7
Stiveni ana wowókana
ilawoiwoiye Diyuu idi kotu goi
1 E Tonúwala Toolagaina itáoya Stiveniyana ilumadade, idigo kana,
‘Ame tauyadi idi bóbwara moitamo gea geya?’
2 E kina go Stiveniyana idigo kana,
‘Tamagowo be segowo, konovēgu! Yaubada, Tauyana ina togaga ana káeyana ivakaigaga,
†a isowóduwo tubuda Eberamo yaina boi tutayana Mesopotémia goi ikaaiyaka. Moe nava Karani goi geya ilokaseta.
†b 3 Isowóduwo, idigo kana,
“Kom kutāoya, moe im kasayana kwalāve, e nakae osemowo kwalavēdi go, kūna asa tayamo bei avatulukoim.”
‡† Aba Vatowo 12:1
4 Tuta amo goi moitamo itáoya, da Kalidia
‡ idi kasa ikalave go, ina Karani goi ilokasa. Amoko goi tamana ikámasa.
†a Tamana ina kámasa mlina, Yaubada ietune ima ame asayana goi ikaiyaka, e ame tuta kita nakae takaaiyaka.
†b 5 Go ame asayana goi Eberamo ikaaiyaka go, Yaubada geya tayaamo poyapoya giyaina ivini bego ina kaba lovina, go sem ikatotulamo bego poyapoya ame kina be nakae tubunao ivinidi idi kaba lovina.
† Go amo tutayana Eberamo nava geya natunamo.
6 E Yaubada ilatuwoko idigo kana,
“Tubumowo bei ituli ta boda idi poyapoya goi sieogaoga. Ago niga kidi toni kasa bei sipakoidi, e tala ana badabada 400 goi siyogedeegededi. 7 Ago amo bodayadi siipakoidi bei atakinoidi liuna manuna. Atakinoidi ikavava, tubumowoyadi bei sisowóduwo.”
Aba Vatowo 15:13-14
Amo mlina tuwaina Yaubada kana,
“Bei sima ame asayana goi sitaimámina yau yaigu.”
Tateta 3:12
8 Niga Yaubada ikanasíuna Eberamo goi go, anasiunayana ana kaba kinana moe sakava ana kúpwana.
†a Tuwo Eberamoyana ivenátuna natuna Aisake go, Aisakeyana ana maliyalina ainima aito bogina ibabanedi, e Eberamo natuna ikabi sakavaina ikupo.
†b Niga Aisake ivenátuna natuna Yakobo, e nakae natuna sakavaina ikupo.
†c Niga Yakobo ivenátuna natunao yawou aiyuwo go, ikabidi sakavaidi ikupoidi. Tauyadi kita tubudao.
†d 9 Niga kidi go Yakobo natunao yawou tayamo siyadi Iyosepa sigite, sivakipikipiye.
†a Tuwo siyoisi sikaigimone da Itipita yaidi go, da Itipita sikabi sinave idi kasa goi.
†b Itipita goi Iyosepayana ikaaiyaka go, kina Yaubada ivaakitau.
†c 10 Ivaakitau go, Iyosepa ina mou liliudi goi iyave. Ago anuwóiya be nanamsa ivini Pero, tauyana da Itipita adi tolovina, matana goi, tauna Iyosepayana kina Pero ivayoko ina paraiminista, e Itipita madabokina be nakae Pero ina vada ilovinaedi.
† 11 E Itipita goi be nakae Kenani goi loga isowóduwo, tomota mou gagaina silotowo. Tubudao nakae, geya itoboinedita awoinu sibabane.
12 E Yakobo vala inove bego Itipita goi witi ikaaiyaka. Tuwo natunao gimatana ietunedi sina Itipita adi witi manuna.
† 13 Niga aiyuwoina ietunemneidi sina Itipita goi Iyosepa toinina ikaiwoduwe senao yaidi idigo kana,
Moeko goi Pero bogina iyagoi Iyosepa maa senao.
†b 14 E Iyosepayana vala ietune ina tamana Yakobo be osenao madabokidi iduduwedi sima.
†a Tauyadi adi badabada moe 75.
†b 15 Tuwo Yakobo itáoya osenao taiyao sisou sina Itipita goi silokasa.
†a Amoko goi Tauyana osenao taiyao sikaaiyaka ana kadókana sikamasa kówasa.
†b 16 Sikámasa ikavava, wowodi sikabidi sikaluvilemneidi sinavedi asa Sekem goi sivaliwogedi. Valiwogayana moe tukubu boi Eberamo igimone Emori natunao yaidi, ana maisa siriba ivinidi. E tuwo tukubuyana sinaena goi Yakobo osenao taiyao sivaliwogedi.
† 17 E tutayana Yaubada ina katótula Eberamo goi giyakainava bei imalatomota, Isileli tubunao Itipita goi sisusáila gagaina
18 ana kadókana
da Itipita adi tolovina vau itáoya go, Iyosepa ina guinuwa geya ikamoitamoeyeta.† 19 Ame tolovinayana itáoya ida bodao ikatutaoidi be nakae iyogedegededi; ilovinaedi natudiyao memeya moetala goi sikalavedi bei sikámasa.
† 20 Tuta amo goi Mosese ibíbina. Tauyana gumaboina toina Yaubada matana goi. Ina bíbina mlina, tukówana aito sinana be tamana idi vada goi simatakavategau.
21 E tukówana aito sikavava baige sikaiwoduwe moetala goi sikalave go, Pero natuna vavina ima ikabi inave, iuyabebe nakae bego tauyana toinina natuna.
22 Tuwo Mosese Itipita goi isikuru, e da Itipita idi nanamsa liliuna sivatuluko. Tuwo tauyana ina livala be ina guinuwa goi iitogaga.
† 23 E tutayana Mosese ana tala poti giyakainava ibabanedi, nuwonúwana tayamo isowóduwo tauyana yaina bego ina osenao kidi Isileli tubunao ivadadedi. 24 Tuwo itáoya ina go, guma Itipita igite ivalauláuwo, osiyana iiláui beso. Tuwo Moseseyana ina osiyana ivabodebode, guma Itipitayana ikatumapu, e iláui ikámasa. 25 Ego Moseseyana inuwonúwana osenao bogina siyagoi bego nimana goi Yaubada bei iyavedi go, tauyadi geya siyagoiyeta.
26 Vanuwo itomo Moseseyana isowóduwo ina Isileli tubunao igitemneidi go, ikandobala Isileli tubunao adi taiyuwo igitedi sivalauláuwo. Sivalauláuwo go, kina ipooikíkina bego nukotodi igudalidi kana,
“Tawou, komi boda tayamo, tauna kaga unana kovalauláuwo?”
Tateta 2:13
27 E kina go togiyosásala Mosese ivatupuwe go, idigo kana,
“Kom avatau ivayokoim bego kai ama tolovina be nakae ama totakínona? 28 Manakae? Bego kom kwaumategu nakae boile guma Itipita kwaumate, ae?”
Tateta 2:14
29 E livala ame Mosese inove, isiya ina Midiyani goi ieogaoga. Amoko goi inai go, ivenátuna natunao koroto adi taiyuwo.
† 30 Tala 40 mlidi tauyana Sainai koyaina yoyowo goi iiketoiya go, anerose tayamo yeu sabeninimina goi isowóduwo yaina. Yeuyana taliboibo sinaena goi ininínima.
† 31 E kina go Mosese igite, ana kaigigita manuna nuwona iwówana. Tuwo ibala ina taliboiboyana kikina goi bego igitedoko go, Yauwe niyana inove idigo kana,
32 “Yau tubumowo Eberamo, Aisake be Yakobo idi Yaubada.”
† Tateta 3:6
E Moseseyana mana matoita wowona simalitatátava, tauna geya ina katepatumo, tuwo geya itoboineyeta taliboiboiyana igite. 33 E Yauwe idigo kana,
“Im sendoro kukitakīdi, kuyatōidi. Moe poyapoyayana goi kuutáoya poyapoya kimaasabaina yau umagu.
Tateta 3:5
34 Guna bodao Itipita goi idi kaiyakomou moitamo bogina agitedoko be idi taiyaduduwo bogina anove, tauna asou ama bei ayavedi.
Tateta 3:7-8
Tuwo tuta ame goi kom aetunem kuna Itipita.”
Tateta 3:10
35 Ame Moseseyana, kidi sikatae sidigo kadi,
“Kom avatau ivayokoim bego kai ama tolovina be nakae ama totakínona?”
Tateta 2:14
Ame tauyana, kina Yaubada ivayoko kina Tokalibúbuna be totateta namliyeta ina anerose boi taliboibo sinaena ina vaita goi Moseseyana ietune ina Isileli tubunao yaidi.
36 Ame Moseseyana Isileli tubunao ivakededi Itipita goi sisowóduwo go, aba kinana kainaaopaidi iguuinuwedi amoko Itipita goi,
†a Négwasa Kayakayaina goi,
†b be nakae idi ketoiya tala 40 yoyowo goi.
†c 37 Ame Moseseyana boi Isileli tubunao ilatuwokoidi idigo kana,
“Koroto tayamo yaimi goi kina Yaubada nava bei ivayoko kina tokabivalavala tayamo yau nakae manumi.”
† Atukeda 18:15,18
38 Ame Moseseyana Isileli tubunao yoyowo goi taiyao situgúguna go, anerose Sainai koyaina goi tauyana ivadigo. Inove, e aneroseyana ina livala ikabivalevaledi, tubudao ivatulukoidi. Ame livalayadi moe Yaubada ina livala yáwana manuna Mosese ivini, e sima kita yaida.
† 39 Tauyana sopana tubudao geya latuwodi sikabikaone, go sem tauyana sikatae; nuwodi goi latuwodi bego sikaluvila sina Itipita.
40 Tuwo Eroni silatuwoko sidigo kadi,
“Ida yaubadao kumadagīdi bei sivakededa. Amo Moseseyana, tauyana Itipita goi ikabida imemeda, geya tayagoiyeta kaga nakona iisowóduwo yaina, tauna ikaaimúmuna.”
Tateta 32:1,23
41 Tuwo amo tutayana bulumakau bonatuna maisiyana simadagi bego idi kaba sakululu. Simadagi ikavava, yoguyogu tayamo sikaumate sigabu idi kaba sakululuyana sivinibeso go, toinidi nimadi idi guinuwa pasina siuyáwana.
† 42 Go kina Yaubada igitedi, itugaviledi go, itagonedi idi goyo goi, tauna kidi sitaimámina yábana osasaina ana mavadayao yaidi, nakae níyala, tukówana be nakae utuna. Moe nakae Yaubada ina tokabivalavalayao idi buki goi sitalavaite, sidigo kadi,
“Komi Isileli tubunao,
Boi imi vaníbita yoyowo goi tala 40
imi vininabeso yoguyogu kokauumatedi go, manakae?
Moe imi vininabesoyadi yau yaigu kokasaledi? Geya!
43 Imi kaba sakululuyao
moe Moloka
‡† mana kaba kaiyaka
be nakae utuna yoina Repani ana tokwalu
yoyowo goi kokavaledi.
Moe aba sakululuyaoyadi toinimi nimami goi komadagidi
bei yaidi goi kosakululu.
Tauna bei avalilivemi kona Babiloni.
Amoko goi komi bei da Babiloni idi pakonayao.”
Emosi 5:25-27
44 Tubudao boi yoyowo goi sikaaiyaka Yaubada ina Kaba Kaiyaka sivatáoe nako goi situnagu. Aba Kaiyakoyana sinaena aba vatulúkwana ikaaiyaka moe aba kinana Yaubada yaidi goi ikaaiyaka.
†a Aba Kaiyakoyana siimadagi nakae Yaubada boi Mosese ivatuluko. Mosese igite, e nakae itapate Isileli tubunao ilatuwokoidi simadagi.
†b 45 Aba Kaiyakoyana ikaiyaka aaa, e ima Iyosuwa tubudao taiyao nakae yaidi goi. Tauna tauyadi sikavale sime poyapoya ame goi sisiuye. Sisiuye, e Yaubada ivaitedi ivakumgoiyedi, e toni kasa ivatapiyedi sisiya go, tubudaoyadi itoboinedi poyapoya sikabi, toinidi idi kaba lovina. Ego Aba Kaiyakoyana sivatáoe ikaaiyaka ana kadókana Devida ina tuta.
† 46 Devidayana anuwóiya ibabane Yaubada matana goi. Tuwo ikawanoi Yakobo ina Yaubadayana yaina kana,
“Kutagona im vada ayowo?”
† Go Yaubada geya itagoneyeta.
47 E kina go Devidayana natuna Solomoni Yaubada ina vada iyowo.
† 48 Go Yaubada Tokanayatanatoina vada tomota nimadi siiyowóidi goi geya ikaiyaketa. Moe nakae Yaubada ina tokabivalavala tayamo igini, Yaubada ina livala italavaite, idigo kana,
49 “Yábana moe kebagu esaaesaina
† go,
poyapoya moe aegu ana kaba yata.
Ava vada itoboinemi koyowo manugu? Geya!
Nako itoboinemi
guna kaba masisi komadagi? Geya!
50 Yau nimagu goi kaga liliuna amadagidi!”
Yauwe kaena.
Aiseya 66:1-2
51 Totaiyatuni komi! Sakavaimi kokupoidimo go, komi atemi nava Totuyoyowo nakae! Komi taiyami sipatu Yaubada ina livala yaidi goi. Tuta liliuna Baloma Kimaasabaina geya konovenove. Komi imi sinapu tauna tubumiyao nakae!
† 52 Yaubada ina tokabivalavalayao ietunedi sina tubumiyao yaidi go, manakae? Adi taivina sivakaleyedi? Madabokidi ae? Aiyuwoina boi tokabivalavalayadi sitalavaita bego kina Tokibóbwata bei ima go, nakae tubumiyao sitáoya sikaumatedi. Ame tuta Tokibobwatayana ana tonuwotuluyao be nakae ana tokaumatayao moe tauna komi!
53 Yaubada ina Katukeda boi ina aneroseyao sivinida
‡ go, kogita, komi geya kokabikaoneyeta!’
Stiveni sikaumate ina talavaita pasina
54 E kidi tolovinayadi Stiveni ina vala sinove, sikalakúyuma Stiveni yaina. 55 E Baloma Kimaasabaina Stiveniyana ivakayaodei, e ikandolaga yábana idumakavate go, Yaubada ana káeyana tomoeeyalina igite be nakae Yeisu igite aba wowoina Yaubada kakataina goi iitáoya. 56 Tuwo idigo kana,
‘Gwa! Yábana bogina ikatupáeva go, Tomalatomota wowoina basekoina Yaubada kakataina goi iitáoya agite.’
57 E kidi niyadi gagaina goi siduduwo go, nimadi goi taiyadi sikibodedi bego Stiveni ina livala geya sinovedita. Tuwo madabokidi nuwodi tayamo goi sitáoya silokoina Stiveniyana siyoisi. 58 Siyoisi, asa goi sikavalaoduwe, e gurewa sikabidi, sivatowo silavedi tauyana yaina goi. Ego towowókana adi tanigo bogina sivalilividi, koroto tayamo yoina Saulo aena goi siyatoidi. 59 E gurewa siilavedi go, Stiveniyana iduduwo Tomoya yaina idigo kana,
‘Yeisu guna Tomoya, balomaigu kuuyaone!’
60 E aena ivatugúyala go, niyana gagaina goi ipodeda idigo kana,
‘Guna Tomoya, idi goyo ame geya kwatumapuyeta!’
Ibóbwara ikavava, e yawoina ikavava.