1 Yaq ndego Mbumbukiam-ge iziz ezoqam kandambaqape, Stiven gembobevap, “Gê, manqat ndøgo, ngiqa-møvøet, unimanqatîn?”

2 7:2-4 Gen 11:31; 12:1Yaq Stiven gezø-qavøiu, “Tát-za neka ata-za! Zøtøndé-yogēm. Nigi atanakha-zapa Eibleem, Elan taon-te yageav qagoam, gete Mesopotemia manqei-te zua gegoam, yaq ndego Mbumbukiam Iz-akhae-qape mbofakhán, 3 vømbō-ein, ‘Qoqa manqei neka qakeza ezoqa vø̀zuváz. Yaq manqei ndǿgo toqonǿqáv, ma no tøteqamakh.’

4 Yaq Eibleem ekeza manqei, ndøgo iz nøme Kalde manqei gimbo-akhaemam, sège-iváv. Yaq Elan taon-té genøwáv, vømø̄qom. Yaq tege eve genanim, Mbumbukiam ndego nqánek gendo-khofotáv, zo ndakin nqazoyage. 5 7:5 Gen 12:7; 15:18; 17:8Geté Mbumbukiam Eibleem-te, manqei-qase etopøteáv. Mbaín! Geté ndego manqa mbusa mbové, av nqægo, manqei ndø̀mbo-etoām, ndego neka tegi zi. Ta khøuwa-te ndøgo, Mbumbukiam manqa mbusa geve, Eibleem nakhasam fakhaneav mbogoám. Zuá. 6 7:6-7 Gen 15:13-14; Exo 12:40Mbumbukiam Eibleem āv gembøe-eín nqǽgo, ‘Qogi qazi manqei nøme-té géyagát. Ta manqei-te ndøgo, ndigu mo-manqei-aním mbá. Yaq ndigu yaq-fia mbain sasae ezoqam ndǿgoát. Ezoqa ndigu géngenøzotát. Viav kandambá. Até tægoat, viav fo andléd. 7 7:7 Exo 3:12Geté no ndigu bawan ezoqam, ndigu yaq-fia mbain sasae-te titøpøtavat, yaq-fia nqosøgeap nøzǿ-etoám. Yaq taqa zita-te, qogi qazi gendó-fakház, ta manqei-te ndøgo ti꞉sokhoat. Yaq noqa iz nqánek gí-eqatát.’

8 7:8 Gen 17:9-14; 21:4Yaq Mbumbukiam, Eibleem namba, poev ndø-unimanqatín, neka ngusu qogøzat matev vømbō-etoam. Yaq tege yo Aezek geqan, ta khøuwa-te ndøgo, ndego khøuwa eit qamømbo-ndap, Eibleem ngusum mbokepøtáz. Yaq ndego Aezek, matev até kopó, tege yo Zekop, ngusum vømbōkepøtaz. Yaq até Zekóp-a, tegi nakhei angana tuelv, ngusu vøzø̄qogaz, ndigu nigi atanakha-zapazapa-za kandakanda.

9 7:9 Gen 37:11, 26-28; 39:1-3, 21-23Ndigu atanakha-zapazapa-za, tigi eveqase-te Zosef, ova ndø-einím. Yaq ndego gèwiím. Yaq ndigu ezoqam, ma gi꞉wiim, Izip manqei-té ginø-ituím, ndego yaq-fia mbain sasae ezoqam vø̄veem. Geté Mbumbukiam até gegoám, te namba, 10 7:10 Gen 41:37-44neka teqa yage føgakh-te vø̄khandi꞉v. Yaq Zosef Felo-qa megemege-te go꞉-itan, ndego Izip manqei-ak-ge kawa, Mbumbukiam matavap loloakh mbo-etoám. Yaq Felo, até gendego, Zosef vesøteve iz vømbō-akha. Yaq Izip manqei ate qægoam neka kawa-qa khoev ate qægoam, ndégo tembo-kewagám.

11 7:11 Gen 41:54; 42:1-2Yaq Izip neka Keinan manqei ate qægoam, vikia sekeqape ndømát. Yage føgakh kandambá. Nigi atanakha-zapazapa-za, lou mbaín. Gèzø-navøém. 12 Yaq Zekop ge-ewag, av nqægo, Izip manqei-te, lou zua ndøgō, yaq ndego ekeza nakheis, nigi atanakha-zapazapa-za, andé tene-khofotáz, ndøgo Izip manqei-te. 13 7:13 Gen 45:1-4, 16Yaq khøuwa nøme nqawa ginduzav, Zosef ekeza zapikia-za tènezømás, av nqægo, ‘No zogé zøveqasé.’ Ndakin Felo mø̀ndæ-otév, Zosef-gi namba-qaniap ngínik. 14 7:14 Gen 45:9-11; 46:27Yaq Zosef eve-te Zekop, manqat ndøkhofotáv, av nqægo: Ndego ekeza ezoqam namba, Izip manqei-té giabetøndozáv. Ndigu ezoqa ate gi꞉goam seventi-fáev. 15 7:15 Gen 46:1-7; 49:33Yaq Zekop Izip manqei-té genøwáv, ekeza ezoqa namba. Yaq ndǿgo teyagám, atema vø̄nanim. Neka até ndigú-a, tegi nakhei angana, nigi atanakha-zapazapa-za, ndǿgo tiyagám, atema vumū-pakhaez. 16 7:16 Gen 23:2-20; 33:19; Josh 24:32Ndigu gipakhaetat, yaq tiqa kha Sekem manqei-té ginø-tonqogimám. Yaq ndǿgo, tinø-osumám, ta manqei ozu-te ndøgo, ibugukhokhof Hamo-gi nakheis-qa manqei ozu qagoam, yaq Eibleem vø̄wi.

17 7:17-18 Exo 1:7-8Khøuwa qækhatoat, Mbumbukiam ekeza manqat te-unimanqatin, av ibugukhokhof Eibleem-te manqa mbusa ge꞉ve, ndigu bawan kandambá qazø-khouwev, Izip manqei-te ndøgo. 18 Geté ndego kawa ezoqam ndakinak, Izip manqei gembo-kewagam, ndego Zosef-qa yaq-te otevateáv. 19 7:19 Exo 1:11-22Yaq ngenek kawa ezoqam, nigi atanakha-zapazapa-za gèzømbe-khavozumám neka ngenøgim matev vøzø̄-matønumam. Ndego āv gene-vøovám nqǽgo: Tigi nakhei ndakinak qaniap, bavokhó giabeto-abupít. Yaq ndigu tìabiti-pakhaetét.

20 7:20 Exo 2:2Ta khøuwa-te ndøgo, Mozes tèneqán. Mbumbukiam poev kandambá te-te. Ndego geqan, yaq bugukhokhof evøndipakha-qá khoev-té gunugoám, neka vømbō-kewagam. Løvøyak misiká. 21 7:21 Exo 2:3-10Geté bavokho gimø-ivøvem, av Felo manqa ge꞉vøovam, ndego Izip ezoqam-ge kawa, yaq kawa-gú yu ndø-omét. Yaq ndugu gè-anqó, neka kopømba ande av ekeza nakhasam nde꞉go vø̄-okef. 22 Yaq ndigu Mozes, Izip ezoqam-qá matavap loloakh me꞉-ometimám, ate qægoam. Yaq ndego otevat kandambá. Manqa manqate nekā sasae gone-qa yaq-te.

23 Yaq Mozes viav foti qamømbo-ndap, yaq ndego okha ndøwáv, ti-te ndigu, Izlael ezoqam, tegi ekeza ezoqam. 24 7:24 Exo 2:11-15Yaq ndego tekewág ndǿgo, Izip ezoqam, Izlael ezoqam ndøfeumát. Yaq Mozes até gendego, vømbōtøke, Izip ezoqam pakhapakha vømbō-khana. 25 Mozes āv gene-matavupám nqǽgo: Ekeza ezoqam àbe-matøvemém, av nqægo, ndego Mbumbukiam ndokhofotāv, ndigu vǿe-khandī꞉z. Geté ndigu matavapøteáv. 26 Yaq khøuwa nøme qandopave, Mozes Izlael ezoqa menas ndøzømét, ginøfeat. Yaq ndego ndigu nqawa tøkuzuat-qa ndøgoám, gezø-ein, ‘Nqáe! Zo bawan kopó. Zo gekha zapâ, nqazo-nøfeet?’ 27 Geté ndego, ma nøfe gendengaz, Mozes gènqontáv, vømbō-ein, ‘Ge qô, gekha ezoqām ndǿveataq, nigi kawa neka manqa ovøyam megeat ezoqam toqogoat? 28 7:28 Exo 2:14Gê, qo até nó-a, løvømbe-qa qógo, av nømøkhaiya Izip ezoqam qotelavao?’ 29 7:29 Exo 2:21-22; 18:3-4Mozes nqanek manqat ge-ewag, yaq ndego gèkhokhón, Midian manqei-te vømø̄qom. Ta manqei-te ndøgo, ndego mo-manqei-aním mbá. Yaq geyagam ndøgo, nakhei angana menás gimbo-fakhaz.

30 7:30-35 Exo 3:1-10; Kel 7:30-34Yaq viav foti nøme qame-navøem, leg-av manqei-te, Sainai olol avønin-te, enzol ezoqam mbofakhán. Tae-qase wageap-us mokho-té genømbo-fakhán. 31 Mozes nqanek matev geqeiv, ndego nqova ndafe kandambá. Yaq avønin-te gewav, matev uni qeivi-qa gegoam, ndego Evezøza-qá manqa wag ndø-ewág. Ndøgo āv qane-eín nqǽgo, 32 ‘No qogi atanakha-zapazapa-za-gé Mbumbukiám, ndigu Eibleem neka Aezek neka Zekop.’ Mozes kha wageap kandambá, nqanek manqat ge-ewag. Yaq ndego møe ndøgó, vǿekewāg. 33 Yaq Mbumbukiam gembo-ein, ‘Qoqa tamak vø̀khofoé. Zapa ndǿgo, nqanek manqei, ma nqoqote-ya, khakheitáp. Noqá. 34 No matev soqøsoqa, Izip ezoqam nogi ezoqam ndizø-matanam, mø̀eqeív. Neka tiqa fumugap, mø̀e-ewág. No ndǿgo tøtøndevís, no ndigu nónqovotáz. Yaq nakémbá, mòqoqáv. No nqawa Izip manqei-té qatǿ-khofotáq.’

35 7:35 Exo 2:14Ngenek Mozes, ndégo, ibugukhokhof Zu ezoqam gisanqawem, gimbo-einim, ‘Ge qô, gekha ezoqām ndǿveataq, nigi kawa neka manqa ovøyam megeat ezoqam toqogoat?’ Geté ndego Mbumbukiam ndokhofotáv, ezoqa tezømbo-megetet neka vǿnqovotāz. Nqanek sasae, enzol ezoqam mokho-té genømbo-etoám, ndego tae-qase wageap-us mokho-te gembo-fakhan. 36 7:36 Exo 7:3; 14:21; Num 14:33Yaq ndigu Izlael ezoqam, ndégo tezømbo-megé, Izip manqei vø̄-ivøvem. Ndego umingiap matev kandambá gegoat, até Izip manqei-té-a neka kewan-te ndøgo, Ndaola Køkouk ndimbo-akhayam, neka ta viav foti ndøgo, ndigu leg-av manqei-te gigoam. 37 7:37 Deut 18:15Ngenek Mozes, Izlael bawan-ak āv gezømbe-eín nqǽgo, ‘Mbumbukiam zo mokho-te manqa vevezam ezoqam ndǿveatáv, av no nqate꞉go.’ 38 7:38 Exo 19:3Nigi atanakha-zapazapa-za, leg-av manqei-te ndøgo, Sainai olol avønin-te giwambupam, olol-te Mozes ndøqavíg, Mbumbukiam-ge enzol ezoqam-qa manqat vømø̄-ewag. Mbumbukiam-qa khandi manqat, ndégo tendáp, ni vønī-etoam.

39 Geté nigi atanakha-zapazapa-za, teqa manqat upøgimáv. Ndigu sège-sanqawám, neka Izip manqei-te nqawa vesezam-qa ndøgoám. 40 7:40 Exo 32:1Mozes olol-te go꞉goam, yaq ndigu Elon, tege zapikia, āv gimbøe-einím nqǽgo, ‘Tae khøuwiap mbumbuk qoní-khakheinøvém. Yaq ndǿgo tønimbó-megetát. Zapa ndǿgo, ndego Mozes, ni Izip manqei-te gendo-itumb, ni zì꞉nøtenák, gekha matev mbōfakhan.’ 41 7:41 Exo 32:2-6Yaq ta khøuwa-te ndøgo, ndigu tae ndøkhøuwimém. Andé kao nakhasam-qá bugug me꞉kewagám. Yaq ndigu até gindigonem, søvakha gigiap vømbō-løvusømem. Ta tae khøuwiap ndøgo, ekeza zenda gi꞉khakheinømem, andé Mbumbukiam me me꞉vewém, neka khanakhanakh vømbōgonem.

42 7:42-43 Amos 5:25-27Yaq Mbumbukiam ndigu zitá genewuáb, neka ekeza matev soqøsoqa-te vøzø̄-ivav. Yaq ndigu khøuwa neka løvøyak neka nduku zøtabupám. Taqa yaq-te, Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam-qa mbuk-te, āv qane-peawáp nqǽgo,

44 Nigi atanakha-zapazapa-za leg-av manqei-te giyageapam, ndigu Mbumbukiam-qá palai khoev zøgoám. Ta palai khoev mokho-te, Mbumbukiam āv genezømás nqǽgo: Ndego mø̀ndøgoám, ti namba. Mbumbukiam ekezan mbo-eín, Mozes, neka nqovønqova vø̄e-omat, nqanek palai khoev ande āv kiníwevēm. Yaq giwevem, ndigu ùni mbøepavát. 45 7:45 Josh 3:14-17Yaq ta khøuwa-te ndøgo, Zosua nigi atanakha-zapazapa-za-ge megeat ezoqam gegoam, yaq ndigu nqanek manqei gindapem, ndøgo bawan vini-ak-qa manqei qagoam, ndigu Mbumbukiam tiqa megemege-te gengeasumat, yaq nigi atanakha-zapazapa-za nqanek palai khoev màndo-ndapém, ndøgo evøndipakha-za gi꞉kawawavun. Yaq nqánek qawevám, atema Deivid-gi khøuwa vømø̄-khantøzem. 46 7:46 2 Sam 7:1-16Deivid, ndego ezoqam matev mbomambaqapé. Mbumbukiam khanakhanákh te-te. Yaq ndego Mbumbukiam āv gembøeviám nqǽgo, ‘Ambá khoev eqeieqei nøtaqa-wevɨ́n. Yaq ni Zekop-gi zi, ndǿgo teitaqá-vizupát?’ 47 7:47 1 King 6:1-38Geté Mbumbukiam ndego takeáv. Yaq Deivid-ge yo, Solomon, manqa ndégo tevøovám, Mbumbukiam-qa khoev giwevem.

48 Geté unimanqatín, Mbumbukiam, ndego Eqeiwat-Qape, khoev-te qonumáv, ndøgo ezoqa zenda gi꞉wevemɨn. Taqa yaq-te, Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqa nøme, ge-ein, 49 7:49-50 Isa 66:1-2‘Evezøza āv gene-eín nqǽgo, “Noqa qonam nonqo, yán. Neka manqei-qape, noqa zenda tokhotapak awam nonqó. Yaq ge zô, gekha khoev bugug zonǿwevēm? Neka manqei áv khazøté-qeivīm, no tøteyagat? 50 Gigiap ate nqægo, no nøkezan nokhakheinám.” ’ ”

51 7:51 Isa 63:10Stiven nqanek emanqat ate ndægo gumuvotot, yaq ndego manqa ovøyam megetapak, āv gezømbe-eín nqǽgo, “Zo sapi ezoqám! Zoqa mbøni neka zoqa matavap gèzø-tokeáp. Zo Mbumbukiam zøtezateáv neka teqa manqat yogeapáv. Até zó-a, zo Mbumbukiam-ge Nqova Mbomambaqape oskia zosanqawé, av zogi atanakha-zapazapa-za gi꞉matønumam. 52 7:52 Met 23:31Gê, Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqa kopo møndǿgoam, zogi atanakha-zapazapa-za yage ngi꞉wateav qambogoam? Mbaín. Neka ndigu ezoqam, ge꞉zømesimam, av nqægo, ndego Ezoqam Ndaføyamba-qape ndø̀ndowāv, ndigu gèzitagám. Ngenek ezoqam, gi꞉manqatam, mø̀ndø-geavún. Geté zoqa matev até kopó, av zogi atanakha-zapazapa-za gi꞉goam. Zo sòzombo-qambúz, vozōlaem. 53 Zo Mbumbukiam-qa guguna manqat mòzondapém. Mbumbukiam-gí enzol ezoqam mo꞉veém, zoqa zenda-te. Geté zo o-mba ndapeáv.”

54 Ndigu manqa ovøyam megetapak, Stiven-qa manqat giyogem, ndigu qaqa kandambá neka khaya vømbō-vivisumem. 55 7:55 Psa 110:1Geté Stiven, Nqova Mbomambaqape kha é-møndømbøi-tønøyám. Yaq ndego yan-té genøqán, Mbumbukiam-qa waev bazaføgakh-us vø̄qeiv neka Yesu vø̄-omet. Mbumbukiam-qá nakeamo zenda-té geyám. 56 7:56 Kol 3:1Yaq Stiven āv gezømbe-eín nqǽgo, “Nqáe! No yan mboqoat nqǽqeivi. Neka Ezoqam-ge Yo, Mbumbukiam-qá nakeamo zenda-té geyá.”

57 Yaq ndigu nqanek manqat gimboyogem, zenda gea me꞉tokeám, vø̄tøkuz. Yaq sa tinø-viviám ndǿgo, 58 Stiven vø̄-møvøinam. Yaq taon bavokhó ginø-ituím. Yaq nandí gini-pouwím. Ndigu ezoqam, Stiven-qa manqat gisøkuzømem, yaq nandi pouwi gingazem, tiqa ndabua loloakh mø̀ndøkhofoé. Yaq ezoqam ndakinak-qá zenda tokhotapak-té ginø-awém. Teqa iz, Sól. Yaq ndégo tembo-kewagám.

59 Yaq Stiven nandi gi꞉pouwat, ndego āv gene-akhá nqǽgo, “Yésu. Evézøza! Noge nqova vø̀kható!” 60 7:60 Luk 23:34Yaq ndego sa manazap ndømøkuí, vø̄-akha, “Evézøza! Qo nginik ezoqam-te, nqanek matev soqaqape ngimatønumit, yaq-fia ndø̀ta᷄.” Yaq nqanek manqa manqate qamømbøe-navøem, tènenaním.