15
1-2 Yaiau, nonova avinꞌ‑omo wayahimia ka Vaneana Ahiahina anaunau‑waheyei wayahimia, ka uvitumahanei, ka ataina umimini‑toyoina wayahina. Ka ataina yau nuanua Vaneana Ahiahina tanoi unuani. Ka aituhu Vaneana Ahiahina tanoi unua‑vi‑avini ahiahina, ka aituhu yami vitumahana eha awakabina, akanai tuyehana ana pata na‑ito‑yavuhimi. Yau nau‑wahe nihenina amataedami Tau Ito‑yavuha aniga yaka dewa goyona wayahina, ka nonova Iginuma nihenina iapa‑taputapuei, kadu iginumi deina. Vaneana vivane vane ananina. Isa 53:5-12. Ka kadu Iesu tau matena iboui unuvovoa, ka auyewa aitonu iakwa, mini‑havine, kadu Iginuma nihenina dewaia iapa‑taputapuei, kadu iginumi deina. Mat 12:40; Dew 2:24-32. Ka ya mini‑havine iakwa, omo Pita wayahina ka ana dune si‑vinꞌ‑omanei, e Pita dueyei. Ka munia, tauna a tau hae anani ai yau 12 idueyei.a Tutana Paulo ivona a tau hae anani ai yau 12 tauna ipuipupu deina iuna mani tomotau yai yoko ivi‑wahani deina. Kate avaha kanamanei Iudasa ana heta nau‑vi‑anigi. Wayahina, tuta‑nana wayahina taui ai yau vivane 11. Luk 24:34; Mat 28:16-17. Ka munia, aitam tuta wayahina tauna vinꞌ‑omo tau vitumahana ai yau 500 kadu hetana wayahia idueyei. Ka tomotaui habuhabui wayahia yawayawai imamaei a itoava tuta ataina wayahina, ka tupwai wayahia avaha iaino‑ainei, ini‑tawaneka. Iakwa, e vinꞌ‑omo tauna vaneina Iamesa wayahina, e tauna dueyei. Ka munia, tau hae anani habuhabui idueyei. Dew 1:3-4. Ka pai nau‑yehata wayahina, tauna vinꞌ‑omo yauke wayahiua, kadu yauke taua adueyei. Ka yauke yau tupua vi‑kiwada omo deina, eha tevana yai tuta ahiahina ivaniahe itupua ahiahina deina. Dew 9:3-6. Yauke pai nau‑yehata avinꞌ‑omo, ka Iesu a tau hae anani habuhabui wayahia au wava kikituna. Iuna nonova yauke onoto manimaniniu, ka Yaubada ya tau vitumahanaia avo‑vi‑vihai. Eha nau‑wawaniu avi‑tau hae ananiu. Epe 3:8; 1Ti 1:15. 10 Kate Yaubada ate‑nuanuaieu, e ivaiteu. Ka ataina avi‑tau hae ananina aitam, iuna anau‑kaiwa ananina yanꞌ ate‑nuanuai wayahiua, eha ata‑dewa‑kavokavovo. Ka apaisewa toyoina, ka yau paisewa tau hae anani habuhabui yai paisewa vane‑tawanei. Ka eha yauke au heta apaisewa, kate Yaubada yanꞌ ate‑nuanuai niheniua paipaisewa ivaiteu. 2Ko 11:23. 11 Wayahina, aituhu tau hae‑naia inaunau‑wahe unononi, o aituhu yauke anaunau‑wahe unononiu, itoai tau nau‑wahe yama nau‑wahe aitamoata, ka nau‑wahena wayahina Tau Ito‑yavuha uvitumahanei.
12 Avaha uanamanei Tau Ito‑yavuha ya mini‑havine anigea anaunau‑waheyei wayahimia. Kate ataina tupwami uvonavona, “Eha ana pata tomotau anigea imini‑havine.” Wayahina, yau vi‑tanai wayahimia mamaei. Aviani wayahina uvonavona deina? 13 Aituhu yami vonana tunuhina, ka aituhu eha ana pata tomotau imini‑havine, akanai eha ana pata Tau Ito‑yavuha mini‑havine. 14 Ka aituhu yami vonana tunuhina, ka aituhu Tau Ito‑yavuha eha ta‑mini‑havine, akanai itoai yama nau‑wahe vivane nau‑wahe‑kavokavovo, kadu itomi yami vitumahana vivane awakabina. 15 Ka kadue aituhu yami vonana tunuhina, itoai vivane tau hae vitupu Yaubada wayahina. Iuna avaha ahaeyemi vivane Yaubada Tau Ito‑yavuha si‑vi‑mini‑havinei anigea. Kate aituhu yami vonana tunuhina, eha ana pata Yaubada tauna na‑si‑vi‑mini‑havine anigea. 16 Iuna aituhu eha ana pata tomotau imini‑havine anigea, akanai eha ana pata Tau Ito‑yavuha na‑mini‑havine anigea. 17 Ka kadue, aituhu Tau Ito‑yavuha eha ta‑mini‑havine, akanai itomi yami vitumahana vivane awakabina. Wayahina, ataina itomi yami dewa goyona mamaei. Eha aitam pai nua‑piaha wayahimi. 18 Ka aituhu yami vonana tunuhina, e taui habuhabui nonova Tau Ito‑yavuha ivitumahanei, ka munia iaino‑ainei, akanai tuta ataina wayahina avaha yawai‑vavaha itutu‑haini, a? 19 Ka aituhu itoka, Tau Ito‑yavuha a tau vitumahana, yaka vidoha vinꞌ‑omo yaka tuta tanopi taina ana heta wayahina, akanai, mani tomotau nau‑wawani iate‑nuanuaieka ka tauka ibegoka ananina. 20 Kate avonemi, yami vonana eha tunuhina. Vona ahiahina, Tau Ito‑yavuha avaha anigea mini‑havine. Ka tauna taui habuhabui avaha iaino‑ainei eta‑naoi, ka tauna avaha yawai‑vavaha vaniahei. Ka munia, taui kadu imini‑havine aitamoata deina.
Tuta Pai Nau‑yehata
21 Dewa ainua ivinꞌ‑omo onoto ainua wayahia. Tuta nonova wayahina aniga vinꞌ‑omo iuna onoto aitam yana dewa wayahina. Ka ataina mini‑havine anigea vinꞌ‑omo iuna kadu aitam onoto yana dewa wayahina. Rom 5:12. 22 Ka vona ahiahina, itoka tomotau habuhabuka yaka aniga kavaniahei Adam wayahina, kadue itoka habuhabuka mini‑havine kavaniahei Tau Ito‑yavuha wayahina. 23 Ka nau‑wawanika kapotapota tuta ahiahina wayahina. Naona Tau Ito‑yavuha nau‑wawani mini‑havine vaniahei. Ka munia, avi tuta tauna na‑mavi‑havine wayahina, tauka ya tomotau habuhabuka kadue mini‑havine kavaniahei. 1Te 4:16; SiV 20:5. 24 Na‑iakwa, tuta pai nau‑yehata na‑omo. Ka auyewana wayahina Tau Ito‑yavuha ya pai veimea Amaka Yaubada na‑vene‑havinei. Kate naona Tau Ito‑yavuha nau‑wawani tauna a havia habuhabui, kadu yai bagibagi habuhabui, kadu yai pai veimea habuhabui na‑vita‑vovoni. Na‑iakwa, e tauna ya pai veimea Amana na‑vene‑havinei. 25 Tau Ito‑yavuha nau‑wawani dewa habuhabuna veimeyei a itoava tauna a havia aitamoata aitamoata bagibagi‑tawanei wayahina. Mat 22:44. 26 Ka tauna a havia pai nau‑yehata vivane Aniga ana heta. Wayahina, tuta pai nau‑yehata wayahina, tauna kadu Aniga na‑vita‑vovoni. SiV 20:14. 27 Tau Ito‑yavuha dewaia habuhabui ana pata, iuna
 
“Yaubada avaha dewa habuhabuna aena bou‑opuei”
 
ka Yaubada awaehei na‑veimeyei deina. Ka matainana nihenina ivona “dewa habuhabuna” kate vonana anꞌ anamana eha Tau Ito‑yavuha ana pata kadu Yaubada na‑veimeye deina. Kate anꞌ anamana vivane Yaubada dewa habuhabuna Tau Ito‑yavuha aena boui akanai Tau Ito‑yavuha na‑veimeyei. Sam 8:6. 28 Ka avaha Tau Ito‑yavuha tauna ya pai veimea Amana vene‑havinei, akanai tauna ya nua‑opu nui kadu Amana vi‑ateteyei. Ka tuta pai nau‑yehata wayahina, Yaubada tauna ya pai veimea habuhabuna na‑veimeyei tunuhina deina.
Paulo Ya Pai Mini Naona Wayahina Mavi‑havine
29 Wayahina, ataina yau pai mini naona wayahina amavi‑havine. Aituhu eha ana pata tomotau imini‑havine anigea, medeina kana‑vona taui avaha ivi‑bapitaiso tau aninigai wayahi wayahia? Aituhu eha ana pata tau aninigai imini‑havine, aviani wayahina tomotaui ivi‑bapitaiso wayahi?a Eha memeanina mataina taina anꞌ anamana kavaniahe. Kaiwadi, tupwai tau sinasinapui ivona nonova tomotau yai dewa deina. Avi tuta Vaneana Ahiahina inononi, ivitumahanei, munia inua‑vita yai tupua‑nenenehi wayahi, iuna taui mwagemwagei avaha ianiga. Wayahina, tuta tanoi wayahina, tomotau kadu aitam bapitaiso ivaniahei yai tupua‑nenenehi wayahi. Kaiwadi, Yaubada awaehei idedewei deina o eha. Eha katꞌ‑anamane. 30 O kadue itoai tau hae ananiai medeina? Aituhu eha ana pata anigea amini‑havine, aviani wayahina vitana kadu inahe tunina tunina wayahina abebebewa ananina babau aitamoata aitamoata wayahina? Rom 8:36. 31 Vona ahiahina, auyewa aitamoata aitamoata wayahina yauke anianiga deina, iuna eha ani‑hoina yawaiu avo‑haini. Yaiau, eha avitupu. Vonana vona tunuhina. Yauke adewa‑haiawa wayahimi, iuna aivaitemi Tau Ito‑yavuha Iesu yaka Kauvea uvitumahanei yau nau‑wahe wayahina. 32 Ka nonova meagai Epesusi wayahina vahitau udaudana anau‑haviei. Ka aituhu dewana adewei au nau‑pata baina tanopia ana heta wayahina, avaha avi‑kwavakwava ani‑vainena, a? Medeina avidoha? Tupwai tomotau yai vona tana‑minikuna ivona,
 
“Ataina nau‑wawanika kadewa‑haiawa,
kamam kadu kanimnim,
iuna ma‑putua kanꞌ‑aniga.”
 
Ka aituhu eha ana pata tomotau anigea imini‑havine, akanai, tomotaui yai vona tana‑minikunana vivane tunuhina. Isa 22:13. 33 Kate vona tana‑minikuna tunina avonemi, vivane,
 
“Taui yai dewa goyona ai pata
mani tomotau yai dewa tunuhina ivi‑goyoi.”
 
Wayahina, nau‑wawanimi udune‑vivinimi. Iuna tau vitupu imamaei, yai nuanua inonomi. 34 Itomi nau‑wawanimi umavi‑havine nuanua tunuhina wayahina, ka yami dewa goyona ubou‑ohoi. Avonemi deina iuna tupwai wayahimia mwagemwagemi Yaubada ya nuanua wayahina. Ka itomi tau vitumahana nau‑wawanimi una‑ini‑yauyau tau tapanono mwagemwagei wayahi. Ka aituhu aviyaivia wayahimia sinasinapumi, akanai avaha yau vonana wayahina unua‑hau.
Ininika Vovouna
35 Kaiwadi tupwami vi‑tanai taina uvi‑tanatanaiei, una‑vona, “Aituhu ana pata tomotau imini‑havine, taui ai dune medeina? Ka avi inini wayahia?” 36 Ka avonemi vi‑tanai‑nana mwagemwagena. Iuna aituhu tau baguna aitam waipei baguni, akanai waipeina nau‑wawani nꞌ‑aniga tanopia, e munia wanohina vovouna ivinꞌ‑omo kadu yawaina vovouna itabotabo. Ioni 12:24. 37 Ka avi tuta tau baguna ibagubaguna, taui eha uana houna ibagubaguna. Eha‑ohota. Taui utuna pwavuna ibagubaguna, witiV utuna deina, o kadi pegapega utuna deina. 38 Ka munia, ininina vovouna boui, avi dune vovouna Yaubada ya nuanua wayahina deina. 39 Ka kadu aitam pai dune wayahikaia vahitau wayahia mamaei. Vahitau tunina tunina, ka kadu vioi tunina tunina. Eha aitamoata. Itoka tomotau vioka aitam, ka vahitau vioi tunina, kadue manua vioi tunina, kadue iana vioi tunina. 40 Ka kadu aitam yaka pai dune wahuma mamaei. Iuna Yaubada ya vevewana tupwai imamaei wahuma, kadue tupwai imamaei tanopia. Ka taui wahuma imamaei didigai tunina, kadue taui tanopia imamaei didigai tunina. 41 Ka babau didigana aitam, ka wahava didigana tunina, kadue wadima aitamoata aitamoata didigai tunina tunina.
42 Ka avi tuta tomotau imini‑havine anigea, taui yai vinꞌ‑omana deina. Avi tuta aitam tomotau inusi, yaiana iomo, e tau matena iepe itavuni. Idedewei deina iuna tomotauna ininina aninigana. Kate mini‑havine anꞌ auyewa wayahina, tomotauna na‑omo, ka ininina vovouna maꞌ‑vavaha. 43 Tutana tomotauna yaiana tau matena itavuni, vona ahiahina, tau matena ihanuana, ka ana dune goyona. Kate mini‑havine anꞌ auyewa wayahina, ininina vovouna didigana nui na‑omo, ka kadu bagibagina. Pili 3:20-21. 44 Ka tau mate‑nana itavuni naona tomotau‑nana ininina ya tupua wayahina tanopi wayahina vinꞌ‑omo. Kate mini‑havine anꞌ auyewa wayahina, ininina vovouna nua wayahina na‑omo.
Wayahina, aituhu ininika tanopi wayahina imamaei, vona ahiahina, ininika nua wayahina imamaei deinake. 45 Ka Iginuma nihenina mataina kavaniahei deina, ivona,
 
“Onoto naona, ana wava Adam,
yawaina epei, yawayawaina.”
 
Ka “Adam” pai nau‑yehata vivane aitam nua, e tauna yawaika veneveneka. Nao 2:7. 46 Dewaia nua wayahina ivinꞌ‑omo eha ieta‑naonao, kate dewaia tanopi wayahina ivinꞌ‑omo ieta‑naonao. Ka munia, dewaia nua wayahina ivinꞌ‑omo. 47 Ka kadueyei, apunava tanopi wayahina Yaubada onoto naona vevewanei deina. Kate onoto vꞌ‑inuana wahuma wayahina opu‑me deina. 48-49 Onoto naona tanopi wayahina vivane waka. Ka yaka tupua kadu ininika ivinꞌ‑omo tauna wayahina. Wayahina, itoka ininika tauna ininina aitamoata. Ka avi tuta yawaika na‑iakwa wayahina, akanai kanꞌ‑aniga, tauna deina. Kadu onoto‑nana opu‑me wahuma wayahina deinake. Ataina tuta tauna avaha yawai‑vavaha vaniahei ininina vovouna wayahina. Ka aituhu aviyaivia wayahikaia kavitumahanei, akanai itoka ininika vovouna tauna ininina vovouna aitamoata deina kavaniahei.
50 Ataina ahaeyemi, tomotau vioka kadu dayahika eha ai pata Yaubada ya pai veimea wahuma nihenina imamae. Iuna idavudavuni. Kadu eha Yaubada ya nuanua ininika taina idavudavuni yawai‑vavaha ivaniahei. 51 Wayahina, unononi, ka vona hivahivana aitam avo‑vi‑mahetemi, unꞌ‑anamanei. Eha nau‑wawanika habuhabuka kaino‑aineka! Ka vona ahiahina, habuhabuka nau‑wawanika ininika na‑vo‑vinei. Mat 24:31. 1Te 4:15-17. 52 Ka vo‑vina‑nana vo‑kwayavonina na‑omo. Ika, vonaina a vinꞌ‑omana deina. Ka auyewana wayahina, anelose bwegigi pai nau‑yehata na‑vaini. Na‑iakwa, tau aninigai imini‑havine na inini maꞌ‑vavaha ivinꞌ‑omo. Na‑iakwa, e Yaubada habuhabuka ininika na‑vo‑vinei tunina. 53 Dewaia nau‑wawani ivinꞌ‑omo deina, iuna ataina nuaka ininika davudavuni iweteweteni. Ka eha aka pata yawai‑vavaha kavaniahe deinake. Wayahina, nuaka nau‑wawani inini imaꞌ‑vavaha iweteni. Na‑iakwa, aka pata yawai‑vavaha kanuinu. 2Ko 5:4. 54 Ka avi tuta nuaka ininika davudavuni ini‑tawanei, ka avaha ininika imaꞌ‑vavaha iweteni, akanai auyewana wayahina aitam vona nonova iginumi mamaei anꞌ anamana vaniahei. Vonana ivona,
 
“Kaiwa ananina!
Dewa‑haiawa avaha Aniga tononi‑yehai, iakwa.” Isa 25:8.
 
55 Ka kadu aitam vona Iginuma nihenina mamaei, vivane vi‑tanai, ivona,
 
“O Aniga,
ataina yam nua‑vane ka yam bagibagi aveta?”
 
Akanai, ina‑iakwa! Ose 13:14. 56 Nonova a itoava auyewana wayahina, Aniga ya bagibagi vi‑goyoka ka bagibagi‑nana vinꞌ‑omo dewa goyona wayahina, kadu dewa goyona a bagibagi vinꞌ‑omo Mosese ya veimea wayahina. Rom 7:13. 57 Kate kaiwa ananina Yaubada wayahina! Iuna Iesu yaka Tau Ito‑yavuha avaha dewa goyona vi‑peui. Ka Yaubada awaeheka Iesu yana dewa wayahina kavidoha‑vavaha, kadu kadewa‑haiawa‑vavaha. 58 Wayahina, yaiau ahiahimi, itomi nau‑wawanimi tuta habuhabuna wayahina umini‑toyoina. Eha aitam aviani unꞌ‑awaehe na‑vo‑tahomi una‑novo yami vitumahana wayahina. Eha‑ohota. Ka kadue yaiau, aituhu tuta habuhabuna wayahina Kauvea ya paisewa uawaehemi udedewei, vona ahiahina, paisewana eha awakabina. Iuna avaha uanamanei, aituhu ataina Kauvea ya paisewa upaipaisewei, apaina ami nau‑pata potapotami uvaniahei.

15:3: Isa 53:5-12.

15:4: Mat 12:40; Dew 2:24-32.

a15:5: Tutana Paulo ivona a tau hae anani ai yau 12 tauna ipuipupu deina iuna mani tomotau yai yoko ivi‑wahani deina. Kate avaha kanamanei Iudasa ana heta nau‑vi‑anigi. Wayahina, tuta‑nana wayahina taui ai yau vivane 11.

15:5: Luk 24:34; Mat 28:16-17.

15:7: Dew 1:3-4.

15:8: Dew 9:3-6.

15:9: Epe 3:8; 1Ti 1:15.

15:10: 2Ko 11:23.

15:21: Rom 5:12.

15:23: 1Te 4:16; SiV 20:5.

15:25: Mat 22:44.

15:26: SiV 20:14.

15:27: Sam 8:6.

a15:29: Eha memeanina mataina taina anꞌ anamana kavaniahe. Kaiwadi, tupwai tau sinasinapui ivona nonova tomotau yai dewa deina. Avi tuta Vaneana Ahiahina inononi, ivitumahanei, munia inua‑vita yai tupua‑nenenehi wayahi, iuna taui mwagemwagei avaha ianiga. Wayahina, tuta tanoi wayahina, tomotau kadu aitam bapitaiso ivaniahei yai tupua‑nenenehi wayahi. Kaiwadi, Yaubada awaehei idedewei deina o eha. Eha katꞌ‑anamane.

15:30: Rom 8:36.

15:32: Isa 22:13.

15:36: Ioni 12:24.

15:43: Pili 3:20-21.

15:45: Nao 2:7.

15:51: Mat 24:31.

15:51: 1Te 4:15-17.

15:53: 2Ko 5:4.

15:54: Isa 25:8.

15:55: Ose 13:14.

15:56: Rom 7:13.