Sapta 12
Jisas i tok long pasin
bilong tambuim wok long de Sabat
(Mak 2.23-28 na Luk 6.1-5)
Bihain, Lo 23.25, Mk 2.23-28, Lu 6.1-5 long wanpela de Sabat Jisas i wokabaut namel long ol gaden wit. Na ol disaipel bilong en i hangre, na ol i wok long kisim ol pikinini bilong wit, na ol i kaikai. Ol Kis 20.10, Mt 12.10, Lu 13.14, Jo 5.10, 7.23 Farisi i lukim, na ol i tokim Jisas olsem, “Lukim, dispela pasin ol disaipel bilong yu i mekim, em i tambu long mekim long de Sabat.”* Lo bilong ol Juda i tambuim ol long mekim wok long de Sabat. Wanpela kain wok lo i tambuim ol long mekim, em long bungim kaikai i mau. Lukim Kisim Bek 34.21. Ol Farisi i tok, ol disaipel i brukim dispela lo. Na 1 Sml 21.1-6 Jisas i bekim tok bilong ol olsem, “Ating yupela i no bin ritim dispela stori long samting Devit i bin mekim bipo? Mi tok long dispela taim em wantaim ol lain bilong en ol i stap hangre na Wkp 24.9 Devit i go insait long haus bilong God na kisim dispela bret ol i save putim i stap long pes bilong God, na em wantaim ol lain bilong en i kaikai. Dispela bret em i tambu long ol. Ol pris tasol inap long kaikai. Na Nam 28.9-10 ating yupela i no bin ritim tu dispela tok i stap long buk bilong lo, em i tok long ol pris i save mekim wok long tempel ol i mas mekim wok long de Sabat? Ol i save kalapim lo bilong de Sabat, tasol ol i no gat asua. Orait Mt 12.41-42, Lu 11.31-32 mi tokim yupela, samting i stap hia, em i winim tempel. Tasol Hos 6.6, Mt 9.13 sapos yupela i bin save gut long as bilong dispela tok i stap long buk bilong God, ‘Mi no laikim ol ofa nating yupela i save mekim. Mi laikim tumas bai yupela i mekim gutpela pasin long ol arapela,’ orait bai yupela i no inap putim hevi long ol man i no gat asua. Long wanem, Pikinini Bilong Man em i bosim de Sabat.”
Long de Sabat Jisas i mekim orait
man i gat han nogut
(Mak 3.1-6 na Luk 6.6-11)
Jisas i lusim dispela hap na em i go kamap long wanpela taun na em i go insait long haus lotu bilong ol. 10 Na Lu 14.3 wanpela man i stap, wanpela han bilong en i dai pinis. Sampela man i laik kotim Jisas, olsem na ol i askim em, “Ating yumi ken mekim orait ol sikman long de Sabat, o nogat?” 11 Na Kis 23.4-5, Lo 22.4, Lu 14.5 Jisas i tokim ol olsem, “Sapos wanpela man namel long yupela em i gat wanpela sipsip, na dispela sipsip i pundaun long wanpela hul long de Sabat, orait yupela i save, dispela man bai i holim sipsip na pulim i kam antap. 12 Tasol man em i winim tru sipsip. Olsem na em i orait long yumi mekim gutpela pasin long de Sabat.” 13 Na em i tokim dispela man olsem, “Stretim han bilong yu.” Na man i stretim han, na han i kamap gutpela gen, olsem arapela han. 14 Tasol Mt 26.4, 27.1, Mk 3.6, Lu 6.11, Jo 7.1, 7.19, 11.53 ol Farisi i kirap na lusim haus na i go bung na wokim toktok bilong painim rot long kilim Jisas i dai. Ol Farisi i ting, pasin bilong oraitim sikman em i olsem wok, olsem na em i tambu long ol man i mekim dispela pasin long de Sabat. Tasol Jisas i save oraitim ol sikman long de Sabat, na dispela i mekim ol Farisi i bel nogut long em. Olsem na ol i painim rot bilong kilim Jisas i dai. Lukim Luk 13.14 na Jon 5.16-18.
Jisas em i wokman tru bilong God
15 Jisas Mk 3.7-10 i save long samting ol Farisi i laik mekim long em, olsem na em i lusim dispela taun na i go. Na planti manmeri i bihainim em, na em i mekim orait olgeta manmeri i gat sik. 16 Na Mt 8.4, Mk 3.12 Jisas i tambuim ol long ol i no ken autim tok bilong em long ol arapela manmeri. 17 Long dispela pasin, Jisas inapim wanpela tok God i bin mekim long maus bilong profet Aisaia. Em i bin tok olsem, 18 “Dispela Ais 42.1-4, Mt 3.17, 17.5 em i wokman bilong mi. Mi yet mi bin makim em. Mi laikim em tumas, na bel bilong mi em i amamas moa yet long em. Bai mi putim Spirit bilong mi long em, na em bai i autim tok bilong stretpela pasin long olgeta lain manmeri bilong graun. 19 Em bai i no mekim tok kros na singaut bikmaus. Ol manmeri bai i no harim em i toktok long ol rot. 20 Pitpit i no gat strong na i laik bruk, em bai i no brukim olgeta. Na em bai i no mekim i dai lam i no lait gut. Em bai i wok i stap, inap em i mekim stretpela pasin i win tru. 21 Na ol manmeri bilong ol arapela lain bai ol i bilip long em na wetim em i helpim ol.”
Ol i tok Jisas i wok wantaim Belsebul
(Mak 3.20-30 na Luk 11.14-23 na 12.10)
22 Long Mt 9.32-33 dispela taim ol i kisim wanpela man i gat spirit nogut i stap long em na bringim em i kam long Jisas. Dispela man i aipas na mauspas. Na Jisas i mekim em i orait, na dispela mauspas i toktok na i lukluk. 23 Na olgeta manmeri i kirap nogut na i tok, “Ating dispela man em i Pikinini Bilong Devit, a?” Lukim tok i stap long Matyu 9.27. 24 Tasol Mt 9.34, 10.25, Mk 3.22, Lu 11.15 ol Farisi i harim dispela tok, na ol i tok olsem, “Dispela man i save rausim ol spirit nogut long strong bilong Belsebul tasol, em hetman bilong ol spirit nogut.”§ Belsebul em narapela nem bilong Satan.
25 Tasol Mt 9.4, Jo 2.25, KTH 2.23 Jisas i save long tingting bilong ol, na em i tokim ol olsem, “Sapos ol man bilong wanpela kantri i bruk tupela lain na ol i pait, orait dispela kantri bai i bagarap. Na sapos ol man bilong wanpela taun o wanpela haus ol i bruk tupela lain na ol i pait, dispela taun o haus bai i no inap i stap strong. 26 Olsem tasol, sapos Satan i rausim Satan, yumi save lain bilong en i bruk pinis. Olsem wanem bai em i gat strong bilong bosim ol samting? 27 Na sapos em i tru Belsebul i save helpim mi na mi rausim ol spirit nogut, orait husat i save helpim ol lain bilong yupela, na ol i rausim ol spirit nogut? Ol lain bilong yupela yet bai i soim yupela olsem dispela tok bilong yupela em i no stret. 28 Tasol Dan 2.44, 7.14, Lu 1.33, 17.20-21, Ap 10.38, 1 Jo 3.8 sapos Spirit bilong God i helpim mi na mi rausim ol spirit nogut, orait yupela i ken save, kingdom bilong God i kam pinis long yupela.
29 “Olsem Ais 49.24, Lu 11.21-23, 1 Jo 4.4 wanem na wanpela man em inap i go insait long haus bilong wanpela strongpela man na kisim ol samting bilong en? Em i mas pasim dispela strongpela man long baklain pastaim. Sapos em i mekim olsem, orait nau bai em inap kisim ol samting i stap long haus bilong dispela man.
30 “Man Mk 9.40, Lu 9.50, 11.23 i no pren bilong mi, em i save birua long mi. Na man i no helpim mi long bungim ol manmeri, em i save ranim ol i go nabaut.
31 “Olsem Mk 3.28-29, Lu 12.10, Ap 7.51, 1 Ti 1.13, Hi 6.4-6, 10.26, 1 Jo 5.16 na mi tokim yupela, God bai i lusim olgeta sin na olgeta tok nogut ol manmeri i mekim. Tasol man i mekim tok nogut long Holi Spirit, God bai i no inap lusim sin bilong dispela man. 32 Man Mt 11.19, Lu 12.10, Jo 7.12, 7.52, 1 Ti 1.13 i mekim tok nogut long Pikinini Bilong Man, God bai i lusim dispela sin bilong em. Tasol man i mekim tok nogut long Holi Spirit, God bai i no lusim dispela sin bilong em nau na long taim bihain tu.”
Diwai nogut i save karim kaikai nogut
(Luk 6.43-45)
33 Jisas Mt 7.16-20, Lu 6.44 i tok moa olsem, “Sapos diwai i gutpela, orait kaikai bilong en tu bai i gutpela. Na sapos diwai i nogut, orait kaikai bilong en tu bai i nogut. Ol man i save lukim kaikai pastaim, na ol i save, diwai em i gutpela o em i nogut. 34 Yupela Mt 3.7, 15.18, 23.22, Lu 3.7, 6.45 man nogut, yupela i olsem ol snek nogut. Olsem wanem na yupela inap mekim gutpela tok? Man em i save autim kain tingting i pulap long bel bilong en. 35 Gutpela man i gat planti gutpela tingting i stap long bel bilong en. Olsem na em i save mekim gutpela pasin. Man nogut em i gat planti tingting nogut i stap long bel bilong en. Olsem na em i save mekim pasin nogut.
36 “Tasol mi tokim yupela, long de God i makim bilong kotim ol manmeri, em bai i tingting long olgeta toktok nabaut ol manmeri i bin mekim na em bai i skelim ol. 37 Long tok bilong yu yet God bai i kolim yu stretpela man. Na long tok bilong yu yet em bai i kolim yu man nogut.”
Sampela man i askim Jisas
long wokim mirakel
(Mak 8.11-12 na Luk 11.29-32)
38 Orait Mt 16.1, Mk 8.11, Lu 11.16, Jo 6.30, 1 Ko 1.22 sampela saveman bilong lo na sampela Farisi i tokim Jisas olsem, “Tisa, mipela i laik bai yu wokim wanpela mirakel olsem mak bilong soim mipela olsem yu mekim wok bilong God.”
39 Tasol Mt 16.4, Mk 8.12, Lu 11.29-32 em i bekim tok bilong ol olsem, “Ol manmeri bilong dispela taim ol i lain manmeri nogut na ol i no save bel tru long God. Oltaim ol i save singaut long lukim mak. Tasol ol bai i no inap lukim wanpela mak. Nogat. Wanpela mak tasol bai ol i lukim, em mak bilong profet Jona. 40 Jona i bin i stap tripela san na tripela nait insait long bel bilong bikpela pis, na olsem tasol Pikinini Bilong Man bai i stap tripela san na tripela nait insait long graun.* Lukim Jona 1.17. Buk bilong profet Jona i stori tu long Jona i go autim tok bilong God long ol manmeri bilong biktaun Ninive, na ol i harim tok bilong en na i tanim bel. Lukim Jona 3.5. 41 Long Jna 3.5 de God i makim bilong kotim ol manmeri, ol man bilong Ninive bai i sanap long kot na tokaut long pasin nogut bilong ol manmeri bilong dispela taim nau. Long wanem, ol Ninive i bin harim tok Jona i autim, na ol i tanim bel. Tasol i gat wanpela man i stap namel long yupela, em i winim tru Jona. 42 Taim 1 Kin 10.1-10, 2 Sto 9.1-12, Mt 12.6 God i kotim ol manmeri, kwin bilong hap bilong saut bai i sanap long kot na tokaut long pasin nogut bilong ol manmeri bilong dispela taim nau. Long wanem, dispela kwin i bin i stap long arere tru bilong graun, tasol em i kam bilong harim Solomon i autim gutpela save bilong em. Tasol i gat wanpela man i stap hia, em i winim tru Solomon.”
Spirit nogut i kam bek gen
(Luk 11.24-26)
43 Jisas Jop 1.7, Lu 11.24, 1 Pi 5.8 i tok moa olsem, “Sapos spirit nogut i lusim pinis wanpela man, orait spirit i save go nabaut long ples drai, bilong painim wanpela hap em i ken malolo long en. Tasol em bai i no lukim wanpela gutpela hap, 44 na em bai i tok olsem, ‘Bai mi go bek long dispela haus bipo mi stap long en.’ Na em bai i go na lukim dispela haus i stap nating, na ol i brumim na bilasim pinis. 45 Olsem Hi 6.4, 2 Pi 2.20-22 na em bai i go kisim 7-pela arapela spirit ol i winim em long mekim pasin nogut. Na ol bai i go insait na stap long dispela haus. Pastaim dispela man i stap nogut, tasol nau em bai i stap nogut moa yet. Wankain pasin tasol bai i kamap long ol manmeri nogut bilong dispela taim.”
Husat em i mama na brata bilong Jisas?
(Mak 3.31-35 na Luk 8.19-21)
46 Jisas Mt 13.55, Mk 3.31, Jo 2.12, Ap 1.14 i givim toktok yet long ol manmeri, na mama wantaim ol brata bilong en ol i kam sanap ausait. Ol i laik toktok wantaim em. 47  Sampela saveman i ting dispela tok i stap namel long tupela sta, em Matyu yet i no bin raitim, tasol narapela man i bin raitim bihain, bilong mekim tok i kamap wankain olsem Mak 3.32 na Luk 8.20. Na wanpela man i tokim em, “Harim. Mama bilong yu wantaim ol brata bilong yu ol i sanap ausait, na ol i laik toktok wantaim yu.”* 48 Tasol Jisas i bekim tok bilong dispela man olsem, “Husat em i mama bilong mi? Na husat em i brata bilong mi?” 49 Na em i makim ol disaipel bilong en long han na i tok, “Lukim mama bilong mi wantaim ol brata bilong mi. 50 Long Jo 15.14, Ro 8.29, Ga 5.6, 6.15, Kl 3.11, Hi 2.11 wanem, man o meri i save bihainim laik bilong Papa bilong mi i stap long heven, em i brata na susa na mama bilong mi.”

12:1: Lo 23.25, Mk 2.23-28, Lu 6.1-5

12:2: Kis 20.10, Mt 12.10, Lu 13.14, Jo 5.10, 7.23

*12:2: Lo bilong ol Juda i tambuim ol long mekim wok long de Sabat. Wanpela kain wok lo i tambuim ol long mekim, em long bungim kaikai i mau. Lukim Kisim Bek 34.21. Ol Farisi i tok, ol disaipel i brukim dispela lo.

12:3: 1 Sml 21.1-6

12:4: Wkp 24.9

12:5: Nam 28.9-10

12:6: Mt 12.41-42, Lu 11.31-32

12:7: Hos 6.6, Mt 9.13

12:10: Lu 14.3

12:11: Kis 23.4-5, Lo 22.4, Lu 14.5

12:14: Mt 26.4, 27.1, Mk 3.6, Lu 6.11, Jo 7.1, 7.19, 11.53

12:14: Ol Farisi i ting, pasin bilong oraitim sikman em i olsem wok, olsem na em i tambu long ol man i mekim dispela pasin long de Sabat. Tasol Jisas i save oraitim ol sikman long de Sabat, na dispela i mekim ol Farisi i bel nogut long em. Olsem na ol i painim rot bilong kilim Jisas i dai. Lukim Luk 13.14 na Jon 5.16-18.

12:15: Mk 3.7-10

12:16: Mt 8.4, Mk 3.12

12:18: Ais 42.1-4, Mt 3.17, 17.5

12:22: Mt 9.32-33

12:23: Lukim tok i stap long Matyu 9.27.

12:24: Mt 9.34, 10.25, Mk 3.22, Lu 11.15

§12:24: Belsebul em narapela nem bilong Satan.

12:25: Mt 9.4, Jo 2.25, KTH 2.23

12:28: Dan 2.44, 7.14, Lu 1.33, 17.20-21, Ap 10.38, 1 Jo 3.8

12:29: Ais 49.24, Lu 11.21-23, 1 Jo 4.4

12:30: Mk 9.40, Lu 9.50, 11.23

12:31: Mk 3.28-29, Lu 12.10, Ap 7.51, 1 Ti 1.13, Hi 6.4-6, 10.26, 1 Jo 5.16

12:32: Mt 11.19, Lu 12.10, Jo 7.12, 7.52, 1 Ti 1.13

12:33: Mt 7.16-20, Lu 6.44

12:34: Mt 3.7, 15.18, 23.22, Lu 3.7, 6.45

12:38: Mt 16.1, Mk 8.11, Lu 11.16, Jo 6.30, 1 Ko 1.22

12:39: Mt 16.4, Mk 8.12, Lu 11.29-32

*12:40: Lukim Jona 1.17. Buk bilong profet Jona i stori tu long Jona i go autim tok bilong God long ol manmeri bilong biktaun Ninive, na ol i harim tok bilong en na i tanim bel. Lukim Jona 3.5.

12:41: Jna 3.5

12:42: 1 Kin 10.1-10, 2 Sto 9.1-12, Mt 12.6

12:43: Jop 1.7, Lu 11.24, 1 Pi 5.8

12:45: Hi 6.4, 2 Pi 2.20-22

12:46: Mt 13.55, Mk 3.31, Jo 2.12, Ap 1.14

12:47: Sampela saveman i ting dispela tok i stap namel long tupela sta, em Matyu yet i no bin raitim, tasol narapela man i bin raitim bihain, bilong mekim tok i kamap wankain olsem Mak 3.32 na Luk 8.20.

12:50: Jo 15.14, Ro 8.29, Ga 5.6, 6.15, Kl 3.11, Hi 2.11