10
Sua pa ula yembutŋana
(Mt 19:1-12; Lu 16:18)
Yesu imaŋga mini ma izem lele tina. Mi ila pa pakaana ki Yudea, to indu yok Yordan ma ilae mbaaga. Mi iwal biibi ta timokor la kini mini, tana ni ito mbulu kini mi ikamam sua pizin.
Mi zin tutu kan pakan tila kini be titoombi. Tana tiwi i ma tiso: “Lak, tutu kiti iso parei? Irao zin tomooto tiyembut ula kizin mi tiziiri kusin bizin ma tila len, som som?” Yesu ipekel kwon ma iso: “Tutu ta Mose ikam piom na, iso parei?” Zin tiso: “Mose iso ta kembei: Sombe tomooto sa ibeede ula yembutŋana ka sua ise ro pakaana sa, na ni irao be iyembut ula kini.” Lo 24:1+; Mt 5:31 To Yesu iso pizin ma iso: “Ina ŋonoono. Mi uunu tau Mose ibeede tutu tana piom, ina imbot la sanaana ta imbol la leleyom tau. Mi indeeŋe mata popoten ta Anutu iur saamba mi toono na, ni iur tomooto mi moori. Un 1:27, 5:2 Uunu tina ta tomooto izem tamaana ma naana, mi ziru moori tiparlup zin ma tiwe tamen. Un 2:24; Ep 5:31 Tana ziru irao timbot ndelndelŋa mini som. Paso, tiparlup zin ma tiwe tamen kek. Mi koroŋ ta Anutu ilup ma iwe tamen na, tomtom sa irao be iyembut na som.”
10 Timiili ma tila ruumu, tona naŋgaŋ kini tiwi Yesu mini pa sua tina. 11 Mi ni ipekel kwon ma iso: “Tomooto sa isombe iziiri kusiini ma ila lene, mi iwoolo moori toro, ina ni ipasaana mboti ki kusiini mi imolo ula ka tutu. 12 Mi moori ta kembena. Sombe izem kusiini ma imborene, mi iwoolo kana tomooto toro, ina ni ipasaana ula ka tutu.” Mt 5:32; 1Kor 7:10+
Yesu ipombol zin naŋgaŋ munmun
(Mt 19:13-15; Lu 18:15-17)
13 Tomtom pakan tikam lutun bizin ma tila ki Yesu bekena iteege zin. Tamen naŋgaŋ kini timaŋga mi tiŋasaara zin. 14 Yesu ire mbulu tana, to keteene malmal pizin mi iso: “Ai, kapakaala zin paso? Pa peeze ki Anutu ka tomtom bizin, ina ta kembei. Tana kezem zin ma timar. 1Kor 14:20; 1Pe 2:2 15 Nio aŋso kat piom: Bela kotooro ŋgar tiom ma kewe kembei ta zin pikin, tona karao be kombot la peeze ki Anutu mi kelela kar kini.” Mt 18:3 16 Tona ikam zin munmun ma imbaraara zin, mi namaana sala zin tataŋa uten mi ipombol zin.
Mbio uunu ta imar ki Yesu
(Mt 19:16-30; Lu 18:18-30)
17 Yesu imaŋga mini pa pai kini. Som, mi tomtom ta, ni ikoŋuru i ma ila ma iŋgun kumbuunu su kereene uunu, mi iwi i. Iso: “Mos katuunu, nu ambaiŋom. Ko aŋkam parei, to aŋkam mbotŋana mata yaryaaraŋana?” 18 Yesu ipekel kwoono ma iso: “Parei ta nu sombe nio ambaiŋoŋ? Anutu itutamen ta ni ambaiŋana. Tomtom toro sa som. 19 Nu ute tutu kek. ‘Pun tomtom ma imeete pepe, pasaana ula pepe, kem pepe, pombol sua pakaamŋana pepe, watke lem koroŋ pepe, lem ŋger pa tomom ma nom mi mbeeze pizin.’ ” Kam 20:12+; Lo 5:16+; Ro 13:9 20 To tomtom tina ipekel kwoono ma iso: “Wai mos katuunu, tutu soŋana? Tutu ta boozomen tana, ta naŋgaŋŋoŋ mi aŋto aŋto ma imar indeeŋe koozi.” 21 Yesu ire i na, leleene pini. Tana iso pini ta kembei: “Ambai. Mi koroŋ tamen ta kam zen. La mi kam ŋgomo pa koroŋ ku ta boozomen. Mi rai ka pat pizin wal ta sorrokŋan i. Naso kam lem koroŋ ŋonoono ta izza u su kar saamba. Mi mar to yo.” Mt 6:19+; Ŋgo 2:45, 4:32+; 1Tim 6:17+ 22 Tomtom tina ileŋ sua tana na, irao pa leleene som. To izem Yesu, mi ila raama leleene ipata. Pa ni le koroŋ boozo kat.
23 Tona Yesu mataana ila lae pa zin naŋgaŋ kini, mi iso pizin ta kembei. Iso: “Zin wal ta mbio uunu na, inako ipata pizin be tiwe Anutu lene mi timbotmbot lela peeze kini leleene.” Mk 4:19; 1Tim 6:9+; Yems 5:1+ 24 Naŋgaŋ kini tileŋ sua tina na, tikam ŋgar boozo pa. Tamen Yesu iso pizin mini ma iso: “O tiziŋan, ina ipata pizin tomtom be tiwe Anutu lene mi timbot lela peeze kini leleene. 25 Kere. Mbili sa isombe itoombo be iloondo pa sor sumbuunu, ko irao? Som. Mi zin mbio uunu na, ka ŋgar tamen tau. Sombe zitun titoombo be tiwe Anutu lene mi timbot lela peeze kini leleene, nako ipata kat pizin. Tirao som kat.” 26 Naŋgaŋ kini tileŋ sua ti na, timurur mi tikam ŋgar biibi pa. Tana tiso pini ma tiso: “Wai, kenako asiŋ ta Anutu ikamke i ma imbot ambai?” 27 To Yesu mataana ila kizin mi iso: “Tomtom zitun sombe titoombo, nako tirao som. Mi sombe Anutu iuulu zin, nako tirao. Pa Anutu, ni itat pa kosa sa som.”
28 To Petrus imaŋga mi iso pini ma iso: “Lak re. Niam ti, amzem koroŋ tiam ta boozomen ma imborene lup, mi iŋgi amtoto u i. Ko parei piam?” 29 Yesu ipekel kwoono ma iso: “Nio aŋso kat piom. Tomtom sa isombe izem ruumu kini, som toŋmatiziŋ kini, som tamaana ma naana, som lutuunu bizin, som mokleene kini pa nio zoŋ mi uruunu ambaiŋana, 30 inako ikam kampeŋana ta ilip ma ilip kat pa koroŋ ta izem na. Pa indeeŋe ta tomtom tana imbot toono na, ni ko ikam le ruumu, ma toŋmatiziŋ, ma pikin, ma naana ma tamaana bizin, ma mokleene boozomen. Tamen ko tiseeze mataana pa nio zoŋ tomini. Mi indeeŋe mbeŋ kaimer, nako ikam mbotŋana mata yaryaaraŋana.
31 “Tamen wal boozomen ta muŋgu tiwe mataana, inako tila tikemer. Mi zin tau kaimer kan, nako tiwe mataana.” Mt 20:16; Lu 13:30
Yesu iso mini pa meeteŋana kini ma iwe tel pa
(Mt 20:17-19; Lu 18:31-34)
32 Yesu imuuŋgu, mi naŋgaŋ kini tito i ma ziŋan tisombe tisala pa Yerusalem. Tiwwa ma tila, mi naŋgaŋ kini tikamam ŋgar boozo. Mi zin wal ta ziŋan tila na, timoto kan. Tana Yesu ikam naŋgaŋ kini laamuru mi ru ma timet lae, mi isotaara zin pa mbulu tabe ipet pini i. 33 Iso: “Keleŋ. Iŋgi be tasala pa Yerusalem i. Mi Tomtom Lutuunu, ni ko tikami ma tiuri la zin bibip kizin patoronŋana kan ziŋan zin ŋgarŋan ki tutu naman. Mi zin ko tiur sua be imeete, mi tiuri la kizin wal ta Yuda somŋan i naman. 34 Mi zin ko tipeŋeu i, tipureskaali, tibalisi, mi tipuni ma imeete. Tamen ko ka mbeŋ iwe tel pa, tona burup ma imaŋga mini pa naala.”
Wiŋana ki Yems ma Yoan
(Mt 20:20-28)
35 Tona Zebedi lutuunu bizin ru, Yems ziru Yoan, tila ki Yesu mi tiso pini ta kembei. Tiso: “Mos katuunu, niam amso amwi u pa koroŋ ta be nu kam piam.” 36 Tana Yesu iwi zin ma iso: “Sokorei ta leleyom pa be aŋkam piom?” 37 Zin tiso: “Kaimer ma nu sombe swe mburom mi zom biibi ma ipet mat, na niam leleyam be kam niamru ma ambot su zilŋom uunu. Ta imbot la nomom woono mi toro imbot la ŋas.” 38 To Yesu iso pizin ta kembei: “Koroŋ ta niomru kiwi yo pa na, ina kuute ka pataŋana som. Kere. Mbooro tabe nio aŋwin la i, niomru karao be kiwin la tomini? Mi pataŋana biibi tabe isalakaala yo i, niomru karao be kakam?” Mk 14:36; Lu 12:50 39 Ziru tipekel kwoono ma tiso: “E, niamru amrao.” To Yesu iseeŋge sua mini ma iso pizin ta kembei: “Ŋonoono, mbooro tabe nio aŋwin la i, ina niom kola kiwin la. Mi pataŋana tabe isalakaala yo i, inako isalakaala yom tomini. Ŋgo 12:2; Pil 3:10; 2Tim 2:11+; Tur 1:9 40 Mi muriyom ta niomru koso pa na, ina uraata tio som. Ina koroŋ ki Tamaŋ Anutu. Mi zin wal tabe timbot zilŋoŋ uunu i, ina ni iur zin pataaŋa kek. Zin ta ko timbot pa.”
41 Naŋgaŋ pakan tileŋ Yems ziru Yoan sua kizin, to keten malmal pizin. 42 Tabe Yesu iso pizin ma timar, mi iso pizin. Iso: “Mbulu ki toono na, niom kuute kek. Zin bibip kizin karkari ta Yuda somŋan i, tipakurkur zitun mi matan pasom zin wal ta timbot la kopon mbarmaana na. Mi zin wal ta zanŋan i, na tikototo zin tomtom. Lu 22:25+ 43 Tamen niom na, kakam mbulu ta kembena pepe. Tiom tasa isombe leleene be iwe biibi piom, na bela ikoto itunu ma iwe mbesooŋo piom. Mt 23:11; Mk 9:35; Lu 9:48 44 Mi tiom tasa isombe leleene be iwe mataana piom, na bela iwe mbesooŋo sorokŋana kat pizin wal ta boozomen. 1Pe 5:3 45 Pa ina mbulu ki Tomtom Lutuunu tomini. Kere. Ni imar be tomtom timbeeze pini na som. Imar be itunu imbeeze pizin tomtom, mibe izem kat itunu ma imeete pizin tomtom boozomen bekena iŋgiimi zin ma tiwe lene.” Yo 13:14; Pil 2:7; 1Tim 2:5+
Yesu iurpe Patimai mataana
(Mt 20:29-34; Lu 18:35-43)
46-47 Yesu ziŋan naŋgaŋ kini tila tipet kar Yeriko. To ziŋan iwal biibi tizem kar ma tilae ri, mi tomtom mata pisŋana ta imbotmbot, zaana Patimai. Ni Timai lutuunu. Imbutultul su zaala zilŋaana be izuŋzuŋ le koroŋ. Mi ileŋ kembei tomtom ta imar i na Yesu ki Nasaret, to imaŋga mi kalŋaana biibi ma iso: “O Dabit Lutuunu, muŋai yo lak!”
48 Wal pakan tiŋasaari mi tiso pini be imaane. Tamen som. Kalŋaana biibi kat ma iso: “O Dabit Lutuunu, muŋai yo lak!” 49 Tana Yesu imender mi iso: “Koso i ma imar.” Tana tiboobo mata pisŋana tina ma tiso: “A, lelem ambai mi maŋga. Pa iso mar pu be la ma re i.” 50 Tana tomtom tina ilu i ma imaŋga. To ipiri mburu kini kor kana itop isu lene, mi ila ki Yesu. 51 Ila to Yesu iwi i. Iso: “Nu lelem be aŋkam parei pu?” Mata pisŋana iso: “A mos katuunu, nio leleŋ be aŋre lele.” 52 Tabe Yesu iso pini ma iso: “La lak! Urlaŋana ku ta iuulu u ma motom ambai.” To loŋa men mi mataana ikam pak mi ire lele. Tana ito Yesu mi ziŋan tila pa zaala. Mt 9:22; Mk 5:34

10:4: Lo 24:1+; Mt 5:31

10:6: Un 1:27, 5:2

10:7: Un 2:24; Ep 5:31

10:12: Mt 5:32; 1Kor 7:10+

10:14: 1Kor 14:20; 1Pe 2:2

10:15: Mt 18:3

10:19: Kam 20:12+; Lo 5:16+; Ro 13:9

10:21: Mt 6:19+; Ŋgo 2:45, 4:32+; 1Tim 6:17+

10:23: Mk 4:19; 1Tim 6:9+; Yems 5:1+

10:31: Mt 20:16; Lu 13:30

10:38: Mk 14:36; Lu 12:50

10:39: Ŋgo 12:2; Pil 3:10; 2Tim 2:11+; Tur 1:9

10:42: Lu 22:25+

10:43: Mt 23:11; Mk 9:35; Lu 9:48

10:44: 1Pe 5:3

10:45: Yo 13:14; Pil 2:7; 1Tim 2:5+

10:52: Mt 9:22; Mk 5:34