11
Mbulu ta urlaŋana ipiyotyooto
Urlaŋana na, ka mbulu ta kembei: Koroŋ ambaimbaiŋan tabe Anutu ikam piti i, na lelende iwe ru pa pepe. Mi koroŋ ta tere ki matanda som, na urlaŋana ta ikam ti ma ŋgar kiti imbol pa ma toso koroŋ tana imbotmbot. Ro 8:24+; 2Kor 4:18, 5:7 Zin wal urlaŋan ta muŋgu timbot na, urlaŋana kizin imbol ta kembei, tanata Anutu leleene ambai pizin mi iwit urun.
Urlaŋana ta ikam ti ma toso: Anutu iso sua men mi saamba, toono, mi koroŋ ta boozomen tipet. Tana koroŋ boozomen ta tipet ma tere zin i, tipet pa koroŋ sa ta iti irao tere ki matanda i som. Un 1:1+; Mbo 33:6+; Yo 1:3; 2Pe 3:5
Urlaŋana ki Abel, Enok mi Noa
Muŋgu Abel iurla ki Anutu, tanata ikam patoronŋana ta ambaiŋana ma ilip pa patoronŋana ki toono Kain. Tana urlaŋana kini, ta ikam ma Anutu leleene ambai pini, mi iwit uruunu ma isombe ni tomtom ndeeŋeŋana, mi iyok pa patoronŋana kini. Tana ŋonoono, Abel ni imeete kek. Tamen urlaŋana kini ka mbol ta ipombolmbol ti men i. Un 4:3+; Ibr 12:24; 1Yo 3:12
Enok, ni iurla ki Anutu, tabe meeteŋana indeeŋi som. Mata yaryaaraŋana, mi Anutu ikami ma isala. Pa sua ki Anutu iso ta kembei:
Tomtom tire i mini som. Pa Anutu ikami ma isala kek. Un 5:21+
 
Mi muŋgu, indeeŋe tau Anutu ikami ma isala zen na, Anutu iwit uruunu ma iso ni leleene ambai pini. Mi sombe tuurla ki Anutu som, na mbulu kiti sa ko irao Anutu leleene na som. Pa bela tuurla kembei Anutu, ni imbotmbot, mi ikamam kadoono ambaimbaiŋan pizin wal tau tikamam kinkiini be tiute kati, tona tarao be tala kolouŋana pini.
Motoyom ila pa Noa. Indeeŋe Anutu isotaari pa mbulu tabe ipet i, na ni iurla Anutu kalŋaana. Ŋonoono, ta muŋgu mi imar na, tomtom tire mbulu sa ta kembei som. Tamen Noa, ni imototo Anutu. Tanata ito Anutu kalŋaana ma ipo wooŋgo, mi ikamke itunu mi wal kini pa nonor biibi. Urlaŋana kini tina, ta iswe mbulu sananŋana kizin tomtom ta timbot toono pa mazwaana tana ma imbot mat. Mi ikami ma zaana pa matamur ki Anutu, mi Anutu ipaati be tomtom ndeeŋeŋana. Un 6:13+; Ro 3:22; 1Pe 3:20
Urlaŋana ki Abaraam
Mi Abaraam tomini iurla. Pa indeeŋe Anutu iboobi be izem kar kini mi ila pa lele toro tau ni imbuk sua pa be ikam pini na, ni ileŋ la sua tana mi imaŋga pataaŋa pa pai. Ŋonoono, mata popoten ni ikankaana pa lele iŋgoi tabe ni ila ma imbot pa i. Un 12:1+; Ŋgo 7:2+ Tamen iurla kembei Anutu imbuk sua pini be ikam toono tana pini, tanata imaŋga mi iwwa ma ila, mi iwe leembe pa. Mi ni iur kar sa som. Ipamendernder beeze men mi imbotmbot pa. Ila kena, ipamender. Ila kena, ipamender. Mi ni itutamen som. Kaimer lutuunu Isak mi tumbuunu Yakop tomini. Ŋonoono, zin zan pa sua mbukŋana ki Anutu kembei Abaraam. Tamen tire kat ka ŋonoono som, mi timbotmbot lela beeze men. Un 35:27 10 Tana Abaraam izirri i mi iwwa. Paso, ni iurur mataana pa kar ŋonoono tau Anutu itunu ikam mos pa mi ipamender. Kar tana ko imbol mi imbotmbot ma alok. Ibr 12:22, 13:14; Tur 21:2,10
11 Abaraam iurla, tanata Anutu ipomboli ma irao ziru waene Sarai tipeebe. Ŋonoono, mazwaana tana, Sarai irao ipeebe mini som. Paso, ni iwe kolmannan kek. Tamen Abaraam iurla kembei Anutu itoto sua kini mbukŋana, tanata ire sua tana iur ŋonoono. Un 17:19, 21:2; Ro 4:18+ 12 Kere. Abaraam, ni tomtom tamen ŋonoono. Mi mburaana imap kek. Tamen zin wal ta tiyooto pini na, boozo kat. Irao tinin zin na som. Pa zin kembei pitik ta timbot saamba mi magargaara ta sousou kana i. Un 15:5, 22:17
13 Wal ta boozomen tana, urlaŋana ikamam peeze pizin ma irao meeteŋana kizin. Ŋonoono, koroŋ ta Anutu imbuk sua pa be ikam pizin na, tikam som. Pa ka nol igarau zen. Tamen matan iurur pa sorok, mi lelen ambai pa ma kembei ta tirre la pa koroŋ ŋonoono i. Mi zitun tizzo katkat ma tiso: “Toono tiŋgi, niam kar tiam som. Iŋgi amwe leembe pa sorok.” Un 23:4; Mbo 119:19; 2Kor 5:7; Pil 3:20; 1Pe 1:17, 2:11 14 Mi wal ta tizzo sua ta kembei na, tizzwe kembei kar kizin ŋonoono sa ko imbotmbot i. Mi iŋgi tirru ta tiwwa i. 15 Mi be tikamam ŋgar biibi pa kar ta tizem kek na, mi titwer miili pa, so timiili ma tila kek. 16 Mi som. Pa lelen itaŋtaŋ la pa kar toro ta ambaiŋana kat ma ilip. Kar tana imbot ta kor a. Uunu tina ta Anutu niini ise, mi leleene pizin, mi iyok pizin be tipaati kembei Anutu kizin. Pa kar ta zin tiurur matan pa, ina ni iurpe pizin ma imap kek. Pil 3:20; Ibr 13:14
17-18 Indeeŋe Anutu itoombo Abaraam na, ni iyok la Anutu kalŋaana mi ikam lutuunu Isak ma ila be iwe patoronŋana pini. Ŋonoono, muŋgu Anutu imbuk sua pini ma iso: “Koroŋ ta nio aŋbuk sua pa na, popoŋana ku tabe tiyooto pa Isak i ko tikam.” Kere. Isak, ni itutamenŋana. Kelŋana sa som. Tamen Abaraam iurla, tanata ikam lutuunu tana, mi iso ipuni be iwe patoronŋana. Un 21:12, 22:1+; Ro 9:7; Yems 2:21+ 19 Paso, ni iurla ta kembei: Anutu, ni irao be ipei zin meeteŋan ma burup ma timaŋga mini. Mi mbulu ta ipet pa Isak, ina kembei ta ni imeete kek, mi Anutu ipei i ma burup ma imaŋga, mi iuri la ki Abaraam mini. Mbulu tana ipatooŋo iti pa maŋgaŋana kizin wal meeteŋan. Yo 5:21; Ro 4:17+
Urlaŋana ki Isak, Yakop, mi Yosep
20 Isak, ni iurla ki Anutu, tanata ipombol lutuunu bizin Yakop ziru Isau, mi iso zin pa mbulu tabe ipet pizin pa kaimer i. Un 27:27-39+ 21 Mi Yakop iurla ki Anutu, tanata indeeŋe ni iwe kolman kat mabe imeete na, loŋa mi ipombol Yosep lutuunu bizin ru muŋgu. Mi ipeŋeene paŋaana se tete kini ta iwwa pa i, mi isuŋ pa Anutu. Un 47:31+, 48:15+ 22 Mi Yosep iurla ki Anutu, tanata indeeŋe ni ikamam be imeete na, iso pa mazwaana tabe zin Israel tizem Aikuptu i, mi isotaara zin pa itunu tirontiron tomini. Beso timaŋga na, matan iŋgal be tikam ma tila, mi titwi su toono Kanaan. Un 50:24+; Kam 13:19
Urlaŋana ki Mose
23 Mose tamaana ma naana tiurla ki Anutu, tanata indeeŋe tau tipeebi na, timoto king kalŋaana som, mi titurke i ma imbot pa puulu tel. Paso, tire ruŋguunu ambaiŋana kat ma ipa ndel pizin pikin pakan. Kam 2:2+; Ŋgo 7:20+
24 Mose, ni iurla ki Anutu, tanata kaimer ma iwe tomtom na, leleene be tomtom tipaati be king lutuunu moori lutuunu na pepe. Pa zaana tana, ni ire kembei koroŋ sorok. Kam 2:10+ 25 Mi mboti ambaiŋana ki kulindi ta molo som mi imap na, ni ikam ŋgar biibi pa som. Pa imoto: Kokena iyaaru i pa sanaana. Tana leleene imet kat, mi igaaba Anutu wal kini, mi ibaada pataŋana kembei ta zin. Pa ina, ni ire kembei koroŋ ambaiŋana ma ilip. Mbo 84:10; Ibr 10:33 26 Mi ni iurur mataana pa kadoono ambaiŋana tabe Anutu ikam pini pa kaimer i, tanata ikam ŋgar ta kembei: Sombe tirepiili i mi tikam pataŋana pini pa Mesia zaana, ina ambai. Pa Mesia tana ilip kat pa koroŋ ndabokbokŋan matakiŋa tau zin Aikuptu kan tindoundou na. Ibr 10:34+, 13:13 27 Mi urlaŋana ki Mose, ta ikami ma imoto kete malmalŋana ki king som, mi izem Aikuptu. Ŋonoono, iti tomtom tarao be tere kat Anutu ki matanda som. Mi Mose, ni ikam ma kembei ta irre Anutu i. Tabe imender mbolŋana. Kam 2:10+; Yo 20:29; 2Kor 4:18
28 Mose iurla ki Anutu, tanata iso pizin Israel ma tikam mbulu ki Pasoba, mi timusmus siŋ ise kataama kizin kizin. Tana aŋela tau Anutu iŋgo i ma ila be ikasgeege zin Aikuptu na, ikam kosa sa pizin pikin muŋgamuŋga kizin Israel som. Kam 12:7-21+
29 Zin iwal biibi ki Israel tiurla ki Anutu, tanata tipa pa toono raraazaŋana men mi tindu Tai Siŋsiŋŋana ma tilae. Beso zin Aikuptu titoombo be tito zin na, tai ipol ma imiili mi ipomon zin. Kam 14:21+
30 Urlaŋana kizin Israel, ta ikam zin ma tipapiliu kar biibi Yeriko pa aigule lamata mi ta. Beso aigule iwe lamata mi ru na, Anutu ikam ma siiri mbolŋana ki kar tana baram baram su lene. Yos 6:12+
31 Reap, ni moori zaala lwoono kana ta muŋgu imbot kar Yeriko na. Mi ni tomini iurla ki Anutu. Tana indeeŋe Yosua iŋgo zin pautu ma tila be titiiri lele na, Reap ikam zin ma tila ruumu kini mi imboro zin ma timbot ambai. Tana kaimer ma zin Israel tikas zin iwal biibi ki kar Yeriko ta tizorzooro Anutu na, Reap imeete raama zin som. Yos 2:1+, 6:22+; Yems 2:25
Wal urlaŋan pakan ta Anutu mburaana itatke zin pa pataŋana kizin
32 Ambai, aŋso imar imiili su ti. Kokena aŋyaaru ma molo. Pa leŋ mazwaana sa be aŋso pa Gideon, Barak, Samson, Yepta, mi Dabit ma Samuel, mi Anutu kwoono bizin ta muŋgu tikamam sua pizin tomtom na som. Het 4:16; 1Sam 1:1–1Kin 2:12 33 Zin wal tina tiurla ki Anutu mi ni ipombolmbol zin, tana tomtom kizin pakan tila pa malmal ma tilip pizin king ta timborro lele pakan ta bibip i. Mi kizin pakan na, tiurpewe pataŋana kizin tomtom mi tipombolmbol mbulu ndeeŋeŋana. Kizin pakan na, tire sua ta Anutu imbuk pizin na iur ŋonoono. Mi kizin pakan na, Anutu iuulu zin, tabe laion tirao be tikan zin som. 1Sam 17:34+; 2Sam 7:11+; Dan 6:1+ 34 Kizin pakan na, tikam zin mi tipiri zin lela you. Tamen you ineene zin som. Mi kizin pakan na, tomtom tiso tikuruumu zin pa buza. Mi som. Pa zin tila len kek. Tomtom kizin pakan na, mburan biibi som. Tamen Anutu ipombol zin, tana ziŋan zin karkari tiporou ma tilip pizin, mi tiketo kan koi bizin tana ma tila len. Het 7:22, 15:14+; 1Sam 18:11; Dan 3:1+ 35 Mi moori pakan na, Anutu ipei wal kizin ta timeete kek na, mi burup ma timaŋga mini. 1Kin 17:22+; 2Kin 4:36+
Wal pakan ta urlaŋana ipombol zin ma tibaada pataŋana
Mi tomtom pakan na, kan koi bizin tiseseeze matan mi tizzo pizin ta kembei: “Niom sombe kezem urlaŋana tiom, tona amzem yom ma kala leyom.” Tamen zin tileŋ la kalŋan som. Paso, tire kembei maŋgaŋana ki mbeŋ kaimer na koroŋ ambaiŋana ma ilip. Tanata kan koi bizin keten malmal pizin, mi tiur yoyouŋana pizin pa zaala boozo, ma ila ila ma timetmeete. 36 Mi wal pakan na, tomtom tikam seŋge pizin, mi tibalis zin pa re tuunu. Pakan, tipo zin pa re, mi tiur zin lela ruumu sanaana. Yer 20:2 37 Mi pakan na, tipun zin pa pat ma timetmeete. Pakan, titeete zin ma timetmeete. Mi pakan na, buza ikan zin ma timetmeete. Tomtom pakan timbot ŋoobo kat. Tiurur mbili kulin men ma iwe len kawaala, mi tikanan peteele. Mi tomtom tiseseeze matan mi tikamam bakai pizin. 1Kin 21:13; 2Sto 24:21; Ŋgo 7:58, 14:19 38 Zin tana, wal ambaimbaiŋan kat ma tilip pa iwal biibi ki toono ti. Tamen timbot ŋoobo kat. Tomtom kizin pakan tiwwa pa lele bilimŋana mi lele abalabalŋana. Mi pakan na, timbotmbot lela toono mi raŋ sumbun sumbun. Paso len murin sa som. 1Kin 18:4, 19:9
39 Zin wal ta aŋwidit kan mbol ti na, tiurla kat. Tanata Anutu leleene ambai pizin mi iwit urun. Tamen koroŋ ambaimbaiŋan ta Anutu imbuk sua pa be ikam pizin na, kizin tasa ire kat som. 40 Paso, muŋgu kat Anutu leleene iur kek be ikam uraata toro tabe iurpe kat zin mi iti tomini. Uraata tana, ta koroŋ ambaiŋana ma ilip. Mi ni iso zin wal muŋguŋan tirao be tire uraata tana ka ŋonoono loŋa som. Pa leleene be itiŋan tere raraate.

11:1: Ro 8:24+; 2Kor 4:18, 5:7

11:3: Un 1:1+; Mbo 33:6+; Yo 1:3; 2Pe 3:5

11:4: Un 4:3+; Ibr 12:24; 1Yo 3:12

11:5: Un 5:21+

11:7: Un 6:13+; Ro 3:22; 1Pe 3:20

11:8: Un 12:1+; Ŋgo 7:2+

11:9: Un 35:27

11:10: Ibr 12:22, 13:14; Tur 21:2,10

11:11: Un 17:19, 21:2; Ro 4:18+

11:12: Un 15:5, 22:17

11:13: Un 23:4; Mbo 119:19; 2Kor 5:7; Pil 3:20; 1Pe 1:17, 2:11

11:16: Pil 3:20; Ibr 13:14

11:17-18: Un 21:12, 22:1+; Ro 9:7; Yems 2:21+

11:19: Yo 5:21; Ro 4:17+

11:20: Un 27:27-39+

11:21: Un 47:31+, 48:15+

11:22: Un 50:24+; Kam 13:19

11:23: Kam 2:2+; Ŋgo 7:20+

11:24: Kam 2:10+

11:25: Mbo 84:10; Ibr 10:33

11:26: Ibr 10:34+, 13:13

11:27: Kam 2:10+; Yo 20:29; 2Kor 4:18

11:28: Kam 12:7-21+

11:29: Kam 14:21+

11:30: Yos 6:12+

11:31: Yos 2:1+, 6:22+; Yems 2:25

11:32: Het 4:16; 1Sam 1:1–1Kin 2:12

11:33: 1Sam 17:34+; 2Sam 7:11+; Dan 6:1+

11:34: Het 7:22, 15:14+; 1Sam 18:11; Dan 3:1+

11:35: 1Kin 17:22+; 2Kin 4:36+

11:36: Yer 20:2

11:37: 1Kin 21:13; 2Sto 24:21; Ŋgo 7:58, 14:19

11:38: 1Kin 18:4, 19:9