13
Jisas, God manö u nɨŋ aij gɨlaŋ, a göm, manö hod rɨköm haga
(Mak 4:1-9; Luk 8:4-8)
Ñɨn añɨ anɨbu nöp, Jisas ram arö göm am Ñɨg Waŋö Galili goƚ au asɨkö, 2-3 nɨbi bɨ iru yabɨƚ nöp apöm nɨp bɨg gɨgabö geila. Anɨg geila nɨŋöm nɨpe am ñɨg magɨb adö u asɨköm, amöm ñɨg aŋ au daŋ mɨdö nɨŋöl gɨ, nɨbi bɨ ñɨg waŋö goƚ au urak mɨdeila.
Jisas nɨbi bɨ gau kalɨp manö hod rɨköm manö iru nöp hag ña. Hag ñöl gɨ haga, “Bɨ ap wid ranaŋ a göm, wid magö u dam wög naböŋ gau yueinab. * Luk 5:1-3 Yɨŋ yuö, rɨmnap adan adö au lugö, yaur gau apöm ñɨŋnaböl. Rɨmnap kabö adö mɨnöŋ pro pro mɨdeinab au lugöm, yɨŋɨd marep gɨnab pen kɨdɨƚ am pɨdöŋ gagnab rö, sɨdö nɨŋöm mɨƚep gɨnab. Pen rɨmnap nagɨ kalɨ kalɨ halö aŋ gau lugöm rannab pen nagɨ anɨbu hau göm pak ñɨŋö, mɨƚep gɨnab. Pen rɨmnap mɨnöŋ aij adö au lugöm, ran aij yabɨƚ göm, magö iru yabɨƚ nöp pɨlnab. Rɨmnap ñɨn juöl mamɨd u (100) rö pɨlnab; rɨmnap ñɨn juöl mɨhau nɨgaŋ (60) rö pɨlnab; rɨmnap ñɨn juöl añɨ ap ado gɨ da unbö wajƚem laŋ (30) rö pɨlnab. Kale nɨbi bɨ gasɨ rɨmɨd mɨdainɨm gau, manö hagabin i rɨmɨd lɨ nɨŋ aij gɨmim,” a ga.
Jisas nɨhön gɨnɨg manö hod rɨköm hagmɨdöp
(Mak 4:10-12; Luk 8:9-10)
10 Jisas anɨg hagö, bɨ nɨpe gau apöm, nɨp hag nɨŋöm hagla, “Nɨbi bɨ gau kalɨp nɨhön gɨnɨg manö hod rɨkmön nöp hagpan?” ö gɨla.
11 Hageila haga, “God nɨbi bɨ nɨpe udöm abad mɨdeinab manö pi göl mɨdmɨdöp u, kalöp gasɨ ñö nɨŋnabim; pen nɨbi bɨ yɨharɨŋ gau nɨŋagnaböl. 12 Nɨbi bɨ manö yɨp nɨŋöm udpal gau, manö rɨmnap halö nɨŋöm, iƚ u nɨŋ aij gɨnaböl; pen nɨbi bɨ manö yɨp nɨŋöm udagpal gau, manö pro nɨŋbal u böŋ nöp ur gɨnab. * Mad 25:29; Mak 4:25 Luk 8:18; 19:26 13 Kalɨp manö hod rɨkem hagpin u, kale amgö halö, gasɨ rɨmɨd halö u pen, hagöp me u a göm, nɨŋagpal.
14 “Gɨpal anɨbu, bɨ God manö hagep Aisaia nöd gɨnab a göm kalɨ kƚiñ rɨka rö nöp gɨpal. Manö anɨbu kalɨ kƚiñ rɨköm haga,
‘Manö nɨŋnaböl u pen
manö hagöp anɨg a göm nɨŋagnaböl.
Amgö nɨŋnaböl u pen
nan ap nɨŋagnaböl. * Ais 6:9-10; Jon 12:40 Ap 28:26-27
15 Nɨbi bɨ gai i manö yad hagpin u kalɨp iru gö nɨŋagpal.
God Manö nɨŋno, hanɨp gö,
nɨbi bɨ nɨpe mɨdaiun rö löp a göm,
rɨmɨd pɨƚ göm, amgö ju göm nöp mɨdpal,’ a ga.
16-17 “Anɨb u, kale nɨŋagpal; pen God kalöp gasɨ aij ñö nɨŋbim u, mɨñ mɨñ gɨmim. Yad kalöp nɨŋö hagabin, God manö hagep bɨ gau abe, nɨbi bɨ God Manö hagöp rö nɨŋöm gɨmɨdal gau abe, iru nöp Mesaia nɨp nɨŋun a gɨmɨdal u pen yɨp amgö nɨŋagöm, manö yɨp nɨŋagla. Pen mɨñi kale yɨp amgö nɨŋmim, manö yɨp apdi nɨŋabim u, mɨñ mɨñ gɨmim. * Luk 10:23-24
Bɨ wid magö yua aiud haga u, Jisas manö iƚ u hag ña
(Mak 4:13-20; Luk 8:11-15)
18 “Pen manö hod rɨkem hagajɨn u, bɨ narö u nɨpe wid magö dam wög naböŋ gau yua u, iƚ u hagnö nɨŋim,” a ga.
19 “Wid magö rɨmnap adan adö au lugö, yaur gau apöm ñɨŋnaböl a gɨpin u, nɨbi bɨ gau, God nɨbi bɨ udöm abad mɨdeinab manö aij u nɨŋnaböl u pen iƚ u nɨŋagnaböl nɨŋöm Seden nɨpe gö böŋ nöp hauƚ gɨnaböl, a gem hagpin.
20-21 “Pen magö rɨmnap kabö adö mɨnöŋ pro pro mɨdeinab au lugöm, yɨŋɨd marep gɨnab pen kɨdɨƚ am pɨdöŋ gagnab rö, sɨdö nɨŋöm mɨƚep gɨnab a gɨpin u, nɨbi bɨ gau manö yɨp gɨsön nɨŋnaböl magö u, mɨñ mɨñ gɨnaböl, pen uri nöp nɨbi bɨ rɨmnap apöm, nɨbi bɨ manö yad nɨŋnaböl gau gasɨ naij nɨŋöm, kauaƚ mauaƚ rö mɨdöm, kalɨp gɨ naij gɨnaböl nɨŋöm nɨbi bɨ manö yad nöd udla gau, uri manö yɨp u hauƚ göm, gasɨ adö rɨmnap nɨŋnaböl, a gem hagpin. 22 Magö rɨmnap lugnab nagɨ kalɨ kalɨ halö aŋ gau a gɨpin u, nɨbi bɨ gau manö yɨp u nɨŋnaböl u pen wög waryö, ram, kaj, ru mɨŋoƚ, uɫpö kɨƚno kɨbap nan gau nöp gasɨ nɨŋöm, God manö aij u arö gɨnaböl nɨŋöm nan ñɨŋeb rɨmnap pɨlagnab, a gem hagpin. * Luk 12:16-21; 1Di 6:9-10,17 23 Pen magö rɨmnap mɨnöŋ aij adö au lugöm, ran aij göm, magö iru pɨlnab a gɨpin u, nɨbi bɨ gau manö yad u nɨŋöm, ud pɨdöŋ yabɨƚ löm, rɨmnap gɨ aij gɨnaböl, rɨmnap gɨ aij yabɨƚ gɨnaböl, rɨmnap gɨ aij adö ke yabɨƚ gɨnaböl, a gem hagpin,” a ga.
Nɨbi bɨ gɨ naij gɨpal gau God nɨbi bɨ nɨpe gau aip uɫ göm mɨdpal
24 Jisas kalɨp manö ap halö manö hod rɨköm haga, “God nɨbi bɨ udöm abad mɨdeinab u, aiud udabin i rö gɨnab. Bɨ kub ap wid magö gau ranaŋ a göm, dam wög naböŋ nɨpe gau yunab. 25 Pen sɨbön yaŋ han arnaböl magö u, bɨ naij ap nan yɨŋ naij rɨmnap dapöm, aŋ anɨb gau yuöm arnab. 26 Anɨb u, wid yɨŋ aij u rannab, pen nan yɨŋ naij u abe rannab. 27 Anɨg gö, bɨ wög gɨ ñeb gau apöm bɨ kub u nɨp hagnaböl, ‘Bɨ kub! Nan yɨŋ aij gau nöp dam wög naböŋ u yuban pen nan yɨŋ naij gau gai nɨbö apöm halö ranab?’ ö gɨnaböl. 28 Nɨpe kalɨp pen hagnab, ‘Bɨ koƚmaƚ yad ap dap yuöp,’ a gɨnab. Pen kale hagnaböl, ‘Hon amun nan yɨŋ naij ranab anɨb gau ud ju yuun aka?’ gɨnaböl. Bɨ wög naböŋ nap nɨbö u pen hagöm hagnab, 29 ‘Wasö! Ñɨn i, nan yɨŋ naij anɨb gau ud juim a gɨnö, ammim nan yɨŋ aij rɨmnap halö ud jumim rö löp! 30 Arö gɨpe mɨhöŋgöl rannɨm. Pen ranöm magö pɨlö, rɨkep ñɨn u bɨ nan rɨkep yad gau hagnabin, “Nan yɨŋ naij anɨb gau ud jumim, dam ugan ugan adɨk lɨbe, mab laulö in habɨk ñɨŋ arnɨm; pen wid magö gau nöp ud magum gɨmim, dam wid magö lep raul mɨgan yad u yumim,” a gɨnabin,’ a gɨnab,” a ga.
Mab masded magö u, manö hod rɨköm haga
(Mak 4:30-32; Luk 13:18-19)
31-32 Jisas kalɨp manö ap pen manö hod rɨköm haga, “Bɨ ap mab masded magö pro u dam wög naböŋ nɨpe u yueinab, ran kub göm, lö aij u lö, yaur gau apöm, lö ke ke ram gɨnaböl. Anɨb u rö me, God nɨbi bɨ udöm, ram mɨnöŋ aij nɨpe kumi kabö adö laŋ au abad mɨdeinab u,” a ga.
Yɨs u, manö hod rɨköm haga
(Luk 13:20-21)
33 Manö ap pen hod rɨköm haga, “Nɨbi gau nan yɨs a gɨpal u, ud plaua rin kub yaŋ halö ud ado malo gɨlö, nan kub yabɨƚ ranöb. Anɨb u rö me, God nɨbi bɨ udöm, ram mɨnöŋ aij kumi kabö adö laŋ au abad mɨdeinab u,” a ga.
Jisas ai gɨnɨg nɨbi bɨ gau manö hod rɨköm hagmɨdöp
(Mak 4:33-34)
34 Jisas nɨbi bɨ gau kalɨp manö rɨmnap hag ñɨnɨg göm waiö hagagmɨdöp; manö hod rɨköm nöp kalɨp hag ñɨmɨdöp. 35 Ga anɨbu, bɨ God manö hagep ap nöd gɨnab a göm kalɨ kƚiñ rɨka rö nöp ga. Nɨpe manö anɨbu kalɨ kƚiñ rɨköm haga,
“Ram mɨnöŋ hadame dagol gɨ la ñɨn u rɨköm,
mɨd damöm mɨñi mɨdpun ñɨn i, manö nɨŋagla u,
manö hod rɨkep manö u nöp kalɨp hag ñɨnabin,” a ga. * Sam 78:2
Jisas wid magö manö hod rɨköm haga u, manö iƚ u haga
36 Jisas anɨg hagöm, nɨbi bɨ gau kalɨp arö göm, ram raul mɨgan arö nɨŋöl gɨ, bɨ nɨpe unbö mɨgan laŋ u apöm, nɨp hagla, “Nan yɨŋ naij wög naböŋ aŋ gau ranöb a gɨmön, manö hod rɨkmön hagpan u, hanɨp hagö nɨŋun,” a gɨla.
37 Hageila, haga, “Bɨ nan yɨŋ aij yuöp a gɨpin u, yad Bɨ Ñɨ nɨpe. 38-39 Wög naböŋ a gɨpin u, mɨnöŋ naböŋ iƚ i magöŋhalö. Nan yɨŋ aij a gɨpin u, nɨbi bɨ God udöm abad mɨdeinab gau. Bɨ nan yɨŋ naij dap yuö ranöb a gɨpin u, bɨ yɨp nɨŋö mulu lugöp Seden nɨp nöp hagpin. Nan yɨŋ naij ranöb a gɨpin u, Seden nɨbi bɨ nɨpe gau kalɨp hagpin. Pen wid magö aɫɨ gɨnab ñɨn a gɨpin u, ñɨn ram mɨnöŋ iƚ i ur gɨnab ñɨn anɨbu hagpin. Bɨ rɨk dauep a gɨpin u, ejol gau kalɨp hagpin. 40 Nan haƚöwaƚö ranöb gau ud juöm, dam mab inab yaŋ yunaböl a gɨpin u, ñɨn ram mɨnöŋ iƚ i ur gɨnab ñɨn anɨbu me u. * Jon 15:6 41 Bɨ Ñɨ nɨpe ejol nɨpe gau kalɨp hag yuö, apöm, nɨbi bɨ nan si naij gɨpal gau abe, nɨbi bɨ nɨbi bɨ rɨmnap kalɨp hagailö, kale nan si nan naij gɨpal gau abe, ejol kale apöm kalɨp udöm * Mad 24:31; 25:31; Mak 13:27 42 mab ke inab mɨgan yaŋ u yunaböl, ilön gö nɨŋöl gɨ, meg hau rɨbɨköm mɨɫöŋ gɨnaböl, a gem hagpin. * Mad 8:12 43 Ñɨn anɨbu, nɨbi bɨ Bap kale udöm kumi kabö adö laŋ abad mɨdeinab gau, kale sɨdö mailö rö paköl gɨ mɨdeinaböl. Kale nɨbi bɨ gasɨ rɨmɨd mɨdainɨm gau, manö hagabin i rɨmɨd lɨ nɨŋ aij gɨmim. * Dan 12:3
Mani kes pi gɨla u, manö hod rɨköm haga
44 “Pen God nɨbi bɨ udöm abad mɨdeinab u, aiud adö i rö mɨdöp. Bɨ ap amöm nɨŋnab, mani kes hadame nöp pi gɨla ap wög adɨŋ ap mɨdeinab. Nɨpe nɨŋöm, nan rɨmnap ud pa rɨbɨk aij göm, ram arnab. Amöm, ñɨñɨ yabɨƚ löm, nan nɨpe gau magöŋhalö sɨkim göm, mani udöm, mani anɨbu damöm, wög adɨŋ anɨbu rauöm, am mani kes anɨbu udnab.
Kɨbap aij aij u, manö hod rɨköm haga
45-46 “Pen God nɨbi bɨ udöm abad mɨdeinab u, aiud adö i rö mɨdöp. Bɨ sɨkim gep gau kɨbap uƚhai nɨŋ ajöm, kɨbap aij aij yabɨƚ ap nɨŋöm, ram amöm, nan kale gau magöŋhalö sɨkim göm, mani udöm, am kɨbap anɨbu raunaböl.
Uben u, manö hod rɨköm haga
47 “God nɨbi bɨ udöm abad mɨdeinab u, aiud adö i rö mɨdöp. Nɨbi bɨ rɨmnap uben damöm, ñɨg waŋö au yulö, kabsaƚ iru nöp apöm mɨgan anɨbu arbal. 48 Anɨg gɨlö, uben ɫɨp gɨ dam goƚ gau amöm, kabsaƚ aij gau ƚɨhu kabsaƚ lep rin mɨgan u löm, kabsaƚ naij gau ud yubal. 49 Ram mɨnöŋ iƚ i ur gɨnab ñɨn u anɨb unbö rö gɨnab. God ejol nɨpe gau apöm, nɨbi bɨ God Manö hagöp rö gɨla gau ke löm, nɨbi bɨ God Manö hagöp rö gagla gau ke löm, 50 dam mab ke inab yaŋ u yunaböl. Yulö ilön gö, meg kale hau rɨb göm, mɨɫöŋ gɨ mɨdeinaböl,” a ga. * Mad 13:42 Luk 13:28
51 Anɨg hagöm haga, “Yad manö hagajɨn gau nɨŋbim?” ö ga.
Hageia, bɨ nɨpe gau hagla, “Yau, nɨŋbun,” a gɨla.
52 Hageila, haga, “Kale nöd God lo manö u nöp hag mɨdmɨdim u pen uri kale God nɨbi bɨ udöm abad mɨdeinab manö aij hagpin u nɨŋbim. Anɨg nɨŋöm kale uri nɨbi bɨ gau hag ñɨnabim u, kale God Manö aij nöd nɨbö u abe, God Manö aij hain nɨbö u abe hag ñɨnabim,” a ga.
Nasared nɨbi bɨ Jisas nɨp nɨŋ udagla
(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)
53-54 Pen Jisas nɨpe manö hod rɨköm manö haga anɨbu hag pɨs göm, daun nɨpe ke Nasared amöm, Juda magum gep ram raul mɨgan u amöm, nɨbi bɨ gau kalɨp hag ñö, kale nɨŋöm aiö yabɨƚ gɨla. Kale pen hagla, ‘Bɨ anɨbi nɨpe aige göm gasɨ kɨd hiɨk nɨŋöm nan gagep unbö rö gab?’ ö gɨla. Hainö pen hagla, * Jon 7:15 55-56 “Bɨ anɨbi nɨme nap, nɨñɨn nɨmam nɨpe gau, hon aip mɨdpal u pen, nɨpe aige göm bɨ kub rö mɨdöm, manö ke hagöm, nan gagep rö gau gabŋ Nap nɨpe u bɨ kapeda; nɨme Maria; nɨmam nɨpe gau Jems u, Josep u, Saimon u, Judas u. Anɨb u, nɨpe aige göm apöm anɨg gab?” ö gɨla. * Jon 6:42 57 Anɨg hagöm, kale Jisas nɨp naij nɨŋöm, manö nɨpe haga u, udagla.
Pen Jisas kalɨp haga, “Bɨ God manö hagep gau ram mɨnöŋ mɨlö gau amöm haglö, nɨŋö hagpal a göm nɨŋnaböl; pen ram mɨnöŋ kale ke u haglö, piral hagpal rö löp a göm arö gɨpal u rö gabim,” a ga. * Jon 4:44 58 Manö haga u nɨŋagla u me, ram mɨnöŋ anɨbu nan gagep rö iru nöp gaga.

*13:2-3: Luk 5:1-3

*13:12: Mad 25:29; Mak 4:25 Luk 8:18; 19:26

*13:14: Ais 6:9-10; Jon 12:40 Ap 28:26-27

*13:16-17: Luk 10:23-24

*13:22: Luk 12:16-21; 1Di 6:9-10,17

*13:35: Sam 78:2

*13:40: Jon 15:6

*13:41: Mad 24:31; 25:31; Mak 13:27

*13:42: Mad 8:12

*13:43: Dan 12:3

*13:50: Mad 13:42 Luk 13:28

*13:53-54: Jon 7:15

*13:55-56: Jon 6:42

*13:57: Jon 4:44