Iesu Vaneana Ahiahina
Marika
Wayahina
Buki Taina Wayahina
Buki taina a tau ginuma vivane Marika. Tauna ana wava ainua Ioni Marika, ka tauna Pita avuna. Buki tupwai nihenia Marika ana wava kavaniahei (Dewa 12:12, 25; 13:5, 13; 15:37-39; Kolose 4:10-11; 2 Timoti 4:11; Pilemoni 24; kadu 1 Pita 5:13).
Marika ya nuanua ya iginuma taina nihenina Iesu yana dewa kadudueyei. Wayahina, buki taina tupwana kutakutana, ka eha aka pata Iesu yana vona habuhabuna o kadi yana vona tana‑minikuna habuhabuna kavaniahe buki taina nihenina.
Ka Marika voneka mataina 3:6 nihenina, e me Iudea yai tau eta‑naonao yoko Parisi nihenina avaha ivi‑nua‑dadani Iesu inau‑vi‑anigi. Tuta tuta Iesu yoko Parisi yai dewa vo‑vi‑tunutunuhi, ka taui ini‑yauyau ivaniahei deina. Wayahina, taui Iesu inau‑nikonikoiei. Kate yai nua‑vane eha aitam aviani Iesu wayahina. Tauna vona tunutunuhina naunau‑wahei, ka aituhu aviyaivia inononi ivitumahanei, tomotaui ito‑yavuha ivaniahei deina.
1
Ioni Tau Vi‑bapitaiso Naunau‑wahe
(Mateu 3:1-12; Luke 3:1-18; Ioni 1:19-28)
Iesu Tau Ito‑yavuha, Yaubada Natuna, Vaneana Ahiahina vi‑putu vona taina wayahia.
Yaubada ya tau apa‑taputapu ana wava Isaia Yaubada yana vona ginumi deina, ivona,
 
“Apaina yau tau mataeda avi‑tunei,
e tauna eta‑naoem, e yam etawana na‑hadani,” Mal 3:1.
“e tauna anata nihenina vi‑honehone,
‘Kauvea ya etawana uhadani,
tauna ya paisewa uvo‑vi‑meani.’ ” Isa 40:3.
 
Ka Ioni Tau Vi‑bapitaiso omo, e apa‑taputapu‑nana nau‑yehai. Tauna anata mamaei, ka tenoke tomotau vi‑bapitaisoei ka nau‑waheyei deina, ivona, “Nau‑wawanimi yami goyona uhaeyei, ka wayahia unua‑vinana. Na‑iakwa, avi‑bapitaisoemi, ka Yaubada yami goyona na‑nua‑piahi.” Dew 13:24; 19:4. Ka tau vi‑meagai habuhabui papani Iudea nihenina, ka habuhabui meagai Ierusalem wayahina ine Ioni wayahina Daudau Ioridani wayahina. Ka avaha yai goyona ihaeyei, e Ioni vi‑bapitaiso‑neiei. Ka Ioni ana kwama moimoiana a nau‑vevewana kameliV vutuvutuna wayahina, ka dobwana a haiona bulumakauV wagana wayahina weteweteni, ka tauna ana maꞌ wakipou ka mamau udaudana ai daudau. Ana kwama kadu ana maꞌ eha mani tomotau ai kwama ahiahina o ai maꞌ ahiahina deina. 2Ki 1:8; Mat 11:8. Ka Ioni ya nau‑wahe deina, ivona, “Tauna bagibagi‑tawaneu omomo, ka eha nau‑wawaniu ana‑iwaodu ae‑yapayapana ai pai yohona ayavuhi, iuna tauna ana wava au wava vane‑tawane‑vainei. Dew 13:25. Tuta ataina wayahina yauke daudaua avi‑bapitaisoemi, kate apaina tauna Nuana Ahihinata wayahina vi‑bapitaisoemi.”
Iesu Omo Ioni Wayahina
(Mateu 3:13-17; Luke 3:21-22)
Ka Iesu ya meagai naona Nasareta, papani Galili nihenina. Ka tauna ya meagai ni‑tawanei, e omo Daudau Ioridani wayahina, iuna ya nuanua a bapitaiso vaniahei Ioni wayahina. Ka Ioni Iesu vi‑bapitaisoei Daudau Ioridani nihenina. 10 Ka tutana Iesu daudaua tube vi‑ata, tauna dune‑vane, e wahuma dueyei am‑yehi‑nuei, ka Nuana Ahihinata bunebune deina opu‑me, e Iesu wayahina itoha. 11 Ka wahuma aitam movi vinꞌ‑omo, ivona, “Wamke Natu‑hoiu, ka adune‑nuanuaiem. Taum wayahim adewa‑haiawa ananina.” Sam 2:7; Isa 42:1; Mat 12:18; Mar 9:7.
12 Ka tuta aitamoata wayahina Nuana Ahihinata Iesu vi‑tunei inei anata. 13 Ka auyewa ai yau 40 nihenia anata mamaei ka auyewaia nihenia Satana omo wayahina, e nau‑dadana‑havihavinei. Ka tenoke Iesu pono udaudana nui imamaei, ka anelose iomo wayahina iaivaitei. Sam 91:11-13.
14 Ka avaha Erodi Ioni yohoni, e Iesu omo papani Galili inui, ka tauna Yaubada Vaneana Ahiahina naunau‑wahei, Mar 6:17. 15 vonavona, “Tuta pai vo‑vi‑aiai avaha iakwa, ka Yaubada ya pai veimea avaha omo niwanikaia. Wayahina, nau‑wawanimi unua‑vinana, e Vaneana Ahiahina uvitumahanei.” Mat 3:2.
Iesu Tau Nau‑agida Tupwai Honei
(Mateu 4:18-22; Luke 5:1-11)
16 Ka Navu Galili wayahina Iesu tania ni‑awana, ka Simoni ka vaneina Aniduru dueyei agida ivivi‑ai navua, iuna taui tau nau‑agida. 17 Ka Iesu vonei, ivona, “Unꞌ‑omoi, uvi‑muni‑waiwaieu, e aviwavenemi unau‑agida tomotau wayahi.” 18 Ka ivo‑kwayavoni yai agida ini‑tawanei, e Iesu ivi‑muni‑waiwaiei.
19 Ka tauna neine, e Sebedi natunatuna ainua ai wava Iamesa ka Ioni dueyei, ka taui kadu wae nihenina imamaei yai agida iauya‑numi. 20 Ka Iesu hone‑kwayavoni. Ka taui amai Sebedi tauna ya tau paisewa tupwai nui wae nihenina ini‑tawanei, e Iesu ivi‑muni‑waiwaiei.
21 Ka meagai Kapenaum inui, ka tutana auyewa tapanono vinꞌ‑omo, tauna yai pai nau‑hohona inui, e ya viwavenena vi‑putui. 22 Ka me Kapenaum nuai vi‑tupatupa ya viwavenena wayahina, iuna Iesu wayahina viwavenena anꞌ awaeha mamaei, ka tauna viwavenei tunuhina kadu bagibagina, eha tau ginuma yai viwavenena ihanuana deina. Mat 7:28-29.
23 Ka babau‑nana wayahina aitam onoto pai nau‑hohonana nihenina mamaei, ka nua gawagawamina avaha onotona inui mamaei, ka nua‑nana onotona yawaina veimeyei. Ka movina ananina wayahina nua‑nana Iesu vi‑honei, 24 ivona, “Iesu, tevana Nasareta! Aviani iuna eomoi baina? Kaiwadi, eomo evita‑vovoniai, a? Ika, avaha anamanem. Taum vivane Yaubada Yanꞌ Onoto Ahihimata.” Mar 5:7. 25 Kate vona panina wayahina Iesu nua‑nana ya vonana vito‑potei, ivona, “Egenuana, ka onoto taina eni‑tawanei!” 26 Ka avaha nua goyo‑nana onotona bebewei, ka konua ananina, e ni‑ubau iopu wayahina, e ni‑tawanei. Mar 9:26. 27 Ka tomotaui habuhabui nuai vi‑tupatupa ananina. Ka dewana wayahina ivi‑tanatanaiei, ivonavona, “Dewana aviani? Kaiwadi, viwavene‑nana vovouna, ka tunuhina, ka bagibagina! Ika, tauna wayahina awaeha mamaei, e nua gawagawami veimeyei, ivi‑ateteyei.” 28 Ka Iesu vaneana ni‑kwayavoni meagai habuhabui papani Galili nihenina wayahia. Mat 4:24.
Iesu Tomotau Habuhabui Vo‑vi‑aiaiei
(Mateu 8:14-17; Luke 4:38-41)
29 Ka pai nau‑hohonana wayahina ini‑ubau iopu, e ine tunuhina Simoni ka Aniduru ainua yai manua wayahina, ka Iamesa Ioni ainua nui inui. 30 Ka Simoni nawana idaudauva ivi‑kwanaha genanavina, ka Iesu a tau vi‑muni‑waiwai iomo tauna wayahina, ivoneyei. 31 Ka Iesu omo vavinena wayahia, e nimai vo‑vi‑avini, e vavinena si‑vi‑mini. Ka genanavi‑nana am‑niniei, ividoha. Wayahina, vavine‑nana imini, ai maꞌ ivo‑vi‑aiaia, iboui, e Iesu yaiana nui iam.
32 Ka vinanavi‑nana, avaha babau ionu, tau vi‑meagai‑naia tau kwanakwanaha yoko iomanei Iesu wayahina, ka kadu aituhu aviyaivia nihenia nua gawagawami imamaei, e yawai iveimeyei, taui kadu iomanei. 33 Ka tau vi‑meagai habuhabui manuana mataetana wayahina inau‑hohona. 34 Ka tauna yoko ivi‑kwanakwanaha mani muya mani muya wayahia vo‑vi‑aiaiei, ka nua gawagawami habuhabui si‑vinꞌ‑omanei. Ka eha aitam nua gawagawamina tꞌ‑awaehe na‑ipupu. Iuna nua gawagawami habuhabui avaha ianamanei vivane tauna Tau Ito‑yavuha‑nana. Mar 3:10-12.
35 Ka mana navia, mata‑hamwahamwanina wayahina, tauna mini‑kwayavoni, e anata wayahina ine na‑viama Yaubada wayahina. Mat 14:23; Mar 6:46. 36 Ka munia Simoni yaiana nui inaunau‑nene wayahina. 37 Ka avaha ivaniahei taui yai nua‑tupatupa nui ivonei, ivona, “Tomotau habuhabui inenenem!” 38 Ka tauna vonei, ivona, “Nau‑wawanika meagai nepekaia wayahia kani‑keyekeyeka, ka tau vi‑meagai tanoi kadu anaunau‑waheyei. Paisewa taina vivane pai mini ananina ka kadu iuna ananina aomo tanopia.” 39 Ka papani Galili habuhabuna nihenina ni‑awana, ka tauna tau vi‑meagai yai pai nau‑hohona tunina tunina nihenia naunau‑waheyei, ka nua gawagawami si‑vinꞌ‑omanei tomotau‑naia wayahia. Mat 4:23; 9:35.
40 Ka aitam tau lepero omo Iesu wayahina, ka aena vi‑tupa‑gumi, e viama wayahina, ivona, “Avaha anamanem am pata, ka aituhu yam nuanua, kaiwadi evo‑vi‑aiaieu?” 41 Ka Iesu onotona dune‑nuanuaiei, ka nimana tunei vo‑dadani, ka vonei, ivona, “Nuanuau. Evidoha.” 42 Ka vo‑kwayavoni a lepero ni‑tawanei, ka vidoha. 43 Ka vona panina wayahina Iesu nau‑vi‑avini, ka vi‑tune‑kwayavoni, 44 ivona, “Edu! Eha aitam tomotau yam vidoha evoneyei. Kate ena‑ne tau vi‑nomu wayahina, ka taum eviwavenei. Ka avi dewa Mosese ya veimea veimeyem yam vidoha wayahina, dewana enꞌ‑am‑veneneyei, aitam pai dune tomotau wayahia.” Lev 14:1-32. 45 Kate onoto‑nana Iesu movina eha ta‑vi‑munie. Tauna ine, e ya vidoha wayahina ivona ananina, ka ipupu‑kavokavovoei. Ka onoto‑nana ya dewana iakwa, e Iesu eha ana pata aitam meagai wayahina na‑nu tau vi‑meagai mataia. Iuna taui yai nuanua ananina idudueyei. Wayahina, avi tuta inononi Iesu yai meagai nihenina mamaei, inau‑bwanunua, inau‑hohona, ivitana‑wahewahe. Wayahina, tauna nau‑wawani ana nihenia mamaei, kate tomotau papani habuhabui wayahia inaunau‑nene ka iomomo Iesu wayahina ana nihenia.

1:2: Mal 3:1.

1:3: Isa 40:3.

1:4: Dew 13:24; 19:4.

1:6: 2Ki 1:8; Mat 11:8.

1:7: Dew 13:25.

1:11: Sam 2:7; Isa 42:1; Mat 12:18; Mar 9:7.

1:13: Sam 91:11-13.

1:14: Mar 6:17.

1:15: Mat 3:2.

1:22: Mat 7:28-29.

1:24: Mar 5:7.

1:26: Mar 9:26.

1:28: Mat 4:24.

1:34: Mar 3:10-12.

1:35: Mat 14:23; Mar 6:46.

1:39: Mat 4:23; 9:35.

1:44: Lev 14:1-32.