19
Paulus ikam Anutu sua kini isu kar Epesus
Indeeŋe Apolos imbotmbot kar Korin na, Paulus iwwa pa karkari ta timbotmbot abal uteene na, mi ipombolmbol zin urlaŋana kan ma ila ila ma isula kar Epesus. Ila mi indeeŋe wal pakan ta titoto Yesu i, to iwi zin. Iso: “Parei, indeeŋe ta niom kuurla na, kakam Bubuŋana Potomŋana tomini, som som?” Yo 7:39; Ŋgo 2:38, 8:16, 10:44 Mi zin tipekel ma tiso: “E-e, niam amleŋ sua sa pa Bubuŋana Potomŋana som.”
Paulus iso: “Ambai. Mi yok kamŋana pareiŋana ta tikam piom na?” To tiso: “Yok kamŋana ta ki Yoan na.” Mk 1:4; Ŋgo 1:5
Tabe Paulus iso: “Yok kamŋana ki Yoan, ina iwe kilalan pizin wal ta titooro lelen mi tizem sanaana kizin. Mi Yoan iso pizin tomtom be tiurla ki tomtom toro tabe imar pa kaimer na. Mi ina Yesu tau.” Mt 3:11+ Tileŋ na, tikam yok pataaŋa pa Merere Yesu zaana. Mi Paulus iur namaana isalakaala zin, to Bubuŋana Potomŋana imar isalakaala zin lup. To timaŋga na, tiso sua ila karkari kalŋan, mi tiwe Anutu kwoono ma tiso kalŋaana pizin tomtom. Ŋgo 2:4, 8:17, 10:44+ Zin tomooto tana ko kembei laamuru mi ru sa.
Mi puulu tel, ta Paulus ziŋan zin Yuda tiparzorzooro pa Anutu peeze kini lela lupŋana muriini kizin. Ni imototo som. Kwoono imbol mi izzokatkat sua. Pa iso ikam zin ma tiurla. Tamen zin pakan na, ŋgar kizin imbol. Tabe tiurla som, mi tipiri sua sananŋana pa Merere zaala kini ila iwal biibi matan. To Paulus izem zin, mi ikam zin wal ta titoto Yesu i ma tila. Mi aigule ta boozomen ziŋan tiluplup zin lela ruumu biibi ki Tiranus, mi tizzo sua. 2Kor 6:14+ 10 Tikamam ta kembei ma irao ndaama ru. Tabe zin Yuda mi Grik ta timbot lele pakaana biibi ki Asia na, timap tileŋ Merere sua kini. Kol 1:6
Seba lutuunu bizin
11 Anutu ipombolmbol Paulus ma itortooro mos mburanŋan ma tiwedet. Mos tana tipa ndel kat. Ŋgo 5:12+, 14:3; 2Kor 12:12 12 Ikamam ma sombe koroŋ kini riŋariŋa kembei ta kawaala kini pakanpakan na ila ise wal meteŋan, to nin ndabok. Mi zin tau bubuŋana sananŋan tiru pizin na, tiyotyooto pizin ma nin ambai. Mk 16:17+; Ŋgo 5:15
13 Zin Yuda pakan ta tizirziiri bubuŋana sananŋan na, zin timbotmbot i. Mi tiwwa ma tiso tiziiri bubuŋana sananŋan pizin tomtom pa Merere Yesu zaana tomini. Tana tizzo sorok pizin bubuŋana sananŋan ta kembei: “Yesu ta Paulus izzoyaryaara uruunu i, ta nio aŋmender se ni zaana mi aŋur sua piom be koyooto.” Mk 9:38 14 Mi Yuda ta, zaana Seba. Ni biibi ta kizin patoronŋana kan na, lutuunu bizin lamata mi ru ta tikamam ta kembei tomini.
15 Tamen aigule ta na, tikam ta kembei, mi bubuŋana sananŋana ipekel kalŋan ma iso: “Yesu, nio aŋute i. Mi Paulus na, aŋleŋleŋ uruunu. Mi niom tina na, aŋkankaana piom.” Mk 1:34 16 To tomtom tau bubuŋana sananŋana izeebi na, imaŋga mi ipun zin ma ruŋgun isaana. Pa mburaana ilip kat pizin. Mi iraraaza mburu kizin ma isu lene lup. To timaŋga na tiko pa ruumu tana ma tila len.
17 Zin Yuda ma zin Grik ta boozomen ta timbot kar Epesus na, tileŋ urun, to motoŋana biibi ikam zin, mi tiwidit Merere Yesu zaana ma isala ta kor a. 18 Mi wal urlaŋan boozomen timar ma tizzwe mbulu kizin sananŋan ila iwal matan. 19 Mi wal boozomen ta tikamam naborou na, timar raama ro kizin ta naborou kan sua izze i. To iwal biibi tirre, mi tiswiri sala you ma ikan ma imap. Beso titoombo tirobon ro kizin tana kadoono na, sorok som kat Ko irao kembei pat milmilŋan 50,000 ma iŋgi. 20 Ina zaala tana ta Merere ipombol sua kini ma irak ma irao lele. Pa sua iloondo raama mburaana. Tabe zin wal ta tiurla i, timasak ma tiwe boozo.
21 Uraata ti ilae, mana kaimer to Bubuŋana ipazal Paulus, mi ni ikam ŋgar be ipa ma ila pa lele pakaana ki Masedonia ma Akaia, tona imiili mini pa Yerusalem. Mi ikam ŋgar ta kembei. Iso: “Aŋla tiŋga muŋgu, mi kaimer to ko aŋla aŋre zin Rom kan tomini.” Ro 1:11+, 15:23 22 Tana iŋgo Timoti mi Erastus, gaabaŋana ru ta tiuluuli pa uraata i, be timuuŋgu ma tila Masedonia. Mi ni imbot ŋana ri isu lele pakaana ki Asia.
Malmal biibi ipet su Epesus
23 Indeeŋe mazwaana tana, Merere zaala kini iwe uunu pa malmal biibi ma ipet su kar Epesus. 2Kor 1:8+ 24 Tomtom ta, ni zaana Demitrius. Ni uraata kini be iurpewe zin koroŋ pa pat silba. Mi koroŋ ta, ta ni iurpewe zin na, ina urum ki merere Artemis kunun. * Artemis, ni merere pakaamŋana kizin Grik. Mi ni moori. Zin uraata kan kini timbelmbel pat kamŋana pa koroŋ ta tana. 25 Tana Demitrius iboobo zin uraata kan kini ma timar, mi ziŋan tomtom pakan ta uraata kizin raraate na, tilup zin. To imaŋga na iso pizin.
Iso: “Ou, niom kuute, iti uraata kiti tiŋgi ta tayaryaaru pat boozo pa i. 26 Mi Paulus tana, niom ituyom kere i mi keleŋi lup kek. Ni kwo mbolŋana, mi inoknok sua ta kembei: ‘Merere kunun ta tomtom tiurpe pa naman na, ina Merere ŋonoono som.’ Tana ipandelndel zin Epesus kan boozo ma titooro zin kek. Mi iŋgi be ikam Asia ka tomtom bizin ma timap i. Mbo 115:4; Yesa 44:10+; Ŋgo 17:29; Tur 9:20 27 Tana aŋso kere iti kek? Pa iŋgi be toporou sala pataŋana i. Pa to tana ko ikam ikam ma tomtom tirepiili uraata kiti. Mi tina men som. Ko ikam pataŋana pa merere kiti zaanaŋana Artemis tomini. Pa ina kola ikam ma urum kini iwe koroŋ sorok. Mi Artemis zaana ta kembena. Koozi zin iwal biibi ki Asia mi toono ta boozomen tipakuri. Tamen Paulus ko ikam ma iwe koroŋ sorok.”
28 Zin tileŋ sua tana, to ipas keten ma tau timaŋga ma kalŋan izalla ma tiso: “Artemis, ni merere kiti Epesus. Ni ta zaana biibi tau!”
29 Molo som na, orooro isala ma irao kar biibi. To keten malmal mi titeege lae pa Gaius ziru Aristakus. Pa ziŋan Paulus tiwwa tau. Wal ru tina, zin Masedonia kan. Karau lae pizin mi tiyaaru tataata zin ma tila lele tau iwal biibi tiluplup zin su pa i. 30 Paulus, ni iso ila ipet iwal biibi matan be iso sua pizin. Tamen wal pakan ta titoto Yesu i tipeteke i. 31 Mi guraaba pakan ki Paulus ta timborro lele pakaana ki Asia na, zin tomini tipeteke la pini be ila iso ruŋguunu pizin iwal biibi tana pepe.
32 Mi iwal biibi ta timbotmbot na, tikamam orooro ma kalŋan izalla ta kor a. Tomtom pakan kalŋan izalla pa koroŋ ta, mi pakan tizzo len sorok pa sua toro. Pa zin boozo ta timar tilup zin na, tiute lupŋana tana ka uunu som. 33 To zin Yuda timaŋga na tipusuk Alisande ma ila ta mataana a. Mi tomtom pakan tire i, to tiso ko ni ta iwe uunu pa malmal tana. To Alisande iur namaana pizin iwal biibi be lele ikam kiŋ mibe isope zin. 34 Tamen zin matan ila na, tikilaali kembei ni Yuda. To tilup kwon mi kalŋan isala ta kor a. Tiso: “Artemis, ni merere kiti Epesus. Ni ta zaana biibi tau!” Tinoknok ta kembei ma irao mazwaana moloŋana ri.
35-36 Tana kuskus ki Epesus imaŋga, to zin timaane mi tiŋgun talŋan pini. To ni iso: “O niom tomtom ki Epesus, toono ta boozomen tiute iti makiŋ. Iti tiŋgi ta tomborro merere zaanaŋana Artemis urum kini ramaki kunuunu ta imbot saamba, mi itop ma isu na. Tomtom sa irao izooro iti pa koroŋ taiŋgi na som. Tana kakam mbulu kankaanaŋana pepe. Kamane! 37 Pa wal ta kakam zin ma timar i, zin tipasaana urum ka kosa sa som. Mi tikam sua repiiliŋana sa pa merere Artemis som. 38 Sombe Demitrius mi waene bizin ta ziŋan tikamam uraata na len sua sa pa tomtom sa, na irao timbot ma ni ka aigule. Pa zin bibip ki titirtiiri sua i, ta timbotmbot i. Tana zin irao tila kizin, to ziŋan tiurpe sua. 39 Mi sombe sua pakan sa ta leleyom be koso, na kuur la lupŋana ki kar namaana be titiiri mi tiurpe. Naso koto tutu kiti. 40 Pa koozi iti tososor pa mbulu kek. Tere na, orooro tiŋgi ka uunu sa som. Mbulu ta koozi kakam na, sombe tiwi iti pa ka uunu, ko tepekel be parei?” 41 Tana iso makiŋ, mi kaimer mana iso: “Kala leyom!” To timureege ma tila len.

19:2: Yo 7:39; Ŋgo 2:38, 8:16, 10:44

19:3: Mk 1:4; Ŋgo 1:5

19:4: Mt 3:11+

19:6: Ŋgo 2:4, 8:17, 10:44+

19:9: 2Kor 6:14+

19:10: Kol 1:6

19:11: Ŋgo 5:12+, 14:3; 2Kor 12:12

19:12: Mk 16:17+; Ŋgo 5:15

19:13: Mk 9:38

19:15: Mk 1:34

19:21: Ro 1:11+, 15:23

19:23: 2Kor 1:8+

*19:24: Artemis, ni merere pakaamŋana kizin Grik. Mi ni moori.

19:26: Mbo 115:4; Yesa 44:10+; Ŋgo 17:29; Tur 9:20