Mbumbukiam-qa Manqat Mbomambaqape Metiu 12

Yesu ndego kawá, Sabat khøuwa

(Mak 2:23-28; Luk 6:1-5)

1 Khøuwa nøme, Sabat khøuwá, Yesu ekeza paev ezoqam namba, wit khae livin-mbá gunu꞉-apát. Yaq tegi paev ezoqam, ifi zøvín. Yaq wit nanga ndøvingisømém, sasa ndølouz. 2 Yaq Felisi ezoqam tiqa matev giqeivim, Yesu āv gimbøe-einím nqǽgo, “Nqáe! Khafeáp nandav, qogi paev ezoqam Sabat khøuwa-te wit nanga nandi-vingisumit. Kopømba mbaín, Sabat khøuwa-te, sasae toqogo.”

3 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Ge zô, emanqat mozó-geveømem, av Deivid ge꞉matanam, tegi ezoqam namba ifi qazøvin? 4 Mbumbukiam-qá khoev-té genø-ón, flawa vømøndō-upøzo, ndigu lou-qase-te go꞉-abam, Mbumbukiam-gi, yaq tegi ezoqam namba sasa ndølouz. Matev av nqægo khafeáp ti-te. Mbumbukiam-gí iziz ezoqam mba zø-mboqoatám, nginik flawa tilouzat.*

5 Neka ge zô, Mozes-qa guguna manqat mozó-geveømem? Mbumbukiam-gi iziz ezoqam, Sabat khøuwa-te, sasae ndøgoatún, Mbumbukiam-qa khoev-te. Yaq av nqægo ndigu khafeap ndømøkuimatún. Geté ndigu manqa-zapazapa gonemáv. 6 No nqazǿ-manqate: Ezoqa ngêgó nqanek. Ngenek Mbumbukiam-qa khoev ùnime꞉-løvuám.

7 Mbumbukiam-qa Manqat āv qane-eín nqǽgo, ‘Noqa poev kandambaqape nqánek: Zo tanakh matev zǿgoát, ezoqa nøme-te. Ambá ndǿgo, zo søvakha gigiap tozotøndo-løvusumat no-te.’ Zo nqanek manqat ambā mokho tozombo-ndapemɨn, yaq zo nginik manqa-zapazapa-yav ezoqam, soqøsoqa ambá zøtézæbák.

8 Ezoqam-ge Yo, ndego kawá. Sabat khøuwa, ndégo teno-kawaevát.”

Yesu ezoqam pingim qambowau, gekhakheinøvem

(Mak 3:1-6; Luk 6:6-11)

9 Yesu ta manqei ndøgo ge-ivav, yaq Zu ezoqam-qá guliguli khoev-té genøwáv. 10 Ta guliguli khoev-te ndøgo, ezoqam mø̀ndøgoám. Ndego pingim gèmbowaú. Yaq ezoqa Yesu gimbo-bevøpem, “Gê, ezoqa kopømbâ, Sabat khøuwa-te, ezoqa nøme tekhakheinøvem, ó, khafeâp?” Av gimbøe-bevøpem nqægo, zapa ndǿgo: Ndigu Yesu manqa ovøyam-te vee-qa mbogoám.

11 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Zonømbé-einīm. Ezoqa sip timbowanat, yaq Sabat khøuwa-te, kopo ndugu manqei ozu-tē gunūbøiāv, yaq ndego ngunuk sip segé-ivāv? Āv taoká. Ndø̀liváv. 12 Geté ezoqam sip ùnime꞉-løvuám. Yaq nakémbá, khafeap mbaín, ezoqam toqombo-tøke, Sabat khøuwa-te.”

13 Yaq até gendego, ndego ezoqam āv gembøe-eín nqǽgo, “Pingim qoté-ovøyām.” Yaq ndego ezoqam, pingim sège-ovøyám, vømbō-eqeieqei, kopømba ande av pingim nøme qambøegoam. 14 Yaq Felisi ezoqam Yesu-qa matev giqeivim, ndigu sège-ivøvém. Yaq āv gini-pøoném nqǽgo: Pakhapakha zimbó-khanøém.

Yesu mokho-te, Mbumbukiam-qa Manqat mø̀ndø-unimanqatín, ndøgo ibugukhokhof ge-ein

15 Yaq Yesu ge꞉-otev, av nqægo, Felisi ezoqam gèmbo-voqoēm, yaq ndego manqei nøme-té genøwáv. Ezoqa kopoáv gimbopavat, yaq ndego enqoni-us ezoqam ate gi꞉goam, vø̄khakheinøvemat. 16 Geté Yesu āv gene-gugubát nqǽgo: Ndigu teqa yaq-te, ezoqa nøme bete-zømèsi᷄m. 17 Yesu av ge꞉matanam nqægo, yaq manqat ndøgo, Mbumbukiam tege manqa vevezam ezoqam Aezaya mokho-te ge-ein, gè-unimanqatín. Manqat nqánek,

18 “Nqáe! Ngenek nogé sasae ezoqám. Nō nøveatáv.

No poev kandambá te-te, neka no nø̀mbøe-khafuát.

Nøkeza Nqova nombó-etoám.

Ndego manqei-manqei ate ndægo, ezoqa matev eqeieqei-qá yaq-té mé꞉zømesimát.

19 Ndego qaqa manqat gémanqateák. Neka ndego manqa sas gémanqateák.

Ezoqa teqa manqat gé-ewagák, nakhoa-te.

20 Pefa køfi꞉v, ndego ma génqawayák.

Neka lampa ndøgo, tøkhouvøemat, ma gékhoutavák.†

Ndego sasae gé-ivavák. Sasae até gégót, atema matev soqøsoqa ate ndægo vumú-nqagīm, yaq matev eqeieqei vøndó-oē.

21 Manqei-qape ate nqægo, ezoqa te-te ndégo tinǿtabát.”

Yesu av gimbøe-einim nqægo, Saitan-qā bazaføgakh-tē genø-sasaeāt

(Mak 3:20-30; Luk 11:14-23)

22 Khøuwa nøme, manqa-khou neka bøi waev mbain ezoqam ndondafém, Yesu-te. Ndego manqa-khou neka bøi waev mbain gegoam, zapa ndǿgo: Ndego nqova soqa mbøigoám. Yaq Yesu gèkhakheinøvém. Yaq ndego ezoqam kopømbá, manqat vø̄-ein-a, bøi vømbō-eqeieqei. 23 Yesu nqanek matev gematanam, yaq ezoqa ewaqape nqova ndafe kandambá. Yaq ekeza mokho-mba gibond, “Gê, ngenek Deivid-gê Zeò penømakhaya, Mbumbukiam ge꞉manqatam, tendo-khofotav?”

24 Geté Felisi ezoqam nqanek manqat giyogem, ndigu āv gini-einím nqǽgo, “Āv taoká. Ngenek nqova soqøsoqa, Belzebul-qá bazaføgákh gene-ngeasám, ndego nqova soqøsoqa-ge kawa.”

25 Yesu tiqa matavap é-møndæ-otév, yaq gezø-ein, “Zoqa manqat mokho mbaín. Zapa ndǿgo, gekha bawān ndigu, giqatønem, yaq ndigu izuizu ndǿnøfeapāt, nginik gékhoumbám, até vømú-nasinīm. Neka vemiav o evenap tiqatønem, yaq ndigu izuizu ndǿnøfeapāt, ta vemiav ndøgo o ndigu evenap, kopømba mbaín, oskia tiyagat. 26 Saitan-qa bawan-qa yaq-te, matev até kopó. Ndego amba ekeza ezoqa tengeasamɨn, yaq teqa bawan géqatá. Yaq segé-navøém. 27 No nqova soqøsoqa amba Belzebul-qa bazaføgakh-te tøte-ngeasamɨn, av zo ndøzøte-manqate, yaq gê, zogī ezoqam, nqova soqøsoqa gekha ezoqam-qâ bazaføgakh-tē ginǿ-ngeasumatun? Gê, Saitan-qâ bazaføgakh-tē ginǿ-ngeasumatun? Āv taoká. Yaq nakémbá. Tiqa matev mø̀ndø-unimanqatín, av nqægo, zoqa manqat mokho mbaín. 28 No nqova soqøsoqa, Mbumbukiam-gé Nqová qate-ngeasumatún. Ndøgo zo āv qanezømás nqǽgo: Mbumbukiam-qa Megeat Matev, mø̀ndø-fakhán zo-te.

29 Neka nøme nqánek: Gê, ezoqa bazaføgakh-qape, kopømba ande av Saitan nde꞉go, teqa gigiap aqonam-qa toqogoat, yaq qo khoev-tē soqombó-ōq, gigiap voqombó-aqonām? Āv taoká. Geté vø̀kho-løvønøvém. Váev, gigiap toqombo-aqonam, teqa khoev-te.

30 Gekha ezoqām ndigu, no-te nøzøzaneav ndigu, ndigu nogí qaqa ezoqám. Neka gekha ezoqām ndigu, no ezoqa møvøbam-qa yaq-te tøkemav ndigu, ndigu ezoqa gèpanqasumít. 31 Yaq nakémbá, no nqazǿ-manqate: Gekha manqa-zapazapā ndøgo, ezoqa ndimatanam, até ndøgó-a, Mbumbukiam-qa iz ndingi꞉wat, ta manqa-zapazapa ndøgo, Mbumbukiam kopømbá, segembøé-navøém. Geté ezoqa Nqova Mbomambaqape-qa iz tengiu, Mbumbukiam ta manqa-zapa ndøgo gembøé-navøemák. 32 Ezoqam ndego, Ezoqam-ge Yo-qa yaq-te, manqa soqøsoqa ndemanqate, Mbumbukiam teqa manqa-zapa ndø̀mbøe-navøém. Geté ezoqa Nqova Mbomambaqape-qa yaq-te, manqa soqa te-ein, Mbumbukiam teqa manqa-zapa gembøé-navøemák, ndaki yage-te neka yage nøme, megemege-te ndo꞉go.”

Tae nanga eqeieqei o soqain toqoqeiv, yaq soqoté-qatéq, av nqægo, tae ndøgo eqeieqeī o soqain

(Luk 6:43-45)

33 Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Tae eqeieqei tøgoat, yaq até nangá-ya, eqeieqeí. Geté tae soqain tøgoat, yaq até nangá-ya, soqaín. Tae nanga eqeieqei o soqain toqoqeivat, yaq soqoté-qateqát, av nqægo, tae ndøgo eqeieqeī o soqaīn.

34 Zo waza soqøsoqa. Gê, manqat eqeieqei áv khazøté-manqatāt, zo manqa-zapazapa-us ndozogo? Nakhoa mbaín. Ezoqa ndǿgo témanqatát, gekha matavāp ndøgo, teqa mokho-te qamømbo-tøva. 35 Ezoqa eqeieqei, matev eqeieqei ndøgoatún. Zapa ndǿgo, teqa mokho-te, matavap eqeieqei mbøigú. Geté ezoqa soqaqape, matev soqøsoqa ndøgoatún. Zapa ndǿgo, teqa mokho-te, matavap soqøsoqa mbøigú.

36 No nqazǿ-manqate: Gekha manqāt ndøgo, ezoqa khokho sa ndimanqate, Manqa ovøyam khøuwa kandambaqape-te, Mbumbukiam-te manqa ndø̀-ovøemém. 37 Gekha manqāt ndøgo, qo ndoqo-manqate, Mbumbukiam qo eqeieqei o soqain ndǿgo tenéqǽq.”

Felisi ezoqam Yesu-qa umingiap matev qeivi-qa gigoam

(Mak 8:11-12; Luk 11:29-32)

38 Yaq Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam neka Felisi ezoqa nøme, Yesu gimbo-einim, “Nøméndim ezoqam. Umingiap matev qómatanám. Yaq ni tàbati-nøtén, qo Mbumbukiam ndokhofotāq.”

39 Geté Yesu gezø-qavøiu, “Zo ezoqa ndakin nqazoyage, zo ezoqa soqøsoqá neka zo Mbumbukiam-te tøkebeáv. Yaq ndakin, zo umingiap matev qeivi-qa mba zøgó. Geté zo matev nøme zóqeivimák. Sa ndǿgo tozóqeivím, av Ziona qambøe-fakhan, ndego Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam. 40 Kopømba ande av Ziona khøuwa misika neka lova misika zongøyam-qa mokho-te gu꞉goam, yaq até Ezoqam-gé Yó-a, manqei mokho-te āv tenégoát, khøuwa misikā neka lova misika. 41 Mbumbukiam-qa Manqa Ovøyam Khøuwa Kandambaqape-te, ndigu Niniva vemiav-ak, segéwán. Yaq ndigu zo ezoqa soqøsoqa mé꞉zǽb, zo ndakin nqazoyage. Zapa ndǿgo, ndigu manqa-zapazapa-te gigoam, màndo-qambúz, Ziona-qa manqat gi꞉yogem. Geté, nqáe! Ngenek ezoqam zo namba nge꞉go, ngenek Ziona ùnime꞉-løvuám. Geté zo qambuzaneáv, teqa manqat qazoyogem. 42 Neka Mbumbukiam-qa Manqa Ovøyam Khøuwa Kandambaqape-te, até ndugú-a, Siba manqei kawa sævam kandambaqapu, segé-itán. Yaq ndugu zo ezoqa soqøsoqa mé꞉zǽb, zo ndakin nqazoyage. Zapa ndǿgo, ndugu qámbá gunduwav, Solomon-qa matavap loloakh manqat vømømbō-ewag, ndego kawa ezoqam kandambaqape. Geté, nqáe! Ngenek ezoqam zo namba nge꞉go, ngenek Solomon ùnime꞉-løvuám. Geté zo teqa nømendim manqat ndapeáv.”

Matev soqaqape tøfakhan, ezoqa manqa-zapa-te nqawa tevesez

(Luk 11:24-26)

43 Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Nqova soqa ezoqam-te tefakhan, yaq ndego mbenga qaqaniap manqei-té gé-okhoát. Manqei eqeieqei-qa ndǿvawét, te꞉yagat. Geté qeiviav tøgoat, 44 ekeza manqat āv gené-eín nqǽgo, ‘Ság. Nøkeza khoev-té qatǿveséz, ma qatønde-fakhan ndøgo.’ Yaq ndego nango tevesez, ta khoev-te ndøgo, ezoqam mbaín, tembøe-khaz, viayáp neka gapuk mbaín. 45 Yaq nangó genǿwáv, nqova soqøsoqa seven nøme vømøndó-khatōb, ndigu uni gi꞉soqøsoqoezam. Āv teoká, av ndego ekezan nde꞉go. Yaq ndigu tindúzáv ndǿgo, namba vøméqōm. Yaq vaev-te ndøgo, ndego ezoqam, teqa yage unimé꞉-soqá. Āv taoká, av bugukhokhof ge꞉yagam. Matev āv tøzømbé-fakhán, nginik manqa-zapazapa-us ezoqam, ndakin khøuwa-te ngiyage.”

Yesu-gu evo neka emekheis, gekha ezoqâm?

(Mak 3:31-35; Luk 8:19-21)

46 Yesu ezoqa ewaqape namba, manqa mo꞉manqatám, yaq nqáe! Evo neka tegi emekheis tīnø̄fākhāz. Bavokhó sogowán. Te namba manqa manqate-qa ndøgoám. 47 Yaq ezoqa nøme āv gimbøe-einím nqǽgo, “Nqáe! Qavo neka qamekheis, ngówani, bavokho. Ndigu manqa manqate-qa ndøgó, qo namba.”

48 Geté yaq Yesu āv gende-qavøiú nqǽgo, “Nogu evo neka nogi nqamekheis kinǿgoam?” 49 Yaq Yesu zenda ekeza paev ezoqam-té genøqantáv, ge-ein, “Nqáe! Nogu evo neka nogi nqamekheis, ngínik, ngiwaniap. 50 Zapa ndǿgo, gekha ezoqām ndigu, noge Tat-qa poev ndimbopaev, ndego yan-te ngo꞉yage, nogu evo neka nogi nqamekheis ndígu.”