6
Jesus ko TeAriki te Sabat
(Mt 12.1-8; Mk 2.23-28)
I te aso te Sabat tokotasi raa, Jesus ni sasare vaaroto naa verena e ssomo naa wit. Teenaa ana disaipol raa ni kaamata te hakihaki naa hua “wit” raa ka mmiri ki naa rima laatou no kkai naa hua. Deut 23.25 Teenaa ki mee ake aaraa Faarisi peelaa ki laatou, “Ai kootou e haia ai kootou naa vana naa Loo raa e ppui i te aso te Sabat?”
Jesus ki mee ake, “E aa? Kootou ni see ttoka i te laupepa i te vana David ma naa taanata e ttaka ma ia raa ni mee i te saaita laatou ni hiikkai? 1 Sam 21.1-6 David ni hano ki loto te Hare Tapu TeAtua raa no too naa haraoa e hakatapu ki TeAtua raa no kai, araa kauake iloo naa haraoa naa ki naa taanata raa hoki ki kkai. Tevana iaa naa Loo taatou raa e ppui te tamavare te kai naa haraoa naa. Naa maatua raa koi e lavaa te kkai.” Lev 24.9
Jesus ki ttao atu hoki, “Te Tama te Henua raa ko TeAriki te Sabat.”
Te tama e mee tana rima e mmate
(Mt 12.9-14; Mk 3.1-6)
I telaa Sabat raa, Jesus ni hano ki loto te hare lotu naa Jew raa no akonaki naa tama raa i naa taratara TeAtua. Teelaa se tanata e mmate tana rima hakamaatau e noho hoki i te kina naa. E mee aaraa tisa naa Loo laatou ma aaraa Faarisi ni sessee ara ma ki hakasara se vana maa Jesus, teenaa ki taratara haaeoina laatou. Naa tama naa ni tokatoka seemuu ki mmata laatou, ki mee maa Jesus e huri no haia a Ia te tanata naa no taukareka i te aso te Sabat. Tevana iaa Jesus ni iloa i naa mannatu naa tama naa, teenaa ki mee ake Ia ki te tanata naa, “Masike aa koe ku au no tuu imua.” Te tanata naa ni masike no tuu iloo i te kina naa. Teenaa ki mee ake Jesus ki naa tama naa, “Nau e vasiri atu ki kootou: Naa Loo taatou raa e taratara ma se aa e ttana ki haia taatou i te aso te Sabat? Ki tokonaki taatou telaa tama, seai, ki haia hakallikaina te tama naa? Ki hakaora te laa tama ki ora, seai, ki taa te tama ki mate?” 10 Jesus ku ttoka atu ki laatou hakkaatoa; teenaa vanaake iloo ki te tanata naa, “Ffora too rima.” Te tanata naa ki ffora tana rima, teenaa tana rima ni taukareka hoki.
11 Naa Faarisi ma naa tisa naa ni poreppore i naa lloto laatou, teenaa ki kaamata laatou te taratara soko laatou ma se vana peehea laatou ki haia laatou Jesus.
Jesus ku hakamaatino tana taka sinahuru maa te takarua aposol
(Mt 10.1-4; Mk 3.13-19)
12 Te saaita naa raa, Jesus ni hano ki aruna te mouna raa no mee ki taku Ia, a Ia ni noho tana poo hakkaatoa ka taku ki TeAtua. 13 I te tahaata raa a Ia ni aru ake ana disaipol raa kiaa Ia, teenaa hiri iloo Ia tana taka sinahuru maa te takarua naa tama ki heheuna ma Ia. Naa tama naa ni taapaa a Ia ma ni aposol. Teenei naa inoa laatou:
14 Simon ttama ni taapaa Jesus ki Peter,
Andrew, taina Peter,
James,
John,
Philip,
Bartolomiu;
15 Matthew,
Thomas,
James, te tama Alpius,
Simon, te tama e hai te kaavena teelaa see fiffai maa Rome e roorosi i Israel,
16 Judas, te tama James,
aa ko Judas Iscariot, te tama ma ki oti ku hakaarina ake ia Jesus ki naa hakamau.
Jesus e akonaki naa tama ka hakamasike naa maki
(Mt 4.23-25)
17 Jesus ni ahemai i te mouna ma ana aposol no tuu iloo i te kina e taahora ma te lopo disaipol aana. E tammaki naa tama i naa matakaaina i Judea, Jerusalem, aa ma naa matakaaina e ttuu i tai pee ko Tyre ma Saidon ni kkutu ake i te kina naa. 18 Naa tama naa ni oo ake no hakannoo kiaa Ia aa ki uiia naa maki laatou. Naa tama e tauria naa tippua hakallika raa hoki ni oo ake, naa tama naa ni haia Jesus no taukalleka. 19 Naa tama hakkaatoa i te kina naa ni mee ma ki ppaa naa rima laatou i te haitino Jesus, i teelaa ni mahi raa e ssura mai iaa Ia, teelaa e mee ai laatou no taukalleka.
Te tiputipu te hiahia ma te tiputipu te aroha
(Mt 5.1-12)
20 Jesus ni ttoka ki ana disaipol no mee ake,
“Kootou naa tama e nnoho hakaaroha, kootou ki hakafiaffia;
te Nohorana TeAtua raa se kina kootou!
21 Kootou naa tama e hiikkai i te ssao nei, kootou ki hakafiaffia;
kootou ma ki oti ku pposu!
Kootou naa tama e ttani i te ssao nei, kootou ki hakafiaffia;
kootou ma ki oti ku kkata!
22 “Kootou ki fiaffia i te saaita te henua e lotoffaaeo i kootou, e hakakkee kootou, e sasakkiri i kootou, aa e taratara maa kootou ni tama e hakallika, teenaa maa i kootou e ttaka ma te Tama te Henua! 1 Pet 4.14 23 Naa tippuna naa tama naa ni hakasura hoki te tiputipu naa ki naa pure TeAtua imua. Kootou iaa ki fiaffia i te saaita naa vana naa e ssura. Kootou anu ka fiaffia, i naa tuuhana kootou e llasi raa e takkoto mai i te lani. 2 Chr 36.16; Acts 7.52
24 “Tevana iaa kootou naa tama e hai hekau i te saaita nei raa ma ki haia hakallikaina iloo;
i te ssao kootou ni nnoho hakaraaoi raa ku laka!
25 Kootou naa tama e kkai ka pposu i te saaita nei raa ma ki haia hakallikaina iloo;
i kootou ma ki oti ku hiikkai!
Se hakallika peehea iloo ma ki sura i kootou naa tama e kkata i te saaita nei;
kootou ma ki ttani hakaaroha!
26 “Kootou naa tama teelaa e tarataraina te henua ma ni tama e taukalleka raa, kootou ma ki haia hakallikaina iloo;
i te aa i naa tippuna naa tama naa ni taratara hoki peenaa i naa pure kailellesi imua.
Manava laaoi i naa tama e tautau haaeo kootou
(Mt 5.38-48; 7.12)
27 “Nau e vanaatu ki kootou naa tama e hakannoo mai kiaa nau: manava laaoi i naa tama e tautau haaeo kootou, sosorina taukareka ki naa tama e lotoffaaeo i kootou, 28 taratara hakaraaoi ki naa tama e taratara hakallika i kootou; kootou taku ki TeAtua ki tokonaki ki naa tama e sosorina hakallika ki kootou. 29 Ki mee too vasi kauae e paakia se tama, huri atu telaa kauae ki paakia hoki; ki mee too kkahu e mattoru raa e toa se tama, tiiake te tama naa ki too hoki too kkahu vare. 30 Hookii ni aa e noho ma koe ki naa tama e kainnoo atu, aa ki mee maa se tama ni too tana mee iaa koe, koe see mee ma ki hakaahea atu too mee naa. 31 Te tiputipu kootou e fiffai maa aaraa tama ki mee atu ki kootou raa, teenaa kootou ki hakasura te tiputipu naa hoki ki aaraa tama. Mt 7.12
32 “Ki mee maa kootou e manava laaoi koi ki naa tama e manava laaoi i kootou, se aa e taukareka ma ki sura atu ki kootou? Naa tama haisara raa hoki e sosorina peenaa! 33 Ki mee maa kootou e sosorina taukalleka koi ki naa tama e sosorina taukalleka ki kootou, se aa e taukareka ma ki sura atu ki kootou? Naa tama haisara raa hoki e mee peenaa! 34 Aa ki mee maa kootou e hookii koi ki naa tama teelaa e illoa kootou ma ki oti koi kootou ku ahe no too naa mee kootou naa raa, se aa e taukareka ma ki sura atu ki kootou? Naa tama haisara raa hoki e mee peenaa!
35 “Manava laaoi i naa tama e tautau haaeo ma kootou; hookii too mee ki telaa tama, aa koe ki see mee ma ki suia oo mee naa. Teenaa te tuuhana kootou raa ma ki lasi, aa kootou ma ki haia ma ni tamalliki TeAtua i Aruna. I te aa iaa Ia e haia hakaraaoina a Ia naa tama e sosorina hakallika aa ma naa tama haisara. 36 Kootou ki manava aroha i telaa tama, e mee koi ma ko te Tamana kootou raa e sura te manava aroha.
See hakatonutonu telaa tama
(Mt 7.1-5)
37 “Kootou see hakatonutonu telaa tama, ki see hakatonutonu TeAtua i kootou; kootou see taratara haaeo i telaa tama, ki see taratara haaeoina hoki kootou; kootou ki see maanaturia kootou naa haisara aaraa tama e ppena ki kootou, ki see maanatu TeAtua hoki i naa haisara kootou. 38 Hookii too mee ki telaa tama, teenaa TeAtua ma ki hookii atu too mee. Maaoni, naa mee hakkaatoa kootou e ssee raa ma ki hakatau atu ki takkoto i naa rima kootou. Te kooina kootou e hookii ki telaa tama raa, teenaa ko te kooina TeAtua ma ki hookii atu ki kootou.”
39 Teenaa ki hakaea ake Jesus te parapol nei, “Te tama e ppuni ana karamata raa see lavaa te hakattaki telaa tama e ppuni hoki ana karamata, i laaua ma ki leiho hakapaa ki loto se rua. Mt 15.14 40 See hai tama e akonakina e laka i aruna tana tisa, tevana iaa i te saaita naa akonaki naa ku hakaoti atu kiaa ia raa, a ia ma ki mee pee ko tana tisa. Mt 10.24-25; Jn 13.16; 15.20
41 “Koe e tokaria ai koe te kerekere e mmau i te karamata too taina, aa koe iaa see anaana i te kunaaroto laakau e mmau i too tino karamata? 42 Peehea oo vanaake ki too taina, ‘Taina, kau ki pisia te kerekere e mmau i too karamata,’ aa too tino iaa see kite i te kunaaroto laakau e mmau i too karamata? Koe se tama e kaikailua! Ffanaa te kunaaroto laakau e mmau i too tino karamata raa imua, teenaa ki kite koe hakaraaoi te pisia te kerekere e mmau i te karamata too taina.
Te laakau e hua no ppesi ana kaikai
(Mt 7.16-20; 12.33-35)
43 “Te laakau e somo taukareka raa see hua hakallika, e mee pee ko te laakau e somo hakallika raa see hua taukareka. 44 Naa laakau hakkaatoa e ilotia i naa kaikai laatou e ppesi; naa hua ‘fig’ raa see hakia i naa laakau tuitui, aa naa hua ‘grape’ raa see hakia i naa tuna e ssomo i te vao. Mt 12.33 45 Te tama e sosorina taukareka raa e hakasura te tiputipu e taukareka teelaa e takoto iloto tana hatumanava; te tama e sosorina hakallika raa e hakasura te tiputipu hakallika teelaa e takoto iloto tana hatumanava. I te aa, naa taratara te tama e pesi raa, e tautari ki naa tiputipu tana hatumanava. Mt 12.3
Te takarua e hakatuu naa hare laaua
(Mt 7.24-27)
46 “Ai kootou e kannaa ai iaa nau peelaa, ‘TeAriki, TeAriki,’ aa kootou iaa see haia kootou aku vana e taratara atu? 47 Nau ku hakaari atu i naa tiputipu te tama teelaa e au kiaa nau no hakannoo ka tautari ki aku taratara. 48 Te tama naa e mee ma se tama e hakatuu tana hare, e keri iloo ki laro no hakatuu ana pou raa ki aruna te ppaa i laro. Saaita te ttai raa ni hakaffuta no llohi mai te matapeau raa, tana hare naa ni tuu makattau koi, i te hare naa ni hakatuu hakaraaoi. 49 Te tama e hakannoo koi aa see tautari ki aku taratara raa, te tama naa e mee ma se tama e hakatuu tana hare raa i aruna te kerekere e parapara; saaita te ttai raa ni llohi atu ki tana hare raa, te hare naa ni sina no maseu hakkaatoa.”

6.1 Deut 23.25

6.3 1 Sam 21.1-6

6.4 Lev 24.9

6.22 1 Pet 4.14

6.23 2 Chr 36.16; Acts 7.52

6.31 Mt 7.12

6.39 Mt 15.14

6.40 Mt 10.24-25; Jn 13.16; 15.20

6.44 Mt 12.33

6.45 Mt 12.3