1 Aigule ta na, Yesu izuŋzuŋ su lele ta. Isuŋ makiŋ, mi naŋgaŋ kini ta, isu mi iwi lae pini ma iso: “Merere, so yam pa zaala ki suŋŋana kembei ta Yoan ikam pa naŋgaŋ kini na.”

2 Tabe Yesu iso pizin. Iso: “Keleŋ. Sombe kusuŋ, to koso ta kembei:

5 Tona Yesu iseeŋge sua kini ma iso pizin: “Sombe guraaba ku sa imbot lele molo mi ima pa mbeŋ lukutuunu, mi sombe nu kom kosa sa be kam pini som, inako kam so? Nu ko la ki torom sa mi so pini: ‘Ou toroŋ, kam narabu zukŋana tel sa imar be aŋkam ma aŋla. 6 Pa guraaba tio ta imbot lele molo mi imar, mi iŋgi koŋ kosa sa be aŋkam pini som!’

7 “Tamen takankaana pa. Ko torom tana mburaana som ma iŋgi, mi ipekel kalŋom ma iso: ‘Aiss, pagesges yo paso? Pa niamŋan lutuŋ bizin amkotkaala kataama, mi amsu muriyam kek. Iŋgi be amkeene i. Irao aŋmaŋga mi aŋkam kosa sa pu na som.’

8 “Lak, parei? Sombe ni ipekel ta kembei, ko zemi? Som. Nu ko noknok sua pini. Mi nio aŋso kat piom. Ŋonoono, torom tana, ni niini gesges. Tamen ni kola ileŋ la kalŋom mi iuulu u pa koroŋ boozomen ta nu ru zaala pa. Pa sombe iuulu u som, to itunu uruunu isaana.✡Lu 18:1+

9 “Tana nio aŋso piom: Kiwi, to kakam. Kuru, to kendeeŋe. Kutut kataama, to kataama ikaaga piom.✡Mk 11:24; Yo 15:7; 1Yo 5:14+

10 Pa sombe tomtom sa iwi, nako ikam. Mi tomtom ta so iru, nako indeeŋe. Mi tomtom ta so itut kataama, nako kataama ikaaga pini. 11 Parei? Sombe pikin tasa iwi tamaana pa ka ye, ko tamaana ikam ka mooto sa? 12 O sombe iwi i pa ka man kutuluunu, ko ikam ka zirkuumbu sa? Som. 13 Lak, niom na sananŋoyom. Tamen mbulu tabe kakam pa lutuyom bizin na, niom kuute. Tanata kakamam koroŋ ambaimbaiŋan pizin. Mi Tomoyom ta imbot saamba a, kampeŋana kini ilip kat piom. Tana zin wal ta so tisuŋ i pa Bubuŋana Potomŋana, na ni ko ikam pizin.”✡Yo 4:10, 7:38+, 14:16+; Ŋgo 2:38

14 Tomtom ta, ni bubuŋana sananŋana ikami ma kwoono imun. Mi Yesu iziiri bubuŋana sananŋana tana ma iyooto pini, to tomtom tana iso sua. Tabe iwal biibi tire mi kwon itaanda pa. 15 Tamen tomtom pakan timaŋga mi tiso: “Iŋga sa Belsebul, biibi kizin bubuŋana sananŋan ta ipombolmboli. Tanata le mburaana be iziiri zin bubuŋana sananŋan ma tiyooto.” 16 Mi pakan na, tiso titoombo Yesu. Tisombe ni itooro mos sa tabe iswe kembei ni iwwa raama saamba mburaana, to tiurla kini.✡Mt 12:38, 16:1; Mk 8:11

17 Mi Yesu, ni iute ŋgar kizin kek. Tana iso pizin: “Parei, lele sa, sombe ka tomtom bizin tibalak zitun mi tiparkam malmal pizin, ko timbot ambai? Som. Ko tiparkazas zin ma lele tana bilim. Mi ruumu tomini. Sombe ka tomtom bizin tikam ta kembei, inako tireege ruumu ma borok su lene.✡Mt 9:4

18 “Mi Sadan ta kembena. Sombe zin wal ta ni ikamam peeze pizin i, tibalak zitun mi tiparkamam malmal pizin, nako peeze kini imbol be parei? Kere. Niom tina kosombe Belsebul ta ipombolmbol yo, mi aŋzirziiri zin bubuŋana sananŋan ma tiyotyooto. 19 Kena parei pa naŋgaŋ tiom ta tizirziiri zin na? Asiŋ ipombolmbol zin? Sua ta kipiri pio, ta imiili pa ituyom ma iswe ŋgar tiom sananŋana. 20 Tamen sombe Anutu mburaana ta ipombolmbol yo mi aŋzirziiri zin bubuŋana sananŋan, ina iswe kembei peeze ki Anutu ipet mat ma imbot la mazwoyom kek.✡Kam 8:19; Lu 17:21

21 “Mi tomtom sa ta ni mburaanaŋana i, sombe iur mburu kini malmal kana ila niini lup, mi imenderkalkaala ruumu kini mbolŋana, nako koroŋ kini boozomen imbot ambai. 22 Tamen, sombe tomtom toro sa, ta mburaana ilip kat na, imar mi ziru tikam malmal, inako ilip pini. Tonabe iyo mburu malmal kana boozomen ta tomtom mataana kana ipase pa na, mi iyo le koroŋ kini pakan tomini, mi irai ma irao waene bizin.✡Kol 2:15; 1Yo 3:8, 4:4; Tur 20:2

23 “Tomtom ta so igabgaaba yo som, ina ni iwe koŋ koi. Mi sombe tomtom sa, iuluulu yo be aŋluplup zin tomtom som, na ni kembei iyaŋgwirŋgwiiri zin.”✡Mk 9:40; Lu 9:50

24-25 Yesu iseeŋge sua kini mini ma iso: “Bubuŋana sananŋana sa, sombe iru pa tomtom sa mi iyooto mini, inako iwwa le sorok pa lele bilimŋana, mi iru muriini be imbot pa mi keteene su. Mi sombe iru ma som, nako iso: ‘A, nio iŋgi ko aŋmiili ma aŋla aŋlou muriŋ muŋguŋana mini.’ Mi so imiili ma ila muriini muŋguŋana tana, mi ire kembei tisiiri ma iŋgeeze kek, 26 nako ila mini mi iyo waene bizin lamata mi ru tomen ta tilip pini pa mbulu sananŋana na, ma ziŋan timar mi tiru pa tomtom tana ma timbotmbot. Tabe ni isaana kat. Muŋgu na pe som, mi iŋgi isaana ma isaana kat.”✡Yo 5:14; Ibr 6:4+; 2Pe 2:20+

27 Yesu izzo sua tana, mi moori ta imbot lela iwal biibi mazwan, ni imaŋga to iso la pini ma iso: “Moori ta ipeebu mi ipiwinu pa tui na, ni ikam kampeŋana biibi!”✡Lu 1:28,42,48

28 Tamen Yesu iso: “Ina ŋonoono. Tamen zin wal ta tikan la sua ki Anutu mi titoto, ina zin tomini tikam kampeŋana biibi.”✡Lu 8:15,21; Yo 14:21; Yems 1:25

29 Tomtom boozo timarmar, to Yesu imaŋga mi ikam sua pizin. Iso: “Wal ta koozi timbotmbot i, zin sananŋan kat. Pa tiso tire mos sa pa matan, to tiurla. Mi mos tamen kembei ta muŋgu ipet pa Anutu kwoono Yona na, mos tamen tina ta ko Anutu ikam pizin. 30 Pa muŋgu Yona iwe kilalan pizin tomtom ki Ninibe, mi ipei ŋgar kizin pa mbulu kizin sananŋan. Mi Tomtom Lutuunu ko ikam mbulu raraate men pizin tomtom ta koozi timbotmbot i.✡Yona 1:17, 2:10, 3:4

31 Indeeŋe mbeŋ kaimer ma Anutu iso iur kadoono pizin tomtom na, moori zaanaŋana ta muŋgu ikamam peeze pa lele pakaana ta mbuleene kat na, ni tomini ziŋan zin tomtom ta koozi timbotmbot i, ko timaŋga. Mi ni ko iŋgal matan pa zooroŋana kizin. Paso, ni iute Anutu som, tamen imbel pai pa lele molo mi imar, bekena ileŋ ŋgar ta Anutu ikam pa king Salumo na. Mi iŋgi tomtom ta ilip pa Salumo, ta koozi imbotmbot i.✡1Kin 10:1+; 2Sto 9:1+

32 Mi zin Ninibe kan tomini. Ziŋan zin tomtom ta koozi timbotmbot i, ko timaŋga mi tiŋgal matan. Pa muŋgu zin tileŋ sua ki Yona, mi titooro lelen. Mi iŋgi tomtom ta ilip pa Yona, ta koozi imbotmbot i.✡Yona 3:5+

33 “Parei, sombe tutun lam sa, ko tuturke? Som. Iti tuur se kor, bekena zin tomtom ta tile na, timbot la mat tomini.✡Mt 5:15; Mk 4:21; Lu 8:16; Pil 2:15+

34 Iti matanda ta iurur mat piti. Tana sombe matanda ambai, ina iswe kembei mat imbot la lelende kek. Mi sombe matanda isaana, ina iswe kembei tombot la zugut lene men. 35 Tana motom iŋgalŋgal itum. Kokena nu ndemeere sorok ma so ko mat imbot la lelem, mi tamen ko zugut ma iŋgi. 36 Tana sombe koroŋŋom sa ikam zugut ka mbulu sa som mi mbotmbot la mat leleene men, nako kembei ta lam iyaara kat pu i.”

37 Yesu ikamam sua tana, mi tomtom ta kizin wal tutu kan, ni iso pini be ziru tila ma tikan kini la mbata. 38 Tila ma mbulen su pa kini kanŋana. Mi tomtom tina ire Yesu iŋguuru namaana som, mi ikan kini, tabe ikam ŋgar boozo.✡Mt 15:1+; Mk 7:1+

39 To Merere iso pini. Iso: “Aiss, niom tutu koyom, kakam ŋgar biibi pa koroŋ mat kana men kembei ta mbooro ma kuuru ŋguuruŋana. Tamen leleyom na, bok pa kuumbu mi mbulu sananŋan ta boozomen.✡Mk 7:4; Tit 1:15

40 Niom talliŋoyom kat! Parei, Anutu ikam ŋgar pa koroŋ mat kana men, mi lelende som? 41 Tamen sombe kuur leleyom pizin wal sorrokŋan mi ku'uulu zin, nako koroŋ ta munŋaana men iŋgeeze piom.✡Yesa 58:6+; Lu 12:33; Tit 1:15; Yems 1:27

42 “Niom tutu koyom na, tembel yom kek! Pa motoyom iŋgalŋgal be kikinin zeere tiom soroksorok mataana kana be kakam la ki Anutu. Mi ina ambai. Tamen tutu bibip ŋonoono, ina kakam ŋgar pa som! Tutu ta kembei: Takam mbulu ndeeŋeŋana men, mi tuur kat lelende pa Anutu mi zin tomtom. Niom sombe koto tutu, na bela koto tutu ta boozomen, tona ambai.✡Lo 6:5; Mika 6:8

43 “O niom tutu koyom na, tembel yom kek! Pa sombe kelela lupŋana muriini, na niom leleyom be mbuleyom izze mbalia ta wal zanŋan murin na. Mi sombe tipakur yom isu kar keteene, to leleyom ndabok mi niyom ise.✡Lu 14:7, 20:46

44 Aiss, tembel yom kek! Niom kembei wal lepen ta tomtom tire som, tana tiso ko lele ambaiŋana men, mi tilala mi timarmar pa.”

45 To tomtom ta, ni zin wal ta ŋgar kizin ilip pa tutu i, iso pa Yesu. Iso: “Biibi, sua ta piri na, ipamiaŋ yam tomini.”

46 Tabe Yesu iso pini. Iso: “Aiss, niom wal ta ŋgar tiom iliplip pa tutu i, niom tomini tembel yom kek! Pa tutu tiom ikamam pataŋana boozomen pizin tomtom. Ŋonoono, tutu tana ipata piom som. Mi zin na, ipata pizin. Tamen kuur nomoyom kunuunu risa be ku'uulu zin na som.✡Ŋgo 15:10; Ga 5:1

47-48 “Mi Anutu kwoono bizin ta muŋgu tumbuyom bizin tipun zin ma timetmeete lup, ta koozi kuurpewe lepen be iŋgeeze kat. Tamen mbulu ta kakamam, ina iswe kembei ŋgar tiom raraate kembei ta tumbuyom bizin, mi koyok pa mbulu kizin sananŋana. Tana tembel yom kek.✡Ŋgo 7:51+

49 Tanata Anutu iswe ŋgar kini biibi ma iso ta kembei: ‘Nio ko aŋgo zin wal ta tiwe nio kwoŋ na, mi zin ŋgoŋana tio. Mi pakan na, tomtom ko tipun zin ma timetmeete. Mi pakan, nako tiseeze matan.’ 50-51 Mi kadoono sananŋana kizin wal boozomen ta tipun sorok Anutu kwoono bizin, inako ise tiom. Indeeŋe ta Anutu iur saamba mi toono, mi meeteŋana ki Abel, mi imar imar ma meeteŋana ki Anutu kwoono Sakaria ta tipuni su artaal uunu lela urum lene na, mbulu sananŋan ta boozomen tana ka kadoono kola ise kizin tomtom ta koozi timbotmbot i. E, nio aŋso piom: Niom ta ko kere kadoono kizin.✡Un 4:8; 2Sto 24:20+

52 “O niom wal ta ŋgar tiom iliplip pa tutu i, tembel yom kek! Pa sua ki Anutu ta iwe zaala pizin tomtom be tiute kati na, niom keswe pizin som. Mi ituyom kombot lela peeze ki Anutu som, mi zin wal ta tikamam be tilela na, kapakalkaala zaala pizin.”

53 Yesu ikam sua tana ma imap, to imaŋga be izem zin. Som, mi zin tutu kan mi zin ŋgarŋan ki tutu keten malmal kat pini. Tana timaŋga mi tikam wiŋana boozo pini, 54 beso ipekel ŋoobo ma iŋgi, tona iwe le uunu be tikami.