Sapta 7
Stiven i autim tok long ol kaunsil
Orait hetpris i askim Stiven olsem, “Dispela tok ol man i sutim long yu, em i tru, o nogat?” Na Stt 11.31 Stt 12.1 Stiven i tok olsem, “Ol brata na ol papa, yupela harim. Taim tumbuna bilong yumi Abraham i stap long graun bilong Mesopotemia na i no i go yet long taun Haran, God bilong heven, em God i gat bikpela strong, em i kamap long Abraham. Na God i tokim em olsem, ‘Yu lusim graun bilong yu na ol brata bilong yu, na yu go long wanpela graun bai mi soim yu long en.’ Olsem Stt 11.31, 12.4 na Abraham i lusim graun bilong ol Kaldia na em i go i stap long Haran. Na taim papa bilong en i dai pinis, God i salim em i kam i stap long dispela graun, nau yupela i stap long en. God Stt 12.7, 13.15, 15.3, 15.18, 17.8, 26.3, 48.4, Lo 2.5 i no givim wanpela liklik hap bilong dispela graun, inap olsem wan mita, long Abraham, bai em i ken i stap graun bilong ol lain bilong em stret. Tasol God i tok, bihain bai em i givim dispela graun long em, na em bai i stap graun bilong en na bilong ol lain pikinini bilong en. Long taim God i mekim dispela tok, Abraham i no gat pikinini yet. God Stt 15.16, Kis 12.40, Ga 3.17 Stt 15.13-14 i tokim Abraham olsem, ‘Bai ol lain tumbuna pikinini bilong yu i go i stap long kantri bilong ol arapela lain. Na bai ol i kamap wokboi nating, na ol arapela lain bai i mekim nogut long ol inap 400 yia. Tasol Kis 3.12 bihain bai mi kotim ol dispela man i mekim dispela pasin long ol. Na bihain ol lain pikinini bilong ol bai i lusim dispela kantri na bai ol i kam lotu long mi long dispela ples.’ Na Stt 17.10-14, 21.2-4, 25.26, 29.31—35.18 God i tok bai Abraham i mas katim skin olsem mak bilong kontrak God i givim long em. Na bihain Abraham i kamap papa bilong Aisak, na em i wet wanpela wik na em i katim skin bilong Aisak. Na Aisak i kamap papa bilong Jekop, na Jekop i kamap papa bilong ol 12-pela tumbuna bilong yumi.
“Ol Stt 37.11, 37.28, 39.2, 39.21 dispela tumbuna ol i bel nogut long Josep, brata bilong ol, na ol i salim em olsem wokboi nating long ol arapela lain man. Na ol dispela man i bringim em i go long Isip. Tasol God i stap wantaim em. 10 God Stt 41.37-41 i helpim em na i pinisim olgeta hevi bilong en. Na taim Josep i toktok wantaim king bilong Isip, God i givim gutpela save long em na i mekim king i laikim em. Olsem na king i makim em i stap namba wan gavman bilong Isip, na em i bosim olgeta samting long haus bilong king.
11 “Bihain Stt 41.54, 42.1-2 taim bilong bikpela hangre i kamap long olgeta hap bilong Isip na long olgeta hap bilong graun Kenan, na ol manmeri i gat bikpela hevi. Na ol tumbuna bilong yumi i no gat kaikai. 12 Tasol Stt 42.1-5 Jekop i harim tok olsem i gat wit i stap long Isip, na em i salim ol tumbuna bilong yumi i go long Isip namba wan taim. 13 Orait Stt 45.1, 45.16 taim ol i go long namba 2 taim gen, Josep i tokim ol brata olsem, ‘Mi Josep.’ Na bihain king tu i save long ol lain bilong Josep. 14 Na Stt 45.9-10, 45.17-18, 46.27 Josep i salim tok na i singautim papa bilong en Jekop i kam long em, wantaim olgeta lain bilong en, inap olsem 75 manmeri. 15 Orait Stt 46.1-7, 49.33 Jekop i go daun long Isip. Na bihain em i dai, na ol tumbuna bilong yumi ol tu i dai. 16 Na Stt 23.3-16, 33.19, 50.7-13 ol i karim bodi bilong ol i go bek long taun Sekem na planim ol long dispela matmat, bipo Abraham i bin givim mani silva bilong baim long ol pikinini bilong Hamor long Sekem.
17 “Orait Stt 15.5, Sng 105.24-25, Ap 7.5-7 Kis 1.7-8 taim God i makim bilong inapim dispela promis bipo em i bin mekim long Abraham, dispela taim klostu i laik kamap. Na ol lain Israel i stap long Isip, na ol i kamap bikpela lain tru. 18 Na bihain wanpela man i kamap king bilong Isip, na em i no save long Josep. 19 Dispela Kis 1.10-22 king i bin trikim ol lain bilong yumi na mekim pasin nogut long ol. Na em i mekim ol i tromoi ol liklik pikinini bilong ol, bai ol i dai. 20 Long Kis 2.2, Hi 11.23 dispela taim mama bilong Moses i karim em. Em i gutpela pikinini, na God i laikim em. Na ol i bin lukautim em long haus bilong papa bilong en inap long tripela mun. 21 Bihain Kis 2.3-10 ol i putim em i stap ausait, na pikinini meri bilong king i kisim em na i lukautim em olsem pikinini bilong em yet. 22 Na Moses i skul long olgeta gutpela save bilong ol Isip, na em i kamap man bilong mekim ol strongpela toktok na ol kain kain strongpela wok.
23 “Taim Kis 2.11-15 Moses i gat 40 krismas pinis, na em i tingting long i go lukim ol brata bilong em, ol Israel. 24 Na em i lukim wanpela Isip i wok long mekim nogut long wanpela Israel. Orait em i helpim dispela Israel na i bekim rong dispela Isip i bin mekim long em. Em i paitim dispela Isip na kilim em i dai. 25 Moses i ting ol brata bilong en bai i save olsem, God i laik helpim ol long han bilong en. Tasol ol i no save. 26 Long de bihain, Moses i lukim tupela Israel i wok long pait. Em i laik mekim i dai pait bilong tupela, na em i go long tupela na i tok, ‘E, yutupela i brata tasol. Bilong wanem yutupela i bagarapim yutupela yet?’ 27 Tasol dispela man i as bilong trabel em i sakim Moses i go bek. Na em i tok, ‘Husat i makim yu na yu kamap hetman na jas bilong mipela? 28 Yu laik kilim mi i dai, olsem asde yu kilim dispela Isip, a?’ 29 Moses Kis 2.21-22, 18.3-4 i harim dispela tok, na em i ranawe. Em i go i stap long graun bilong ol Midian. Na bihain em i marit na i gat tupela pikinini man.
30 “Orait Kis 3.1-10 40 yia i go pinis, na wanpela ensel i kamap long Moses long graun i no gat man, klostu long maunten Sainai. Ensel i stap insait long paia i kamap namel long ol han bilong wanpela liklik diwai. 31 Moses i lukim na i tingting planti long dispela samting i kamap. Em i laik lukim gut na em i go klostu, na Bikpela i tokim em olsem, 32 ‘Mi God bilong ol tumbuna bilong yu. Mi God bilong Abraham na bilong Aisak na bilong Jekop.’ Na Moses i guria, na em i pret long lukluk. 33 Na Jos 5.15 Bikpela i tokim em, ‘Yu mas lusim su bilong yu, long wanem, dispela graun yu sanap long en em i bilong mi yet na i tambu. 34 Mi lukim pinis olgeta pasin nogut ol i mekim long ol lain manmeri bilong mi long Isip. Mi harim pinis krai bilong ol, na nau mi kam daun bilong kisim bek ol long han bilong ol Isip. Olsem na yu kirap. Mi laik salim yu i go long Isip.’
35 “Pastaim Kis 2.14, 14.11-12, Nam 20.16 ol Israel i bin sakim Moses, na tokim em olsem, ‘Husat i makim yu na yu kamap hetman na jas bilong mipela?’ Orait dispela man Moses tasol God i salim i go olsem hetman na man bilong kisim bek ol. God i strongim em long han bilong dispela ensel i kamap long em long liklik diwai. 36 Moses Kis 7.3, 12.41, 14.21, 16.1, 16.35, Nam 14.33, Sng 105.27 i bringim ol i go lusim Isip, na em i wokim ol kain kain mirakel long Isip na long solwara Retsi na long graun i no gat man, inap long 40 yia. 37 Dispela Lo 8.15, 8.18, Mt 17.5, Ap 3.22 Moses tasol i bin tokim ol Israel olsem, ‘God bai i makim wanpela brata bilong yupela, na mekim em i kamap profet olsem mi yet.’ 38 Bihain Kis 19.1—20.17, Lo 5.1-33, Ais 63.9, Ap 7.53, Ro 3.2, Ga 3.19, Hi 2.2 ol tumbuna bilong yumi i go bung long graun i no gat man, na dispela Moses tasol i stap wantaim ol. Na em i go antap long maunten Sainai na ensel i givim tok long em. Em i kisim tok bilong God, dispela tok i gat laip, na em i givim dispela tok long yumi.
39 “Tasol Nam 14.3 ol tumbuna bilong yumi ol i no laik harim tok bilong Moses. Nogat. Ol i sakim tok bilong em, na long bel bilong ol i laikim tumas long i go bek long Isip. 40 Ol Kis 32.1, 32.23 i tokim Aron olsem, ‘Mipela i no save wanem samting i bin kamap long Moses, dispela man i bin kisim yumi long Isip na bringim yumi i kam. Olsem na yu mas wokim ol god bilong mipela, na ol i ken i go paslain long mipela na bringim mipela long rot.’ 41 Long Kis 32.2-6, Lo 9.16, Sng 106.19 dispela taim ol i wokim wanpela pikinini bulmakau, na ol i mekim ofa long dispela giaman god. Na ol i amamas long dispela samting ol i bin wokim long han bilong ol yet. 42 Olsem Sng 81.12, Jer 19.13, Ese 20.25, 20.39, 2 Te 2.11 na God i givim baksait long ol, bai ol i ken lotu long san na mun na sta samting, olsem tok i stap long buk bilong ol profet, ‘Yupela ol Israel, taim yupela i bin i stap 40 yia long ples wesan nating, na yupela i kilim ol bulmakau na sipsip na mekim ofa, ating yupela i mekim ol dispela ofa long mi, a? Nogat tru. 43 Dispela bikpela haus sel yupela i karim em i no haus sel bilong mi. Em i bilong giaman god Molek. Na yupela i bin karim tu piksa bilong sta bilong giaman god Refan. Yupela i wokim ol dispela piksa bilong giaman god, bilong yupela i ken lotu long ol. Olsem na bai mi rausim yupela long kantri bilong yupela, na salim yupela i go i stap long graun i stap long hapsait bilong kantri Babilon.’* Molek em wanpela giaman god bilong ol arapela lain manmeri, na Refan em nem bilong wanpela sta ol i lotuim olsem giaman god. Dispela tok Stiven i mekim, em i kisim long buk bilong profet Amos 5.25-27. Amos i bin tok olsem, ol Israel bilong bipo, ol i no bin lotu tru long God. Nogat. Ol i save sakim tok bilong God, na ol i mekim wankain pasin olsem ol i lotuim ol giaman god bilong ol arapela manmeri. Na bihain, God i lukim ol Israel i givim baksait long em, na em i larim ol Babilon i kam pait na kisim ol Israel i go kalabus long kantri Babilon. Lukim 2 King 24.10-16.
44 “Taim Kis 25.9, 25.40, 26.30, Hi 8.5 ol tumbuna bilong yumi i stap long graun i no gat man, ol i gat haus sel bilong God. Long dispela haus God i save kamapim tok tru bilong en. Taim ol i wokim dispela haus sel, ol i mekim olgeta samting olsem God i bin tokim Moses na ol i bihainim stret piksa Moses i bin lukim. 45 Bihain Jos 3.14-17, 18.1, 23.9, Neh 9.24, Sng 44.2, Ap 13.19 ol lain pikinini bilong ol dispela tumbuna i kisim dispela haus sel na ol i kam wantaim Josua bilong kisim graun bilong ol man bilong ol arapela lain. Na God i rausim ol dispela lain long pes bilong ol tumbuna bilong yumi. Na ol i sanapim haus sel na em i stap long dispela graun inap long taim bilong King Devit, 46 em 1 Sml 16.1, 2 Sml 7.1-16, 1 Kin 8.19, 1 Sto 17.1-14, Sng 89.19, 132.1-5 dispela man God i save mekim gut long en. Devit i bin beten long God i ken larim em i wokim wanpela gutpela haus bilong ol lain tumbuna bilong Jekop i ken i go long en na lotu long God. 47 Tasol 1 Kin 6.1-38, 8.20, 1 Sto 17.12, 2 Sto 3.1-17 bihain, Solomon i bin wokim dispela haus.
48 “Tasol 1 Kin 8.27, 2 Sto 2.6, 6.18 God Antap Tru i no save stap long ol haus ol man i wokim. Em i olsem profet i bin tok, 49 ‘Bikpela Mt 5.34-35, 23.22 Ais 66.1-2 i tok olsem, “Heven em i sia king bilong mi, na graun em i ples mi putim lek bilong mi antap long en. Olsem na bai yupela i wokim wanem kain haus bilong mi? Na wanem hap bai i stap ples malolo bilong mi? 50 Mi yet mi bin wokim dispela olgeta samting.” ’
51 Na Kis 32.9, Wkp 26.41, Lo 10.16, Ais 48.4, 63.10, Jer 6.10, 9.26 Stiven i tokim ol kaunsil moa olsem, “Yupela i man bilong bikhet. Bel na tingting bilong yupela i pas olsem bilong ol haiden. Na yau bilong yupela i pas na yupela i no save harim tok bilong God. Oltaim yupela i save sakim tok bilong Holi Spirit, olsem ol tumbuna bilong yupela i bin mekim bipo. 52 Wanem 2 Sto 36.16, Mt 21.35, 23.31, 1 Te 2.15 profet bipo i stap, na ol tumbuna bilong yupela i no bin mekim pasin nogut long em? Nogat. Ol i bin kilim i dai ol man bipo i bin tokaut olsem, Man Bilong Mekim Stretpela Pasin, em bai i kam. Na nau dispela man i kam pinis na yupela i putim em long han bilong ol birua na kilim em i dai. 53 Yupela Kis 20.1, Ap 7.38, Ga 3.19, Hi 2.2 i bin kisim lo bilong God long han bilong ol ensel, tasol yupela i no bihainim.”
Ol i tromoi ston long Stiven
na kilim em i dai
54 Ol Ap 5.33 kaunsil i harim tok bilong Stiven, na ol i belhat nogut tru long em na ol i kaikaim tit bilong ol. 55 Tasol Mt 22.44, Ap 2.33-34, 5.31, 6.5 Holi Spirit i pulap long Stiven, na em i lukluk i go antap long heven. Em i lukim gutpela lait na bilas bilong God long heven, na em i lukim Jisas i sanap i stap long han sut bilong God. 56 Na Ese 1.1, Dan 7.13, Mt 3.16, Ap 10.11, Kl 3.1 Stiven i tok olsem, “Harim. Mi lukim heven i op, na Pikinini Bilong Man em i sanap i stap long han sut bilong God.”
57 Ol i harim dispela tok na ol i singaut strong moa, na ol i pasim yau bilong ol. Na ol i kirap wantaim na ol i ran i go holimpas Stiven. 58 Na Lo 13.9, Lu 4.29, Ap 6.13-14, 22.20, Hi 13.12 ol i rausim em i go ausait long taun, na ol i tromoi ston long em bilong kilim em i dai. Lo bilong ol Israel i tok, taim wanpela man i mekim pasin nogut tru, ol i mas kisim em i go ausait long taun na tromoi ol ston long em na kilim em i dai. Lukim Wok Pris 24.13-16 na Namba 15.35. Ol man pastaim i bin sutim tok long em, ol i rausim longpela klos bilong ol na putim i stap klostu long lek bilong wanpela yangpela man, nem bilong en Sol. 59 Taim Sng 31.5, Lu 23.46 ol i wok long tromoi ston long Stiven, Stiven i prea olsem, “Bikpela Jisas, yu kisim spirit bilong mi.” 60 Na Mt 5.44, Lu 23.34, Ap 9.40, 21.5 em i brukim skru na i singaut strong moa, “Bikpela, yu no ken bekim dispela sin long ol.” Stiven i tok olsem, na em i dai.

7:2: Stt 11.31

7:2: Stt 12.1

7:4: Stt 11.31, 12.4

7:5: Stt 12.7, 13.15, 15.3, 15.18, 17.8, 26.3, 48.4, Lo 2.5

7:6: Stt 15.16, Kis 12.40, Ga 3.17

7:6: Stt 15.13-14

7:7: Kis 3.12

7:8: Stt 17.10-14, 21.2-4, 25.26, 29.3135.18

7:9: Stt 37.11, 37.28, 39.2, 39.21

7:10: Stt 41.37-41

7:11: Stt 41.54, 42.1-2

7:12: Stt 42.1-5

7:13: Stt 45.1, 45.16

7:14: Stt 45.9-10, 45.17-18, 46.27

7:15: Stt 46.1-7, 49.33

7:16: Stt 23.3-16, 33.19, 50.7-13

7:17: Stt 15.5, Sng 105.24-25, Ap 7.5-7

7:17: Kis 1.7-8

7:19: Kis 1.10-22

7:20: Kis 2.2, Hi 11.23

7:21: Kis 2.3-10

7:23: Kis 2.11-15

7:29: Kis 2.21-22, 18.3-4

7:30: Kis 3.1-10

7:33: Jos 5.15

7:35: Kis 2.14, 14.11-12, Nam 20.16

7:36: Kis 7.3, 12.41, 14.21, 16.1, 16.35, Nam 14.33, Sng 105.27

7:37: Lo 8.15, 8.18, Mt 17.5, Ap 3.22

7:38: Kis 19.120.17, Lo 5.1-33, Ais 63.9, Ap 7.53, Ro 3.2, Ga 3.19, Hi 2.2

7:39: Nam 14.3

7:40: Kis 32.1, 32.23

7:41: Kis 32.2-6, Lo 9.16, Sng 106.19

7:42: Sng 81.12, Jer 19.13, Ese 20.25, 20.39, 2 Te 2.11

*7:43: Molek em wanpela giaman god bilong ol arapela lain manmeri, na Refan em nem bilong wanpela sta ol i lotuim olsem giaman god. Dispela tok Stiven i mekim, em i kisim long buk bilong profet Amos 5.25-27. Amos i bin tok olsem, ol Israel bilong bipo, ol i no bin lotu tru long God. Nogat. Ol i save sakim tok bilong God, na ol i mekim wankain pasin olsem ol i lotuim ol giaman god bilong ol arapela manmeri. Na bihain, God i lukim ol Israel i givim baksait long em, na em i larim ol Babilon i kam pait na kisim ol Israel i go kalabus long kantri Babilon. Lukim 2 King 24.10-16.

7:44: Kis 25.9, 25.40, 26.30, Hi 8.5

7:45: Jos 3.14-17, 18.1, 23.9, Neh 9.24, Sng 44.2, Ap 13.19

7:46: 1 Sml 16.1, 2 Sml 7.1-16, 1 Kin 8.19, 1 Sto 17.1-14, Sng 89.19, 132.1-5

7:47: 1 Kin 6.1-38, 8.20, 1 Sto 17.12, 2 Sto 3.1-17

7:48: 1 Kin 8.27, 2 Sto 2.6, 6.18

7:49: Mt 5.34-35, 23.22

7:49: Ais 66.1-2

7:51: Kis 32.9, Wkp 26.41, Lo 10.16, Ais 48.4, 63.10, Jer 6.10, 9.26

7:52: 2 Sto 36.16, Mt 21.35, 23.31, 1 Te 2.15

7:53: Kis 20.1, Ap 7.38, Ga 3.19, Hi 2.2

7:54: Ap 5.33

7:55: Mt 22.44, Ap 2.33-34, 5.31, 6.5

7:56: Ese 1.1, Dan 7.13, Mt 3.16, Ap 10.11, Kl 3.1

7:58: Lo 13.9, Lu 4.29, Ap 6.13-14, 22.20, Hi 13.12

7:58: Lo bilong ol Israel i tok, taim wanpela man i mekim pasin nogut tru, ol i mas kisim em i go ausait long taun na tromoi ol ston long em na kilim em i dai. Lukim Wok Pris 24.13-16 na Namba 15.35.

7:59: Sng 31.5, Lu 23.46

7:60: Mt 5.44, Lu 23.34, Ap 9.40, 21.5