6
Iesu ke ualaein tasir tamata ke siauais tar tolimir taosein
I muduhia Iesu ke hua kout tar pang giamehener kodom i Galili, a giameher hanganar kodomon i Taiberias. Doho bureher tamata ra uakeluk teil tatanon, teeit gisina ka banga tar nitouo ke guata peon, kare uauia tasisine resi mat. Doh Iesu ke kaete kaia tar ponponin mesno tamatang uakuakeluk, kara la tabila totongua. Doh tar binakono ko uahuhut ponoin ro niein uleik tasir Ju, “Leke Liu ro Mat.”* O niein uleik o nasir Ju ra kilain, “Leke Liu ro Mat.” O uanamana huara dede tar binaka toro mat o uleik ko leka liu tasir Ju i Isip. O Ju ra kil, “o Pasova.” Timana toro Bolobolong Kale Tapokis Mahar 12. Doh Iesu ke uatadain, kare banga tasir burehentieher tamata ra uakeluk teil pe tatanon, kare kula pare tang Pilip, “Iangua ri bulaua tureig me niein mare uelmatout tasir tamatasine mara ein?” Iesu e marang uatolaua tang Pilip, maene ke dangata tatanono pare, teeit inggon e ate manasa hape re turung guata pe.
Kare kula Pilip pare, “Tasir tamata uakapa tunusine tar kale mes siksikir niein e matoto leu pono tar 200ir kina tar bulaua me bereit.” Doha tang giamehe na tamatang uakuakeluk Iesu, Andru tahina Saimon Pita ke hire tang Iesu pare, “A tang siokor keketik kaeinane inggono no tolima ro bebereitilik ka tuha keipig tar raes-bali, kara torikir ian, bo e matoto leue puk tasir tamatasine.”
10 Kare kula Iesu tosno tamatang uakuakeluk pare, “Uatabila toto tasir tamat.” Doh tar buturuon a gargarasanan, temaeit o tamata uakapa tun ka siokor tabila uahiu i kot. Doh gisina kaelaisane tar tolimar taoseinir bulout.
11 Song ke kale Iesu tar bereitinin, kare heir tar niuaha tang God taninin, kare bul taninina tasir tamatasine ra tabil, kare guata sira poluk tar ian. Doh gisina ka siokor uelmatout uaia uakapa tunis teres nimalar. 12 Ka la mahmahur uakapa manasasin, kare kula Iesu tosno tamatang uakuakeluk pare, “Mu kale toto tar nieininine ke mokomoko mara hik me giniamehe ra ueluelourig.” 13 Temaeit gisina ka kale toto manasa tar bereit geka tuha keipig tar raes-bali geke mokomok, kara ongo uauoun tar hangaul, kara torikir tohen.
14 Ka banga per tamata ke touo pe Iesu tar inetonene ke kotpokos, kara kulangua pare, “Roono mana tun, inggono ter Propeit gere lang laha tar kot!” Banga Toro Bolobolong Ualatut 18.15; 18.18 15  * Jon 18.36Doh Iesu e ate tasisinar tamata ra marang uelhote tar me petutup ualahur tatanono pare, e toia tasisin, temaeit inggono ke hiliu, kare la tar ponponin me pahen.
Iesu ke haiala i rana tar laur
16 Ke reiu manason, kara hiuoko no tamatang uakuakeluk Iesu tar tektekener kodom i Galili. 17 Doh inggono ke reiu kitup manas, kare halanampe Iesu te laha tasisin, kara panetenguasina tar bout, kara la uoum tar pang giamehe nar kodom i Kaperneam. 18 Doh ahik me manasan, kare unguar uasul, kare uleik ponor butuanane tar kodom. 19 Doh gisina no tamatang uakuakeluk Iesu ka hua tar puhung barah sikoro kaelain tar tolim ue a tonomor kilomita, kara bangangua tang Iesu re haia pe me i rana tar laur, e la uelhirime tar bout. Doh gisina no tamatang uakuakeluk Iesu ka sokorontiehe tun. 20 Kare kula Iesu tasisina pare, “Ahik pah mung sokor, inggo dehon!” 21 Doh gisina ka uah, kara uapanete tatanono tar bout. Doh ahik me manasan, kare la hungukor bout tar buturene ra lang lasin.
O tamata ka sir uakeluk tang Iesu
22 Nar uagiamehenar marein, o tamatasine ka uangoul tar pang giamehener tektekener kodom, ka ate pare, Iesu ahik pah ke panete tagu tar bout tosno tamatang uakuakeluk, ka hiliuin. Doh gisinar tamata ra ate pono pare, a sioko puk manasamper bout re boko tar buturuon. 23 Bo o gisiameher tamata puk ka hua turuha toro bout i Taiberias, kara me hua babataha tar butur geka ein tor tamata tar bereit geke uahuhuigir Tamata Noman. 24 Doh tar binaka ka banga bataba manasar tamata tang Iesu mesno tamatang uakuakeluk, gisina ka panete toro bout, kara hua i Kaperneam tar sir tang Iesu.
Iesu tero bereit gero tua
25 Tar binaka ka tupara manasar tamata tang Iesu tar pang giamehener kodom, gisina ka dangata tatanono pare, “Tang Ualasir, mangiha ko me pokosaane?”
26 Kare hire tapokis Iesu pare, “Inggo gine ru hire tamiuoum toro man, inggoum ahik pah mung sir teil totoguo, teeit kung banga peoum tar inete ku touogio, bo inggoum mung sir teil totoguo, teeit kung ein peoum tar bereit, kare la unga uaha tun remi nimalar. 27  * Jon 6.48-58Ahik pah mung kalekinale puk tar nieininine re uoto benge ualahur. Bo mung kalekinale kompe tar nieininine re uoto moko dede, kare heir tar nitua gere moko dedengua. Doh ter Tunar Tamat inggono tere turung heir tamiuoum tar nieininine, teeit God Tamanon ke uamoko tar nitampopokoh i rana tatanon.”
28 Doh gisitir tamata ka dangata tang Iesu pare, “A hauar giniameher kalekinale pono ring guatagieim re malaraig God?”
29  * 1Jo 3.23Kare hire tapokis Iesu pare, “Ter kalekinale re malarain God tamiuoum tar guata teene: Tagorong mana tar tang siok geke heirihaion.”
30  * Mat 16.1; Jon 2.18Temaeit ka dangatanguasinar tamata pare, “A hauar inete ro turung touoia, maeit ring bangeim, karing tagorong mana totomua? A haua ro turung guataia? 31  * Aha 11.7-9O bungumiueim ka ein to tar mana “mana” a niein ke heirig God sioun tasir Ju tar binak gisina ra uangoul tagu tang Moses tar butur padpaden tar butur padenen ter siokono kompe toro bolobolo ro hire pe pare, ‘Inggono ke heir tasisina tar bereiting Heuen ka ein.’ ”§ Bolobolong Kale Tapokis 16.4; Bolobolong Ker 78.24
32 Kare kula Iesu pare, “Inggo gine ru hire tun tamiuoum toro man, inggon ahik pah te Moses ke heir tamiuoum tar bereit re la tur i Heuen, inggono te Tamouguo teke heir tamiuoum tar bereit noman gere la tur i Heuen. 33 O sioko ro bereit ke heirin God, teono tere la turuha i Heuen, kare me heir tar nituaane i kot.”
34 Kara kulanguar tamata pare, “Tamata Uleik heir toro bereit roono tamiueim tar mamang binakalik.”
35  * Jon 4.14Song ke kula Iesu pare, “Inggo tero bereit gero heir tar nitua. Mair tamata re lame totoguo ahik pahe turung gogo tagu, doh mai pono re tagorong mana totoguo ahik pono pahe turung kamadak. 36 Bo inggo giane manasa ku hire tanika tamiuoum, inggoum kung banga totoguo, kare halana harahampe tung tagorong man. 37 O tamata uakapa gere heirimeis Tamouguo totoguo ra turung lame totoguo. Doh inggo ahik pahu matot u de tang mai re lame totoguo. 38 Inggo ku la turuha i Heuen tar me guata tar inete ke malaraig God totoguo tar me guat. Ahik pahu guata tar inete teregu nimalara katong. 39  * Jon 10.28-29; 17.12Ginine ter inete ke malaraigir tang sioko geke heiriha totoguo tar me guat. O tamatasine ke heiris God totoguo ahik pah ra matotong heil tur totoguo, inggo u turung uatua tapokis tasisina tar uadouhinar marein. 40 Doh mais ka banga tar Tuna God, kara tagorong mana tatanono gisina ra kale tar nitua gere moko dedengua, karu turung uatua tapokiso tasisina tar uadouhinar marein tere malara pe Tamouguo.”
41 Doho Ju ka uakekenengua tar mene ngurungur tang Iesu, kare tokouasais, teeit ke kula peono pare, “Inggo tero bereit geko la turuha i Heuen.” 42  * Mat 13.55Kara kulanguar Ju pare, “Ge inggono peene Iesu a tuna Josep, inggeig pe i ate tang tamanon, doh tinanon. Ae maene re kulono pare, ‘Inggo u la turuha i Heuen?’ ”
43 Kare kula Iesu pare, “Ahik pah mung mene ngurungur katongosioum, 44  * Jon 6.65Tamouguo teene ke heiriha totoguo. Ahik me tang sioko re banotong lame totoguo, te gete keip tunumpeme Tamouguo tatanono totoguo, karu turung uatentur tapokiso tatanon e tua tar uadouhinar marein. 45  * Ais 54.13Ge sioun pe o propeit ka bolo pare, ‘God e turung ualasira tasir tamata uakap.’** No bolobolo Aisaia 54.13 Mais ra longoro tang God, kara kale niate to tatanon, ra lame totoguo. 46  * Jon 1.18Ahik me tang sioko ke banga tang God ter tang sioko puk manasampe gere la tur tatanono teke banga tang Taman.”
47  * Jon 3.15-16“Inggo gine ru hire tamiuoum toro man, mai re tagorong man, na nituaon e moko dedengua. 48  * Jon 6.32,58Inggo tero bereiting tar nitua. 49 O bungumiuoum ka ein to tar mana tar butur padenen, bo gisina puk ka mate dedempe. 50 Rone tero bereit geko la turuha i Heuen, mair tamata re ein toro bereit roon ahik pahe turung mat. 51 Inggo tero bereit gero tua geko la turuha i Heuen, mai re ein toro bereit roon, inggon e turung tua dedengua. O bereit roono ter tukunuguo geru turung heirin, maeit ra turung kaler tamata uakapane i koto tar nitua.”
52 Doh gisinar Ju ke uelsukur balas, kara uakekenengua tar menemene katongois, kara kula pare, “Hapengua re heir katongo peonor tamatene tar tukununa tagigeig mari ein?”
53 Kare kula Iesu pare, “Inggo u hire tun tamiuoum toro man, ge ahikioum pah mung ein tar tukununar Tuna God ger Tunar Tamat, karung inum tar deuatinginon, inggoum tar tukunumiu ahik me nitua kaein. 54 Bo mais ra uoto ein tar tukunuguo, kara inum tar deuatingiguo ra turung kale tar nitua gere moko dedengua, karu turung uatentur tapokiso tasisina tar uadouhinar marein. 55 A tukunuguo ter niein nomana tun, kara deuatingiguo ter inum nomana tun. 56 Mai re ein tar tukunuguo, kare inum tar deuatingiguo, inggon e uangoul tokaha keip totoguo, doh inggo u uangoul tokaha keip tatanon. 57  * 1Jo 3.24Tamouguo ger tua teke heiriha totoguo, temaeit ru uangoulo te Tamoug, temaeit mai re ein totoguo e turung uangoul pon teeit totoguo. 58 Inggo ahik pah misiana ro bereit geka einis ro bungumiuoum gisina ka ein, bo ra turung mate kout puk, bo inggo tero bereit gero la turuha i Heuen, mai re ein toro bereit roon e turung tua dedenguampela.”
59 Iesu ke hire to tar mamang inetelikinine tar binaka ke ualasira to iuma tenas umang lotur Ju i Kaperneam.
O bureher tamata gera uakuakeluk teil tang Iesu ka hiliu tatanon
60 O bureher tamatasine ra uakuakeluk teil tang Iesu ka longoro tar niualsironin, kara kula pare, “A inetenine ka mene ualasiraig a parakukuh, maingua re longor, kare naman manate tar ualasiranin?”
61 Doh ahik me tamata ke hire tang Iesu, bo inggono ke ate katongo pare, gisina ra mene ngurungur tar puhonene, kare kulangua Iesu tosno tamatang uakuakeluk pare, “A haua ke la duhunguasioum tar niualasironene? 62 Doh gete paaron, inggoum e turung duh ponosioum getung banga tar Tunar Tamata ger Tuna God gete tapokis i Heuen tar uan gere la turin. 63 A Iabena God tere heir tar nitua, bo na nitampopokohor tamat ahik pah tere heir tar nitua. Bo o uelhire geku hireio tamiuoum roono to iaben, karo tua. 64  * Jon 13.11Bo o gisiamehe puk tamiuoum ahik pah ra tagorong man.” (Iesu e ateng sioun manasampe tas mais ahik pah ra tagorong man, kare tang mai ka kouruin tar heir tatanono tasir tamatang uelpus.)
65  * Jon 6.44Kare kula poluk Iesu pare, “Gine ter tengkana ru hireio tamiuoum, ahik me tang sioko re banotong lame totoguo, e banoto tun gete heir Tamouguo tatanono totoguo.”
66 Tar binaka ke mene Iesu tar puhonene, o bureher tamatasine ra uakuakeluk teil tatanono ka de tatanon, kara uanua manasa tar uakeluk tatanon. 67 Kare dangatangua Iesu tasir hangaul, kara tang torik no tamatang uakuakeluk pare, “Bo inggoum mung marang hiliu pon?”
68  * Mat 16.16Kare kula tapokis Saimon Pita pare, “Tamata Noman maingua ring la uatuhasieim? Ge ingga pe tero kale teil toro uelhire gero heir tar nitua gere moko dedengua. 69 Inggeim mi tagorong man, karing ate pare, ingga ter tang siokor dedeil ro la tur tang God.”
70 Kare hire tapokis Iesu pare, “Doh inggo ku kedanga tamiuoum a hangaul, kara tang torik, bo a tang sioko puk tamiuoum nas uleikir liouana uasa!” 71 Iesu e menmene uatuha tola tang Judas ger tuna Saimon Iskariot. Judas inggono ter tang sioko tasir hangaul, kara tang torik no tamatang uakuakeluk Iesu. Inggono tere turung heir tang Iesu pare, e mat.

*6:4: O niein uleik o nasir Ju ra kilain, “Leke Liu ro Mat.” O uanamana huara dede tar binaka toro mat o uleik ko leka liu tasir Ju i Isip. O Ju ra kil, “o Pasova.” Timana toro Bolobolong Kale Tapokis Mahar 12.

6:14: Banga Toro Bolobolong Ualatut 18.15; 18.18

*6:15: Jon 18.36

*6:27: Jon 6.48-58

*6:29: 1Jo 3.23

*6:30: Mat 16.1; Jon 2.18

*6:31: Aha 11.7-9

6:31: “mana” a niein ke heirig God sioun tasir Ju tar binak gisina ra uangoul tagu tang Moses tar butur padpaden

§6:31: Bolobolong Kale Tapokis 16.4; Bolobolong Ker 78.24

*6:35: Jon 4.14

*6:39: Jon 10.28-29; 17.12

*6:42: Mat 13.55

*6:44: Jon 6.65

*6:45: Ais 54.13

**6:45: No bolobolo Aisaia 54.13

*6:46: Jon 1.18

*6:47: Jon 3.15-16

*6:48: Jon 6.32,58

*6:57: 1Jo 3.24

*6:64: Jon 13.11

*6:65: Jon 6.44

*6:68: Mat 16.16