Sapta 17
Ol Tesalonaika
i laik paitim Pol na Sailas
Pol 1 Te 1.1-2, 2.1-2 wantaim ol poroman bilong en i wokabaut i go long taun Amfipolis. Na ol i lusim dispela taun na i go long taun Apolonia. Na ol i lusim dispela taun tu na i go kamap longtaun Tesalonaika. Wanpela haus lotu bilong ol Juda i stap long dispela taun. Na Pol i mekim wankain pasin olsem oltaim em i save mekim. Em i go insait long dispela haus lotu wantaim ol Juda, na long tripela de Sabat em i toktok wantaim ol long ol tok i stap long buk bilong God. Em Lu 24.26, Ap 3.18, 9.22, 18.28, Ga 3.1 i autim as bilong tok bilong God na i tokim ol olsem, “Dispela man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en, em i mas karim pen na i dai, na bihain em i mas kirap bek.” Na em i tok olsem, “Dispela Jisas mi autim tok bilong en long yupela, em tasol dispela man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en.” Orait Ap 13.50, 15.22, 15.27, 15.40, 28.24 na sampela manmeri namel long ol, ol i bilip, na ol i bihainim Pol tupela Sailas. I gat sampela Grik i save lotu long God, na bikpela lain bilong ol i bihainim tupela. Na planti bilong ol meri i gat biknem, ol tu i bihainim tupela.
Tasol Ro 16.21 ol Juda i lukim ol dispela lain i bihainim tupela, na ol i bel nogut. Olsem na ol i kisim sampela bilong ol man nogut i save stap nabaut long ples bung. Na ol i bungim planti manmeri moa, na ol i kirapim bel bilong ol manmeri bilong dispela taun, na ol i go brukim dua bilong haus bilong Jeson. Na ol i wok long painim Pol tupela Sailas, bilong kisim tupela i go ausait na putim long han bilong ol manmeri. Tasol Ap 16.20 ol i no lukim tupela, olsem na ol i pulim Jeson wantaim ol arapela Kristen i go long ol hetman bilong dispela taun. Na ol i singaut olsem, “Dispela ol man i save raun na mekim pasin nogut i kamap long olgeta hap bilong graun, na nau ol i kam i stap hia. Na Lu 23.2, Jo 19.12, 1 Pi 2.13 Jeson i kisim ol i go i stap long haus bilong en. Olgeta dispela man ol i save sakim lo bilong Sisar. Ol i save tok, ‘Narapela king i stap, nem bilong en Jisas.’ ” Ol manmeri wantaim ol hetman bilong taun ol i harim dispela tok, na ol i kirap nogut na i wok long singaut nabaut. Orait ol hetman i mekim Jeson wantaim ol arapela man i baim kot pastaim, na ol i lusim ol i go.
Pol na Sailas i go mekim wok
long taun Beria
10 Tudak i kamap pinis, orait ol Kristen i salim Pol wantaim Sailas i go long taun Beria. Tupela i go kamap long Beria, na tupela i go insait long haus lotu bilong ol Juda. 11 Ol Ais 34.16, Lu 16.29, Jo 5.39 Juda i stap long Beria ol i gutpela lain manmeri, na pasin bilong ol i winim tru pasin bilong ol Juda bilong Tesalonaika. Ol i harim tok bilong Pol, na ol i laikim tru. Na long olgeta de ol i save ritim na skelim tok i stap long buk bilong God, bilong ol i ken save, tok bilong Pol em i tru, o nogat. 12 Olsem na planti manmeri bilong ol Juda i bilip. Na planti Grik i gat nem, ol tu i bilip, ol man na meri wantaim.
13 Bihain Ap 13.50, 14.19 ol Juda bilong Tesalonaika i harim tok long Pol i autim tok bilong God i stap long Beria. Olsem na ol i go long dispela taun, na ol i paulim tingting bilong ol manmeri na mekim ol i kirap nogut. 14 Orait na kwiktaim ol Kristen i salim Pol i go daun long nambis. Tasol Sailas tupela Timoti i stap long Beria. 15 Na ol man i bringim Pol long rot, ol i bringim em i go inap long Atens. Na bihain ol i laik i go bek, na Pol i salim tok long Sailas wantaim Timoti olsem, “Yutupela i mas i kam long mi kwiktaim.”
Pol i autim tok long Atens
16 Pol i wetim Sailas tupela Timoti i stap long Atens, na em i lukim dispela taun i gat planti tumas piksa bilong ol giaman god. Na dispela i mekim bel bilong en i nogut tru. 17 Olsem Ap 18.19 na em i go long haus lotu bilong ol Juda na em i toktok wantaim ol Juda na ol man bilong ol arapela lain i save lotu long God. Na long olgeta de em i go long ples bung na i toktok wantaim ol manmeri i kam i stap long dispela hap. 18 Na sampela saveman bilong ol lain Epikurian na ol lain Stoik,* Namel long ol Grik i gat planti lain man i save bihainim tingting bilong ol saveman bilong bipo. Tupela bilong ol dispela lain, em ol Epikurian na ol Stoik. ol i pait long toktok wantaim em. Sampela i tok, “Dispela man bilong toktok nabaut em i laik tok wanem?” Na sampela i tok, “Ating em i autim tok bilong ol god bilong narapela ples.” Pol i laik autim gutnius bilong Jisas na em i tokim ol long Jisas na long pasin bilong kirap bek long matmat, olsem na ol i mekim dispela tok. Long tok Grik, dispela tok “Pasin bilong kirap bek long matmat” ol i kolim olsem, Anastasis. Sampela saveman i ting ol dispela Grik i harim Pol i tok long Jisas na long dispela tok, “Anastasis”, na ol i no klia long tok bilong en. Ol dispela Grik i ting Pol i kolim nem bilong tupela god bilong narapela ples. 19 Orait ol i kisim Pol na bringim em i go long ol kaunsil i save bung long maunten Areopagus. Na ol i tokim em olsem, “Mipela i laik save long dispela nupela tok yu save givim long ol manmeri. 20 Mipela i harim tok bilong yu, na mipela i pilim em i narakain tru. Olsem na mipela i laik save long as bilong dispela tok yu mekim.” 21 Olgeta Atens wantaim ol man bilong ol arapela ples i kam i stap long taun Atens, ol i no save mekim narapela samting. Nogat. Oltaim ol i save laikim tumas long harim tok long ol nupela kain tingting, na ol i save toktok namel long ol yet long olkain nupela tok ol i bin harim.
22 Orait Pol i sanap namel long ol kaunsil long maunten Areopagus na em i tok olsem, “Yupela man bilong Atens, mi lukim yupela i strong moa long mekim olgeta kain pasin bilong lotu. 23 Pastaim mi wokabaut i go, na mi lukim ol samting yupela i save lotu long en. Na mi lukim wanpela alta tu, ol i bin raitim tok long en olsem, ‘Dispela alta em i bilong wanpela god mipela i no save long en.’ Orait dispela God yupela i no save long en na yupela i lotu nating long en, nau mi laik autim tok bilong en long yupela.
24 “God Mt 11.25, Ap 7.48, 14.15 1 Kin 8.27, Ais 42.5 i bin wokim skai na graun wantaim olgeta samting i stap long en, dispela God em i Bikpela bilong heven na bilong graun. Olsem na em i no save sindaun insait long ol haus lotu ol man i wokim. 25 Em Jop 12.10, Sng 50.12, Sek 12.1, Ap 7.48 i no sot long wanpela samting na yumi man i mas mekim wanpela samting long han bilong yumi bilong helpim em. Nogat. Em yet i save givim laip na win na olgeta samting long olgeta manmeri. 26 Long wanpela tumbuna tasol em i bin mekim olgeta lain manmeri i kamap. Na em i putim ol i stap long olgeta hap bilong graun. Em yet i bin makim taim bilong ol i ken i stap, na em i bin putim mak bilong graun bilong ol. 27 God Lo 32.8, Sng 145.18, Ais 55.6, Jer 23.23, Ap 14.17, Ro 1.20 i laik bai ol manmeri i ken kam long em na save tru long em, olsem na em i putim ol i stap, bai ol i ken wok long painim em. Tasol em i no i stap longwe long yumi olgeta wan wan. 28 ‘Yumi Kl 1.17, Ta 1.12, Hi 1.3 save kisim laip long em na em wanpela tasol i givim strong long yumi na yumi save wokabaut.’ I olsem sampela saveman bilong yupela ol i bin tok, ‘Yumi tu i stap pikinini bilong em.’ Long lain 28, i luk olsem Pol i kisim tupela hap tok ol saveman bilong ol Grik yet i bin mekim bipo, na em i autim bilong helpim ol dispela man long klia long tok bilong en. 29 Orait Ais 40.18-20, 44.10-17, Ap 19.26 yumi stap pikinini bilong God, olsem na yumi no ken ting God em i olsem gol na silva na ston. Na yumi no ken ting em i olsem ol samting yumi man i save wokim long han na tingting bilong yumi yet.
30 “Bipo Ap 14.16, Ro 3.25, Ta 2.11-12, 1 Pi 1.14 ol man i no gat save, na God i no toktok planti long ol samting ol i bin mekim long dispela taim. Tasol nau em i tok strong long olgeta man long olgeta ples i mas tanim bel. 31 Em Sng 9.8, 96.13, Ap 2.24, 10.42, Ro 2.16, 14.10 i makim pinis wanpela de bilong em bai i kotim ol manmeri. Na long stretpela pasin bilong en, em bai i skelim pasin bilong olgeta manmeri bilong graun. Na em i bin makim wanpela man bilong bosim dispela kot. Dispela man i bin dai na God i kirapim em bek long matmat. Olsem na yumi ken bilip tru long God i bin givim dispela wok long em.”
32 Ol i harim dispela tok bilong man i kirap bek long matmat, na sampela i tok bilas long Pol. Na sampela i tok, “Mipela i laik harim yu i toktok gen long dispela samting.” 33 Orait Pol i lusim ol na i go. 34 Tasol sampela man i bihainim em na ol i bilip. Wanpela em Dionisius, em wanpela memba bilong dispela kaunsil i save bung long maunten Areopagus. Na wanpela meri, nem bilong en Damaris, em i bilip, na ol arapela manmeri tu i bilip.

17:1: 1 Te 1.1-2, 2.1-2

17:3: Lu 24.26, Ap 3.18, 9.22, 18.28, Ga 3.1

17:4: Ap 13.50, 15.22, 15.27, 15.40, 28.24

17:5: Ro 16.21

17:6: Ap 16.20

17:7: Lu 23.2, Jo 19.12, 1 Pi 2.13

17:11: Ais 34.16, Lu 16.29, Jo 5.39

17:13: Ap 13.50, 14.19

17:17: Ap 18.19

*17:18: Namel long ol Grik i gat planti lain man i save bihainim tingting bilong ol saveman bilong bipo. Tupela bilong ol dispela lain, em ol Epikurian na ol Stoik.

17:18: Long tok Grik, dispela tok “Pasin bilong kirap bek long matmat” ol i kolim olsem, Anastasis. Sampela saveman i ting ol dispela Grik i harim Pol i tok long Jisas na long dispela tok, “Anastasis”, na ol i no klia long tok bilong en. Ol dispela Grik i ting Pol i kolim nem bilong tupela god bilong narapela ples.

17:24: Mt 11.25, Ap 7.48, 14.15

17:24: 1 Kin 8.27, Ais 42.5

17:25: Jop 12.10, Sng 50.12, Sek 12.1, Ap 7.48

17:27: Lo 32.8, Sng 145.18, Ais 55.6, Jer 23.23, Ap 14.17, Ro 1.20

17:28: Kl 1.17, Ta 1.12, Hi 1.3

17:28: Long lain 28, i luk olsem Pol i kisim tupela hap tok ol saveman bilong ol Grik yet i bin mekim bipo, na em i autim bilong helpim ol dispela man long klia long tok bilong en.

17:29: Ais 40.18-20, 44.10-17, Ap 19.26

17:30: Ap 14.16, Ro 3.25, Ta 2.11-12, 1 Pi 1.14

17:31: Sng 9.8, 96.13, Ap 2.24, 10.42, Ro 2.16, 14.10