Loma
Paulo yona leta ye lau ekalesiya Loma magaina lakilakina unai taumiya udiyedi
Buka ta hededehemasalahana
Teina ta apostolo Paulo yona leta ye lau ekalesiya Loma magaina lakilakina unai taumiya udiyedi. Huyana ye kuli meta iya magai Kolinito unai ye miya, bolimaina nuwana 57 ad. Paulo ye henuwa bena ekalesiya Loma unai ye kaitaumanaidi na bena kabo se sagui na ye lau Sipaniya unai Yesu wasana ye lauguguyaei (Loma 1:9-12, 15:24,28).
Ekalesiya magai Loma unai taumiya wa hekadiyo kadi kulutubu siya Dius tamowaidi, na hekadiyo siya dagela tamowaidi. Dius wa hekadiyo yodi nuwanuwatu meta Yaubada wasana namwanamwana ye laoma se bom mo kalidiyena, na Paulo ye hekitadi meta hinage wasa ta bena ye lau dagela tamowaidiyao udiyedi (Loma 1:5, 15:9-12, 16:26).
Leta ta unai Paulo yona kabahedehedede haiyona. Kabahedehedede bagubagunana meta Loma 1—11, iya ede yoda sunuma wuwuna. Paulo ye hededehemasalaha meta boda labui ne gonogonowadi Yaubada matanaena, matawuwuna maudoidi se baꞌaya (Loma 1:18—3:20). Na maudoidi se sunuma Yesu unai na debanaena ede Yaubada unai tolehedudulai se hai (Loma 3:21—4:25). Ede tausunuma Yaubada maiyadi nuwadaumwaliyena se miya yo yodi miyamiya se namwa Yaubada yona sagu unai (Loma 5:1—8:39). Keliso taukawamamohoiyeina, siya meta Yaubada yona tamowai mamohoidi, na nige bena keda udoi unai tamowai se mwalae Yaubada kehanao luwadiyena. Unai nige gonowana tamowai hesau ye nuwasaesae yona kawakeha Yaubada unai debanaena, yo nige tausunuma hesau bena iya Yaubada yona boda dagelanawai (Loma 9:1—11:36).
Kabahedehedede helabuina kabo peina 12 unai ye hetubu, na unai Paulo ekalesiya yodi mauli yo yodi kabikabi ye hededehemasalahadi. Yona hedehedede lakilakina ye kulibagunaei, iya ede, yodi mauli sibasibadi udiyedi bena Yaubada se tabaꞌohui (Loma 12:1-2). Na kabo Paulo ye kuli idohagi bena se haihaisagusagu yo yodi miyagogoi se namwa (Loma 12:3-21), yo idohagi yodi miyamiya gabemani gunidiyena se namwa (Loma 13:1-7), yo yodi hali ekalesiya maiyadi bena se haigadogadosisi (Loma 13:8—15:13).
Gehegehena unai Paulo yona paisowa nuwatuna saesaedi ye hededehemasalahadi (Loma 15:14-21) na yona koitalaliu hinage (Loma 15:22-33). Na kabo Paulo yo maiyana taupaisowa yodi lautoki se hetamalidi se lau Loma (Loma 16:1-27).
Buka ta hedehededena lakilakidi
• Paulo yo yona Wasa Namwanamwana 1:1-17
• Tamowai maudoidi se baꞌaya 1:18—3:20
• Yaubada tamowai ye yogaisinidi se hemala yona tamowai 3:21—4:25
• Tausunuma yodi mauli hauhauna 5:1—8:39
• Kaiteya Yaubada yona tamowai mamohoidi 9:1—11:36
• Ekalesiya idohagi bena se miya gadosisi unai 12:1—15:13
• Paulo yona koitalaliu, yo hededelautoki 16:14—16:27
1
Lautoki
1 [Leta ta taukulina meta] yau Paulo. Yau Keliso Yesu yona heyayai tauhaina, na Yaubada ye kaisunuwaigau yona apostolo na ye yoganeigau wasana namwanamwana lauguguyaeina hesabana. 2 Wasa namwanamwana ta beyabeyana ye hededehesunuma yona peloweta yodi kulikuli buka tabuna unai wa udiyedi. 3 Iya meta Yaubada Natuna Yesu Keliso wasana. Huyana Keliso ye miya tanoubu ta unai meta iya Dawida wasawasa kana isimulita, 4 na tauboiboita luwadiyena yona toloꞌuyo debanaena ede ye masalaha meta iya Yaubada Natuna ma gigibwalina, na Yaluwa Tabuna ye hemamohoiyei. Iya ede yoda Guiyau Yesu Keliso. 5 Iya unai Yaubada yona kainauya kaliguwai ede ya hemala apostolo na unai bena kabo tamowai maudoidi basileiya udoiꞌudoi udiyedi ya woyaidima na se kawamamohoi yo se kawakabi, Keliso hesana debanaena. 6 Yaubada ye yoganeidi se hemala Yesu Keliso yona tamowai. Na komiu hinage luwadiyena.
7 Ya kulikulilaowa komiu Loma unai taumiya kalimiuyena, kaiteyadi Yaubada yona gadosisi tamowaidi yo ye yoganeigomiu kwa hemala yona tamowai.
Taba Tamada Yaubada yo yoda Guiyau Yesu Keliso yodi kabinamwa yo yodi nuwadaumwali se lediwa kalimiuyena.
Paulo ye henuwa bena ye lau Loma ye kitadi
8 Bagubaguna, Yesu Keliso debanaena komiu maudoimiu hesabamiu yogu Yaubada ya lautokiyei, matawuwuna wasamiu se hedehededei tanoubu maudoina unai meta kwa sunumabayao Yesu Keliso unai. 9-10 Yaubada yona paisowa ya ginauli ma nuwakohihaigu na Natuna wasana namwanamwana ya laulauguguyaei. Teina Yaubada ta, iya gonowana ye hemamohoiyeigau meta huya maudoina yogu tapwalolo udiyedi ya nuwanuwatuigomiu. Ya tapwatapwalolo taba gehena ta unai Yaubada kamwasa ye soke na ya laowa kalimiuwai. 11 Matawuwuna yogu henuwa lakilakina ede taba ya laowa ya kitagomiu bena Yaluwa kainauyadi ya hekawalaeidiwa kalimiuwai, na unai bena kwa bayao, 12 iya ede taba komiu yo yau yoda sunuma udiyedi ta haihebahebayaoꞌuyoida.
13 Kagu kahao, ya henuwa taba kabina kwa kata meta huya se badokalili yogu hekasa ya ginauli bena taba ya laowa kalimiuwai, na iyamo ginauli udoiꞌudoi se guduguduigau.**Ginauli udoiꞌudoi se guduguduigau ne hesau ku hasili Loma 15:20-22unai. Yogu nuwatu ede taba luwamiuyena yogu paisowa kaniyona ya lobaidi, gonogonowana doha dagela tamowaidiyao hekadiyo udiyedi.
14 Yogu paisowa ta nuwagigibwalina debanaena nige gonowana ya hekaiyawasi, na bena ya lau Giliki yo nige Giliki tamowaidi udiyedi, yo hinage tamowai sibasibadi yo supusupudi udiyedi. 15 Unai ede ya henuwakalili taba ya laowa komiu Loma unai taumiya ne kalimiuyena wasa namwanamwana ta ya lauguguyaei.
16 Matawuwuna teina wasa namwanamwana ta taba nige unai ya mwadine, kaniyona ede iya Yaubada yona kabihemauli gigibwalina, unai taukawamamohoi maudoidi mauli se lobai. Bagubagunana kabihemauli ne ye lau Dius tamowaidiyao udiyedi, na kabo ye lau dagela tamowaidiyao udiyedi. 17 Teina wasa namwanamwana ta unai Yaubada ye hemasalaha idohagi kabo tamowai ye tolehedudulai iya matanaena. Tolehedudulai ne nige saha hesau debanaena, na sunuma mo debanaena. Doha ye kuliyako wa,
“Tamowai yona sunuma debanaena Yaubada ye kitahedudulai meta kabo ye mauli.” (Habakuku 2:4)
Dagela tamowaidi yodi baꞌaya
18 Yaubada hinage ye hemasalaha meta tamowai yodi miyasuwalaena yo yodi miyamiya nige dudulaidi ye kouyalayalaedi. Siya yodi miyamiya yababadi ne udiyedi hedehedede mamohoina se gudugudui. 19 Yaubada [yona kouyalayalaedi] matawuwuna ede iya kana kao saha ye masalaha ne meta gonowana kabina se kata, matawuwuna Yaubada ye hemasalahaꞌuyoi maudoidi kalidiyena. 20 Na tanoubu ta huyahetubuna unai na ye laoma meta Yaubada kana kao wadawadamdi se masalaha, siya ede yona gigibwali nige kana siga yo iya mamohoi Yaubada. Ginauli maudoidi Yaubada ye ginaulidi wa udiyedi gonowana ta kitalobaidi. Unai nige gonowana tamowai hesau yona kabatauhalilini hesau.
21 Bwagana Yaubada kabina se kata, na iyamo nige Yaubada se hededehesae yo nige se lautokiyei. Debanaena ede yodi nuwanuwatu nige kaniyodi yo nuwadiyao ne se masigiliguduidi. 22 Se hedede bena se sibasiba, na iyamo se hemala yauyaule. 23 Na Yaubada miyamiyahaina yona didiga se tolehesuwala, na koitau se ginaulidi kadi kao doha tamowai kabo se boita ne, yo doha manuwa yo suisui yo mwata udoiꞌudoi.
24 Tenem debanaena ede tamowaidiyao ne Yaubada ye talamgabaeidi se lau nuwadiyao yodi gadogadosisi yababadi se ginaulidi na ma kadi kahao laulau nuwanuwamwadimwadinedi se ginaulidi. 25 Yaubada hedehededena mamohoina se tolehesuwala na se lapulau hedehededelupolupo udiyedi. Na saha ye ginaulidi wa se tabaꞌohuidi na tauginaulidi wa nigele. Iya taba ta hededetausae huya maudoina nige kana siga. Mamohoi.
26 Tenem debanaena ede Yaubada ye moselaedi laulau bikibikidi nuwanuwamwadimwadinedi udiyedi. Yodi sinesineo meta sine yo tau yodi kenokesega kabikabina wa se tolehesuwala na yodi hali sinesineo maiyadiyao se kenokesega. 27 Gonogonowana doha, tatao hinage tawasola miyamiyadi dudulaidi se tolehesuwaladi na yodi henuwalakilaki ede taba yodi hali tatao maiyadiyao se kenokesega. Yodi miyamiya nuwanuwamwadimwadinedi ne udiyedi ede hekamkamna se lobaidi taudiyao ne udiyedi.
28 Siya Yaubada nuwanuwatuna se tolehesuwala, unai ye kitagabaeidi na se bom yodi nuwatu yauyauledi se hemuliwatanidi na ginauli saha bena tabu se ginaulidi wa meta se ginaulidi. 29 Na yodi mauli meta yababa kadi kao udoiꞌudoi se hemwayaudi, nuwatu yabayababakalilidi, mahimahihi yo miyamiya yabayababakalilidi, yo siya meta kaikalomagigili ye hemwayaudi, yo kaiunu, haihaikabi, tamowai se lupohaidi na tamowai hekadi se hekamkamnagaibuidi. Se monumonunu, 30 yo tamowai se hededeheyaheyababadi. Siya Yaubada tausubuna, nige se hekasisi, se nuwasaesae yo se hededehesaeꞌuyoidi, siya meta ginauli yabayababakalilidi ginaulidi kedadiyao udoiꞌudoi se waseneidi na se ginaulidi. Sina yo tama se kawayagalaeidi, 31 nige yodi sibasiba hesau, yodi hedehedede nige se ginauliwatanidi, gadosisi yo katekamkamna meta nige kalidiyena. 32 Na siya meta Yaubada yona hedehedede dudulaidi wa kabidi se katako ede tamowai yodi miyamiya doha teina meta ye namwa mo taba se boita. Iyamo siya meta teina miyamiyadiyao ta se miyamiyaidi yo tamowai hekadi teina miyamiya ta taumiyamiyaeidi meta hinage se kawanamwanamwaeidi.
**1:13: Ginauli udoiꞌudoi se guduguduigau ne hesau ku hasili Loma 15:20-22unai.