10
10:1-18 Kirasini Olionga Nimbe Kamu Popo Tondombando
⸤Kirasi olionga nimbe kolondorumumunge ungu te altopo niembo.⸥ Nomune kinie kariyápana kinie kanopolie nilimolomone, mele sikema naa kanopo melemanga minime mindi angilimo kanolemolo. Melemanga minime kinie melemanga pikisa doro telemelema kinie akumene sike melema molemo mele we lipe ora silimo, yu yuyu mele sike te molo. Aku sipe Mosisini yembomane Pulu Yemo popo tonge mele ungu mane sirimume* bokumunge alsena anjokondo “26. Lo”. pe ulu peanga te wendo ombámonga minimu mele mindi. inie yakondo 9:11,23, Kollosi 2:17. Aku ungu manema pilku teringi ulume paa sike melema mele molo. Akumunge ‘Pulu Yemo popo tamili.’ ningulie aku ungu manema pilkulie kongi melema kalko Pulu Yemo siringimene yembomanga ulu pulu kerime kamu kulumiye naa tondopa, Pulu Yemone eno kamu kanopa ‘konopu peanga kake tepili molemele.’ nimbe kanomba uluri naa tepa, ‘Enone “Pulu Yemo-kinie tepo kenjerimulu.” ningu konopuni naa pilku molangi.’ nimbe uluri naa terimumunge inie yakondo 7:11,19. alieli poniemanga pali eno Pulu Yemo popo tongendo ou-pulu-pulu teringi mele telu siku mindi tengendo kongi melema kalo-pou-pou teringi.
Aku siku teringi ulumene enonga konopume kamu-kumu kulumiye tondolkanje altoko kongi melema kalemelaye? Kamu-kumu kulumiye tolkanje walsikele Pulu Yemo popo toko kalko sikulie, enonga ulu pulu kerime manie pulke, kanu kinie ‘Konopukundu umbune te naa pepa, ulu pulu kerime we naa pelemomonga mongo naa limolo.’ ningu pilkulie altoko kongi mele mare naa kalko aku ulume munduku siye kolemela. 3-4 Nalo kongi kao peleama kinie kongi memema kinie toko kaloringimenga mememane enonga ulu pulu kerime kamu kulumiye manda naa tondorumumunge alieli ipulueli tangoli poniemanga pali Pulu Yemo altoko kongi melema kaloliku pukulie Pulu Yemonga ungu manema pulue toringimunge enonga konopune ulu pulu kerime we pepa mindi purumu mele kelko pilieringi.
⸤Pe kongi melema toko Pulu Yemo popo toko kaloringimenga mememane yembomanga ulu pulu kerime konopune perimume manda kamu kulumiye naa tondorumu⸥ kulu pilipelie Kirasi ma koleana ombá tepalie nirimumuni, ⸤Pulu Yemondo⸥ nimbendo:
“Kongi mele toko nu kalko siringime kinie,
mele nu we siringi melema kinie,
konopu naa mondokolie nuni na
“Yembomanga ningu ma koleana kolondani pu.”
ningu umbu kangi te teko noserinumu sikinu.
‘Pulu Yemo kapi niemili.’ ningu
‘Tepene nomba pora sipili.’ ningu
kaloringi kongi melema kinie,§ Aku teringi ungu manemo LLipai 1.
‘Ulu pulu keri telemolomanga kalopo sikimulu.’
ningu kaloringi kongi melema kinie* 8 Aku teringi ungu manemo LLipai 4. akume
nu kanoko keri kanorunu.
Aku kongi mele kaloringime
konopu naa mondorunumunge nane nimbondo:
“Pulu Yemo, na ya molio kanoyo.
Nuni nando “Teani pu.” nirinu mele
‘Teambo.’ nimbu ⸤nanga kangimu yembomanga nimbu
nu popo topo simbo⸥ ombó tekero.
Nane aku sipu tembo mele
ou bokune toringi molemo kanumu.” nirindu.” Konana 40:6-8.
nirimu.
⸤Sike Pulu Yemone yuyu yembomando “Teaa.” nimbe ungu mane sirimu mele pilkulie tengendo kongi melema kalko yu siringi nalo⸥ Kirasini nirimu mele nikiru aku ungumunge ou Kirasini nimbendo:
“Kongi mele toko nu kalko siringime kinie,
mele nu we siringi melema kinie,
‘Tepene nomba pora sipili.’ ningu
kaloringi kongi melema kinie,
‘Ulu pulu keri konopune pelemomanga
kalopo sikimulu.’ ningu
kaloringi kongi melema kinie, akume kanokolie
nu konopu naa siku kanoko keri kanorunula.”
nirimu. ⸤Kongi mele kaloringimunge aku sipe nimbelie⸥ pe nimbendo:
“Na ya molio kanoyo. Nuni nando “Teani pu.”
nirinu mele ‘Teambo.’ nimbu ombó tekero.”
nirimu. ‘Pulu Yemo olio kanopa peanga kanopili.’ ningu yu ou popo tongendo kongi melema kaloringi ulu pulumu ⸤Pulu Yemone⸥ topa manie mundupe, kinié yu molemona nondopo kapola pumolo aulkemonga ulu pulu konde pe nirimumu ‘Kamu wendo omba tondolo mundupe pepili.’ nimbe yuni Yesusi Kirasindu “Tei.” nirimu mele pilipelie omba terimu. ungu pulu te inie yakondo 9:11-14. 10 Pulu Yemone yundu “Tei.” nirimu ulumu pilipe lipelie ⸤Yesusi Kirasini⸥ ‘Teambo.’ nimbe omba yunge kangimu walsikele mindi yuyu kamu Pulu Yemo popo topa sirimumunge ⸤Pulu Yemone kanopa peanga kanopalie⸥ olionga ulu pulu kerime mundupe siye kolondopa ‘olio yunge yembo kake telime molangi.’ nirimu.
11 ⸤Akumunge ungu te pea isipe:⸥ Walemanga pali Pulu Yemo popo tondoli yema§ bokumunge alsena anjokondo “34. pris”. ola angilku popo tondoli kongono te-pou-pou telemele. Paa alieli ipulueli tangoli ola angilku ulu pulu kerime paa manda naa kulu tondolemo kongi melema popo toko kalondoko silimele. 12 Nalo pe orumu Pulu Yemo popo tondoli ye kanumuni yembomanga pali alieli telemele tenge ulu pulu kerime paa kamu manda kulu tondomba ulu te tendembando yuni kamu walsikele mindi yunge toringi kangimu Pulu Yemo popo topa sirimu kinie ⸤kongi melema toko kalko Pulu Yemo siringi ulu pulumu kamu manie purumu. Yu aku tepalie imbi ola molopili Pulu Yemo kinie melema nokombando⸥ Pulu Yemonga ki umbukundu* ungu pulu te inie yakondo 1:3*. pupe molorumu. Ou Pulu Yemo popo tondoringi LLipai yemanga kongonomo naa pora nimbe alieli we perimu-ne manie naa molko alieli ola angilku aku kongono te-pou-pou teringi. Nalo Yesusi walsikele mindi yu yuyu Pulu Yemo popo topa sipelie yu we molorumu mele molemo. ⸤Mana Pulu Yemo popo tondoringi yemanga kongonomo pora naa nirimumunge alieli ola angilku popo toko mindi angilieringi nalo Kirasini walsikele mindi Pulu Yemo popo torumu kinie kapola terimu kulu we molorumu.⸥ 13 Akune molorumu mele kinié yandopa Pulu Yemone Yesusi yunge opa puluema kamu topa manie mundumbe walemo wendo ombámonga we nokopa molemo. inie yakondo 1:13. Konana 110:1, LLuku 20:42-43, LipeMundorumu Yema 2:34-35 kananila. 14 Yuni ‘Yembomanga ulu pulu keri telemele konopune we pelemoma kamu manie pupili.’ nimbe yembomanga nimbe yuyu yunge meme walsikele ondo lendepa kolorumu aku ulumuni yembo konopune kake temba telemo yemboma Pulu Yemo kamu-kumu kanopa peanga kanomba ulumu tenderimumunge§ inie yakondo 2:11, 7:11,19, 10:1. altopa ⸤Pulu Yemo pe melte popo topa naa kalombamonga ou molorumu mele kinié we molemo⸥.
15 Yuni olionga nimbe tenderimumunge olio konopu kake tepili molomolo aku ulumundu Mini Kake Telimuni ungu talo nilimo. Ou Mini Kake Telimuni nimbendo:
16 “Na Awilimuni nimbendo:
“I sirelene kalopa lsimu yemboma kinie
kelepo tembo mele pe ungu konde
nimbu panjipu mi lembo akumu isipe:* bokumunge alsena anjokondo “22. kontrak”.
‘Nanga ungu manema ⸤konopu mondoko
“Pilipu teamili.’ ningu molangi.’ nimbu⸥
enonga konopune pepili panjindipu,
⸤‘Eno teko molonge kinie
nane eno kanopo peanga kanombo nirindu mele
konopuni pilku kondangi.’ nimbu⸥
nane kanu ungu manema boku mele
enonga konopune imbi tombo.” nirimu.” inie yakondo 8:10 ekendo mele nalo laye-kolte siki sirimu. Akumu Jeremaya 31:33 mele.
yuni nilimo. 17 Aku nimbelie ungu te pea nimbendo:
“ ‘Enonga ulu pulu kerime kinie
‘Pulu Yemonga ungu manema naa pilipu temolo.’
ningu pulue tolemele ulume kinie
na altopo naa pilimbo.” nirimu.’ inie yakondo 8:12 mele nalo ya ponjipe torumu. Akumu Jeremaya 31:34 mele.
nilimo. 18 Akumunge Kirasini olionga nimbe tenderimumunge Awilimuni olionga ulu pulu kerime ‘Manie pupili.’ nimbe siye kolorumu kulu kinié olione ‘Olionga ulu pulu kerime manie pupili.’ nimbu altopo kongi melema topo kalopo yu popo topo simolo aulke te naa lemo. Walsikele Mindi Yu Yuyu Pulu Yemo Sirimu Kinie KongiMelema Kalko Siringi Ulume Kamu Manie Purumu. (10:1-10) Ou Kalko Siringi Melemane Ulu Pulu Kerime Manda Kulu Naa Tondorumu; (10:11-18) Kirasini Pulu Yemo Popo Topa Sirimu Melemone Mindi Ulu Pulu Kerime Paa Manda Kulu Tondolemo, Akumunge Ungu Te
10:19-13:25 ‘SIKE.’ NINGU TONDOLO MUNDUKU PILKULIE, KIRASINGE IPURU YEMBOMA TONDOLO MUNDUKU MOLONGE MELE UNGU MARE§ I pep topa sirimu yemone olio molemolo mele kinie pe molomolo mele ungu mare ou 1:1-10:18 we nimbe sirimu. Nalo kinié mane sipelie “Isiku isiku teaa.” nirimu.
10:19-39 Kirasinge Ulume Telemolo Mele Mindi Tepo Molopolie Mundupu Siye Naa Kolamolo Ungu Te
10:19-25 “Sike.’ Nimbu Tondolo Mundupu Pilipulie ‘Pulu Yemo Molemo Suluminiana Sukundu Pupu Yu Molemona Nondopo Pamolo.’ Nirimu Ungu Te
19-21 Angokeme, ‘olio Pulu Yemo paa sike molemo kolea paa kake telimunge suku pipili naa kolopo manda sumbi sipu pupu yunge kumbikerena molomolo.’ ningu tondolo munduku pilimelemonga pulu pokore isipe:
⸤Te:⸥* Ya wale mare ‘⸤Te:⸥’ nimbe molemo ungume ungu konde molo. Yakondo kolomongo awili 7-10 nimbe sirimu ulumenga ya nirimu. ‘Yesusini olionga nimbe yunge meme ondo lenderimu mememone olionga ulu pulu kerime kamu omba wendo pulimomonga kinié yunge mememone olio Pulu Yemonga kumbikerena manda pumolo.’ nimbu pilimolo.
⸤Te:⸥ ‘Pulu Yemonga mana Suluminia Paa Kake Telimunge suku ‘We yemboma naa pangi.’ ningu ou kerepulune mulumbale awili tondolo tene pipi siringi. inie yakondo 9:3. Nalo pe Yesusi yembomanga nimbe kolondorumu kinie kanu mulumbalemo ⸤olakondo maniendo sipe⸥ olá topa anjo yando purumu. Yesusi toringi kinie yunge kangimu suku nirimu akumu Múlumbalemo ol torumu temanemo Mateyu 27:51, Mako 15:37-38. Pulu Yemo molemona pumolo kerepulumu Yesusi (Jono 10:9). Giriki ungune ‘múlumu-kinie Yesusinge kangimu-kinie telu sipemo’ nimbe nikimu. ‘Múlumu ol torumu’ nikimu akumu Yesusi yunge kangimu ol mele torumula nirimu. Pulu Yemo yu paa sike molemona olio ⸤we yemboma pali⸥ kinié manda pumolo aulke kondemo.§ Jono 14:6. Yunge mana kangimuni tenderimumuni konopu konde pepili ulu peangama tepo molopo kondopo pumolo aulke kondemo lipe nosinderimumunge kepe, Pulu Yemonga kumbikerena kinié manda pumolo.’ nimbu pilimolola.
⸤Te:⸥ ‘Kinié olionga Pulu Yemo popo tondoli ye awili paa olandopamone* bokumunge alsena anjokondo “34. pris- 34.3. hetpris”. Pulu Yemonga yemboma nokolemomonga kepe Pulu Yemonga kumbikerena kinié pipili naa kolopo manda pumolo.’ nimbu pilimolola.
Akumunge, 22 Pulu Yemo molemona nondopo pamolo. ‘Pulu Yemo molemona nondopo pamolo.’ nimbulie nimolomone, Kirasini yunge mememo olionga konopune kandondorumumuni olio ulu pulu keri te konopune naa pepa konopu peanga tepa pepili molopo, ⸤ou popo tondoringi yemane no paa kake teli te lekolie kangi peanga tepa angiliepili Pulu Yemonga ulkena sukundu puringi mele⸥ Wendo Oringi 30:19-21, LLipai 8:6, Isikiele 36:25. olio aku sipu ulu peangama mindi tepo molopo kondopo, kolo toli ungu te konopune naa pepili ‘Yuni kanopa peanga kanolemo ulume mindi teamolo.’ nimbu, ‘Yuni “Tembo.” nilimo mele paa sike temba.’ nimbu tondolo mundupu pilipulie bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”. ⸤‘Pulu Yemone “Tembo.” nilimo mele sike temba molo naa tembanje.’ nimbu konopu talo tepo kimbu naa sipu⸥ olio Pulu Yemo molemona pipili naa kolopo nondopo pupu molamili.
23 “Eno-kinie tembo.” nimbe panjerimu yemone kolo naa topa “Tembo.” nilimo mele sike telemo kene eno ‘Yu ‘olio-kinie tepo kondombo.’ nimbe panjerimu mele sike temba.’ ningu ou tondolo munduku pilieringi mele siye naakolko, ambolko kondoko naa likulie ‘yu paa sike omba temba.’ ningu konopu siku nokoko molangi.
24 ‘Anjo yando konopu mondoko liku tapondaa.’ ninge aulke te koroko pilku molaa. 25-27 Yembo mare angenupili kinie liku maku naa toko ulsu molemele aku mele naa teaa. Eno Kirasinge yemboma liku maku toko molkolie anjo yando yemboma ‘Konopune tondolo pupili molko, ‘⸤Kirasi yu⸥ sike.’ ningu tondolo munduku pilimele mele aku siku ningu pilku molangi.’§ inie yakondo 3:13. niengi. Awilimuni yembomanga kote pilimbe walemo nondopa wendo ombá tekemo* inie yakondo 9:27, Romo 13:11. pilkulie i “Teangi.” nikiru mele tondolo munduku teko molaa.
10:26-31 Pulu Yemonga Malo Ungu Taka Paa Naa Tondamili Ungu Te inie yakondo 6:4-6. (10:19-39 pali kanani.)
⸤Yesusini olionga nimbe yunge toringi kangimu Pulu Yemo popo tondopa sirimu⸥ pala ⸤ ⸥ akumunge ungu pulumu inie yakondo 10:10,12. ungu sikema pilku likulie kelko ‘Naa pilimolo. Ulu pulu kerime we tepo molamili.’ ningu munduku siye kolko ulu pulu kerime taki teki teko mindi molongi liemo altoko ulu pulu keri tengema kulu tondomba mele Pulu Yemo popo toko singe melte paa naa lemo. ⸤Ungu sikemo pilku likulie altoko munduku siye kolemelemonga⸥ ‘Pulu Yemonga kote walemo wendo ombá kinie tepe paa awili nomba pelemomone yunge opa puluema nombá kinie olio pea nombá.’ ningu pilku pipili kolko mindi molonge akumunge ‘Maku toko anjo yando enonga yemboma ‘Konopu tondolo pupili.’ niee.’ nikiru.
28 Yembo tene Mosisini ungu mane sirimume ‘Naa pilipu tembo.’ nimbe pulue torumu kinie ye talone molo yepokone kanoko ningu siringi kinie yu kondo naa kolko sumbi siku kamu toko kondoringi. 29 ⸤Ou aku sike teko kenjeringi yemboma aku siku mindili siringi⸥ liemo ‘yembo tene Pulu Yemonga Malo§ bokumunge alsena anjokondo “32.2. Pikinini Bilong God”. ‘Yu uluri molo.’ nimbe mundupe siye kolopa ⸤ungu taka tondopa⸥, Pulu Yemone ungu konde nimbe panjipe mi lierimu ungumu Kirasinge mememone tondolo mundundorumu aku mememone kanu yembomo ‘Pulu Yemonga yembo konopu kake telimu molopili.’ nirimu aku mememo ‘uluri molo’ nimbe ungu taka tondopa, Pulu Yemone olio konopu mondopa lipe tapondolemo mele lipe ora silimo Mini Kake Telimu* Mini Kake Telimunge ungu te Romo 5:5; LLuku 12:10 kananila. ungu taka tondolemo aku yembomo papu olandopa mindili nombá molo molo.’ konopu lekemeleye? 30 Aku nikirumunge ungu talo isipe bokune molemo:
Te: “Teko kenjilimelemanga pundu toli kongonomo
nanga kongonomo.
Nanu mindi pundu topo eno mindili simbo.
⸤Yembo te lupene aku naa temba.⸥”
nimbe aku ungumu molemo. Ungu Manema 32:35, Romo 12:19.
Te: “Awilimuni yunge yembomanga kotemo
yuyu tendepa pilimbe.”
nimbe aku ungumu molemola. Ungu Manema 32:36, Konana 35:14; Konana 50:4 kananila. Aku unguselo nirimu ⸤Pulu Yemo olio pilipulie ‘aku siku yunge Malo kinie Malonga mememo kinie Mini Kake Telimu kinie teko kenjinge yemboma sike paa mindili nonge.’ nimbu pilimolo.⸥ 31 Konde molopa mindi puli Pulu Ye paa tondolo puli olandopamone yembo tendo mumindili kolopalie ‘Mindili nani.’ nimbé liemo papu yu paa mini-wale mundumbe. ⸤Aku kene maku topo anjo yando yemboma ‘konopu tondolo pupili.’ niemili.⸥§ inie yakondo 10:25.
10:32-39 Olio ‘Sike.’ Nimbu Paa Tondolo Mundupu Pilipu Ambolopo Mundupu Siye Naa Kolamili Ungu Te (10:19-39 pali kanani.)
32 Eno ou Pulu Yemonga ungumu pulu pulu pilkulie pilku lsingi kinie teringi mele altoko piliee. Eno mindili siringi kinie we mindili nongo tondolo munduku molko Pulu Yemo munduku siye naa koloringi. 33 Wale mare eno liku yembomanga kumbikerena anjiku eno ungu taka tondoko ‘mindili nangi.’ niringi. Wale mare aku siku mindili noringi yemboma eno-kinie tapu toko molko liku tapondoringila. 34 Ka siringi ka ulkena peringi yemboma enone kondo koloringi. ‘Enonga mele paa peanga alieli lepa mindi pumbe melema we lemo.’ ningu pilkulie ‘Molko kenjengi!’ ningu enonga mana melema lsingi kinie ‘We liengi.’ ningu we siye kolko konopu siringi. Aku siku teringi walema altoko konopu liku munduku piliee!
35 Ou aku siku teringi mele altoko pilkulie ‘Sike lipe tapondolemo. Sike aku sipu molomolo.’ ningu tondolo munduku pilieringi mele kinié munduku siye naa kolangi. Tondolo munduku pilku molonge kinie akumunge mele kaloli peangama eno awili teko linge. 36 ‘Pulu Yemone olio “Teaa.” nilimo mele temolo kinie yuni “Simbo.” nimbe panjerimu mele peangama limolo.’ ningu pilkulie tondolo munduku pilimele mele munduku siye naa kolko, teko mindi molangi. Munduku siye kolonge kinie naa linge. 37 Ungu te pilipulie aku sipu nikiru. Aku ungumu isipe:
‘Wale koltalo mindi omba pumbe kinie
“Ombó.” nirimu yemo sike ombá.* Aisaya 26:20-21.
Yu walsikele lkisipe ombá.
38 “Nane ‘yembo sumbi nilime’ nimbu
kanolio yemboma nane nimbu molio mele
‘Sike.’ ningu tondolo munduku pilimelemonga
konde molko kondoko mindi punge.
Nalo ningu tondolo munduku pilimele mele
munduku siye kolongi liemo
na eno-kinie konopu naa simbo.” Apakake 2:3-4. nirimu’
nimbe aku sipe molemo. 39 Nalo olio yembo ningu tondolo munduku pilimele mele munduku siye kolkolie kolea kerine pulimele yembomanga yemboma naa molemolo. Olio ‘Sike.’ nimbu tondolo mundupu pilimolo yemboma Pulu Yemone lipe tapondopa, mindili nolemela aulkena wendo lipe, ‘yu-kinie pea molko kondonge aulkena pangi.’ nilimo yemboma molemolo.

*10:1: bokumunge alsena anjokondo “26. Lo”.

10:1: inie yakondo 9:11,23, Kollosi 2:17.

10:1: inie yakondo 7:11,19.

§10:6: Aku teringi ungu manemo LLipai 1.

*10:6: 8 Aku teringi ungu manemo LLipai 4.

10:7: Konana 40:6-8.

10:9: ungu pulu te inie yakondo 9:11-14.

§10:11: bokumunge alsena anjokondo “34. pris”.

*10:12: ungu pulu te inie yakondo 1:3*.

10:12: Ou Pulu Yemo popo tondoringi LLipai yemanga kongonomo naa pora nimbe alieli we perimu-ne manie naa molko alieli ola angilku aku kongono te-pou-pou teringi. Nalo Yesusi walsikele mindi yu yuyu Pulu Yemo popo topa sipelie yu we molorumu mele molemo.

10:13: inie yakondo 1:13. Konana 110:1, LLuku 20:42-43, LipeMundorumu Yema 2:34-35 kananila.

§10:14: inie yakondo 2:11, 7:11,19, 10:1.

*10:16: bokumunge alsena anjokondo “22. kontrak”.

10:16: inie yakondo 8:10 ekendo mele nalo laye-kolte siki sirimu. Akumu Jeremaya 31:33 mele.

10:17: inie yakondo 8:12 mele nalo ya ponjipe torumu. Akumu Jeremaya 31:34 mele.

§10:18: I pep topa sirimu yemone olio molemolo mele kinie pe molomolo mele ungu mare ou 1:1-10:18 we nimbe sirimu. Nalo kinié mane sipelie “Isiku isiku teaa.” nirimu.

*10:19-21: Ya wale mare ‘⸤Te:⸥’ nimbe molemo ungume ungu konde molo. Yakondo kolomongo awili 7-10 nimbe sirimu ulumenga ya nirimu.

10:19-21: inie yakondo 9:3.

10:19-21: Múlumbalemo ol torumu temanemo Mateyu 27:51, Mako 15:37-38. Pulu Yemo molemona pumolo kerepulumu Yesusi (Jono 10:9). Giriki ungune ‘múlumu-kinie Yesusinge kangimu-kinie telu sipemo’ nimbe nikimu. ‘Múlumu ol torumu’ nikimu akumu Yesusi yunge kangimu ol mele torumula nirimu.

§10:19-21: Jono 14:6.

*10:19-21: bokumunge alsena anjokondo “34. pris- 34.3. hetpris”.

10:22: Wendo Oringi 30:19-21, LLipai 8:6, Isikiele 36:25.

10:22: bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”.

§10:25-27: inie yakondo 3:13.

*10:25-27: inie yakondo 9:27, Romo 13:11.

10:25-27: inie yakondo 6:4-6.

10:25-27: pala ⸤ ⸥ akumunge ungu pulumu inie yakondo 10:10,12.

§10:29: bokumunge alsena anjokondo “32.2. Pikinini Bilong God”.

*10:29: Mini Kake Telimunge ungu te Romo 5:5; LLuku 12:10 kananila.

10:30: Ungu Manema 32:35, Romo 12:19.

10:30: Ungu Manema 32:36, Konana 35:14; Konana 50:4 kananila.

§10:31: inie yakondo 10:25.

*10:37: Aisaya 26:20-21.

10:38: Apakake 2:3-4.