12
Guguya
(Madiu 10:26-31)
* Md 16:12Pwalu sinabwa wawasae sideli egogonama ga siegigigila, ta Yesu ꞌiona nugana ꞌina tononoyao ꞌediya, ꞌigwae, “Wada ꞌitaꞌiꞌisimi ta Palisiyao ꞌidi guinuwa kabokabo geyaꞌabo waguiguinuwedi, manuna ꞌidi guinuwa ꞌatuwa nadigega pwalawa ꞌana ꞌebe gieseseya. ꞌEbe gieseseya nina ꞌabo toꞌase nadigega gidalina ꞌiabe ꞌigiesinabwa, ta yage nidi kwaikwaiyidi maꞌetamo Yaubada ꞌigieapwesedi be sida matanaꞌi. Ta wate toꞌase guguyoi ꞌena waonaena ꞌiabe ꞌasiyata ꞌediya tomota sinono. Ta toꞌase nai manuna waeꞌawa sayasaya anuwa solanaya ꞌiabe tomota maiboꞌadi ꞌediya sisimana apwesedi.
“Ta gosegwao yaemataluwemi, taudi bwalami siloeloemwawasi, geyaꞌabo wamatamatautedi, manuna taudi oomi namo sawesawenaya be siloemwawasi ta yaluyaluwami geyaꞌabo. * Ye 4:12Ta esiya Yaubada wada mataute, manuna tauna ma ina loina be ꞌiloemwawasa nuganemi, ta muliyega ꞌida ulamwaꞌutemi ꞌasa gabugabu ꞌenaya. Onaꞌaiꞌaila, Taunamo wada mataute!
* Lu 12:24“ꞌEisa nadigega bedinegwa ꞌadi maisa? Nigeya sinabwana, nadigega toea ꞌeluwa namo ta manuwa nima ꞌadi yau. Ta tuga Yaubada geyaꞌabo wate ꞌebweuna ꞌediyega ꞌinuwanuwa pupule. Ta ꞌanabwaꞌayoi nigeya sawesawenaya be ꞌuyaꞌuya wasawa ꞌebweu deba ꞌenaya, Yaubada ꞌadi yau ꞌimwalamwalatonidi. ꞌEnega geyaꞌabo waꞌateꞌate saꞌala, manuna ꞌomi Yaubada ꞌina yage sinabwana, ta bedinegwa nigeya yage sinabwana.
Yesu ꞌana emisa be ꞌana eyaseyase manudi
(Madiu 10:32-33, 12:32, 10:19-20)
“Ta gete wate wada mwalatoi ꞌaiꞌaili: ꞌEguma yaisigedi manugu tomotai matadiya sida simana, ꞌaboꞌagu Tomota Natuna yada simana Tamagu ꞌina aniloseyao matadiya. * Lu 9:26Ta ꞌabo yaisigedi sieyaseyaseyegu tomota matadiya, ꞌaboꞌagu wate maꞌetamo Yaubada ꞌina aniloseyao matadiya yaeyaseyaseyedi. 10  * Md 12:23-25, 28, 31ꞌAboꞌagu Tomota Natuna, be ꞌabo yaita ꞌiꞌawa toꞌumaliyegu, Yaubada ꞌiabe ona nina ꞌida nuwatau. Ta ꞌabo yaita Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌawa toꞌumaliyei, geyaꞌabo saꞌi Yaubada ꞌinuwanuwatau.
11  * Lu 21:12-15“Ta ꞌabo tomota siꞌauꞌewami anuwa tapwalolo ꞌediya sabi etalaemi ꞌinapwanao be toloinao matadiya, geyaꞌabo waꞌateꞌate saꞌala nai wanuwanuwa mwaꞌadega ꞌidi enaida waeꞌisaꞌesa, 12 manuna ꞌetamo tuta nina nate ꞌena Yaluyaluwa Tabuna maꞌemi, be tauna ꞌiabe ꞌieꞌitami toꞌase waonae.”
Onasemalimali esaesao manudi
13 Ta boda nidi ꞌediyega ꞌebweu ꞌenana ꞌiapwesa, ꞌigwae, “Toeꞌita, tasigu ꞌuda eona be tupwana ꞌebeloina ꞌida ꞌebwaꞌegu, lowa tamamai ꞌiaseyena.”
14 Ta Yesu tai nina ꞌina ona ꞌieꞌisena, ꞌigwae, “Tai, ꞌaboꞌagu nigeya sawesaweguya be yaetoloina ꞌami egueguyai manuna.” 15  * 1 Ti 6:9-10Ta wate ꞌina ona nina ꞌitubwena ga boda maiboꞌadi ꞌediya ꞌigwae, “Wada ꞌitaꞌiꞌisimi be geyaꞌabo esaesa nuwami ꞌiꞌewaꞌewa, manuna nigeya sawesawenaya be esaesa ꞌenega yawasimi boboꞌana waloba.”
16  * 1 Ti 6:17ꞌEnega ꞌebeꞌita ꞌiꞌebwaꞌedi onasemalimaliyega, ꞌigwae, “ꞌEbweu toesaesa ꞌina bagulao sinabwadi ta yaudi ga sesoi sinabwana ꞌediyega ꞌilobena. 17 ꞌEnega tai nina taunamo ꞌinuwa edaedadama, ga ꞌigwae, ‘Sesoi sinabwana ta ꞌigu anuwa masula nigeya sawesawediya. ꞌEnega toꞌase yaguinuwe? 18 Nai gete nadigega, anuwa masula kadekadelidi yaligeya yauyauledi be auwaudi ta sinabwadi yaꞌabidi be ꞌenega masula ta wate ꞌigu gwegweyao maiboꞌadi ꞌediya yasaꞌudi, 19  * Ye 4:13-15be muliyega ma igu gwausowala sawesaweguya be yaona, yagwae, “ꞌEbweu toesaesa ꞌaboꞌagu. Niꞌatu yagibubuna ataya ta ꞌigu esaesao maiboꞌana sawesaweguya yakwala ꞌeisa simeemai manudi. ꞌEnega paisewa ꞌenega yada eyawaiꞌata ta esi gwausowala namo, manuna niꞌatu ꞌagu ꞌeꞌai be ꞌagu bwasi maiboꞌana sawesaweguya.” 20 Ta Yaubada tai nina ꞌena ꞌigwae, ‘Tai, uwauwayo! Boiboi gete yawasiyo ꞌilosaꞌu, ta gwegwe nidi ꞌusaꞌudiya, yaita sana manuna?’ ”
21  * Md 6:19-21Ta Yesu ꞌina ona ꞌana ꞌebe losalowa ꞌena ꞌigwae, “Onaꞌaiꞌaila, ꞌeguma yaita esaesa manuna ꞌipaisewa be ꞌimiya esaesa gwegwe baleꞌuya ꞌediyega ta nigeya galewa ꞌana esaesa ꞌediyega, tauna uwauwana!”
ꞌAtesaꞌala manuna
(Madiu 6:25-34; Madiu 6:19-21)
22 ꞌEnega ꞌina tononoyao ꞌediya ꞌigwae, “Geyaꞌabo ꞌimi miya baleꞌu manuna wanuwanuwa sinabwana, ꞌami ꞌeꞌai be ꞌami ꞌoama manudi. 23 Manuna yawasida yage sinabwana maiboꞌada ꞌedaya, ta gwegwe nidi bwala manudi nigeya yage sinabwana.
24  * Sam 147:9; Lu 12:7“Gete ꞌebweu ꞌebeꞌita yaꞌebwaꞌemi kaokao manuna, tuta yauna nigeya sida dauna, nai sida sesoi, ta wate nigeya ꞌidi anuwa masulamo. Kaokao nidi yage gidalidi ta tuwa tuga Yaubada tuta yauna ꞌadi masula ꞌiꞌebwaꞌebwaꞌedi; ta esi wada nuwaꞌiꞌisi ꞌaene ꞌomi sinabwami Yaubada ꞌenaya, ꞌenega sawesawenaya be ꞌieꞌenimi. 25 Ta ꞌeisa ꞌemiyega ꞌina nuwenuwega ꞌina tuta baleꞌuya ꞌigieduduli? Nigeya, aga? 26 Ta onaꞌaiꞌaila, ꞌatesaꞌala nigeya wate ꞌina lema ꞌedaya yage gidalina manuna, ta toꞌase ꞌalena waꞌateꞌate saꞌala yage sinabwadi manudi.
27  * 1 Kin 10:23-25“Ta ꞌebweuna wate gete ꞌebeꞌita, seninao ꞌidi tabwa manuna wada nuwa edaedadama. Tuta yauna nigeya sida paisewa, ta wate nigeya ꞌadi ꞌoama sida guinuwedi. Ta onaꞌaiꞌaila, Solomoni ꞌana ꞌoamao be ꞌana iyaiyalao ꞌadi ꞌita boboꞌadi, ta esi senina ꞌadi ꞌita boboꞌana wawasae. 28 ꞌEnega wanuwanuwa Yaubada ꞌina ꞌitaꞌiꞌita ꞌemiya manuna. Tauna pwatula ꞌieiyalidi senina boboꞌadi ꞌediyega; batuwa sisenina ta gibwaꞌi siꞌoapelu be sigabudi, ta ꞌomi pwatula waboboꞌana sinedi, ꞌenega onaꞌaiꞌaila ꞌami ꞌoamao ꞌida ꞌebwaꞌemi. ꞌEnega geyaꞌabo ꞌimi emisa Yaubada ꞌena ꞌineeneta.
29 “Ta wate geyaꞌabo wanuwanuwa sinabwana nai waꞌateꞌate saꞌala masula be bwasi manudi. 30 Me baleꞌu maiboꞌadi yage getedi manudi sinuwanuwa, ta toꞌase ꞌimi nuwanuwa Yaubada niꞌatu ꞌisinapudi, nadigega ꞌami masula be ꞌami bwasi be wate ꞌami ꞌoama. 31 Ta ꞌilobwenemi be nugana Yaubada ꞌina loina ꞌena wada tagwalemi, be ꞌenega ꞌami masula be ꞌami ꞌoama wate ꞌiꞌebwaꞌemi. 32  * Yo 10:11, 27, 28Ta ꞌomi onaꞌaiꞌaila Yaubada ꞌina sipiyao, ꞌenega geyaꞌabo wamatamatauta, manuna niꞌatu ꞌiesinuwemi be ꞌina ꞌebeloina ꞌena walulugu.
33 “ꞌEnega ꞌimi gwegweyao wada egimwaneyedi be mani nidi wada eguyaiyedi togomabeso ꞌediya, be ꞌenega galewaya ꞌimi esaesa ꞌida miyaataya. Esaesa nina galewaya ꞌimiyami nigeya wate ꞌina ꞌebe gumwalamo, manuna nigeya ꞌebweu wate toꞌipwala sena nina ꞌena, ta wate nigeya manumanuwa. 34 Ta wada nuwaꞌiꞌisi to sena ꞌena ꞌimi esaesa ꞌimiyami nate ꞌena ꞌimi nuwanuwa sida pili.
ꞌInapwana ꞌina ꞌaliꞌeiyao ꞌaidi boboꞌadi ta ꞌaidi toꞌumalidi
(Madiu 24:45-51)
35  * Md 25:1-13; Mk 13:32-37“ꞌEnega wada gibubuna ꞌaiꞌaila be ꞌami ꞌoamao wada ꞌote ꞌaiꞌailidi, ta wate ma imi mayale maemaedanidi ta wayamwayamwa, 36 ꞌatuwa nadigega ꞌaliꞌeiyao ꞌidi ꞌinapwana siyamwayamwai ꞌina ilama ai masulina ꞌenega manuna. Ta ꞌabo to tuta ꞌena ꞌiapwesama be ꞌawa ꞌena ꞌiꞌaukeke, palupaluna tuga ꞌawa nina sigigege be ꞌilulugu. 37 Ta ꞌabo matadi paꞌalina be sigibugibubudi ta siyamwayamwa be ꞌilobadi, ꞌiabe sida gwausowala sinabwana. Onaꞌaiꞌaila ꞌidi ꞌinapwana nina ꞌiabe ꞌina ꞌaliꞌeiyao nidi ꞌadi ꞌoama ꞌiꞌote, ta ꞌaliꞌeiyao nidi simiyatowa ta tauna manudi ꞌida etopaisewa. 38 Ta wate ꞌabo ꞌina tuta ilama ꞌenaya ꞌisoꞌisoꞌi be niuniuwanaya nai tomwa uliulitaya ꞌiapwesama be tuga nadigega ꞌidi miya nina ta ꞌilobadi, ꞌiabe wate sigwausowala sinabwana.
39 “Ta wate yage ꞌebweuna gete wada nuwaꞌiꞌisi, ꞌeguma tonianuwa ꞌimwalatonina to tuta ꞌena toꞌipwala ꞌilugulugu ꞌina anuwaya, ꞌida gibubuna ꞌaiꞌaila ta ꞌida yaweyawe be geyaꞌabo ꞌina anuwa ꞌibwalebwale. 40 ꞌEnega ꞌomi wate wada gibubuna ꞌaiꞌaila be ꞌigu tuta ilama manuna wada yamwagu, manuna ꞌaboꞌagu Tomota Natuna ꞌigu ilama ꞌana tuta nigeya wamwalamwalatoni.”
41 ꞌEnega Pita ꞌigwae, “ꞌInapwana nate ꞌaboꞌama manuma ꞌuonaona, nai tomota maiboꞌadi manudi?”
42  * Md 25:19-21ꞌEnega Yesu ꞌigwae, “Toguinuwa boboꞌadi ta sinasinapudi ꞌidi bubuna gete nadigega, ꞌabo yaita tauna ꞌina ꞌinapwana ꞌiesinuwena be anuwa ꞌida ꞌitaꞌiꞌisi, be gosenao ꞌadi masula ꞌiꞌebwaꞌedi ꞌasiyata ꞌebweuna ꞌebweuna ꞌediya, 43 maꞌetamo ꞌabo ꞌinapwana nina ꞌiila limanama be ꞌina toguinuwa nina ꞌilobai ꞌiguiguinuwa palupalu, ꞌiabe manuna ꞌigwausowala be ꞌena ꞌida gwae, 44 ‘ꞌImu guinuwa maiboꞌana boboꞌana, ꞌenega yage maiboꞌadi ꞌadi loina yaꞌebwaꞌeyo be ꞌuloina.’ 45 Ta esi ꞌabo toguinuwa nina taunamo ꞌena ꞌiona, ꞌigwae, ‘ꞌIgu ꞌinapwana ꞌetamo ꞌisoꞌisoꞌi, ꞌenega taugu ꞌigu nuwanuwa yaguinuwedi.’ ꞌEnega gosenao nidi meꞌolotodi be mewainedi ꞌimutumutudi, ta wate nigeya masula ꞌida ꞌebwaꞌediya, ta taunamo ꞌiꞌeꞌai ta ꞌinumanuma, ga ꞌinuma kabaleya. 46 Ta muliyega ꞌabo ꞌinapwana nina ꞌiaesalutuinama, be ina ꞌaliꞌei ꞌina guinuwa toꞌumalina ꞌiꞌitalobai, ꞌiabe anuwega ꞌipaꞌi, be ꞌenega eꞌisa toꞌumalina ꞌiloba, taudi tologuitoyasa ꞌidi senaya.
47  * Ye 4:17“Ta ꞌeguma yaita ꞌina ꞌinapwana ꞌina nuwanuwa ꞌimwalamwalatoni ta tuga nigeya ꞌiguiguinuwe, ꞌiabe loina toꞌumalina ꞌiloba. 48 Ta ꞌabo yaita ꞌina ꞌinapwana ꞌina nuwanuwa nigeya ꞌimwalamwalatoni, ta ꞌiguinuwa gesi, ꞌiabe ꞌana loina ꞌiloba, ta nigeya sinabwana. Ta wate nadigega ꞌabo ꞌaliꞌei ꞌana egueguyai sinabwana, ꞌilobwenena be ꞌina ꞌinapwana manuna ꞌida paisewa sinabwana; ta ꞌeguma ꞌana egueguyai sinabwa wawasae ꞌida paisewa sinabwa wawasae.
Yesu manuna weyala ꞌiapwesa
(Madiu 10:34-36)
49 “Ta ꞌaboꞌagu niꞌatu yamai ꞌaene kaiwe yamuꞌe bada baleꞌuya, ta nuwanuwagu ꞌilomanini be ꞌiꞌaꞌalata. 50  * Lu 9:22, 2:34Ta esi tuta gidalina be bapitaiso toꞌumalina yaloba, ꞌenega ma igu ꞌatesaꞌala be ꞌana laba bapitaiso nina ꞌeguya siguinuwe.
51 “Ta mwaꞌadega? Nai wanuwena ꞌaene ꞌigu mai baleꞌuya ꞌenega nuwasiwalowa waloba? Nigeya saꞌi. Ta esiya ꞌiabe eꞌupwa be weyala ꞌemiya siapwesa. 52 Tuta nina gete ꞌediyega be tuta simeemai ꞌediya ꞌiabe susu soladiya weyala siapwesa. Susu nidi soladiya ꞌeguma nadigega tomota ꞌadi yau nima, ꞌiabe soladiyega sitetoi silosaiya siteluwa ꞌediya. 53 Ta wate ꞌabo tama natuna meꞌolotona ꞌena ꞌilosaiya ꞌiabe wate natunana tamana ꞌena ꞌilosaiya. Nadigega wate sina ꞌabo ꞌilosaiya natuna mewainena ꞌena, ꞌiabe wate tauna sinana ꞌilosaiye. Ta wate ꞌabo waine ꞌilosaiya lawana mewainena ꞌenaya, ꞌiabe lawanana ꞌena ꞌieꞌupwa limana.”
Weꞌiweꞌiyaya ꞌadi mwalatoi manuna
(Madiu 16:2-3, 5:25-26)
54 Ta Yesu wate tomota nidi ꞌediya ꞌiona, “Tuta nina ꞌabo yalowa gaigaidi waꞌitadi wanuwena ꞌaene ꞌiabe ꞌiꞌuꞌusana, nate onaꞌaiꞌaila. 55 Ta ꞌabo sena yalasi ꞌenega yagila ꞌitowatowama, nate ꞌenega niꞌatu wamwalamwalatoni ꞌaene selabenaya be ala ꞌiapwesa, ta toꞌase wanuwena nadigega ꞌida apwesa. 56 Onaꞌaiꞌaila ꞌomi toguinuwa kabokabo, manuna baleꞌu ꞌadi weꞌiweꞌiyayao niꞌatu wasinapudi ta esi Yaubada ꞌina weꞌiweꞌiyayao nigeya wada nuwa sabwalenidi tuta auwauna gote manudi.
57 “Ta toꞌase ꞌalena ga nigeya waesiesinuwa ꞌaiꞌaila be ꞌeda palupaluna ꞌenega watautauya?
58 “Ta ꞌabo ꞌamu talauwala ꞌimama be ꞌiꞌauꞌewayo sabi etalaeyo, ꞌilobwenena be tuta nina ꞌedaya watautauya ꞌutoo be toꞌumalina nina niꞌatu ꞌuguinuwena ꞌugiepaepalu, be ꞌenega geyaꞌabo ꞌamu toetala nina ꞌiꞌauꞌauꞌewayo toloina ꞌenaya, ꞌabona nai toloina nina tolosaiyao ꞌiloinedi be deliya sisaꞌuyo. 59 Ta geyaꞌabo saꞌi ꞌuapweapwesa be ꞌana laba ꞌimu lowaga maiboꞌana ꞌuyotula egumwalidi!”

*12:1: Md 16:12

*12:5: Ye 4:12

*12:6: Lu 12:24

*12:9: Lu 9:26

*12:10: Md 12:23-25, 28, 31

*12:11: Lu 21:12-15

*12:15: 1 Ti 6:9-10

*12:16: 1 Ti 6:17

*12:19: Ye 4:13-15

*12:21: Md 6:19-21

*12:24: Sam 147:9; Lu 12:7

*12:27: 1 Kin 10:23-25

*12:32: Yo 10:11, 27, 28

*12:35: Md 25:1-13; Mk 13:32-37

*12:42: Md 25:19-21

*12:47: Ye 4:17

*12:50: Lu 9:22, 2:34