14
Laghe paepae salana tani uvi emate Iesu
(Mat 26:1-5; Luk 22:1-2; Jon 11:45-53)
Kasi ghalua nau me auena niaimonomonosiaa tale nivelu eitaua ngateae ta Pasova ngateva me nivelu eitaua ngateae tale verete karika righi isti etana ghe mae, me namu ngatoa ta pristi etoa me tau ngai aapasunga ngatoa tale inangari nipaopao ngila ghe paepae righi salana tani kune aisulia Iesu me la uvi ematea. Laghe uela va, “Ita rau mene ghelei tale nau nivelu eitauaa, ta taumattu ngatoa la rau tiuaa teae niaiuvii.”
Vause ateva ghe kaola llo masi ngusungusuaane ta uruna Iesu
(Mat 26:6-13; Jon 12:1-8)
Luk 7:37-38.Iesu ghe tokatoka eBetani tale alena ateva Saemon emua arau anna tasussuku eteva. Nau Iesu ang ghe namanama, me vause ateva ghe sso tee mae aikakkaai eteva, laghe gheleiela tale atu eteva alabasta ia, pasu ia tale aiaaoo masi ngusungusuaane laghe gheleiela nonga tale oane natu ai erighi la koloa va nadi ia, aipolina namungaili. Ghe ghelei polakila aikakkaai eteva me ghe kaola aiaavusuvusuena ateva ta uruna Iesu.
Katoa taumattu laghe tokatoka ghe sessailala me laghe aippooaa elome etaira va, “Vaalua me eruuruungia aiaaoo ateva masi ngusungusuaane? La rooroo tani polia ta kotolu ai (300) silva koen,* silva koen Silva koen ativilau (denarius) erooroo aipolina kateva nau. me viliki veu la tau lao ta taumattu karika righi peiira.” Me laghe kisokisoia.
Me Iesu ghe uela va, “Ratiela! Vaalua me am poppooaa teeia? Ange gheleila masi voto etaghi. Diut 15:11.Llo taumattu karika peiira la tokatoka teeiem nau ekapa atoa. Am rooroo tani sausila nau eteva am aloanna. Aghi karika aue atoka teeiem nau ekapa atoa. Jon 19:40.Nge gheleila voto erooroo tani ghelei; ange kaola aiaaoo masi ngusungusuaane ta vilikighi tani aimonomonosiaa ngamuemua tale nikkaiaa. Aghaaulia ngakoronna va eaa aue la ppooaa masi kiukiu eteva tale kosa ateva, aue la ghauliaa tee masi gheeleiaane vause ateva oia, tani nnainia.”
10 Me Jiudas Iskariot, kateva ta kasangaulu ghalua (12) disaepolo, ghe lao sio ta namu ngatoa ta pristi etoa tani taula Iesu ta nimaira. 11 Laghe nongo avaluela o me laghe masimasila, me laghe gheleila inangari nialokoi va aue la taula righi viliki veu. Me Jiudas ghe tiuaala tani pae salana tani tau lao Iesu ta ngetaira.
Iesu ghe namanama teela kapuna disaepolo atoa
(Mat 26:17-25; Luk 22:7-14, 21-23; Jon 13:21-30)
12  Eks 12:6.Tale aitiutiu eteva nau tale nivelu eitauaa tale verete karika righi isti etana, nau eteva laghe uviuvi emate Pasova sipsipi eteva, kapuna disaepolo atoa Iesu laghe mae sio me laghe uela etana va, “Eaa uanna va ami laa ghaimonomonosiaa voto me ughelei ninamanama ateae ta Pasova?”
13 Liuna avalua o me ghe suula ghalua tani kapuna disaepolo. Ghe uela etairarua va, “Amalu lao tale masaliki taatara ateae, me nau amalu tara taumattu ngateva, esuusunuki aikaai manu eteva, amalu usia. 14 Lo ateva ale elaa kupi sso etana, amalu ue ta tau ngalena va, ‘Tisa euela va: Eaa ia lo atiulu rum aue atoka etana, me aue anama Pasova ngateva tee kapughu disaepolo atoa?’ 15 Me aue eapasunga rum atiulu epona namuu ia, me ngeila aimonomonosiaa ngatokaiela. Amalu aimonomonosiaa aneita inana tale ia o rum atiulu.”
16 Disaepolo alua lalu ghe lao sio tale masaliki taatara ateae, me lalu ghe saopi ekapala voto Iesu ghe auliaala. Me lalu ghe aipanipaniaala inana tale Pasova ngateva.
17 Vara elo alai me Iesu me kasangaulu ghalua disaepolo laghe rekatala. 18  Sams 41:9.Laghe tiuaala tani namanama, me Iesu ghe uela etaira va, “Aghaaulia ngakoronna etaimim va kateva etaimim aue etaueghi lao ta nimaira tau ngai ssateeghi etoa. Taumattu ngateva ia oia ange namanama teeieghi.”
19 Disaepolo atoa laghe tiuaala tani alousiusi, me kateva kateva etaira ghe kokkolomi Iesu va, “Koti aghi, no?”
20 Ghe liula me ghe uela va, “Kateva ta kasangaulu ghalua kapughu disaepolo, ita namanama aitauaa. 21 Poli Natuna ateva Taumattu ngateva aue elao nongina Uru ngai Manga ateva eaauliaa va emate. Me alousiusi tale taumattu ngateva etautau lao Natuna ateva Taumattu ngateva ta tau ngai ssateena atoa. Aue ghele masina etana arova ghe tam lutula.”
Iesu ghe tau lao sio verete me uaeni ta disaepolo atoa
(Mat 26:26-30; Luk 22:15-20; 1 Ko 11:23-25)
22 Laghe namanama, me Iesu ghe ghaala verete ateva me ghe kaili emasina saela, me ghe piriela me ghe taue lao sio ta disaepolo atoa, me ghe uela va, “Am ghaala. Isaa oia verete malataughu.”
23 Me ghe mene ghaala kapa uaeni eteva, me ghe kaili emasina saela ta God, me ghe taue lao sio etaira, me ila akapa laghe ropila tale ia o kapa uaeni eteva.
24  Eks 24:8; Sek 9:11; Jer 31:31-34; 1 Ko 10:16; Hib 9:20.Me ghe uela etaira va, “Uaeni eteva oia raeghi ia tani ghelei ouna inangari niaippooa ngaitauaa me aue eakalaa tani sausi oroi taumattu. 25 Aghaaulia ngakoronna etaimim va karika aue amene ropi uaeni lomosi ta aropi ouna uaeni tale ararimangalina ateva God.”
26 Me laghe ueila kkinari eteae, me laghe kupi ghoala tale masaliki taatara ateae me laghe saela tale motouru eteva eOliv.
Iesu ghe aulia ngamuemua alokoila
llo Pita aue eghelei
(Mat 26:31-35; Luk 22:31-34; Jon 13:36-38)
27  Sek 13:7.Iesu ghe uela ta kapuna disaepolo atoa va, “Am akapaaili aue am ilou vulieghi, nongina Uru ngai Manga ateva eaauliaa. Eue va, ‘Aue auvi emate tau ngai toi sipsipi eteva, me sipsipi etoa aue la ilou reerekataa.’ 28  Mat 28:16; Mak 16:7.Me nau atotu tale nimate aue amuemue lao eGalilii me aue am laa taraieghi okae.”
29 Me Pita ghe uela va, “Arova ila akapa la ilou vulio, aghi karika poi arooroo tani ilou vulio.”
30 Iesu ghe liula me ghe uela etana va, “Aghaaulia ngakoronna etam va, ia o voo ngateva auena taita ateva paolo eaangari ghaluaata, aue uue akasina kotoluaata va karika ukilakilaieghi.”
31  Jon 11:16.Pita ghe aikaaia ngakoronganaaili liuna avalua o me ghe uela va, “Aue amate teeio, me karika arooroo tani ue va karika akilakilaio.” Ila akapa inangariira nongina Pita.
Iesu ghe looloo sae eGetsemeni
(Mat 26:36-46; Luk 22:39-46)
32  Jon 18:1.Iesu me kapuna disaepolo atoa laghe lao sio tale voto ateva la kolokolo Getsemeni etana, me Iesu ghe uela ta kapuna disaepolo atoa va, “Am toka oia, me alaa looloo sae.” 33 Me ghe kolola Pita, Jeimis me Jon va la usia, me nannaane ghe tiuaala tani maate, me ang ghe ateateaa saasakiaa. 34  Jon 12:27.Me ghe uela etairatolu va, “Maamauluaaghi ange sessaaili tee nialousiusi eteva, me egheleieghi arova amate. Am toka oia me am anguu taatara.”
35 Ghe nim kasu tee lao sio, me ghe tau siola paane, me ang ghe looloo sae va, arova erooroo, isaa o sesa nau eghele kkelia. 36  Mak 10:38; Jon 6:38.Me ghe uela va, “Abba, Tale inangari nge Aramaik, “Abba” malloeana va “Tamaghi”. Tamaghi, isaa akapa voto urooroo tani ghelei. Ughaa velu kapa nimmarikana ateva etaghi, me urau mene ghelei tale aloaloannaaghi ta ughelei tale aloaloannaam.”
37 Ghe kiriaa lao sio ta disaepolo kotolu me ghe tarailotolla ta latolu ghe aseasekanua, me ghe uela ta Pita va, “Saemon, uaseasekanua? Karika urooroo tani anguu ta nim teva aoa? 38 Am anguu taatara me am looloo sae ta God va karika am mene sso tale nitootoonga. Nannaimim eanna tani ghelei voto, me vilikiimim mangoona.”
39 Me ghe mene kasula tani looloo sae nongina ghe ghelei muela. 40 Vara ghe mene kiriaa mae sio etairotolu me ghe mene saopilotolla ta latolu ghe aseasekanua, poli matairotolu ghe maamaateaili. Me karika latolu ghe kilakila sa ateva tani aulieinia.
41 Ghe kiriaa mae sio aiaakotonna me ghe uela etairotolu va, “Amotolu aseasekanua me amotolu maamatua ngatoka, va? Ange roola! Nau eteva ange rekatala. Am tarala, Natuna ateva Taumattu ngateva ngeila tautauela ta nimaira sesa taumattu ngatoa. 42 Amotolu totula me ita kasu! Lo ateva etautaueghi lao ta tau ngai ssateeieghi etoa ange reerekata.”
Jiudas ghe tau lao sio Iesu ta
tau ngai ssateena atoa
(Mat 26:47-56; Luk 22:47-53; Jon 18:3-12)
43 Nau Iesu ghe samasama nonga me Jiudas, kateva ta kasangaulu ghalua (12) disaepolo, ghe rekata teela taumattu ngatoa. Laghe posoposo baenata atoa me tuku ngai etoa. Namu ngatoa ta pristi etoa, me tau ngai aapasunga ngatoa tale inangari nipaopao, me namu ngatoa laghe sungilala.
44 Lo ateva ghe taue lao sio etaira ghe auliaala aimatootoongana ateva va, “Lo ateva taumattu angusua, ia o lo ateva am kuneia me am kasueinia.” 45 Nau ghe rekatala, ghe lao sio arau ta Iesu me ghe uela va, “Rabae!” me ghe ngusuela. 46 Laghe kuneiela me laghe poso atinginaiela. 47 Kateva tana taumattu ghe tiitingina ghe ghaala iemana baenata ateva, me ghe sai patela talingana ativilau kateva kapuna tau ngai nongonongo anna namu ngateva ta pristi etoa.
48 Iesu ghe liula me ghe uela etaira va, “Am annaa va aghi tau niainao aghi, va am maeaa sio iemaimim baenata me tuku ngai tani ghaaieghi? 49  Luk 19:47; 21:37; Jon 18:20.Nau etoa aghe tokatoka teeiem tale ale manga tani apasunga, me karika am ghe kunekuneieghi. Me masina, inangari tale Uru ngai Manga ateva ghaine elutu ekoronna.” 50  Sams 31:11.Me ila akapa disaepolo atoa laghe aitiuaala, me laghe ilou vuliela.
51 Kateva aliki taita ghe usiusia, ghe aaitiitiiaa nonga kalio atiulu usousoana ia, nau laghe kune teeiela 52 ghe vella kaliona atiulu usousoana ia me ghe nim iloula karika kaliona.
Kansolo atoa laghe kookolomi Iesu
(Mat 26:57-68; Luk 22:54-55, 63-71; Jon 18:13-14, 19-24)
53 Laghe ghaala Iesu me laghe laoainie sio ta namu ngateva ta pristi etoa. Namu ngatoa ta pristi etoa, namu ngatoa, me tau ngai aapasunga ngatoa tale inangari nipaopao, laghe velu eitauaala. 54 Pita ghe aaimuli me karika ghe akalakalaa ta Iesu. Vara me ghe ssola tale valavala ateae ghe taataliaa alena ateva namu ngateva tale pristi etoa. Ghe toka tee siola kapuira tau ngai toitoi etoa pristi etoa tale sama kura ateae me ghe maamaruu.
55 Namu ngatoa ta pristi etoa me kansolo atoa laghe tootoongala tani pae teva taumattu ghe auliaa righi sesa gheeleiaane Iesu me laghe uvi ematea, me karika laghe tarala teva. 56 Katoa taumattu laghe aauliaa inangari kamena tee Iesu, me inangariira laghe poppooaa karika ghe laolao aitauaa.
57 Vara me katoa etaira laghe tinginala me laghe aikamea teela Iesu tani ue va, 58  Jon 2:19-21.“Ami ghe nongola ta ghe uela va, ‘Aghi aue arruti velu ale manga ateva taumattu ngatoa laghe atuluela ta nimaira, me elome tale kotolu nau aue aghatulu mene kateva, karika taumattu aue atulua ta nimaira.’ ” 59 Me isaa o tee inangari laghe gheleila ghe aikasakasaliaala me ghe aitiuaala.
60 Vara me namu ngateva ta pristi etoa ghe tinginala emua etaira me ghe kolomila Iesu va, “Karika aue uliu inangariira? Vaalua tale inangari la ghaauliaa teeio?” 61 Me Iesu ghe nim maamatuaa tingina me karika poi ghe liula inangariira.
Me namu ngateva ta pristi etoa ghe mene kolomiela va, “Koronna va io Mesaea ngateva, natuna io Goto ateva taumattu ngatoa la tautau sae niarangise etana?”
62 Iesu ghe liula me ghe uela va, “Ue, aghi! Aue am tara Natuna ateva Taumattu ngateva ta etoka sio tale pai muenna ativilau ta lo ateva sarasarakana ia, me esio tale karaane epona liu.”
63 Namu ngateva ta pristi etoa ghe rasila ghinnanina, me ghe uela va, “Karika ita mene aloanna mene righi taumattu tani auliaa mene righi inangari. 64  Lev 24:16; Jon 19:7.Ngam nongola ange ghaala liuna ateva God. Sa ateva am aloanna va ita gheleia etana?”
Laghe uela va, “Ange gheleila ssavoto, ita uvi ematea.” 65 Me katoa etaira laghe tiuaala tani kanusuia; laghe iri rungaala matane tale kalio, me laghe tuutumaria ta nimaira, me laghe ue va, “Arova propete io, uauliaa va see ange uviuvio!” Me lo atoa la ghaitaraa ale manga ateva laghe ghaaiela me laghe tiuaala tani posalaia.
Pita ghe uela va etam kilakila Iesu
(Mat 26:69-75; Luk 22:56-62; Jon 18:15-18, 25-27)
66 Pita ghe tokatoka euu, elome tale valavala ateae, me kateva vause kapuna tau ngai uungu ia namu ngateva ta pristi etoa ghe mae sio etana. 67 Nau eteva ghe tarala Pita ta ghe maamaruu, ghe lao akalakalangina sio me ghe taatara lao sio etana me ghe uela va, “Io tee ughe kasukasu tee Iesu aNasareti ia.”
68 Pita ghe uela va, “Karika poi akilakila isaa ona inangari uaauliaa.” Me ghe kasula me ghe kupi ghoala tale atamana ateae. Vara me taita paolo ateva ghe aangarila. Kasina uru ngai laghe pitila, karika laghe pitila va, Vara me taita paolo ateva ghe aangarila.
69 Me ia o vause ateva tau ngai uungu ia ghe mene taraiela me ghe uela ta lo atoa laghe tiitingina teeia va, “Kateva tee o.” 70 Me Pita ghe mene uela va, “Karika.”
Karika masau me lo atoa laghe tiitingina kalakalaa laghe uela ta Pita va, “Koronna io kateva etaira, poli io aGalilii io.”
71 Me Pita ghe aaulia ngakorokorongana va, “Koronnaaili karika akilakila taumattu ngateva ona am aaulieinia. Arova anim kamekame, God aue eghelei righi voto sesa etaghi.”
72 Vara me taita paolo ateva ghe mene angari eghaluenela, me Pita ghe annaala inangarina Iesu ghe uela va, “Auena paolo taita ateva eaangari ghaluaata aue uue akasina kotoluaata va karika ukilakilaieghi.” Me ghe ngala alousiusieiliila.

14:3: Luk 7:37-38.

*14:5: silva koen Silva koen ativilau (denarius) erooroo aipolina kateva nau.

14:7: Diut 15:11.

14:8: Jon 19:40.

14:12: Eks 12:6.

14:18: Sams 41:9.

14:24: Eks 24:8; Sek 9:11; Jer 31:31-34; 1 Ko 10:16; Hib 9:20.

14:27: Sek 13:7.

14:28: Mat 28:16; Mak 16:7.

14:31: Jon 11:16.

14:32: Jon 18:1.

14:34: Jon 12:27.

14:36: Mak 10:38; Jon 6:38.

14:36: Tale inangari nge Aramaik, “Abba” malloeana va “Tamaghi”.

14:49: Luk 19:47; 21:37; Jon 18:20.

14:50: Sams 31:11.

14:58: Jon 2:19-21.

14:64: Lev 24:16; Jon 19:7.

14:68: Kasina uru ngai laghe pitila, karika laghe pitila va, Vara me taita paolo ateva ghe aangarila.