iŋucnezi wâc micne reŋkeŋgopieŋ.” 28 Eme biŋe‐ticne biac jaha haŋ barâ Galilaia mâreŋ sâcke‐fârewec.
Jesuzi huc ʒâichec bâmâteŋ‐jopawec
(Mat 8:14–17; Luk 4:38–44)
29 Eme izia mitifickonec waharâ Jakobo â Johane jahehec Simoŋ â Anderea jahere ficko fembiŋ. 30 Eme ira Simoŋ safeŋ‐ticne huc ʒocnehec bame fowec. Eme Jesu ficko feme biac âzâcnembiŋ. 31 Âzâcnepie erao rarâ menao rorâ bafaharewec. Iŋuc ecneme izia hucticne beheme nânâ rike gumec ejarewec. 32 Eme ʒoaŋ hume owâeme ŋic huc ʒâichec â demoŋhec ʒeŋgoma erao bacjopa warembiŋ. 33 Erâ hae rune mâmâc sasawa ficmotâckopec tumaŋne‐fârembiŋ. 34 Eme eki ŋic bocjaha huc fuŋne fuŋnehec ɋiɋic bacjopawec, erâ demoŋ bocjaha jâpe‐jarewec. Ehuc demoŋ jaŋe fuŋne‐ticne manambiŋzi mutaniŋkenʒipiŋte mic muac ejarewec. Luk 4:41; Apo 16:17, 18
35 Eme hae mi fureha furic dadapâcte faharerâ hae beherâ mâreŋ râricne mocko rarâ numuwec. 36 Eme Simoŋ â âgofâcne jaŋe bâjâpe raku 37 bâfuarâ âzâcnembiŋ, “Ŋic jaŋe basacgu‐fâreŋgopieŋ.” 38 Mupie ʒiŋuc jazawec: “Nâŋâc hae rârec rârec ŋerakac sâc ranʒepeneŋ wâc. Ehuc miti jazazepac. No gie i hâcne bapemurâ warepac.” 39 Eme Galilaia mâreŋ fotâcne rac warec ehuc mitificne ficne mita jazahuc juwec â demoŋ jâpe‐jarehuc juwec.
Ŋic moc wicsanaŋ‐ticne bâsomiewec
(Mat 8:2–4; Luk 5:12–16)
40 Eme ŋic wicsanaŋhec moczi erao rarâ dieŋzi hecnerâ wâsickehuc muwec, “Go bâsomiecnuzo murâ sâcne bâsomiecnucmu.” 41 Mume Jesuzi ere bune sâqoreme meticne sicnerâ ŋic bâuahuc âzâcnewec, “Mana‐garekopacte fâsâec.” 42 Iŋuc âzâcneme izia wicticne somieme sahacne biaŋkewec. 43 Eme Jesuzi ŋic acmâc sorerâ dâŋ fâfâcnehec ecnehuc ʒiŋuc muwec: Mar 3:12; 7:36 44 “Manakic, go irec dâŋ binaŋ ŋic moc mi jazazemec. Go ʒiŋuczia taha baparao rarâ sahacge jâutuzemec, erâ fâsâekomec irec bâzi Mosere micdâŋte sâc riketec fuŋne mana taranʒepieŋ.” Tah 13:49; 14:2–32 45 Eme ŋic e rarâ dâŋ mume mi qareŋko razejec. Eme irec Jesu e hae kâcɋenao tâtâc raocte maname quŋkewecte hae herâricnao sawa juwec. Eme ira sifu ŋic rârec rârec qiŋ qururuŋko fisihuc domambiŋ.

1:2: Mal 3:1; Mat 11:10; Joh 3:28

1:3: Jes 40:3

1:6: Ŋic II 1:8; Ʒek 13:4

1:7: Apo 13:25

1:9: Luk 2:51

1:11: Mar 9:7; Mi Mâ 2:7; Jes 42:1

1:13: Mi Mâ 91:13; Joh 1:51

1:15: Gal 4:4

1:17: Mat 13:47

1:21: Mat 4:13

1:22: Mat 7:28, 29

1:24: Mar 5:7; Mi Mâ 16:10

1:26: Mar 9:26

1:34: Luk 4:41; Apo 16:17, 18

1:43: Mar 3:12; 7:36

1:44: Tah 13:49; 14:2–32