7
Daba eez to iŋgin ndaaba to Rom ighur ila ariaŋa
(Mt 8:5-13)
Yesu ivotia saveeŋ tonenen pa tamtoghon le isob, ghoro imundig ve ilooŋ ila pa ndug Kapernaum. Daba eez to Rom inepneep tonowe. Ye iŋgin ndaaba irau tamoot liim (100). Ve ye le mbesooŋa eez, to ye lolo pani kat. Mbesooŋa tonowen, moroghooŋ tiina ighami le igharau ighaze imaat. Sawa to daba tonenen ilooŋ tighaze Yesu inim, ye imbaaŋ ndolman pida to yes Yuda tila toni. Leso tighasoni pa inim igharaat mbesooŋa toni. Tovenen tila tivot to Yesu, ve titaŋ rorani tighaze: “Aa tiina tiei, nighaze yom uul ŋgeu tonowen, ghoro poia. Pasa, ye ŋgeu poia eez. Ye lolo pa iit Yuda kat, ve irei lemai rumai paam.”
Tovenen Yesu ila toman di ve yesŋa tila. Tila le tigharau ruum, ve daba tonenen imbaaŋ tamtoghon toni pida tila tivot to Yesu, ve tisavia aliŋa pani tighaze: “Tiina, daba tiei aliŋa ilat payom ighaze: ‘Ukaria ghom pa laghooŋ malep. Pasa, you poiag irau to ulooŋ unum ruum tiou maau. Ve you poiag irau to nalat peria tiom ne maau. Eemoghon you naghur ilat tiom tovene: Ighaze usaav moghon, nene pale mbesooŋa tiou tini poia. Pasa, you nawatag pa taug. You paam naneep ila daba tiou sambadi, ve tighur ghou pa naŋgin yes ndaaba to tineep ila you sambag ne. Tovenen ighaze nasaav pa ndaaba tiou eta naghaze: “Ula!” nene pale ila. Ve ighaze nasaav pa ite: “Unum!” ye pale inim. Ve ighaze nasaav pa mbesooŋa tiou eta naghaze: “Ugham uraat tonene!” nene pale itaghon aliŋag.’ ”
Yesu ilooŋ daba tonenen aliŋa, le ruŋa iza pani. Ghoro itoora, mata imuul pa ival tiina to titaghoni ne, ve isaav padi ighaze: “You nasaav payam kat. You naghita tamtoghon eta to Israel to ghurla toni iyaryaaŋ kat inimale daba tonowen ne maau.” Mt 15:28
10 Ghoro ndiran to daba tonenen imbaaŋ di ne, timuul tila pa ruum, le tighita mbesooŋa tonowen tini poia.
Yesu ipamundigin naar eez natu pa mateeŋ
11 Muri ghoro, Yesu toman taghoniiŋa toni timundig ve tila pa ndug eez, iza Nain. Ve ival tiina titaghon di, ve yesŋa tila. 12 Tila tigharau ataam to didiiŋ tiina to iluvutin ndug tonowen, ve tila tivot to tamtoghon pida to timbaad mateeŋ eez ve tivot. Ŋgeu paghu to imaat, ye naar eez natu ee moghon kat. Tovenen ival tiina to ndug tonowen tilaagh toman naar tonowen, ve yesŋa tila.
13 Tiina toit Yesu ighita naar tonenen, le lolo isamini. Tovenen isaav pani ighaze: “Olman tidi, utaŋ malep!” 14 Ghoro iŋarua mateeŋ tonenen ila, ve ikis ndiu. Tovenen yes to timbaad pain tonowen, aghedi tuŋia. Ve Yesu isaav ighaze: “Ŋgeu paghu, you nasaav payom: Umundig!” Lu 8:54; Mbaŋ 9:40
15 Rikia moghon mateeŋ tonenen imundig, mbole izi, ve avo pakia ve isavsaav. Ghoro Yesu ikis nima, ve ighuri ila to tina. 1King 17:17+; 2King 4:32+
16 Tamtoghon tighita mbeb tonenen, le matughezaaŋ tiina igham di tisob, ve tipait Maaron iza pa tapiri ve poia toni tighaze: “Onoon kat, aazne propet tiina eez inim ineep toman ghiit wa. Maaron mata iŋgal tamtoghon toni, tauto inim pa iuul di!” Lu 1:68,76, 24:19
17 Tovenen Yesu varu pa mbeb tonene ilaan irau ndug ndug to yes Yuda, ve ila pa ndug tisob to tineep tigharau taan todi ne paam.
Yoan imbaaŋ taghoniiŋa toni ru tila to Yesu
(Mt 11:2-19)
18 Yoan tamtoghon toni pida tila ve tipaes pa Yoan pa mbeb naol to Yesu ighamgham di. Tovenen Yoan ipoi tamtoghon toni ru tinim, 19 ve imbaaŋ di ighaze tila to Tiina toit Yesu, ve tighasoni tovene: “Ulaaŋa to pale Maaron imbaaŋa inim, yom taum tonene, ma nisaŋan ŋgeu ite paam?”
20 Tovenen yesuru tila tivot to Yesu, ve tisaav pani tighaze: “Yoan ŋgeu rughuzaaŋa imbaaŋ ghei ninim pa nighason ghom: Ulaaŋa to pale Maaron imbaaŋa inim, yom taum tonene, ma nisaŋan ŋgeu ite paam?”
21 Sawa tonenen, Yesu igharaat tamtoghon katindi to moroghooŋ samsamia naol tiwaghamun di, le tinidi popoia. Ve indirndiir avuvu samsamiadi tighau pa tamtoghon. Ve yes to matadi pisi, ye igharaat matadi le tighita ndug. 22 Tovenen ipamuul ghasoniiŋ todi ighaze: “Uraat to yamru aghita ve saveeŋ to alooŋa ne, amuul ala ve apaesia pa Yoan. Asaav pani tovene: Matadi pisi tighita ndug, ve narapeŋa timundig tilaagh. Yes to kolekole igham di, tinidi popoia ve tiŋgalaaŋ ila Maaron mata. Taliŋadi pamu tilooŋ saveeŋ, mateeŋa timundig, ve yes mbolaaŋa tiloŋlooŋ varu poia. 23 Ve tamtoghon to ighaze ighita uraat tiou, ve irere ghou maau, nene pale tini iza pa poia to Maaron to pale iza toni.” Is 29:18+, 35:5+, 61:1; Lu 4:18
Yesu ipait Yoan
24-25 Yoan mbaŋooŋa toni tonenen tipul Yesu ve tila, ghoro Yesu isavia Yoan pa ival tiina to yesŋa tinepneep. Ighaze: “Laak, sawa to ala ndug balim, yam aghaze aghita sa? Vivib raua to yaghur irabi? Ma ala aghaze aghita ŋgeu eta to indudi pa nonogiiŋa poia? Maau. Pasa, ndiran to tindud di pa nonogiiŋa to bodeeŋadi popoia, ve tigham nepooŋ popoia kat, yes tineep izi ndug tovene maau. Yes tineep ila ruum tintina to yes kinik. 26 Tovenen yam ala aghaze aghita sa mbeb tonowe? Yam ala pa aghita propet to Maaron, ne? Ve nene onoon. Yoan, ye propet eez. Eemoghon you nasaav payam: Yoan, ye propet moghon maau. Ye igham uraat pida paam to ilib pa yes propeta. 27 Ye ŋgeu to muuŋ timbood saveeŋa ila rau patabuaŋ. Isaav tovene:
‘Ulooŋ. You pale nambaaŋ mbesooŋa tiou eez imuuŋ payom.
Ye pale ivotia aliŋag pa tamtoghon, ve igharaat ataam payom.’ Mal 3:1; Mk 1:2
28 You nasaav payam: Tamtoghon tisob to nditinandi tipoop di izi taan ne, eta iza ilib pa Yoan maau. Eemoghon ighaze ŋgeu sorok eta ineep ila pooz to Maaron lolo, ve ighita anoŋa toni, nene pale ighita katin poia to Maaron le ilib pa Yoan.”
29 Ival tiina toman ndiran pida to youŋ takes paam, tilooŋ saveeŋ tonene, ve tiyok pani tighaze: “Maaron ŋgar toni, nene deŋia.” Tisaav tovene pasa, tighur ila Yoan saveeŋ toni, ve tigham ya wa. Lu 3:12
30 Eemoghon ndiran tutuuŋa ve yes ŋgara to tutuuŋ tizurun ataam to Maaron ighuri padi. Tauto tigham ya ila to Yoan maau. Mt 21:32
31 Yesu iseeŋ saveeŋ toni ighaze: “Tamtoghon to aazne, gabuadi vena? Pale nasavia di iza to sa? 32 Yes tinimale ndipain geegeu to tirou taghon maran ate, ve timboboob ila pa nditadi pida tighaze:
‘Yei nipambar ambam payam,
eemoghon ator maau.
Ve nimbou taŋizŋiiz,
eemoghon lolomim isami ve ataŋ maau.’
33 “Aghita. Sawa to Yoan ŋgeu rughuzaaŋa inim ve igham uraat toni, ye iŋgungun tau pa ghaniiŋ aniiŋ ve ghunuuŋ vaen. Eemoghon yam lolomim pani maau, ve aghaze avuvu samia izeeva. 34 Ve sawa to Tamtoghon Natu inim ve igham uraat toni, ye ighanghan ve ighunghun. Eemoghon ye paam, yam lolomim pani maau, ve aghaze: ‘Aghita. Nowe ŋgeu to ilala toman yes ndiran to ghamuuŋ sosor ve yes to tiyouyou takes, ve yesŋa tiluplup di pa ghaniiŋ ve ghunuuŋ.’ Lu 5:29+, 15:1+
35 Eemoghon yes to titaghon ŋgar poia to Maaron, tipatooŋ ŋgar tonowen tighaze nene deŋia moghon.”
Liva eez to ghamuuŋ sosor ve ŋgeu tutuuŋa eez
36 Ndiran tutuuŋa todi eez, iza Simon, ipoi Yesu ighaze ila ruum toni pa ghanghaniiŋ. Tovenen Yesu ila mbole izi toman di ve tighanghan. Lu 11:37
37 Liva eez to ndug tonowe, ye liva to ghamuuŋ sosor. Ye ilooŋ tighaze Yesu inepneep ila ruum to ŋgeu tutuuŋa tonowen pa ghanghaniiŋ. Tovenen rikia moghon igham ŋgoreeŋ ve ila ighaze ighita Yesu. Ŋgoreeŋ tonowen, vuzi poia ve atia tiina, ve ineep ila apatu paghuna eez lolo. 38 Ye ila ivot, ve iput tau izi Yesu muri igharau aghe, ve itaŋtaŋ. Ye ikorkor Yesu aghe, ve mata suru itaptap izala, ve imusmusi pa daba rau. Ve igham ŋgoreeŋ tonowen, ve iliŋi izala Yesu aghe.
39 Ŋgeu tutuuŋa to ipoi Yesu pa ghanghaniiŋ, ye ighita ŋgar to liva tonenen ighami, ve igham ŋgar ila lolo ighaze: “Wai, inimale ŋgeu tonene propet tau to Maaron, tone ighilaal ighaze liva to ikiskisi ne, ye liva to ghamuuŋ sosor.”
40 Tovenen Yesu isaav pani ighaze: “Simon, you leg saveeŋ ris to naghaze nasavia payom.”
Simon ipamuul aliŋa ighaze: “Poia. Patoŋaaŋ, usaav lak!”
41 Yesu isavia saveeŋ palelaaŋ tonene pani ighaze: “Sawa eez, ndiran ru tila to ŋgeu eez, ve tigham bun ila toni. Eez igham yaam denari* Ighaze tamtoghon eta igham uraat pa ndag eez, mboŋmaagh ve ila rabrab, nene tigham denari eez pani inim le atia.
500, ve ite igham pius liim. 42 Eemoghon muri, yesuru irau tiyat bun todi maau. Tovenen ŋgeu to igham yaam padi, lolo isamin di ve ipul bun todi. Laak, ndiran ru tonene, sei to pale ighur lolo kat pa ŋgeu tonowen ilib pa ita ite?”
43 Simon ipamuul aliŋa ighaze: “Avaat ye to igham bun tiina kat, ve ŋgeu tonenen ipul bun toni.”
Yesu isaav pani ighaze: “Aliŋam deŋia.” 44 Ghoro itoora, mata ila pa liva tonenen, ve isaav pa Simon muul ighaze: “Matam inim pa liva tonene. Yom upoi ghou pa ghanghaniiŋ, tauto nanim ruum tiom. Eemoghon ugham leg ya pa namen agheg maau. Ve ughita liva tonene. Ye imen agheg pa mata suru, ve imusi pa daba rau. 45 Ve sawa to nalooŋ nanim ruum tiom, yom uyaŋin payou rita maau. Eemoghon liva tonene, ye ikorkor agheg tuŋia ve iyayaŋin pani. Ipuli maau. 46 Ve yom uliŋ ŋgoreeŋ rita izala dabag maau. Eemoghon ye iliŋ ŋgoreeŋ to vuzi poia izala agheg.
47 “Tovenen you nasaav payom. Onoon, liva tonene igham sosor naol. Eemoghon sosor toni to katindi, nene you nareu di tisob. Tauto ye lolo payou kat. Eemoghon ighaze ŋgeu eta inumeer ighaze ye le sosor ŋgiira moghon pa Maaron ireua, nene pale lolo payou kat maau.” Mbo 32:1
48 Yesu isavsaav pa Simon le isob, ghoro isaav pa liva tonenen ighaze: “Sosor tiom to naol, you nareu di tisob wa.” Mt 9:2; Mk 2:5+; Lu 5:20+
49 Yes to tineep toman Yesu pa ghanghaniiŋ tonenen, tilooŋ saveeŋ toni le tigham ŋgar naol, ve tiwasavon di tighaze: “Ŋgeu tonene, ye sei to ighaze ireu sosor to tamtoghon paam?”
50 Ve Yesu isaav pa liva tonenen muul ighaze: “Ghurla tiom, tauto igham mulin ghom wa. Ula toman lolom poia.” Mt 9:22; Mk 10:52; Lu 17:19

*7:41: Ighaze tamtoghon eta igham uraat pa ndag eez, mboŋmaagh ve ila rabrab, nene tigham denari eez pani inim le atia.