18
Kalu wi alando꞉ a꞉labo꞉ o꞉ba꞉le?
Mak 9.33-37, Luk 9.46-48
Luk 22.24Ho꞉len a꞉namio꞉ tili wida꞉sen kalu iyo꞉ Ya꞉sulo꞉wa ya꞉sa꞉ga꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Godeya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ man us a꞉namilo꞉, wi alando꞉ a꞉labo꞉ o꞉ba꞉le?” A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki Ya꞉su eyo꞉ so꞉wala꞉su nowo꞉ mena꞉ki ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ili milifa kagama꞉ki ta꞉fo꞉. Madi 19.14, Mak 10.15, Luk 18.17A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su eyo꞉ towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niyo꞉ to we hendele gimo꞉ so꞉lo꞉l. Gio꞉ asulo꞉wo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉yo꞉, so꞉wala꞉su o꞉ngo꞉wo꞉ ko꞉lo꞉ mo꞉fa꞉la꞉dowalega, Godeya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ man us a꞉namio꞉ mada mo꞉tina꞉ib. Kaluka꞉isale abeyo꞉ enena꞉ma꞉la꞉yo꞉ ha꞉ga dowaki, so꞉wala꞉su wengo꞉ dowab a꞉no꞉, Godeya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ man us a꞉namio꞉ e wi alan doma꞉ib.
Madi 10.40, Luk 10.16, Yo꞉n 13.20“Kaluka꞉isale abeyo꞉, so꞉wala꞉su wilo꞉ma we o꞉ngo꞉ dowab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ni wiya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tilidowalega, eyo꞉ ne ko꞉lo꞉ tili dowan a꞉ngab. Ko꞉sega kaluka꞉isale abeyo꞉ so꞉wagalin we o꞉ngo꞉ma꞉ tili dabuwo꞉ sulufo꞉ timana꞉kilo꞉ dimidalega, Gode eyo꞉ emo꞉wo꞉ wa꞉deakiyo꞉ hida꞉yo꞉ alande dimia꞉ib. Giliyo꞉ u alano꞉ kalu a꞉ma꞉ dagasa sunda꞉sa꞉ga꞉ kanda soma꞉ki, so꞉lu ho꞉na sanditai kibo꞉bowo꞉, falasilakilo꞉ wa꞉deab a꞉no꞉ ha꞉lu domabe.
Man mogago꞉wa꞉yo꞉ tilidabuwo꞉ mogagila꞉sen
Mak 9.42-48, Luk 17.1,2
“Wai, kaluka꞉isaleya꞉ tilidabuwo꞉ sulufo꞉ ti hamana꞉kilo꞉ susuda꞉lab man a꞉ma꞉yo꞉ henfelo꞉ we tambowo꞉ mogagila꞉lab. Kaluka꞉isaleya꞉ tilidabuwo꞉ sulufo꞉ timana꞉kilo꞉ susuda꞉mela꞉no꞉ man ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ hendele mada fa꞉la꞉doma꞉ib. Ko꞉sega kalu abeyo꞉ noma꞉ tilidabuwo꞉ sulufo꞉ timana꞉kilo꞉ susuda꞉lab o꞉mo꞉wo꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ alan dimiaki wa꞉dema꞉ib. Madi 5.29-30A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gi dagiya꞉le, giba꞉ya꞉le ge susululia꞉ga꞉ mogago꞉ dimidama꞉no꞉ dowalega, giyo꞉ a꞉no꞉ gedea꞉sa꞉ga꞉ sandita꞉bi. Mo꞉wo꞉ giyo꞉ dagi o꞉lia꞉ gibo꞉ o꞉lia꞉yo꞉ mulun siliki, ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ mela꞉no꞉lalega, a꞉no꞉ o꞉li. Ko꞉sega ge dagi a꞉la꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gib a꞉la꞉ elena, de mela꞉no꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab a꞉na sanditalega, a꞉no꞉ mada halaido꞉ doma꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ si gilo꞉ma꞉yo꞉ ge susululia꞉ga꞉ mogago꞉ dimidama꞉no꞉ dowalega, giyo꞉ si a꞉no꞉ dugulia꞉ga꞉ sandita꞉bi. Mo꞉wo꞉ giyo꞉ si imilise iliki, ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ mela꞉no꞉lalega, a꞉no꞉ o꞉li. Ko꞉sega ge siyo꞉ a꞉la꞉ elena, de hen a꞉na sanditalega, a꞉no꞉ mada halaido꞉ doma꞉ib.”
Sibi sulu aneya bale sio꞉
Luk 15.3-7
10-11  Hibu 1.14 Luk 19.10“Giliyo꞉ so꞉wagalin wengo꞉wo꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ngo꞉ a꞉la꞉bo꞉ asula꞉so꞉bo. Niyo꞉ gimo꞉ so꞉lo꞉l. Hebene a꞉namio꞉ so꞉wagalina꞉ ene ma꞉mula꞉ kaluwo꞉ ho꞉len tambo gio꞉ bo꞉fo꞉likiyo꞉, Do Godeya꞉ ene wo꞉lokana dowa꞉sen.* Asulo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ Madiyu eyo꞉ ves 11 a꞉no꞉ mo꞉sa꞉sa꞉lo꞉ asulab. Tif amio꞉ kalu noma꞉yo꞉ Luk 19.10 a꞉na ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, to a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, Madiyu us a꞉na sa꞉sa꞉li alifa꞉. To ililo꞉ difa꞉ a꞉no꞉ we. “Kaluwa꞉ So꞉wale eyo꞉ kaluka꞉isale sulu ane a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasi sa꞉la꞉ma꞉ni mio꞉.”
12 “Giliyo꞉ waga asulaya? Kalu noma꞉yo꞉ sibiyo꞉ do꞉la꞉lowo꞉wo꞉ do꞉la꞉fo꞉ elen ko꞉lo꞉, sibi imilig nowo꞉ kelege dowalega, kalu a꞉ma꞉yo꞉ mo꞉kelema꞉iba꞉le? A꞉la꞉ba, eyo꞉ sibi do꞉la꞉lowo꞉ agado꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ agado꞉la꞉fo꞉ nolo꞉ hen misio꞉ a꞉naka melea꞉ki ta꞉takiyo꞉, sibi imilig kelege dowo꞉ a꞉no꞉ mada kelema꞉ib. 13 Niyo꞉ to we hendele gimo꞉ so꞉lo꞉l. Eyo꞉ sibi a꞉no꞉ a꞉ba꞉dalega, e sagalo꞉wo꞉ mada alan doma꞉ib. Eyo꞉ sibi do꞉la꞉lowo꞉ agado꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ agado꞉la꞉fo꞉ nol o꞉mo꞉wo꞉ sagalema꞉ib. Ko꞉sega sibi kelege dowo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉do꞉ a꞉ba꞉ba꞉ o꞉mo꞉wo꞉ mada sagalo꞉wo꞉ alan doma꞉ib. 14 A꞉la꞉do꞉ go꞉ aumbo꞉, Do Gode Hebenelo꞉ a꞉lab eyo꞉ so꞉wagalin i we nowo꞉ mada mo꞉sulufoma꞉ki asulab.”
Tilidabu kaluka꞉isale nol digalan mano꞉ we
15  Luk 17.3, Gala 6.1Ya꞉su eyo꞉ towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Tilidabu kaluka꞉isale nolba꞉yo꞉ mogago꞉wo꞉ gemo꞉ dimidalega, giyo꞉ e ba꞉ba꞉ni ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ gainsele iliki, elo꞉ hala dimido꞉ a꞉no꞉ enebo꞉ wida꞉bi. Eyo꞉ ko꞉lo꞉ gi towo꞉ da꞉dalega, ge o꞉lia꞉ gao a꞉no꞉lia꞉yo꞉ wa꞉kabiyo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉laki ege doma꞉ib. 16  Lo 19.15, Yo꞉n 8.17Ko꞉sega eyo꞉ gi towo꞉ mo꞉da꞉dalega, giyo꞉ kaluka꞉isale imiliga꞉le, a꞉la꞉ya꞉le ge o꞉lia꞉ tililia꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, elo꞉ hala dimido꞉ gilo꞉ sa꞉lab a꞉no꞉, iliyo꞉ hendele sa꞉lab a꞉la꞉sama꞉kiyo꞉, iyo꞉ gi tililia꞉ ha꞉na꞉bi. 17 Ko꞉sega eyo꞉ ko꞉lo꞉ to ililo꞉wo꞉ mo꞉da꞉ba꞉no꞉ dowalega, giyo꞉ tilidabu kaluka꞉isale kegeo꞉ us a꞉namio꞉ imo꞉ sa꞉la꞉bi. A꞉la꞉go꞉ ka, eyo꞉ tilidabu kaluka꞉isale ili towo꞉ mada mo꞉da꞉ba꞉no꞉ dowalega, giliyo꞉ e ha꞉la꞉ya ta꞉takiyo꞉, ha꞉la꞉ kalu o꞉lia꞉ takis molelo꞉ dia꞉sen kalu o꞉lia꞉mo꞉lo꞉ ga꞉sen o꞉leauka, emo꞉wo꞉lo꞉ a꞉la꞉dimida꞉bi.
18  Madi 16.19, Yo꞉n 20.23“Niyo꞉ to we gimo꞉wo꞉ hendele so꞉lo꞉l. Henfelo꞉ wenamilo꞉ gililo꞉ kalitab a꞉no꞉, Gode Hebenelo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉yo꞉ o꞉ma a꞉la꞉ka kalifa꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ wenamilo꞉ gililo꞉ kolaetab a꞉no꞉, Gode Hebenelo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉yo꞉ o꞉ma a꞉la꞉ka kolaefa꞉ ko꞉lo꞉lab.
19  Mak 11.24, Yo꞉n 15.7“Niyo꞉ towo꞉ gimo꞉wo꞉ wa꞉ka sa꞉ma꞉nigo꞉l. Henfelo꞉ wenamio꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉ nowo꞉, asulo꞉wo꞉ imilise dowa꞉sa꞉ga꞉ Godemo꞉ asuwa꞉foma꞉ki dabu ba꞉dalega, a꞉la꞉ma꞉lo꞉ dabu ba꞉dab a꞉no꞉ Do Hebenelo꞉ a꞉lab eyo꞉ dimidama꞉ib. 20 Mo꞉wo꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉ya꞉le, otalena꞉le ne wiya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kegenema꞉ni yalega, no꞉no꞉n ne i o꞉lia꞉ usami doma꞉no꞉.” Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉.
Noma꞉lo꞉ mogago꞉ dimido꞉ ga꞉lilan mano꞉ we
21 Ho꞉len o꞉g a꞉namio꞉ Bidayo꞉ Ya꞉sulo꞉wa ya꞉sa꞉ga꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Alan, ni naowa꞉yo꞉ mogago꞉wo꞉ nemo꞉ dimidafo꞉ko꞉ ha꞉na꞉lalega, niyo꞉ elo꞉ hala dimido꞉ a꞉no꞉ ho꞉leno꞉ o꞉biba꞉s ga꞉lila꞉ma꞉no꞉wa꞉le? Dom a꞉la꞉fo꞉ ga꞉lilalega, a꞉no꞉ o꞉liya꞉le?” 22  Luk 17.4A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Ya꞉su eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ mo꞉ililo꞉ ko꞉lo꞉lab. Ko꞉sega gio꞉ ga꞉lilakiyo꞉, ho꞉leno꞉ do꞉la꞉lowo꞉wo꞉ dom a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ ga꞉lila꞉sa꞉ga꞉yo꞉, a꞉la꞉bo꞉ wa꞉ka wa꞉ka a꞉ga꞉lilalega, a꞉no꞉ nafa doma꞉ib.
23 “Dabuma, Godeya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ man a꞉no꞉, we o꞉ngo꞉ dowab ko꞉lo꞉ bale sa꞉ma꞉nigo꞉l. Misa꞉ kalu nowo꞉ elen ko꞉lo꞉, eyo꞉ ene nanog dian kalu i o꞉lia꞉yo꞉ mewa꞉lo꞉ dinafama꞉no꞉ asulab. 24 Eyo꞉ mewa꞉l a꞉no꞉ mo꞉mo꞉da digala꞉len amio꞉, nanog dian kalu nowo꞉ elo꞉wa tililia꞉ga꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉, kalu a꞉ma꞉yo꞉ misa꞉ kalumo꞉wo꞉ mewa꞉lo꞉ alan badio꞉, mo꞉agelema꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉ delen. 25 Nanog dian kalu a꞉ma꞉yo꞉ mewa꞉l dugu mea꞉no꞉wo꞉ moleyo꞉ aundo꞉ma dowo꞉ ko꞉lo꞉, misa꞉ kalu a꞉ma꞉yo꞉ mewa꞉lo꞉ dugu mea꞉nikiyo꞉, kalu a꞉no꞉, ingayo꞉, ene so꞉wagalin a꞉no꞉ tambo, kalu noma꞉ ene madali nanog dian kalu doma꞉ki, moleya꞉ kililia꞉bi a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene kelego꞉ tambo a꞉no꞉lo꞉ kililia꞉bi a꞉la꞉sio꞉. 26 Nanogdo꞉ dian kalu eyo꞉, misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e misa꞉ kalu a꞉ma꞉ gido꞉fo꞉ aniba gulalu misa꞉fu alilaki, emo꞉wo꞉ ha꞉nolo sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, ‘Niyo꞉ ge digalema꞉no꞉ ko꞉lo꞉ giyo꞉ ne mada o꞉yasilima. Niyo꞉ mewa꞉l gilo꞉ ko꞉lo꞉ di a꞉no꞉, tambo a꞉ma꞉la꞉ go꞉no꞉nbo꞉ dugu mea꞉no꞉,’ a꞉la꞉sio꞉. 27 A꞉la꞉sa꞉labiki misa꞉ kalu eyo꞉ ene nanog dian kalu a꞉no꞉ mada nofola꞉sa꞉ga꞉, e ga꞉li mesea꞉ki ka ta꞉takiyo꞉, mewa꞉l elo꞉ a꞉no꞉lo꞉ tambo ga꞉lila꞉. 28 A꞉la꞉gabiki nanogdo꞉ dian kalu a꞉no꞉ ha꞉la꞉ya ha꞉nakiyo꞉, nanogo꞉ ida꞉nido꞉ dia꞉sen kalu nowo꞉ a꞉na ba꞉ba꞉. Kalu no a꞉ma꞉yo꞉ mewa꞉l ha꞉lu emo꞉lo꞉ dugu mea꞉no꞉ nowo꞉ delen ko꞉lo꞉, eyo꞉ nanogo꞉ ida꞉nido꞉ dia꞉sen a꞉no꞉ dagasa halale ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Gilo꞉ mewa꞉l nilo꞉ ko꞉lo꞉ gilo꞉ di a꞉no꞉, tambo a꞉ma꞉la꞉ dugu mena,’ a꞉la꞉sio꞉. 29 Nanogo꞉ ida꞉nido꞉ dia꞉sen a꞉ma꞉yo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e gulalu misa꞉fu alilakiyo꞉ emo꞉wo꞉ ha꞉nolo sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, ‘Giyo꞉ ne mada nofolaki o꞉yasilima. Niyo꞉ mewa꞉l gilo꞉ ko꞉lo꞉ di a꞉no꞉ tambo, a꞉ma꞉la꞉ go꞉no꞉nbo꞉ dugu mea꞉no꞉,’ a꞉la꞉sio꞉. 30 Ko꞉sega kalu a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉ dimidama꞉no꞉wo꞉ mo꞉beakiyo꞉, nanogo꞉ ida꞉nido꞉ dia꞉sen kalu a꞉no꞉ mewa꞉lo꞉ semo꞉dugu me amio꞉, e dibolo a a꞉naka o꞉mesea꞉ki to꞉lo alifa꞉.
31 “E o꞉lia꞉lo꞉ nanogdo꞉ dian kalu nolo꞉, kalu a꞉ma꞉lo꞉ man dimidab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, iyo꞉ emo꞉wo꞉ mada kele asulo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, nanogdo꞉ dian kalu a꞉ma꞉ man dimido꞉wo꞉ tambo ini misa꞉ kalumo꞉ sio꞉. 32 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ ene misa꞉ kalu eyo꞉ nanogdo꞉ dian kalu a꞉no꞉ ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉yo꞉, emo꞉wo꞉ towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Ge nanog dian kalu mogago꞉. Tamin amio꞉ giyo꞉ nemo꞉ ha꞉nolalikiyo꞉, niyo꞉ mewa꞉l gilo꞉ a꞉no꞉ tambo ga꞉lilaki ka ta꞉fo꞉. 33 Nilo꞉ gemo꞉lo꞉ mada nofolakilo꞉ ta꞉fo꞉ o꞉leaumbo꞉, giyo꞉ nanogo꞉ gaindo꞉ dia꞉sen kalu emo꞉wo꞉lo꞉ nofoloma꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉sega, a꞉la꞉bo꞉ mo꞉dimido꞉lo꞉b.’ 34  Madi 5.25-26A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉ misa꞉ kalu e kulufa꞉yakiyo꞉, nolba꞉yo꞉ kalu a꞉no꞉ falasilaki yame tandema꞉ki, dibolo aya tolo꞉ alifa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ mewa꞉lo꞉ semo꞉dugu mealikiyo꞉, e a꞉naka o꞉mesa꞉ib. 35  Madi 6.15, Mak 11.25, A꞉fe 4.32, Kolo 3.13A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ ni Do Hebenelo꞉ a꞉lab haloma꞉yo꞉, gaowa꞉lo꞉ mogago꞉ gemo꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉, giyo꞉ hendele mo꞉ga꞉lilalikiyo꞉, eyo꞉lo꞉ gemo꞉wo꞉ mano꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ ka dimidama꞉ib.”

18:1: Luk 22.24

18:3: Madi 19.14, Mak 10.15, Luk 18.17

18:5: Madi 10.40, Luk 10.16, Yo꞉n 13.20

18:8: Madi 5.29-30

18:10-11: Hibu 1.14

18:10-11: Luk 19.10

*18:10-11: Asulo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ Madiyu eyo꞉ ves 11 a꞉no꞉ mo꞉sa꞉sa꞉lo꞉ asulab. Tif amio꞉ kalu noma꞉yo꞉ Luk 19.10 a꞉na ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, to a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, Madiyu us a꞉na sa꞉sa꞉li alifa꞉. To ililo꞉ difa꞉ a꞉no꞉ we. “Kaluwa꞉ So꞉wale eyo꞉ kaluka꞉isale sulu ane a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasi sa꞉la꞉ma꞉ni mio꞉.”

18:15: Luk 17.3, Gala 6.1

18:16: Lo 19.15, Yo꞉n 8.17

18:18: Madi 16.19, Yo꞉n 20.23

18:19: Mak 11.24, Yo꞉n 15.7

18:22: Luk 17.4

18:34: Madi 5.25-26

18:35: Madi 6.15, Mak 11.25, A꞉fe 4.32, Kolo 3.13